Você está na página 1de 243

COLONIAL

Apontamentos das l ~ q d e ado Snr, Prof,

Doutor MaroeYl.)

Caetclno

:LO 3Q

a n 0 de 1949-50,, c o l i g i d o s por ~ r a i n d r zV i l n r o s

Cepeda e A, 5 . V i s n n Rodrigues,

~ u b l i o a q g oda ~ s s o o i a q g o~ c a d 6 n l o ada Faouldsds de


- Direito
mo

de Lisboa, oom a revisgo do Ex.

Profesuor da cadeira,

A D M I N I S T R A ~ ~ ~EO DIREITO COLONIAL

I - ~ o r r f t b r i o sngo m e t , r o p o l i t a n o s ou c o l 6 n i a s em s o n t i d o lato,
s.

a ) ~ o l 6 n i a ss t r i c t 0 s e n s u ;

b ) p r o t c r thrados pr6priarnente d i t o s ;
./

c) ~srrit6rioo

3- Gonoemto
J

tutelados;

de ~ d l h & u ~ i s t r a q gCoo l o n i a l .

4- Conoeito do D f r e i t o Colonial,

5-

T J I S ~ Ode~ Oe s t u d o .

FONTSS DO DIREITO COLONIAL PORTUGUES

ACTOS INTERNACIOWAI S
d

6-

Diversas cr,pi':ci,;s c',:

a c t 0 8 i n t e r n a o i o n a i s que se inf8gram no

a ) T f t u l o s d u posse;

b* ) ~ o n v e n q z o ude l i r n i t e a ;

8 - 0 s a n t c c c d e n t s s da?G o n f a r 6 n c i a de Berlim,
8- A c o n f o r g n c i a de R o r l i r n .

0 A c t o g e r a l de 1885,

9 - 0 Aoto g c r o l d o 18>33 ( r o n t . ) A ~ a o l a r a y g or e l a t i v a

b ocupa-

qzo: a n t e c e d o n t s s , ( l i r e i t o c o n s t i t u i d o , inovapgo.1 0 - 0 i i c t o e,tral clc: 1

8., ( a o n t . ) A e x t e n p g o d o s p r i n c i p i o s s o b r e

o l ' e c t i v i d a d o e p u b l i c i d a d c da ooupaqGo a o i n t e r i o r do o o n t i n i ; n t ~a f r f c a n o .

11- ~ o v i s g odo Acto g o r a l de Berlirn pola ~ o n v e n q g ode S t , Ger-

12- 0 Acto g o r a l de Bruxelas do 1890, I d e i a s gerais, ~ e v i r r kde

13- ~ o n v e n g g ocorn a d s s o c i a ~ ~International


o
do Congo de 1 4 de

Foveroiro do 1885.
1 4 - convenqzo luso-franoesa de 13 de Maio de 1886, 0 s p r o b l e m s

a ) a quostgo dos l i m i t o s da ~ u i n 6 ;

b ) a quostgo dos l i m l t o s do Cabinda,

A primoira .afirmaqgo da e s f o r a de i n f l u 6 n a i a portuguesa na

A f r i c a Contral, 0 rnapa Cor de Rosa.


15- ~ o n v e n q g oluso-alerng do 30 do Dazombro de 1886. 0 s lirnites
.,

.,

do Angola com o Sudoestc Africano ~lomiio. A o s f e r a de i n f l u 6noia portuguosa e m mapa Cor do Roda.
16- Tratado l u s o - b r i t h i o o dc 1891, Antocedentes: o u l t imatua:

o t r a t a d o do 1890.
d

17- Tratado l u s o - b r i t s n i c o de 1891 ( q o n t , ) ~ n 6 1 i s edo oeu conte-

18- A r z l i n q a pnglesa o as

c o l 6 n i a s portuguesas, 0 Tsatado de

19- convonqzo sobre bebidas o s p i r i t u o s a s o arms de S t , G e r m i n -

20- ~ o n v e n q g osobre o s c r a v a t u r a (1926).

21- 0 p r o b l e m do t r a b a l h o o b r i g a t 8 r i o : posiqgo portuguosa om

f a c e ., da ~ o n v e n q g ode 1930.
2 2 - Q s Roordos do Cabo ( 1 9 2 6 ) o n t r e P o r t u g a l e a

u ~ ~ ZS uOl Afri-

cana sobro a f r o n t e i r a do Cunene.


Y

23- ~ e l a q z e sc o p a ~ n i g oS u l Af'riuanar o carninho de f e r r o de Lou-

renqo Marques e a omigraqgo p a r a o Rand.

2 4 - A Q o n c o r d a t a entl3e F o r t u g a l e a S a n t u

~6

e as suas

dioposi-

( 1 5 ~ ss o b r e a a c t ivi[.iado rnionion&ria, 0 E s t a t u t o ~ i s s i -o n & i o ,

Sobre e z t c c a p i t u l o I n , v i d e o l i - ~ r odo S r . P r o f , Xarcolo

Caotano

Bircfto Colonial

CAP. I1

LEIS

INTERNAS

25- As l e i s o o n a t i t u c i o n a i a , Antocodontes no D i r e i t o C o n s t i t u -

c i o n a l portuguAos quanto i s d i s p o s i q 8 e s r e l a t i v a s ao U l t r a -

26- A ~ o n s t i t u i q g odo 1933 c o Act0 Colonial,

Varnos faeer o

e s t u d o d a s l e i s i n t e r n a s que sgo f o n t o do D,

C o l o n i a l PortuguCs,
Respoitando tarnbjm a q u i a h i o r a r q u i a d a s l o i s , com~qaromoo
p e l a a n k l i s o das l e- i s c o n s t i t u o i o n a i s ,
-

rrbp

A s l e i s c o n s t i t u c i o n a i s t6m tonado posic,&s dtbforontos r c -

l a t ivarnonts ao Ultramar.

Desdc 1822, n6s podemos d i s- t i g u i r , quahto a e s s e aspacto,


t163

grupos de l e i s c o n s t i t-u c i o n a i o :
19) L e i s c o n s t i t u c i o n a i s que ngo___--estabeleoem- r o g r a s
<

a s p c c i a i s para a s c o l & n f a s , Intogram-so nosto

&

grupoa ~ o n s t i t u i q g odo 1822 e a C a r t a Constit u o i o n a l dc 1826,


-.*S ~ Ol

c i s q u c s c b a s ~ i a aem i d o i a s assirniladoras

sogundo as q u a i s o U l t r a m r deve s o r , p a r a t o dos os o f o i t o s , cquiparado

g ~ o t r- 6 ~ o l e .

2 ~ Lois
)
c o n s t i t u a i o n a i s que, enbora contonham proa e i t o s ? s p o c i a i s para o Ultramar, contudo, con-

t e r r i t 6 r i o nacional googr&fi c a a o n t e d i s t i n t o ,
mas om i d o n t i c a s condiqzes
o l f t i c a s e adminis_._
--.. p
- .--------__,___,"__-_

,-

trativas.
d

fi

o que
- aoonteco oom a ~ o n s t i t u i g g odo 1838,

c m o Aato d d i a i o n a l

& C a r t a C o n s t i t u o i o n a l de

1852 o uom a ~ o n s t i t u i p g ode 1911 ( a r t , 6 7 ) .

P o r t a . ~ et .s~,t a s l e i s const!.tcc~.ei1$.1s elnbora s e r e f e r i s s e m " j6 " &.; o o l 6 n i a s , faziam-no para a s c~ns!.derar


4

meras
c-.rcu;~scriqi;es a d -r n i - . i s t r a t i v n s do t e r r l t s x - l c na*
L e"i s o o n s t i t u c i o'n a i s que -oriarn um regime j z r i d i c o e s p e o i a l para a s c o l & n i a s ,
e

Aqui encor?tramos: A l e i nQ _-_-.


10C5 ,do 7 / 8 / 0 2 0 o o Acto
Colonia21. que, ernbora publicado p e l u p r l m o i r a vez. c:m
4

veio

s o r d e p o i s e w o r p o r n d o ria C c n s t l r a ! ~ a ~

:L

-^

--L.*-L-L

,.

--

"-'-

-r,rrarr--rU---.-I

de 1933,
A l e i nC 1005 v e i o t r n z e r omn importante a l t o r a p & ?
c;sPrlPr..

1920 o Congrlesso da ~ e p 6 b l i ~ s, ua b s t i t u i o rtrt.67 deasa


~ o n s t i t i j i ; . g c p- e l s - d i t a l e i que s e convertou 3 m uns t a n t o s a r t i g o s a c r e s c e n ~ a d o s , postertormente,ao a r t , '67
oom o aditaamnto d c l e t r a g ( 3 . p t , 6 7 a r n r t . 67b, e t a . 2
integrancio-se e l a dsst,e modo
no t o x t o dn C o n s t i t u i q a o
+
de 1911;
AparGce-nss d6pois 0 4 a c t o C p l c n i a l a u s se podo c o c s i d e r a r o6mo lira a o t o adi'cional a ~ o n s z , l t i i q ~de
o 1933.
De f a c t 0 o a r t , 133 da ~ o n s t i t u i q g oconsidora-o como
sua p n r t c irltzg" ~ r t 133
,
ago c onshdersdas r n n t g s . c o n r t j t u c i o ~ a L
as llis ~ & ? ~ e s do-~~ZG'X.'.' dsvendo o Governo p u d
o novamentc corn a s alberapi;es u x i g i d a s p o l n p r c .
sente ~ o : ~ s t i t u i q
'~o".
d

Vejarnos slguma, c o i s a do conto6do do Acto


"
- Colonial,
w

diploma q u e a r i o u t o d o o regime juridico-constitutional

0 A o t o C o l o n i a l d i v i d e - s e om aunbro t i t u l o s :

-- ""Dos
~ z sg a r a n t i a s g o r a i s "
indigonas"
"no rogirno p o l i t i c o
6dminietrativo"
% i -t , - "3ss g a r a n t i a s aconbrn:
finnnccirns"

Tit. I
Tit, 2
Tit. 3
4

C,:LS

En quo condipo"-s v i g o r n o A c t 9 Ccloni.ai nns c o l 6 n m s ?

l?o, a r t , 1' (30 n,:::mo diploina que nos eiucldit:

' ' ~ r t ,lo: X

Ct

nst.:tuig~o p o l i t

d i s p o s i ~ ~ cq us c , p i x

E~I;:

h ~ o t r 6 p o l 0 ,6 aplicilv,l

turoza, nao

::

: c s (1% ~ a n f i ~ l l c ao ?
n

tcdas a s

n a t ' ~ r c z i l , sr3 nno rofirmLiqn


cxclc.sl.vn~onto
& s aol6nias,

1.r,ap.l3.?&r :i

ey.attrdr,c:os os :;c;cc,i+os

do:,

~ o; ~
l iss,

?.i

Quando ec fnla nredi, d a " n a t u ~ o z n V da d i : . p o s i g ~ oquor-so SIR4

n i f i c a r a sua, rodacqzo, c2I.aanct: c obloctivo.


corn0 0x0 nplo t i ~ ) i c o(AC dzsposlp32:; d~

roza, nzo podom

bcr

O W P i.t.u$q;ia
~

q fr prrr sua
.at,-

~q3.loadas5 s ~ o l ? a ; a u +mas a do art, fP5

quo dispGc:

No A c t o C o l m l a f 116sonoontramo:~ os p r l . n c i ~ i o efundanzontaS.5

o s t r u t u r a admini;:sr*ativae . r t o a o r g 5 o s d o guvorno,
t o s prinaipk-a

Inas nlnd;t,

cop-

dout rinais q u o t 6 n d? s o r 0 ' 3 s d ~ v t d o s nas l o i s co-

l o n i a i s , qao tarn d-o

Sciq

acatados p o l o 8 orgGos da s o b 9 r a q i a o q u o

c b n s t i t u o m a d o f o z a 1a intogridado dc noceo clotntr,io a o i o n i a l o


d o o q u i l f b r i o da :.~drnl.ni
straqzo,

digonas; as q u e r q u 7 :*rr. o s c i i r o i t o s d e v o r ,a dop . + i + ~ ~ r * t t ~ ~ ~ ~ f ~


..*. .
nas oo16nins;j as n d r n:-.t q u c rcgulam,i!t.im ;I ;:z::~ia!.s;
n s ffnnnpns
,

_,^

c n administra$zc

p<tblll
go~a3.
das :o
-- -.-ca
.- ,
-

--C--.

.~ .u : I ~ . L = ~ ,

f .i'

.a-

Todas osta:: mntdrias so oncontrarlz d ~ a c n . v o l v i d a snos 4 7 p r o c o i t o s do Aoto C o l o n i a l ,


27- L t : i s o r g f i n f c a s da a d m i n i s t r a g g o c o l o n i a l :

a l t u r a dz 7 a s s a - m o s a o ~ s t u d od a s lois o r d i n h r i a s , Nosr,a
d

t r a n s i q g o , cornoq?,rernos p o l o oxamc d o diploma cornplemontar do Ao-

t o C o l o n i a l que 6

.
I
l
r

_
1
1
1
_

A S a r t a ~ r g h n i c ad o 1mp6rio C o l o n i a l P o r t u -

A tradiqzo (1%no?"

a d- ~ -i n i s t. r a q ~dosdo
o

c i a d o uma l c i itdmin1:trativa

a da o x i s t c n -

nspoci:al p a r a as c o l b n i a s .

Aponas o Don. nQ 23 d o 16 do Maio dd


.

foi p o s t 0 om vi-

g o r , p u r a o simplcsinrgte, t n n t o n a ~ ~ t r 6 3 o rl o
a m nas ~ o l 6 n i n s .
~ a m h 6 mn a s s a a l t u r a f o i c x t i n t o o M i n i s t G r i o do U l t r u m a r , coma
d

Viu-so,

ontgo, coal o v i d S n a i a , o m u r o s u l t a d o duma oqulpa-

r a g 5 0 d a 1oglslaq;o

a d m i n i s t r a t i v a mtroplbtana a u l t r a m ~ i n a ,

F o i , na v o r d n d c , )]ma experi8noia desastro8a.

No entarrtoy~

p o r mais o s t r a n h o que - 5suo p a r e q a , a i n d a h& hoje quom aprosenqe


d

a s u g c s t Z o do a c n h a r corn o ~ i n i s t 6 r i odas c o l 6 n i a s , de u n i f i s a r

a legislaq~o,
- ctc,
"

Ora nunoa

oconomia

6 do

ITKL:LSi

n s i s t i r e n q u o as a o l 6 n i a s t6m a sua

f i n a n p a s p r 6 p r i a s , quo sgo m i o s d i f e r e n t e s do da Me-

aonsequencin,
t r O p o l c e quo n e c ~ ~ s s i t a npor
,

Uma

6 a t o n d 6 n c i d para consfdcrnr

quo as o o l 6 n i s s ago alpas

o s e r t z o , corn u r n v o & o t a p g o t r o p i c a l i m p o n e t r & v a l , p a l h o t a s , s c l vag\?ns, a n i m i s f e r o z ~ sarromotondo do 8bdos os l a d o s .


Outra

6 a d3 9cnsPdcrar

que

ngo h8. jii reego Dara se

"

do p r o b l e m s '~ccu1iaro;j
&a aol6nias, p ,is ostos se encontram

no moamo n i v o l do o l d n dn ~ o t r b p o l t ; , podando Bcr todcs os problorntzs r o s o l v f d 0 3

*)cia

droa do f u n c i o n 6 r f o s ,

m e s m medida, apliofzndo os mosrllos qua-

>tc,
4

?as tondanoiaa 6 oxagaradrt, o o quo dovomos


- iifinal, qualr!uor
-

t r l s das da

.- -

"

./

~ ( o t r b p o l : , caraooni
o, por isso, duns logfslaqIo aspe--2
2
-

%___-

0 Xsl,

--

-- -

A rostauraqrio 2 0 b i i n i s t 6 r i o da Mayinha o do Bltramar fez-so


o m 1036

o a n 7 da

Dcacntbro do mosmo ano foi publiaado

urn DocPo-

t o roforndado por ~nt~61-d.o


V i o i r a do Sastro, rninistro da J u s t i ~ s
do govorno sctcrnbriut,a (urn padro qus

3s

d e ~ t a a a r ano eartido de

Esto doaroto e o-n s t i t u i a a "Cartn 0rgsniaa do ~ l t r s m r ~ ,


modcst a Carta o r g z n i a a , porquo aposarde provor uma admia$atmi%
- --- .
"

o u ~ ~ c i-a o
l ,s t a v d od?ui.cln d~ idoiaa asairhiladoras e Z l ~ i t a v a - a o
o c ~ r t o sp r c c o i t o s c s p : c i a i s quo tornass.31 possfvol a apliaaggo

do ~ 6 d .A d r n i n i s t r a ivo
w t r o p & l i t n n o , is s o l Q n i a s ,
d

Este cadigo Ar'vIin:~strotivo


ara o do 18.76,quo r e s u l t n r a da
-Lof do 25 do Abril Zko 1835

do Daoroto do 18 da Julho do nos-

mo ano.

~ c b O 1 0da S i l v a , p u b l i ~ n v nurn qovn Barta ~ r g a n i a aquo proaurava

T a n t o a C a r t n O ~ p 5 n j . odo
~ ~- 18.76 coao a do 1869 oriavam om

80
.
I

rogimo 1 borrcl, tr*;id,qEo r,p:uas quabrada pola apliaaqgo do Doe,

, Q S - 3%

no
to

23 ao TJl*,ramar,

d r l t z o c h o f i a v a n. e o ~ b n f aurn n p r c f o i t o n vLs-

quc a s n o s s r ~ s!,ossc-:&s

ultramarinas eram considaradas ver-

.,
O gcver~:ac.Lar d o >;ol&ni:x e r a , no
u

"

no

c:~+u,.t!~to,
~ ~ I a dCOTI
o baso

g o v e r n a d o r c i v i l .:cs d i s t r i t o t i n h a n s i d o cbi.ados pein Lei, ds 25


u

do A b r i l dc 18.75,

Gm

a u b s t i t u i q g o d a s provinaias, ins-:l.tuidas

p o l 9 doc, r.8 23 mas s 3 ~ 1t r u f ~ i q i i on.5 l o g i s l x ~ g op o r t u g u o s a ) .


A

o i v l l , ampllcidz I-fc c e r t o n6rncro de" pod or,!^, q u o constltulam, p o r

assim d i z o r , urn supl.r,:zcr!f o dessa


.
,
c c\rpeC,$cciz,

Cantudo, a su:: ct1mpct6ncla


,.
e r t ~uindrz r o d ~ z j d a , Po;

quo

csta

c v d r c nc.(>, nas c o l 6 n i n 3 , duranse

- s e sob o s l g n c 52, ilognliil:;do.


Corn o s tr:vspor+,os

iss~,

s ~ c c l l oI I Y v l \ l o u -

o se comuniaaq~ost g o r e d u z i d a s como o4

r a m ont,?o,

t o r l r n v ; ~ - :c n c a o s s ~ r i o , n i r ~ d anais q u o h o j o , dar ampia


4

autorlomia c s n u t , , r i - n i c s dnn c o l & n i n s , Como n z o a tir;r;arn p3?


d

101, conseguicn.-r z d(: f a c t o ,


d

0 Aato &,&LC.! onal

h.-~,

"

de 1952, p r o c u r o u ir ac e n c o n t r o

d o a s a necessidndc p e l 2 disposiqEo (10 a r t , 159, q u e a f ! - ~ a l rrgo

f n z i n rnnis quo r e 7 c t 1 r o art. 137 i.n ~ o n s t i t u i ~ &


doo 18.78.

P o r e s t r t s d j s p o ~ i q 5 e sp c r m i t i a - Y O no ( 3 0 v 6 r ~ oo aos govarnadares d o c o l 6 n ; a " 3 m aasos do nccessidads u r g o n t o " l o g i s l a r p a -

E s c u s d o s o d dizor quc o s g o v a r n a d o r o s s o c o n s i d o r a v a m eemJ

p r e em s l . t u t l ~ ~deo u r g o n c i a e x t r o m a ,
w

--

regimc a d m i n i s t ad ti v

, d o Ultrrmar.
"

~ n t 6 n i oEnos, no sou
rolat6+

rio sobro Yoqatxbiqu~..$3 n suz cscola do- a d n i n- i s t r a q G o o- o l o n i a l .


~ o s t orogiat+ s: 7iveu a t 6 1 9 1 3 ,
Moqambicue,

one?,.

Moqamnbiqu ?,

vfmos

C o l ~ n - E a l ,oato-rc, dtlii-;n"u

o~ x c e p q i ; ~da e o 1 6 n i a do
d

novo p t n s n m c n t o o o l o n i a l , a nova go-

su.*g1u urn

c ):

(2

ncl

- estudo

do D i r o i t o I n t e r n a c i o n r t l
d

:sl:culo X I X , m u i t o aaoaqadn pelt co-

zcr a dolimitaqiio cla o~l&nia,

#
.

Para

is33

f o r ~ mcnviados comiss6rioa i n g i ~ s o s

c~o m i s s 6 -

r i o rjgio p o r t u g u ? , ~ ~ n t 6 n i oE n o s , quo f o r a Mini v t r o da Marinha

~ l d md t s s o , ~ n t 6 n i oEncs ia con o u t r n niss~o,


Vfmos,
no D f r e i t o Int,ari?auional, oomo o x i s t i a no. o p i n i g o
"
4

p
u b l i a a portuguosa u r n correato favor6vol & a l i n o a g g o das nosaas
"
J& quando de d i 8 c l 1 s a ~ op a r l a m o n t a r d a ~ o n v 8 n g i hL u s o - C c r <

d n i o a r o f ~ r ~ n tsuo s Llmitos do Angola oorn a coi2nia do Sudoesk


c A f r j . o ~ n oalollt?o, urn dogutado
r
ao

- ~ o s 6do- kaovedo C a s t e l o Rran-

s o mostra~r:, u o n t r ~ i r i ado vcnda das c ~ l 6 n i t t s .


0 mesmo fol. def cn.-lldo por homons dc L o t r a s aono O l i v o i r a

M a P t i n s , no aeu ' i v r o "o B r a z i l o as colinias" o polo d s p u t a d o

F c r r o i r a do Al?r~?ic.l?q173 zprssentou c m p r g j o c t o de Xoi n e s s o

S T ~ ~ J J

A p c a o r do tlclo, por tntPia o s t ~ a n h oquo i s t o paroGa, nlguns

tido,

nnos mais t a p d o , o mosno dopotado e r a norlooado :linist,ro da IrIari-

nha c d o Ultramar!

Por t u d o ista, ~ n t b n i oEncs 901 (mcarPog40 da v o r i f i c a r s o


d a v i a ou ngo mnnter-sc a nossa 0016nia do Mogambiquc, so c s t a ti-

varno

pouco ou nada rondiam.


>

So h o j o

nzc: 6 c ~ r . o t a s o p i n i g o de quo a ~ e t r 6 p o l eexplora


a

as a c i ~ 5 n i a smuito
~
n-x-os o s 4 c t . a e r a
- ont$o,
d

tr6polc.

A s anor.ileu d \ : c ; p ~ x a sque cLas acarrittavanr ao Estadao

36

se r o f e r i r a a V i s C O ~ l d o do Pniva, Manslo (DP. Lovy Maria ~ o r d g o )

quando da d o f c s : ~d . ~ .possc p o r t u g u e s a da bafa do Louranqo Marques.

~ t 1929
6
podo d i z o r - s o qua a l c s

s6 t r o u x a r a a daspeaas o Po-

ram, por veecs, causa Go nosso d ~ s o q u i l ~ b rf i~n ~


a no- o i r o ,

Na a l t u r a em q u c I-nt6nio Enos - foi onviado a Moqambiquo, e r n


ainda cst::. ool6mia muit.0 ml conhecida dos portuguescs,
d i z e r , ningu;m i a para 16,

A B c i r a u s t a v ~dosorta.
~

.A bcrn

0 scu povo-

amonto ngo tom m:is do 50 anos,


Na ~arnb6ziah a v i a uma o o r t a ocup:zp~o, s s s e n t o n u m ospooio
do organizapzo f e 1 ~ d n 1 , ando dornina@am B s donasw c u j o podor oro.

fnorcnto & possse da2 t,,rras o s o t r a n s a i t i a de tias para s o b r i nhas ,


ou outm f o i t o r i s nns sobretudo o d o d n i o

gr,via

mis

Eota,

lobe n o s6culo XVI, Poi p r o t e g i d : ~corn s f o r t a l e z a

l1r118

be

S, ~c:obastlsoo do7oj.3 povoada.

0 grardo o e n t r o p u b t u g u S ~ , n a o o s t a o r i e n t a l , era a i- l h s do

?dor;ambiquo,

Esta tinl?a oxaolontes cor?dipijas do dofeaa, corn o

f o s s o n a t u r a l do mar.

Era urn p o r t o . d o osaala p a r a a s f r o t a s quo

segufam p a n a Indl:" e quo noho esperavam monggo favorLvo1,

ahoia do rouordaqi;cs, cndo s o nota a i n d a


-.

ti

passagem do CarnEes,

S , F r a n a i s c o Xavior o o u t r o s grandes vultov h i s t 6 r i c o s ,

Tal o p r o s t i s i o dn oidade do Mo$arll1.?iquo quo deu o none


0

<

Vemos assim cqui?o ~ * c d u z f d o r a o n2sso domfnio e f e c t i v o na

~ n t b n i og n e s

a s s l m enviado o n 1891

& c o ~ b n i a ,oom o du-

crla d o l i m i t a q k e ao eatudo das condip&s

p l o fim clo proccc;er

or(! que dcvia roalizar-so a s u a adrninistrag;?~,


Dostc oatuilb r~n3f.oo

portugu b sa,

SGO

lQ

~ e l a t 6 r l o n?40q~mbiquow
que
"

Esta ora a

~ ~ l r t ( ' i 73:'.
r ' ~

q u e u m h01~3rncia x ~ t ? i ' i ~dq, ida an en-

a n t i g o m i n i s t r r o -f e o t i v z r a m a s cot?. poGgz-5:
dos o s o n dczxar traqo G z

f f o i a i s do ~ x d r c s - t oo

t.;:

SUZ,

pass;xgrtTi,

r , ~ ? i t c ,n

s i s rcdasl-

'Li ) r ~ s * , ~:lPi'i?,?S
;\,
0 5 I-

~ r m a d at l n h z n p o u s ~ 5 i l i i i a d zd . ~c ? s t u d : ~ r

"

~ r r t b n i o? < 1 3 0 ~ n t o .>ra, o q u o

50

o ~ d och::*aar. a m ' ' G C : ' I : ~ ~ ~ , I . ? " ,

E r a urn l i t o r c + , o , c s j ; r , ~ ~ l i s G &- ads u n

h u ~ t 3 nc r l l t o ,

o s r s n c l f l ~nu

Em 1891 6 ?ll'~rnadopara o : l i , n i u i , : r j - ~ dz: ::;~r*i:iha o dcs Ultra-

mr.

Era a s u n : n t r s < - n n o ~ o v $ r n oo , 30gi?iild0 o

-a p c l o ~ i n i s t 6 n l oda

P J S ~ U ~ ~ fOa, z i a -

larinha,,

A razzo d o s i a i r , ~ , - i a g G on a s l i d ? s govor*nat:v:rs,

tltravdr
do

~ i n i u t 6 r i oda Elnrlnh t c' d o U l t r a m a r , e n ~ , ~ n t r : x ~ ' a -n(3


s e f a ~ t otia

n o s s a m r i n h a scr e.3.g~ dc i n s i g n i f l c : ~ n t o , cJrn mol n d u z ~ nd o af-I.-

mcris para q u o se Ihc

i&por+,&nc-La,
de, wz.ior.

c I c . 6 ~ ~

A%& 1911

30

E m O u t u b r o cGs 191( era M i n i s t r o da Marinha o P r o f , n!arnooo


u

Sousa da P a o u l d r ~ d ~dc:: D i r o i t o de C s l d r r r ,

Kau, oaizo, j6 ha-

,"

via urn- a e r t a rnzCLo, p 3 : i s sc t r a t a v n , do p r i ~ e i r op r o f e s s o r de

~ nbnxo
t E n a s do(:.i?avn-sc aos p r ~ b l o w sc o l n n i a i s oomo jor-

seguicla

6 cnviado

Alndra 3 9 j c

q u o quom ngo

a hrlc.q tmblqne.

.:::Ls$,

P ~ S S O ~l.6
,

'7a

, , n t o d m c . , o ; h i t ~ a , o p r o c o n c o ? t o da

. T A I . I ~ ~ ; OaS

~ o sni'lr;. t ~ ttutoridadc
m
para f a l a ? ,

Podo havor possor..; h& rnuitos anos 2i?sid3ni;c:: m a & m a 1 auo

sentcs dos sous p r f , p r i : ~ ps r o b l c m s n o u t r n s o s t r c n > a s quo, ocrn


qualidades de obscmaq:;o o p r o p a r a ~ ~ qadcquada
r,
os vcjarn p r o n t a -

Do tudo o q u c v i u , ~ n t 5 n j . oE m s , a i a b o r o u uri a x t o n s o Rc;:Lt h o ''?dopombiqu~" q u c

urna poqa v o r d a d o i r a a c n ~ , amor~unont


al.
"

Mais tards, om 1 ~ 3 5volta a Moqanbique, agora norno a o n i s s d r i o ~ 6 ~ i 0d,o t ~ d odl: p o d c r o s M i n i s t o r i a i s ,


T r a t a v a - s e tii c a ~ ~ p ~ do
~r~
uunguohann,
ha

E r n precise damin:b.-

B a t e podcrosiss~mo r & g u l o constitoia urna anoaga p a r a a - sob c r a n i s portuguom pcrs, sondo c o ~ t o j a d op(:lc I n g l a t e r r a o c a t u -

q u i s z d o polos sous m j s s i o n 6 r i o s e n z o ostaacrl:,

ainda o 1 ~ ~ 6 r 5 . o

v6tua Intogrado na n o v e a saborania, r e o o n v n - s o q u o aoabnsso p o r

roaonhooer o p r o t e c t o r : do f n g l c s ,

~ 1 6 mdisso, olo mostrava-so rr aada passo insolento para corn

o soborania portuguesn,

i? sob o aomnndo d~ ~ n t 6 n.,i oE,nes q u o d e c o r r e a campanha

qzo

atravhs dos combcztcz dc hlnrracucnc, ' J a g u l e Coolola alcangou a


dorrota t o t a l d o c v.'Ltuc,s o p o r m i t i u a poStorior prisgo do Gungu-

E s t a aampanh#z vom narrada na sue obra:

11\95.

" ~ u o r r ade Africa"

Sela tomsu p a r t c Niatsinho do A l b u q u s r q u c 3 q u o em 1896

Poi nonaado ~ o i n i e : : & r i o~ 6 g i . 0 , sucod-ondo a ~ n t 6 n i oEnos. M6u si-

nho f o l ,

al6m

de urn r n f l ~ t a rde grand0 dnvorgndura, urn g?v?rA??30?

Muito oe t o m ditv

i:

osorlto sobre o c o n f l i t 3 qty o Povou

ref a f & c i l .
-.
-

0 quc s c nzo pode n e g s r 6 quo Mousinho, c o r o a d o do g16ria,

Amhicionava p a r a c c o l c n i a urn gov6rno sem p e i a s , u r n autonomia


*
i f i r n i t a d a quo o poCcr c e n t r a l , como 5 bbvio, ngo lho q u i s concoder,

Na s u a obra "~oparnblquo" Mousinho f n z a o r f t i c a d o ~ o v 6 r -

no dci ~ ..o l 6 n i ao p~?opGcc c r t a s r c f o r n a s ,

0 ohefa d o Estodo-Maior d o Mousinho foi A i m s do O r n o l a s

j6 f o r a n j u d s n t e

quo
-

-AO m o l n s ,

A i m

d o Cnmpo do ~ n t 6 n i . oEnos.

;Pduardo da Costs, F r e i r o do Andrade e z

--

C o u c c i r o , soguintla no ~?uao ~t r a g and


'-Y

z Enos,
i s z 0o o s ho-

mons a quom se d.we a reforma das &d;iaa

t r q z o Colonial.

em

rnrrt6rj.a do Adminis-

Conatituorn, gor sssim d l z o r , a " ~ s c o l ade An-

Falam a l g u n s d.a c e c o l a de Mousinho.

~ 6 - l o - &no p o n t o do

v i s t a militar.
Mousinho - tr3i.x.:

t:-.lvcz inovaqzoa t n t i c a s n a s asnzpanhas ao-

l o m f a i s , tnas oomo e o v o . n a d o r , r ' ~P.)'.

rr.sq.8

q u o urn c o n t i n u a d o r ,

ernbora b r f l h a n t o , de ~ i t t b n i oSnos.
Qge

F r a i r e do wndrade v e i o a

d i z e r dos discipulos dosto ?

s c r govornador G o r a i dc Moparnbique a p u b l i c o u " ~ e l a t b r i o sdo Add

rninistragzo",

j& :,en a l s r g u e a a do v i s t a do sou rnestre, mas corn

n o t & v c l soma da f n f crm:xq6es,


Eduardo do
gola.

cost,^ e

P a i v a C o u o e i r o f o r a m g o v e r n a d o r e s d e An-

Num c o n g r o s s o o o 1 : ) n i a l em 1901,
Eduardo da C o s t a a ~ r e s e n t a
urn c . ? ~ s t u d o s o b r e ~ d r n i n b srta p g+ o a i v i l n a s p r o v i n c i a s u l t r a r n e r i -

P a i v a C o a c e i r o f o S , p o r duas v e z e s , Govornador de Angola,

onde c x o r c e u u w acqzo n o t & v o l , s e n d o p o r m u i t o sconsiderado o


L
.

o maior g o v e r n a d ~ ri

---

~ 1 6 n i ano t 3 6 ~ . ~ 1XIX.
0

~ n n b 6 ap u b l i o o u do1Q

r ' c.l n t 6 r i o u s0bi.o ' I ~ i l g d'


~ ? corn as masW 8 i d o i a s .

2 9 c ) Frutas tias nuvas i d e i a s da a s c o l a do ~ n t 6 : l i . o E n s s :

es-

p e c i a l i d a d e da l e g i s l a g g o c o l o n i a l o p a r t i c u l a ? i s r : c d o regitno do

Ornolas).
Em 1907, A i r o s do O r n o l a s , c a p i t a 5 d o Eattido Maior, f o i
d

chamado a o ~ i n i s t j r l o3a Marinha o do U l t r a m 1 2 ,

~ i s p P s - s oo n t z c

;L

l o g i s l a r , 610 n r 6 p r i 0 ,

os ~ r i n c i p i o s60

s ~ s t o m adc ~ n t 6 n Ene3,
i ~
t E o b r i l h a n t a m o n t o d o f s n d i d o s par t c d a

a sua ouoola.

A i r o s de O r n o l a s ngo faz uma Carta ~ r g f i n i o ap a r a t o d o o U1d

tramr,

p o i s j& v i n h a do ~ n t 6 n i oEns8

a j d e i a de u r n o s p e c i a -

1izagZo l e g i s l a t i v n d o colbnin p a r s s s l b n i a ,
0 M i n i s t r o do USt,rarnar i n i c i a , d e s t o rnodo, uma. nova o r i o n -

t a q g o n o - oampo l o g i r l a t i v o .

~ t obn t g o o x i s t i a u r n Carta

or&-

n i o n 6niaa, oom a "~of'o;.mx a d m l n i s t r a t i v a da ~ o p a m b l q u e " e o n s t a n t a do Doc, dc 23 do Malo


de 1907, f i r m a - s o a d u p l a i d o i a do u r n
-

Carta 0rg6nFcn p a r n caca o o l b n i a o durn r o g i q o o s p o c i a l p a r a o


U l t raimr.

a
~6

a o r t o qua

C O ~ Odiploma

LCC

war t i n h a o ~ 6 d .Administrative do 1896 mas

-e u b s i d i . $ r i o .

Nas o u t r a s c ,l6ni:Ls
*

ainda v i g o r a v a o c 6 d i g o da 1842.

i i s t n reforrm c o l ~ -Rt ~jb p r i n c i p h ~ scomnletamcnto novos.

-,

~ c s i ~ n h d a n ~ nft o, op & idoia do d i v i d i r o t o r r i t 6 r i o daa co-

Cono

3.6

sc : p i c : v o c 6 d i g o

A d a n l s t r a t i v o Motropolitnno,

a d i v i s z o do t o r ~ * ~ : < j r : o?azBa-so segundo c c r i t . 6 r i o n o l o f i x a d o .


Mas, pod@
- p . ~ r g u n t o r - s o , as coldnias estavam i n t o g r a l . m c n t o
d i v i d f d a s om o o n c c l h c , ~?

Nzo. ~6 h a v m c ~ n c ; ~ l h on so s l o o s i s o f e a t i v n n o n p e ocupados
4

N a s o u t r s s , onde

0s:::~

o ~ f i era.
~ ~T G~~ OgS j r~t s n s ~ l a~ d i v i ~ g o

f a z i a - s e por cap5 tanxas-mores,

',

p o r mf l i t a r e s .

0). 3fiarlrzs

Vo om maior e x t e n -s s o z n c o n t r a - s e n o f a c t o d a sc t o r u t i l i z e do o sistema de ocup:~gGom i l i t a r ( o m c o n ~ i q s ~soaelnan+,os


s

Como d i z i a Mousir~ho, no prof6,aio do seu r e l a t l t r i o sobyo


.,

MoQ~mbiquo,a" administraqgo * a o l o n i a l ontilo nzo paszava do c m


oonjunto do convcnqEes e ficq"osu.
Corn o f o i t , ~ , nzo tinharnos u r n ocupaqno o f o c t i v a , o r a ~ d f s

A r ~ f o r m ado 12C7 o r i a uma a d a i n i s t r a q g o t i n i o a para 110-

A d i v i s z o f n z -::c.,

por concelhos, a p ~ n a sn o s l o c a i s onde

e x i s t o uma populscEo, na sua m i o r i n ,

c i v i l i-z a d a ,
2

j& rcalizada p o r A,
glosos,

, n o s o a n t e s p s s t a em p r & t i c a polos i n -

E a t o s drvidxram as s u a s ~ o l 6 n i a sa m d ~ s t r i t o s ,;fren-

t o doa q u a i s so c n c o ~ ~ t r a vuar n a u t o r i d a d e aom t o d a s as a" t r i b u i qzos a d m i n i s t r a t i v a s o j u d i o i a i s ,

do a n t i g o c h o f o

irnita$o

0 q u o s c o x i g i a dessos c h o f s s ctra sobrotudo q u o tivossern

Corn a Reforma d ~ :Aires do O r n o l a s a p a r o c m , portanto, os

'chefcs

do c i r t u n s c r ~ q ~ o "mis
,
t a r d e "adm.tnIstradore8 de c i r -

c u n a c r i q ~ o "tnrn176rn con amplos

6 quc,

podcros.

n o sist.,rn:~
- d e ocupaqgo milltar, como vimos,

os

os capitzis-mores ficwam corn todoaos pod2ros da " r c n d i t i c " ,


*

.,

E l como t n l , nso e r a convanionto t r a n s i t a r de oaupsqzo


4

m i l i t a r para uaa ocu!>ag~oc i v i l p u r s o s i n p l c s ,

.,

Passava rr haver s g c r ~ t o sc i v i s ma

tor.

poderos c ! . v i s e i c d h o i -

Rosumindo a ori\:ntaqgo do A i r 0 8 do Ornoias:

1s) Cri:.i-so urn rogirno para cada c o l o n l a


w

2 Q ) C r i a - s c p a r a as a o l 6 n i a s c a regirno d i f c r o n t e dc

30d) 'I'r i u n f o cornnloto dn o s c o l a :

S i s.
tcm d,
-

bosos - o r p & n-i o . ~ sgorrtis do uma Cnrtn O r -

Ern bora todos concordasscm om a p l i c s r a nova o r i a n t a q g o

do Aires do Ornolas :,a

outras colbnins,

o c a s i z o ngo s o p r o -

poraionava.
0 moncnto o r a m ~ l i t oa g i t s d o , sob o ponto do v i s t a poll-

tico.

D&-se a qucas da monarquia,

s6

4.

doppis de astabilizada a nova f o r m d9 gov6rno

so

aonsoguc v o l t a r ao e s t u d o dn qucstgo,

Em 1913 o r 3 1,linistro dns coi6ni.a~o d i a t i h t o magistrado

oom larga o a r r o i r a no Ultrarnar A F t u r Rodrigucs do Almoida R1,b c i r o , tondo por chof'c do gabinoto o comandants E r n e s t o do V i e
l h o n a , Eilho do antigo m i n i s t r o roganorador

na,

- ~ 6 l i odo Vilho-

quo f o r n g o v c r n : ~ d o rde d i s t r i t o om Mogsmbique.

A jungzo no mssmo m i n f s t h r i o , do urn mngistrndo corn urn

r n i l i t z r o adminixtrr!.dor c o l o n i a l p;.traitl.u que A l w i d a R i b o i r o


apre sontrtssc ao Congr(:sso d.a ~ 0 p 6 b ilo i l duas p r o p o s t a s do l ~ i

urna s6bre "~dm:n l s t l?aqgo Civil

dns of 6nias" e o u t r a s6bro

----

E s t a s propos:as

d e l e i s cont8m ---.
nt~s3s~ r f i f-i n-- ~ d~o~ Aa dsm i -

n i s t r a c ; g o C o l o n i a l p Lra sororn g l o s ' t d . ~ sp 3 Leri


~ o m ~ e n t e ,o q r e l a q 5 o a aada cml6nia,
\

Consagravaa-so ~ i o s t emodo, as i d o i c ~ sdo ~ n t 6 n i oEnos o

dos seu s d i s o i p ~ t l o s .

.,

Congrosso d a ~ a p 6 b l b c aaprovqu a e duns p r o p o s t a s ,

~ 1 6 mdas p r o p o s t a s

ern s f , qu

voJ, hb que destacar

c o l : s t i 5 i l i ~ r f iaigo d o n
,. o t d -

r e l a t b r i o cornum

laqc<o monumontnl d- e t u d o q u a n t o

83

ii3

duas,

uma cornpl-

disso, a n t o r l o r n e n f e , d o

i m p o r t a n t o s o b r o cads urn d o s problornrts c o l o n i a i s ,


Y

C r i t f g a o s r o g ~ r ! o sa n t i g o s o p r o c o n i z n novas i d o i a s .
Rouno, tcmb6m,

jmportanto

m a t o r i a l do D i r c l t o cornparado

(1).
A s p r o p o s t a s , t l c p ? i s d o aprovr+dns, derarn l u g n r As l o i s

nQ 277 " e 278 dc 15 dc A g o s t o do 1914, r 3 s p e c t i v n m o n t o :

' ' ~ c j

OrgBnlca d& A d m i n l s t r a q g o C i v i l das P r o m i n c i a s ~ 1 t r n m a r i n ; r s "


d

c " L o i do ~ d m i n i : ~ t r n.c ; gFo i n a n o e i r a do u l t r ~ m r " .


A l o i o r g g n l c a dc Adrninistraqgo C i v i l o o n t i n h a nponas

50 b a s o s ,

L i n i"t a v a m - s o ostcts aos p r i n a i p i o s func'wnontnis a

quo dovin obodoacr n ~ d r n i n i s t r a q ~Coo l o n i a l , p o i s s o p r o v i a


.,

.,

a sun, a p l i u a q z o a o a d a c o l 6 n i a , p o r mcio do uma C a r t a 0rg34

niaa privnt iva.


310) A guerra do 14-18 o s o u s o -f e i t o s p o r t u r b a d o r o s ,
L

AS

r c f o r m a s d o a ~ & - ~ u o r r a :a l t c r u q G o d o a r t . 67 da

-A lei

As l o i s

nQ

1022 d o 20 dc ~ g o s t od8 1920; novas b a s e s

n Q 277

c 278

-W_

nunca ahogarnrn a o n t r a r em v i g o r ,

(1) Nn " ~ n t 0 1 0 g i ; ~C. o l o n i n i ~ o r t u g u s s a "- - F u b l i c o q z o $a Agoncin


G o r a l d a s ~ o l 6 n i a s pbdcm v c r - s o c x o ~ r l o sd o s r o 1 : t t o r i o s do
Bncs, M a i n h o c Almoida R i b o i r o ,

~ p d sa sua p u b i i o a g I i o r e b e n t o c a guerye: n i o f o i F e e s i v e &


oxeaut6-las e c c ~ p r 3nds
o
-so p o r q u $ ,
Tivoram

dd

sJr

cvxadas oxpcdjg6os ailitaros p a x Ango-j-a

o ?ilopambiquo,

Para Angola f o f , p r i m i i r a m c r ? t t ~ ,a oxgodiqe<c, 3~ A l v a s Roqadaso, - dopois?

de P e r o i r n d ' ~ q n , ' ~ s t a r c ~ n Z uo n t a o

38 CW-

gas do comndantc c h c f a s Governador do ~ n g o l a , 0 mssmo ncoc4

tcocru, om Moqambiquo, com Alvczro d3 Gastro.

- Cotno s o v8,

t ~ v , do
: r e g r c s s a r - Y O , p c l a f-jrqa das ciz'czns-

..

t & n c i a 8 , n urn sistc?m. do ~drninlstraq&olvliL&tar,q v o r,ac p2rcrn-it i n n aplicaqgc. do t:iis lois,

NO o n t a n t o ,

3 9 9 ~ ~l 3
ois

ainda foram rotocadas p e l a Zoi

nQ

552-D do 29 do Maio d~ 1916.

Pols loi nQ 1005

m c d S f i c a d o o a r t . 67 dn ~ o n s t i f u i q Z o

Em v i r t u d c dns d i s p o s i q G ~ snovas i n t r o d u z i d a s polo

do 1911,

<

Congrosso da ~ u p 6 b l i c a6 publfondn a l e i

nQ

1022 de 20 de A-

gosto do 1920.
E s t a loi a r f o u ~ z m
s i o r o s c o l 6 n i a s g o v a r n o s do podcrbe

amplissirnos 1 f r o r ~ t ed o s quais ao oncont~tlvctrr. os a l t o s - o o a l s 4

s 6 r i o s , aorn p o d c r e s da Ministros.
Junto dolos funcionavar

Consalhos L o g i s l a t i v o s qua oram,


e

a bcm d i z u r , poyueno: parlamcntos, e C o n s o l h o s Exoc'3+,ivos9q u o

lonbravam i g u a l ~ ~ o n t epcquonos
,
r n ~ n i s6t r i o s ,

6 * oom

buec nest:^ loi quo sc publicnm a s sogundas bases

orghnicas de ~ d m i n l a t r a q z oC o l o n i a l , aontondo as an"u?,gasa s a l t o r a q 5 c s p o s t e r 2 ormonto fc i t n s .


Constam do Dco, 7008 do 9 dc 2uDub:*o do 1920,

S ~ O
a s t a s as

p r i , n o i r s . s b n s o s o r g $ n i o a s clua t 6 m ex*,cuqi;o

i n t e g r a l nas o o l & n i n s ,

Copact a r i z i m - s. i : p o r u o ~ qa m p x i a s i m ; ~ d e s s o n t ? n l i z a p g ~ .
s s i m , - n a Szse 11%
, df spunhk-ze :
'Ains P ~ O ~ l d a c l cdso Yodor E x o c u t i v o , n r s o o i ~ n i n sg*u
j u l g a r a o n v o n i c n t c submater t- c m p o r $ r i n r r ~ n tno
~ rcgirno do ark

t o s c o m i s s a r i n d o s scr'<o oxorofdos pop 8119s-eon3 ss6.rios quo


l h c p r o s t a r g o c o n t a s o p o r c s s o c x : . p ~c
~ :,, f i c a r g o r o a p c n s a v o i s
P

nos tormos das l c i s dc rcsponnabilidada,,,,"

)1

... 0 s d i ~ ) l o m a soxpodidos

p c l o ~ l o t ~omlas&ri3, n>2st:t

q u a l i d a d c , sEo p n r n 1,odos
o s c f o i t o s c q u i ~ ? r c . d o sa d l ? i o m n s
,.
Corn s o

v6, o GovErno p o d i a dologar


todas as
-

suns f a c u l -

dados, d o s i g n c d n a ~ n . t , ~ :do
, fazcr d o a r 2 t o s , nomnq&s,

o t c , nos

"

~ l 6 m
disso,

o m ;odas

as o o l 6 r , i n s ,., m:tsmo nnnuolns ondo

n-o o x i s t i s s o r n os n i t o s o o m l a s ~ r i o s , c r l t i s a - s o urn Consclho

C 0 n a t i t u s . n llan , s p & a i e- do p q u o n o p i r l a m e n t o local com

as n t r i b u i g G o s q ~ cram
c
aonacdidns p o l n bnso 28%:

.,

"Compctc, :;n g c r a l , no C o n ~ o l h oL o g : s l c t i v o - d o cadn


16ni.a d i s c . .t i r

00-

v o t - ~ ro s d i p l o m a s I o g i e 1 n t i ; l o s c o l o n i n i s q" u o

Junto do ('.ovcrnc:dor f u n c f o n a d a aincla., urn Consolho o x s a u ~


d

N- ~ S
c o l 6 n i a s c,om rcgima do a l t o s cornissArios,

tivo.

e s t e s pe-

diam c s c o l h c r ~ o c ,r+ , 6 r l o s 4 do I n t o r i o r , da Fazonda, do Cod

m6rcf0,.

) quc arain como quc m i n f s t r ? o s l o a s i s .

32f) ~
. l t o r- ~ , p zh;,~ bs n s c s or&nigns
* . . . . O l b l Y p

.E.M

-.- --

30 1920
( ~ o i snQ 1511
" --

.
.
.
C
.
.
.
.

0 scu grarid.,
-.---. 6bieo: o r c ~. i n odo5 n l t s s c o m i s s ~ ~ r i a d o s ,

- A rcfcrm

rlc

~ o c oR c f o ( D ~ c ,12.1211 do 2 de c u t u b r o do
.
L
I

- 0 u t r u s tont r,tiva,a dc aporfciqoamonto ( D o o , 15241 d o 24

Esta dcsocntralizaq~oq u o ohogavn u., sor umn a b d i c a ~ ~d o


podur o o n t r a l om rolzqL?o & sua compot3noln, t r o u x t 3 uma profun-

$ o o r t o quo om Moqambiquo ossa roacqzo nGo foi t g o f o r t e .

como n o u t r a e oo16nins;

mas moamo ai, ngo doixou do t r a z e r i n e i n -

.,

vonicntos,

vonggo do 1909 corn a ~ n i Sk u l AfrFoana, por i n i o i a t i v n do a l t o


u

- B r i t o Camaaho,
4

.
d

aomissdrio
.
da a o l 6 n i n

E s t e governador foz d l -

l i g 6 n c i c a v 6 r i a s j u n t c d o govSrpo portuguSa s f i m do c o n a o g u i r

r o u n i r o Consolho d c x i n i s t r o s e o u v i r u sun o p i n i z o quanto


4

p o l i t i o n o o l o n i a l r o f c r o n t c & colbnia do ~ o p m b i q u o , Rae tobaa

donunoicl om 1922 a Cor.vonqzo numrr a l t u r n q u o estavs longe do

snr propioia.

s o t o nnos de o r i a e nas
Donunaiada n ~ o n v s n ~ z osoguirnn-so
,
+

rolagGoa
oom a ~ n i z o , o r i s o quo a6 v e i o a ser deboluda por no"

Em Angola o

r c g i m do a l t o s o2missnriudos teve consoquen-

aics rnais g r a v c" c ,

Lovau cro choque d ~ i~n tsc r o v s c s l o c ~ i scorn os i n t o r u s s o 8

dz ~ o t r 6 p o l oo trouxc: uma importrtntc:


o r i s o fi n a n o o i r a ,

Do t u d o i s t o , r c s u l t o u urn c o r r o n t o advorsn a m a l t o s - c o t r a d u z l r na 1 0 ~ I s l a q ~ 0
~oionial
(1). V. as 13. pzcs sobro 8 ~ ~ r t u g on lo D i r e i t o I n t o r n a a l o -

mi,ssarindos, w c o v 3 i o

D o p a i s 6-..28 do .'d;~io,s c n d o M i n i . s t r o d a s ~ o l h i a sJ

Bo~

l o , s z o p u b l i o a d : , ~ no.Jao bases q u o tlinda prev8m o s altos-oornisd

s $ r i o d 9 s , no o n t a r t o , ji oom f u n g z o s l i m i t a d a s e s u j a i t o s a mi-

B o i o s t n rt:for*rnn impoata p o l o D.?c. 12.421 do 2 de Outubro


"
4
.

de 1926 o scguf(!a d c vhrins c n r t a s ~ r g g n i c c spar3 todtzs as oo--

16ntaa.

Mas o r c g i a o do s a l t o s - c o m i s s 6 r i o a o s t ava aondonadq.


*

Polo Doo. 15.241 do 24 do Margr3 do 1928 saom n w a s bases

quo ccminhan: ncssa

rlontnqzo.

0 rogime v o i o f.ir+nlmcnto, a scr q x t i n t o p o l o Aato C o l o n i a l

o art, 59 d o s s o diploma:
$ o quo so c a a c l ~ ~do

"AS c o l ~ n i n ss6 ::or5<3govarnadns p u r gavornndores gerais

ou g o v ~ r n a d o r c sdo oo.&nin, n z o podondo a u n s o o u t r o s -sor Ban-

fiadas, par q u a l q u o r f o r n a , a t r f b u i q 5 o s quo p e l o ~ c t C


o olonial
p o r t o n q a m 6 Asombloin N n c i o n n l , a o m v 8 r n o ou ao Ministro das
~ o l h i a s ,s a l v o :is quo r o s t r i t a m c n t s l h c s yajaa outorgsdas,
por
- "
quom. do c q , i r o i t c , par?. doterminadoa a s s u n t o s ou o i s c u n s t 6 n a i s s
D C S ~ Omodo, 9& c q r t a s a t r i b u i q 8 e s do G ~ v e r nq ~u e sgo con-

f u t u r o o apurooini.onto dos a l t o a - c c n j s s 6 , r ~ a s .

c o n s t i t c c i-3 n n l l znqzo

--

das bnses f u n d a ~ o n t n i sdo re-

gimc j u r f $ . i c o d3 adnlinistr:~q&od n s a o l 5 n i n s b ~ . o t o

n i a a p ~ , r 33 1 . n l p 6 r i ~C o l o n i a l ~ o ~ f u g u 6( 1s 5 d3 N~nemb r o do 1 9 3 3 ) .
Chogamos ass2.m ao p o r i o d o de 1930-33 quo 6 , na v e r d a d o , o
da g r a n d c r e f o r m da i ~ d r n i n i s t r a g ~Coo l o n i a l d o E s t a d o Nmo.

Em p r i m o i r o l u g a r , as b a s o s g o r a i s do r o g i n o j u r i d i c 3
.d

da

a d m i n i s t r a q z o d- u s c o l b -n i a s , quc f ornavam as chsmadas " b a s e s o r gfiniansu, s s o e o n s t , i t ~ ~ a i o n r z l i z a d anum


s
diploaa
-#

$ p u b l i a n d o em 1930

nial.

- a A o t ~Cola-

jb corn uqa d i s p o e i g g o em que s e .

p r o s o r o v i a f o s s o i n t c g r a d o na f u t u r a ~ o n s t i t u l ~ g ooomo
,
do f a c -

t o foi.

Dopois,
ontondcc . s o oscusado elabfwcrr uma o a r t s o r g 8 n i o o
"
para c a m a o ~ 6 n i n .
Dado que a s b a s o s f u n d a m e n t a i s oontinhurn p r e c o i t o s g o r a r s
<

quo na s u ~ .a p l i c o q g ~;,s 0916nias sof&iam, aponas, l o v e s a d a p t a -

~ 5 0 sde pormenor, ou, polo monos," n L k irnpodim a rogulamontaqgo duma l o 1 comum, ontendou-so oonvonionto s u b s i t u i r o s i s t e -

ma dss Cartas 0 r g 6 n i d n s m 6 1 t i p l n s p e l 0 da Carter ~ r g f t n i o ado Imp 6 r i o C o l o n i a l ~ o r t u g u 6 squc f o i prmulgada polo d e o r o t o 23W8


do 15 do Novembro f o 1933.
s

Do 1930 a LG33

radios-so, como nunca, a i d o i a de que o

D. C o l o n i a l tom do s c r o s p e a i a l .

0 D i r o i t o M e t m p o l i t n n o nzo

so ppde a p l i a r r r "no v n r i e t u r n ao
,. Ultmmar,

E s t o t e m do r e g o r -

-so p o r p r i n c i p i s s o l o i s o s p e c i a i s , mas no e n t a n+ t o ,

j6 n z o se

mantom n i d o i a duma o n r t o o r g d n i c a p r i v a t i v a de coda o o l b n i a .


$ quc, e n t r o a s p n s n n e n t o s quo s e firmm n e s t o p o r i o d o

dc r e f ~ r m , s u r g e o

PUG

l b n i a s a n o r m do qu;:

o p h no o x a t ? s s i v o p a r t i c u l a r r s m o dtls ao~

uma
C
d0183 6 mombro dun c o n j u n t o ao

a o q u a 1 sc acha l i g c d n pDr v i n c u l o s de solidarlcdtado,

HA

urna uniGaL--ci r p o r i a . 1 p o r t u g u e s a , oom i r ~ t o r s s o scomuns,

a quo t o d n s as ci.i.;ni;~s dovom


a t e n d o r , c o t d e v o r . 3 ~quc t o d n s
"

dcvom cumprir cam?. c s s i s t 8 n c i a e nu% ontendimento quo mrirquenl


hem

quo as o i t o cal&!lias corn a motr6pl7le, forrtlaa umn p j t r i n

A l s g i s l a g & ~do ~ 9 2 0d o i x a r a - s o i n s p : r a r nnu i- c i c i a s b2-5.-

t & n i o n s do n u t o n , ~ m i a , cvoluqgo p r l v a t i v n do cnda c o l & n i c ,


E s s o individuc-diorno q u c podo s e r wYlutarno povo b r i t h l a

Con ofoito? o ciG'lad&i

i n g l 6 s tom o g o s t o da s u a rztltonorn3.n

c, p o l o menos zjltau cl? rogfmo t r a b a l t l i s t a , t i n h a om a l t o g r n c


o s c n t i m o n t o dn r o s p o n s n b i l i d n d o ,

intorforisso ne

SUEL

ngo p o r m i t i n d o quo o s E s t a d o

v i d a privada,

E so i s t o 6 assim nn v i d a p r i v a d a ,

o tnos?ro

so d& nrr, vida

0s i n g l e s c s t t " m r. o r e n p a - do quo c a d 2 t e r r i t 6 r l o que lhes


4

p o r t o n c o" possuo um,l t l * a j o o t o r i n , p r h p r i a a p o r c o r r e r


, s t o . r o g i m n&
Mas, rop~tim:~s,
4

OF
"

urn d o s t i -

6 p r o v e i t o s o e n t r o n6s.

Vimos oomo

a l t o s c o m i s s ~ r *i o so o n s t i t u i r a m uma f o r g a cen-

t r i f u g a om oada c,ol&nd.a, t r a t a n d o oada urna dos s e u s problomas,


d

A s c o n s o q u e n c i n s form a dosordom moral e rzdministrativrr e

l a a quo a Motr6pole :eve do p o r o ~ b r o .


d

"

P o r tudo i s f , ~ cm
, 1930-33, - p r o e u r n ~ s oc o n s t r ~ i rurna nova
d

c o n s c i 6 n c i a n m psrtuglaosca,
. a aonsci6nc.4.a de q ~ ? os m o s t o d o s

soliddrfos num

.msrtl'-

Para v i n c n r . s; c

~cj~ct~.vo,
0nid:idc surgiu - a
io
. fdrrwla " ~ r n ~ Q r Cainnial
-4

Portugu8s1l, oxprccsGo quo oinda hojs

oriticnda pqr rrlgucs qoo

p r o f e r i m a Go "1np6rlo ~ o r t u g u S s " ,u i s t ~a 6 o s t a corrosponda"

h unibde,

om que ;:st~~ri,zrn
intogradas a n ~ t r 6 ~ - 1 CIl oas c o l 6 n i -

89,

-A "Carta O r g g n i o : ~do 1 m ~ 6 r i o~ c ~ l o n ~i o: r~t u~g u 8 s "

tove

t d n o i o dossa unidndo.

D o i x a do h n v o r uma o o n s t i t u i q ~ ~ou
a " o a r t a o r g & n i o n n pr6p r i n p a r a 6ada col6ni;1..

34h) A CARTA OSGANICA

do I M F ~ ~ P L ~ C050NIAL
TO
PoRTUO@S

I- - ~ o n t e 6 d oo s i s t s m a
A Carta
..
Orgsnica do 1 m ~ 6 r i oc o l o n i a l ~ r > r ~ : l s d i v i d o - s e

om o i t o o a p i t u l o s :
C-ap. I " ~ i v i A
s d~m ~i n i~s t r a t i v n do I npSr3.o ~ o l o n i a l " ,

Cap. 2 "Dos o r g z o s o o,.n t r a i s d 3 govGrno d o 1mp6ri.o Colonialn

Cap. 3 " ~ o sgovcrnos a o l o n i n i s " ,

Nests a a p i t u l o so disp&m as f u n q s e s do Governador


o
d o Consolho do
"

~ o o 8 r n oqua apareoe 38, apenas,

oom func;;;os c m s u l t a t i v a s ,
Cap. 4 "DZ a ~ m i n i s t r a q g og o r a l n
d

A q u i i n s a r o v e a - s r os p r i n o i p i o s gorais da administ raqgo


#.

aolonial.

Dontro d o a t e s dentaonmos os quo constam

nQ 85,

86, 87.
Art.

d3s a r t i g o s

85 " ~ o d s sas c o l j n i a s
d

que formnm o 1mp6rio Colonial

szo sc4id&rias o n t r c s i e corn a ~otr6pole, Noste p r i n c i p i o fun-

d a m n t a l se devo i n s p i r a r toda a sua acti7~5dadeo s p i r i t u a l , add

m i n i a t r a t i v a , f i n s n o a i r a e ooon6mioan,
..

Art.

86 "A solic?nriodado do 1mp6rio Colonial rzbrange ospe4

o i a l m e n t e a obrignqzo do c o n t r i b u i r p o i n P w m a adoquada para que

A r t , 8& "AS c o l d ~ i a sa o n s t i t u o 7 : peasoas morais, fi-lhes gn-

t i v a e a etutonomie finanaeira oompativeis corn

~ o n s t t + , u i q go ~
e

o A a t o Colonial, o sou o a t a d o de das:nvolvimonto o o s r e c u r a o s

prbprioern,

Permite-se, aomo vemos, oerta d o s b e n t r a l i z a q z o mas dontr.0

durn todo u n i f i a a d o

o 1rnp6rio C o l o n i a l ~ ~ r t u g u g s .

Pap. 5 " ~ odm~niatraq;~


a
f i n n n c o-i r a das c o l b n i n s " .

A orientaq5o dc Estodo Navo foL eomegar a r e f o r m adminis-

t r a t i v a polc r e f o r m f i m , n o e i r a ,

~ s t que
o
s o f e z no. l l o t r d ~ o l e

aplioou-so tambbm no Ultramar,

.)

E s a a reform au vc it ou u r n vivs roacggo, p r i n c i p a l m e n t o , nas


w

e o ~ b n i a a , onde so c n t c n d i a quo &o

zas do fomento

0 quo so impunha era dosemvolvor as riquaza8

tss v i r i a m d e p o i s . .
4

se d e v i a p a r a r corn as d o s p -

..

O r a corn a rofgrrnc. f i ~ a n o o i r ao s s a a dospezas foram oercea-

A aontrrbilidado era urn aaod,

Nzo se f eohavam as aontaa ha-

m u i t o tempo.

HoJe a s i t u a q b o f i n a n c o i r a das n o s s a s c o l d n i a s 6 , para n6s,

"

,
Quem pmmcornparar a a i t u a g Q o f i n a n o o i r a de Angola de 1930
4

corn n do hoje n o t a un: contrasts p o r f e i t o .

~ n t a ogns'.aoa-se

t- o ma8 ngo .se


, v i a m r o d u l t a d o s , a df*iida c r e s o i a
oavam por acabar.
"
Foi nocossArio l n t o r v i r nos orgarhontos.

rnui-

as obrns fi-

Daata
.,
a o t u a ~ ~ ;~s s, u l t o u , aomo : un: dos rnaiorus b o n e f i c i o a

quo as o o l 6 n i c s f i c a m dovondo

6, M o t ~ 6 ~ o l ea, soluqzo d o s prom

blomas dns " t r n n s f erSi;cia8,


Cap, 6 " ~ r r z d m i n i . -s t r a p ~-od a j u s t l q n " .

Cap. 7 " ~ acrdem coon6mioa o ~ ~ c i nca s~ ci o l 6 n i n s U .

Todos a s s e o t o r o s dn vida a o l u,. n i a l anoontrararn, assim, a

d n rogulamentaqBo n a Carta
,. 0 r g G n i ~ o . 0s p r e c e i t o s sgo, reg?&
gcral, conwns a t o d a s ss c o l 6 n i n s .

Qualid:, se t r o t n d e c n s o s

p r i v a t i v o s de unlc ou ~ u t r oc o l 6 n i a , a pr&pri
.a C n r t a o s r o g i s -

ta.

~ojom-se p a r exemplo, o s art. 53 o 5 4 e n i n d a 58

1~

80-

- -

b r o a aompasiqzo d o s C o n s e l h o s do ~ o v 6 r n o .
d

Em rosumo, podcmos, c- o n s f d o r a r a C n r t a ~ r g b n i o acomo urn


<

diploma ~ o m p l e r n o n t ado
~ Acto C o l o n i a l ,
w

S u b s t i t u i as a n t i g a s

c a r t o s o r g t i n l e o s pnrn 3 s v 6 r 1 . a ~c o 1 5 ~ i a s rp o r r ~ u n i rem s i o s

oomplemsntos
dn Cr.rta
-

principios gornis
.

!id

O-

dainistraqgo coloninl.
4

E x i s t am, d o p o i s ,

- d i p l o m a s que

0 r g S n i o a p n r n ondn c 9 1 6 n"i a

oont6m- a d i v i s z a n d m i l ~ i s t r n t i v ae o s s s r v i q o s o o r r e s p o n d o n t o s

- 0s

p r i n c b i- o s gorais d a a d m i n i s t r a p g o o i v i l , f i n n n a e i r a e

j u d i o i a l c a t g o c ~ m p o n e i n d o sn e s t o i n p o r t n n t e d i p l o v a .

I1

- ~ 1 t e r a q E o sou d i v i s 5 o s

de quo f o i ~ b j o o t o :

A C a r t n 0 r .,g 6 n i c ~f o i ~ r i ~ i n b r i e m e n tpeu b l i c a d n om 1933, a-

provada polo Dec, La. nQ 23 229 do 15 ds Nqv lbro d o e s e ano,


para o n t r n r om v'gor

Grn

1 do J a n o i r o do 1934, sim~ltAoerrmente

Em 1935, Zno s n

ci.1::

s o rcunc p o l a yri.acirL: voz a ~ s s o m S i e i a

National, o s t a pro(.cdc & r o u i s z o d s ~ o n s t i t u i q ; ~ ,q u a f o r a p l e e

b i s o i t a d n , da Actc Col mia1 e tnmb6n dtr Cu:*ta ~ r g B q i ~ t t ,


No e n t n n t o , c ; se fsz nova p u b l i c + ~ g : i oda msv.a,

p j r utna

p o r t a r i a de 1937, conts3ndo o t c x t o prLfi:.~ti~ro?o 193.7 q a l s as 31-

f o r a ~ z o ai n t r o d u z i C a s 1s:

1935 a L937

parlanr:ntar,

~O'~:d
L iscussgo

a o n s t a n t e s do3 l o i s nQQ00 o 1948 (rcspootlvnrnontc, do

21 do

Maio do 1935 o do 13 d a Favoroiro-do 1937).


Em 1945 s g o novan,onto p r o s o n t o s & Asue?lbleia E n c i o n a l a:-

torac;%a e o n s t c n t e s d, uma p r o p o a t a do l o j quo d i s c u t i d a o vu-

t a b dou lugar & lei

~ I Q2016

do 29 do Maio do 1946, ( " )

Aaontoaeu, ~ o r & n i ,quo n c s t a p u b l i o a g ~ of oram omit ides, p o r

B n s t t a v a p n r o - preonehe.? ilssa lnounn urna d a c l a r a p i ; ~no & r i o


G O Q ~ ~como
~ O

c o r r o n s o ~ n o n t o ao P ~ P8rR
Z

85

do

r o o t i f i c a q g e s 60s d i -

plomas,

Mas, p o r mais s u r ? r o o n d o n t o o i n ~ x p l i , : ? i v o lquo i s s o paroqs,

ordonou-so
p o r u r n p o r t a r i a d o 1 9 do A b r i l do 1947, nova p u b l i oaqgo i n t e g r a l 2.a Carta.

111

- Sod valor; compct6noia pnrna

A s altercqsss

altorar.

C n r t a o r g & n i s s do 1mp6rio C o l o n i a l Porta-

@ a s s6 podem s c r f c i t a s p o l a Assernbleitt W ~ ~ a i o h a l .

Voremos mais a d i a n t o quo a Assomblaia Naoional tom


u r n uom"
d

r)

p o t h c i a muito r c s t r i t c cm rnctdria o o l o n i a l mas n e l a + aabo, oom


o x o l u s i v o , prooisamcnto, n d c n l t o r a r a Cnrta 0rg8niaa.
Corn s f s i t o ,- d i s p 5 c .,o
" S ~ O da

mt. 27
- do ~ c t oC o l o n i a l :

exclusiva cornpot6noia da Assomb7 i a Naoional, me-

d i a n t o p r o p o s t c s do !\!linistra daa

c 01 h i a s ,

~ p r G s 0 n t a d a snos t o r .,

"

mos do art: 113 dn ~ o f i a t i t u i q g o :


( " 1 E, exacatament.0, como em 1937, se fa.2 uma publiaa$~ocorn o text o i n t e g r a l da Carta, p o l a p o r t a r i a nu 11380 de 11 de JWh0 de 1946,

lQ 0 s diplomas a u e cstaboloqam ou a l t e r e m a f o r m do gc-v8rno i l . : ~ o ~ l b n i a : ~,.,''

O "r a n o s t o s d ~ p l o m ss o Cove c m s i d o r s r i n t o g r a d a a C n ~ 4 u ; r

0rgEnica: d mosmo o 6.1ico quo parooo compraandido na f ~ r r n ~ l a

oonst i t u c i o n a l ,

"

E, na vordzzdo, a 3 r e v i s z e s d o 1937 o do 1945 f ornm d o c ~ c t a dns p o l a Assomblein N2aional,

P o r t a n t o , h& quo r c p u t a r i n o o n s t i t u c i o n s i s t o d a s a s a l t e -

raq%a
;e

'

Cartn q u o ngo r o v i s t a m" a form do lei.

IV " ~ l -t e r x q & s i n c o n s t i t u o i o n a l ~ e n t ef o i t s s

Carta pelo

Doo. L o i n Q 37542 do 2 do Setembro d e 1949.

No d i n 2 do Sotombro
do 1949
-

f3i

publicado o Dee. L e i nQ
d
.

3 F 4 2 quo devo s o r c l o s s i f i c a d o do i n a o n s t i t u o i o n a l

*.

E s t o d o d r c t o f s z t r a n s i t a r para a dopondQncia
., d o M i q i a t r o
da Guorra 08 s o r v i q o s militares do ~ x 6 r o i t on a s c o l 6 n i a a .

Dovema p r o p d s i t o s a b e r s o so j u e t i f i a n urn ~ i n i s t 6 r i . odas

colbnias p o r ondo corram t o d o s o s problomns a

ou

estas

relntivas

so bastam os rncsmos m i n i s t 6 r i o s quo ostudarn a s a s a u n t o s da

Vimos que, p o r duns v e z e s , f o i c x t i n t o o ~ i n i s t 6 r i odo M l -

tram?r (cm 1820 o 1834) m s do q u a l q u e r d o l n s corn r o s u l t a d o s ca-

Nonhum d o s paf se s c o l o n i n i s se c o n s i d e r 8 c t i s p o n s a d , d e t e r
~ i n i s t 6 r.- i odns ~ o l j a i n s .
a

0s' o u t r o s M i n i s t h r i o a desoonbeaom as condiq%s p e c u l i a r e d


do U l t r a m a r ,

~ l i m
d-isso n sua t o n d 6 n o i a 6 p a r a t r a t a r p r i m e l -

r o dos i n t o r o s s e s s i t u z d o s a na ~ e t r $ p 3 l ap o i s

ds

i n t o r o- s s a d o s

c s t g o mis p r 5 x i n a s o oxerccm p r e s s g o junta dns o s t 6 n c i a s superioros.

i um p r i n a $ p i f - , fun$amontr.l
da administrs-

P o r o u t r o Indo,
q<?o c a l o n i a l quc,

3stn devo ser 3oacqncontrnda ou


- duscon+,ral i z s d a , em c a d c f;rau tLe h i o r a r q u i a devo hr.ver uma conoontran,,<o

s(3

dn

autoridadc.
Nossas r e g i & a d c p a i s o s novos, oom uma populapzo o u r o p c i a

t o r i d a d e dosdo o ohofc da p o s t o a t 6 ao M i n i a t r o d a s ~ o l 6 n i a s .
d

O m t o m havido u r n ccrta a t i t u d s do o i h o doc o u t r o s M i n" i s t 6 r i o s em rolaqgc. " r,o ~ i n i s t 6 r i oilas ~ o l < $ n i a s p, o r e s t e se oc u p a r do obras p\;bl! c ~" s ,cducaqgo, o t c ,

nador

6 a suprema
nut o r i d a d o r o p r o s e n t a t l v a da s o b o r a n i a
-

d a Mo-

t i v a , na ordem c i v i l , f i n a n o e i r n o n i l i t a r ,

~6 h&

u r n ordarn

(1-0

-,

funqzos independ-ontes, a1 abmo om toda

a,p a r t e : a clos j u i z c s
P o r t a n t o , o govollnndor ora a autoridado s u p o r i o r da admi-

ver nador,
~ i s p ? oo a r t . 34 da C.

.*a*..*

0. I.

d.l.....

...a.-r~...c...

$ 6nico.

AS

atribui~Scsm i l i t n r o s dos g s v o r n a d o r o s podom

s c r oxercidaa p o r l n t c r m i d i o 20 con;lndnntcs m i l i t a r e s 20 o o l b -

n i n , sam p r c j u i z o

LG

c.i:uporintonCbnoin q u o sornpro p o r t o n c c &quo-

lcs, c corn rcsorvz do cornpotancia roforida nos NQ 2 Q a 3 ~ ' .

.
P o l o Dea. Loi 3'?542, a r t , 20, passam a o x i s + , i r a par dos
d

govornadoros dc a 316nia, govcrnadorcs m i i t t a r o s lndo pendent os

do8 p r i ~ i r o sc apenas subordinados ao Ministro


da Guorra,
*

Bo o govornndor
n t l i t a r r- e s a l v e diseordar do G x e r h a d o r do
4

c o l 6 n i a podsm ~ ~ I o u ~as
~ aonsoqu6ncias
P - s o
f u n o s t a s q u ~daf ad,.

virgo

- forfna$Zo c?e p a r t i d o s no funaionaiismo,

"

uma p o s s i v o l r o -

81BtonOh das f o r p a s armadas ao Governador, e t o ,


"

~ l 6 md i s s o o

nQ

IQ do art, 2 p dr, ~ c t Colonial


o
d i s p s e qua

aompete ao Minfstro das co16nias ostabelccer a organizaqzo mi4

l3 i t a r o o l o n i a l , a o mosmo dooreto lei r e t i r a - l h e essa aornpot6n-

b) Espouinlid?do da h i-o r a r q u ia d,os diplomas


0 regimo (fa 1cgis1aqi;o o o l o n i a l

6 urn

r e g i n e espouial.

Asaim, dinpGo o a r t , 25 Bo Acto ~ o l o n l a l ~


"AS

ool&nios roeam-so por diplomas e s p e o i a i s , nos tormos

desto t ~ t u l o n ,

0s p r i n o i p i o s do Aoto Colonial

Como

se aaham regulamont~dov

pod~mosv e r no art, 89 da mesma, a reprodupPo


na Cartrr
u
Org$nlbn
u

do p r o o e l t o , aom
., o devldo desonvolvlnento,
.4

E om quo c o n s i s t o a o s p s c i a l i d a d e da l o 8 i s l a ~ g oo o l o n i a l ?
CI

Em primoiro l u g a r mi oxist6na3.s de orggoe espoclbis para

o l a b o r a r eaatr l o g i s l a q z o ; om sogunda lugar, n a h i e r a r q u i a doe


r.

d i p l o m a o o l o n i a i s que r c v o s t o asgarjtos dAvorso8 drr hierctrquirr

das l o i a metropolitanns,

HB

m a t 6 r i a* s c o f c r ..,i n i s sobro as q u a i s a ~ s s e m b l o l aNacionta

86
ela

tom., a o r ~ p e t 6 n a i sp a r a l e g i s l a r .

art, 27 do Acto.-Colonial;
+

$ o quo se d i s p 5 c no

"

" S ~ Odo exolusivr. compct6noia da Assemblola Naaional,

me-

d i a n t e p r o p o s t a s do M5nistro das ~ o l b n i a a , aprosentadaa nos t o r mos do art, 113 da ~ o n s t i t u i p ~ a(tI )

1Q 0s d i p l o m a quo estabeloqam oo a l t e r o m a fomna de go-

2Q

'(4

v e r n o dos o o l d n i n s ; C - ~ R

0 s d i p l o m ~ aq u e nbrangorem:
d

a) ~ p r o v a q z odo t r a t a d o s , aonvenq5es ou acordoa oorn


d

naugzas e s t r a n g o i r a s ;
b ) ~ u or:zaqi!io
t

.de omprdst imos ou

outros oont ratos


4

"

qua oxijam oaupgo


ou g a r a n t i a s e s p o c i a l s ~
"

o)

~ e f l n i q z od a aompot8neirr do ~ o v 8 r n od a ~ o t r 6 ~ o l o
q

e d o s govornos
c o l o n i a i s qunnto
.,
.,

& &ros e a o tem-

p o clas - a o n c e a s ~ c sde t o r r e n o s ou o u t r o s que envol1

vam e x c l u a i v o ou p r i v l 1 6 g i o e s p e a i n l n .

Vemos aorno a sprovapgo de t r a t a t d o s f o l resorvada

b l e l a Naaional
e,
*

& Assem-

muito born, p a s j& sabernos que 6 p d p r i o d o


4

regime o o l o n i a l , as relap5os i n t e r n a a i o n a l s das c o l 6 n i a s serem

Fora dos o a s o s p r o v i s t o s no a r t , 27 do Aato C o l o n i a l , a a Asd

sernblsia Nrrciona7. tambjrn podo l e g i s l a r , mns a aua corlrpet6nclcr


"
4

j& ngo

6 exc~usrbva.

Vojs-so n prop6sito

o art. 28 do Aato Oo-

0 citerdo art, 27 vom rogulamontado n o art. 4 Q da Carta O r -

gbniaa.

(1) i s t o 6 , p a r intorm6dio do Prosidanto do Coulsolho,

--

b) Suprim017t~)da Assomblela N n ~-..-i . o r a ' lon: aasos dc urgenrl

"

-Y-

o i a e x t r c m , no
- i n t o r v a l o das

soss3os

l~islativaa,

No
a a s o de o s t a r enaerrada rr Assombloia Nachonai e havor
e

urg8noia em l e g i s "l a r sobro qualquor dos a s s u ~ t o sr e f e r i d o s no

art, 27 (podorirr considerar-so nestas uondig&a o Dec. 37542)

o Aobo Colonial
d i s p c e no 6nioo do rnosmo a r t i g o :
"
a

o Qov6rn0,

n ~ m
oaso do urg8noia o x t r o m

corn

v o t o afirmatl-

vo do Conselho do 1mp;rio C o l o n i a l , em sossgo p r o s i d I d a p e l 3 M i n i s t r o d a s ~ o l b n i a s ,podor;

l o g i s l n r sobro as matbrias a quo s e

f o r a do8 poriodos das soas&s da frsaombloio, NacIonaln,


Este procoith
4

6 corroborado p e l o art.

ca,

5 Q da Carta Orggni-

Corno oxomplo dc a p l i u a q ~ od e e t e $ rjniao do art, 27 do Aato


4

Colonial podemos apontar o do DOC, L, 35668 de 28 do Maio de 1946


" --

no qua1 so a u t o r i z a v a - o

represontapgo e a p e o i a l da

G O V ~ ~ I I Q ,em

rl

a o l b n i a do Angola,
- a c e l e b r a r urn e t q r 6 s t i m o corn a Compsnhla do8
Diamantes d c s s a c o l 6 n ~ n ,d o n t r o durn plano g e r a l de fomento.
w

Dostas d i s p o s i g g c ; ~pdemos o o n c l u l r pola roduaidn eompet8nJ

a i a e x o l u s i v a da Assembleia
Naeional,
*

E i s t o porquo ae tern v i s -

t o , em t o d o s os p a i s o s a o l o n i a i s , que o s parlamontos motropollv

t a n o s ngo " sgo a s o n t i d a d e s mis aconselhadaa para l e g i s l a r eobre

mat6rirrs a o l o n i a i s ,

Para o .domonstrar-mos bastam as cita$?ha de alguns c o l o n i -

nos seua
' ~ s t u d o s c o l o n i a i s n de 1907, Vol.1 " ~ e g i s l a q ~C010nio
e
a1" oaarovo a pag, " 107:

'dsta hojo r c a o n h o c.,i d o ~ p o rtodoe

08

pmos colonials e pels


d

grnndo maloria dos p u b l i c i s t a s que s o tern oaupado do adminlstra-

"

$go a o l o n i a l , quo o s parlamontos metropolitanoa ago inaompeten#


.

t e s p a r a a formqgo do l e g i s l a q ~ oc o l o n i a l , "

Marnoao a Sousa," o primeiro profeaeor da oademra de Admin i s t r e p b Colonialr o r i a d a e m 1901, d i z nos auas'lipo'osn

de 1906

que "6 por puro doo6ro quo d e vez e n qunndo s o d& a esmola ee ,urn
sesszo aos mndiBos d o Ultramar n(pag. 191)
Y

Eduardo da Costa, quo f o i , ooao vimos, C h e f o do Estado Maic)

or do Eduardo Galhardo na ompanha do 1895 o depois Governador


Geral de Angola, no seu
., a ~ s t u d osobro a ~ d m i n i s t r a q i ;c~i v i l das

nossas poaesases africanasH


aprosentado ao Congresso ColonaUNa"
4

c i o n a l de 1902, osurcve a phg. 118


"~arnb6m s o n&o djrma, o quo a e r i a anaenaata proposipgo,
w

quo no Parlsmento
so ngo oncontskm t a l e n t 0 8 e habilidaites oapa"
zea do eonheeerern
e d i s a u t i r o m t o d a s as ~ l t l p l i c e 8quatGea que
"
c)

80

prendem aom as col6niaa,

ma8

o que se detende

quo ., e a s a as-

setnbleia hi do ser neceasdriamente ddminads por t e n d 8 n o i a s asCI

t r g r i a e ao bem

c ao

dcsonvolvdmonto
+
das
oolbnias*,
"

Toda e s t a d o u t r i n a s o o n c o n t r s oonsagrada, como 3& vimos,

no Aot o Colonial,
"

~ b - s o aom o s parlamentols o mesmo que se d& oom o s minist&

r i o e mstropolitanos.
a
.

Oa parlamntorr, r e g r a g e r a l , nzo arbem ha&doa

aoloniais,

/'

problemas,

0s doputados drra a o l 6 n i a s ago m i t o pouc :u,

Oa ow-

#.

t r o s apenas ae preoauparn aom s a t i s f a z e r oa i n t o r e s s e s doe s e u s


eloitoree,
Hoje,

6 o e r t o no nosso, e s t e e a t a d o

de oolsa8

jb

8% apre-

s o n t a b a s t a n t o m o d i f i c d o : h& i n t e r s s s o , deavelo e at6 e n t u s i a a -

mo na Aesembleia Naoional p o l a s questo'ss c o l o n i s i s .

koordou-se,

na ~ o t r 6 p o l e , a o o n s ~ i 6 n c i ao o l o n i a l
d

08

pro-

#.

blemas r o l a t i v o s ao ultramar sgo j& aaompanhados corn grande boa


d

vontade, o que est6 " muito longo, por6m, Be s i g n i f i c a r que possam


&* 2
,
car\h-&*
s o r r e s o l v i d o s corn oompot8noia.
I

0 )

Compet8noia
- da Assembloia Naoional

do ~ o v f i r n onas

mat6rlos oomuns h b ~ o t r b ~ o lee a t o d a s ou nlgumaa ao-

Antes da rovisiio c o n s t l t u a i o n a l do 1945, o a r t . 28 do ~ c t o


C o l o n i a l e s t a v a r o d i g i d o de moldo a l e v a n t a r ddvidas aobre a quee.
.
I

t g o do s o s a b e r se se podorla p u b l i a a r uma l e i ou urn Dee-Lei,


d

l o g i s l a n d o simult8nenmento p a r a a ~ o t r 6 p o l oo ool6nias,

Corn e f e i t o , era a "s t a a redoaqzo do art, 28:


tooedonto sgo d a o o r n p d n a i a do W l n i s t r o daa c o l d n i n s ou do govorno da o o l b n i a , c o n f o r m for rogulndo nos c'liplornaa a qua s o
*

rofere o nQ

19

Fioa, por6m, o s t a t u f d o o

do a r t i g o a n t e r i o r ,

P o r a n t e o s t a d i s p o s i q c o , podor-80-ia
"

se-

i n t e r p r o .t,a r o art. 27

aomo
atribuindo 8
hesombloia Naaional urn compet8nai.a ngo s6
ex3
*
"
o l u s i v n aomo bnioa, 1, Assembloia Naeional t e r i a apenas a oom4

p s t 8 n a i a que n w u o l e a r t i g o lho om f i x d a ,
d

P o r o u t r o l a d o , d Carta ~ r g f i n i a *s , no t e x t 0 tamb&m a n t e r i m
4

k rovisgo

do 1946, dispunha quo oa d o e r o t o s l e i s publicadoa pe-

termos do a r t , 109 da C o n s t l t u i ~ ~ ongo


, tinham
l o ~ o v 8 r n 0 , nos
,.
funqgo

nas a o l & n i a s ,

Em 1945 altoraram-sc o

r.

A 6 *t 0 Colonial o a Carta Org&nica o

f i o o u a s s e n t o quc a s mt6rias aomuns

~ e t.,r 6 p o l eo c o l 6 n i a s po-

doriam scr objocto do l o i s , Doo-tola ou doorotoa, f o i t o s simul-

.Iatb reprosentavn, porbm, urn darrognqZo ao p r i n c f p l o da

ospeeialidado Ctos oregos da logislagiip oolonial,


U

Como so "- ressalvou o ssa ospcoinlidado 1


Pols doclnraqiio, nposta
4

ncsses diplomas,
do terem de ser
"

pblioados nos B o l o t i n 8 O f i o i a i s dns col6nios on&


autar-8e

hajam de 0x0.
I

Noases termos, 01spGe


o art, 28 l&parte do Aoto Colonialr
"
"08

"

diploms n;to aompreendidos na dispoeiqgo do actigo an-

teoedonte, que regularem matgrias de i n t o r e a s e oomum da motr6w


polo e de todas ouw alguma o o h i a , r o v i s t i r ~ oa forma de let,
.
I

deemto-lei
ram

SOU

ssmre a-o n W a declarapgo de

que t a m de eer publioadaa no s

Bolgtiba Of i o i -s i s d m col8nirts
- onde hajam de e x e a u t a r - s ~ i ,a

Ora a 6nioa autorlidsdo canpotonto para a iaser

6 o Mlnistro

#aq&

888a

&I ool6niae

oados

bola-

o art, 91 dn Carta 0rgfZnica

p u b l ~ o a ~ bdns
o notes l o g l s l s t ~ . v . ~que
s hafa* de
.
I

i e @ sp%L

- $ dir oompotOno1a do Mini.stro d w f#cdG;nw a

dos govor~adorescoloniois, o o n f o r a ~s o t r ~ t ePe ~ $ Q D & B


6-~

1Qt k

publioaqzo no Boletim O f l u i a l daa aoldniae ds p ~ o -

rid6noias l e g i s l a t i v a s publicadae no ~ i g r 3 . 0do


., Oov8rno depende
V

da menqbo aposta nns l o i s , d o o r e t ous - l e i s , decrstoe ou p o r t a r i a s t

.."

'para
*

dc.s ~ o l $ n i a s ,

Corn efeito dls$o


II

doaroto simples, n o s tormos da ~ o n s t i t u i q ~oo de-

sor publidado no Boletim O f iuial do ,

&sea

eer6

W ~ C ~ O

esorita no o r i g i n a l do k o t o l e g i s l a t i v o e aeelnada pelo Mlnistro

Vom oats fixac?a rza 2 s pcrrte do art, 28 dp A ~ t oColonial e


dosenvolvida no art, 3.0 da Carta 0rggnioa.

"krt, 28..

(diplomas) q u o regulom materia8 de e x a l u s i -

03

v o i n t e r e e s e d a s ao16nias,

r.

ago da oollpetSnain
do Miniatro Aaa Co"
d

~ d n i a sou do govern0 da oolbnia, oonforme f o r e s t a b e l e e i d o nos


diplomasw a que so refcre o nQ

do a r t f g o a n t e r i o r .

l Q

IQ Compete ao Miniatro d a s coldnias e s t a b o l e c our a organizau

qk m i l i t r u ? o o l o n i a l em harmonia oom os
p r i a l p i o s da
de*
w
f'ezn nncipnal e som p r o j u l z o doa e a p e a l a l i d n d e s neaossdPias;

".

A Carta Org&nioa, no Cap, 11, seaggo 11 art, 9 presosme:


Y

"AO

4.

M i n i s t r ou daa co16niaa3 o o m p r i n o i p n l o r i e n t a d o r w a d i v

.I

rsgento da p o l i t i u n . a o l o n i o l , oompetern as fungGe8 de a a r 6 o t e r w


u

l o g i s l a t i v o e do oardoter oxoautivo q u e n a c o n s t i t u i p i o , no nor)

t o Colonial

na Presente Carta OrgfLniaa lhe sgo n t r i b u i d a o ,

+
a oonrpet8noia e x Salvaguardadns as m a t e r i a s que.. oonstituom
.I

a l u s i v a da Asserabloict Naoional,
rr aonrpetQnoia l e g i s l a t f v a d o M i *
.,
"
n i s t r o das c o l 6 n i . n ~ oxoroo-so, fora dos aasos de urg8naia e dos

mis indiaados no. l e i , dopois


do v o t o oonsultiao
"

do Conselho
u

do 1rn~6rioColonial ou da aonforbnaia dos govornadores aoloniaia;

em rolaqgo a todas
- -as -materia8 q u e representem i n t o r s s s e a s u ~ e -

rioros Cb
- p o l f t i a a o o l o n i a l ~ o r t u ~ u e sou
a sejam oomuns rr maie

d i p l o m a am vigor,.

...

Enumeram-so, ern saguida, 3sw mat6riaa que representam int e r e s s e s s u p s r i o r e s de p a l f t f o a o o l o n i a l p o r t uguesa,

-2 3

C, 0. a r -t , 4 3 ) .

pnrtc

Resta-110s
v e r qr~c,l 3 cornpot8ncia 1 . o ~ i s l : ~ t i vclos
a
.,

l$o a r t , 43
"

"

d:5

governs-

C n r t a ~ r g ~ l ~ qut:
i a n LI,IS irlforma:

"A o o r n p c t 6 n ~ il ~e g~ i s l : \ t i v a d m g o v c r a a d ~ r e subrailgo t o d

fino as r n n t 6 r i n s qut: r c s p o i t u m s x c l u s i v : ~ a ~ . ; r ~t'it uc o l b r l i i ~o G o


u

o mBb l o i a
L ~ T ~ I+ J U I CA sIsQ

o s t s jam t:spocinlmont,c:
P o r t a n t o,

q.o

i;

AV~LC~J~~;L~'',

,vorllnclor c ornpoto l e g i s l , ~ r par::


.
d

- t0Aa8

81s

m n t h r i n s r e f o r o l l t c : ~ T P C ~ I ; L S& c u l j ~ ~ i qt t u d~ i r i g o , o x c o p t u n d n u
nu
q u o dizcm r o s p e l t a aoa i n t a r o a s o s s u p u r i o r o s d o
w

politics

oolonf a1 p ~ r t u g u o s n , n t r i b u i d n s no M i n l s t r o nos ~ o l 6 f l i n s( a r t .
w

bl,ai:z ~Jaciol'lril ( a r t , 27 Acts ~ d l 3 ~ 1 i n l ) .


42
0 a r t , d n C n r t a ~ r g ? i l l i c ud i s p r ~ s :
L

f i s c a l i z n q ? ~do Miilistro d n s c o l 8 ~ l i n so , p o r v i a dc r o g r n , con-

f o r m c o v o t o do C011sc:lho CQ f + o v o r l . l ~ ~ ' ~ ,
d

o n c o l ? t m - a e , nssirn, r c p c z r t i d n r
4

- Cnrnpot$nci:.
"

o x c l u s i v n 8- ~ r s s ~ ; r : l l i l c i u% , c i o l l n l ( a r t . 27

c9 PLcto Colonial)
e

- C ~ m ~ u t R l ~fic i :G~o v ~ r n o( l a o n r t o
I

rlj

: ~ r t .20 i c t o ~ o l o f i i r r 3

Cnrta 0 r ~ : f i ~ ~ i ~ : ~ )
d

-c

~ m p ~ t c.0
~ nGovcrlhr?or
~ i ~
"

r5~ica).

I>

~ o l : ~ ~( ai rst .~. 13 C : ~ r t n O r d

m.13,

ctgora, p a r q u c f ~ r r n nc crn clcc terrnoa e s t e s o r g ' ? ~ s l ) L ~ d o m

lcgislar,

--C , O

a) l c i s c d o c , l c f s ( a r t , 9 1

('LL

).
d.

T r n t a r e m a s , em p r i m o i r g lugrzr; da i ~ a s o r n b l o i n~ J a c i o f l n l ,
que

--

i ' ~ " : ~ z leis


or
o rcsr~luq~os,

l32.e

.,

f ormn CC r e s 3 1 ~ I~ ;as .7rutl~riz-~q<?t:


s c )lI~ecIi-

Revestom

dzs n g ~ v o r n ~c ss t r n n j c i r a s p n r n : ~ c l q u i r i r o mt o r r i t ; r i o s

nas

c3l'j'l~:~s.

<

Q u n n t o hs l c i s , n p o s a r dn Assdrnbloia ''aciollal
u

c ~ r n ~ > o t $ ~ llcei ga i s l c t i v ~Fr6pria


~
pa, r a
isulltas

gailicr:

c1.a

izs

c ,l;~lins,

obripoq:[o g c r , l a l i m p a s t a p e l 0 a r t . 9 1

t,cr u n : ~

."

,.

;:st:tr~

11.i

( 1 , ~C n r b s

Or-

c ~ l l t c r o m,z nc-11~,'1-,
a p 3 s t z c rubriczct:t pc:lo M i f i i s t r o

i l n s ~ o & & l l i :a s' ' ~ n r ~ sne r publicac', ;,

... .
!t

B j l c t i m Of i c i n l c:.o

ll(j

C3rn c f c i t n ,

p r G s c r c v e o art, 9 1

c1.a

Ctzrta 0 r g S l l i c : ~ :

<

lln

p u b l i c n q ~ o!C

IS

act

3s

lcgisl:zt,ivos quo Fajam do s e r - a -

p l i c ~ c l o s$us cg1.6ili:~s ;de c o m p c*t G l ~ c i ad I M i l l i v t r s

cqtts

C 11;llias

ou 12as g ~ v c r ~ l n c ? ~ ~01311iais,
rcs
c 1ilf3rrno sf: t r x t e cle r n a t 6 r i n d
d

t:~rifts: " p a r a s c r ?ublicnc?o


4

130

B>lc:tim
d

O f i u i n l c!c:

. ..

11

.Essa

r,

f n z c r css?"

tnssc

i t l c ~ ~ ~,: l m,ts

quc, n"L hh;,C

~ ~ V I C ? q~ u ~ :se

ola fnld

I c i llso p ~ c ' ~ r i :sor


l ~ r c p r ~ ~ l u z i c l rpz l r B 9 1 s t i l l s )f ici:iis

c nz;) c n t r s r i a ;>L)rt:~,flt.>
~ : r nvig?;_7r.

P:2sscrnos a0 G3vo1-n

).

Compctcm-lhc,

j k v i r n , ~ s , :LS m n t & r i n s clc? i l l t ~ : r ~ "? s sccq -

cam]

"

Inurn A ~ c t .,r 6 ~ a cl c:s ~ o l 6 i l i a sc- r c v. o s t e m n s f 3rr11as co! c1 : c r c t , > s -lois " o clccrct3s s i m p l e s , que c u r o c c m i ~ u l z l r n o l l t e cls jrc'om d n

l iai
-publicftqC?3 c?o Millistr~(Ins ~ o l 6 i l i ~ ~( s~. r t 2, 8 c7 3 Actso C . ~W
u

1s c 111sult i v 2 s q u : t l i f i c u c q L i S ~ l c ipnr 6 v l , z (?as ,rgC<


c ; ~ L ? ~ ss;a l v o o c n s g ' e ur,-,$ilc

$ $ 2Q

c!

3Q. C , O . : ~ , r t ,

(l,.

2,

"urt, 28

10 c $20-2 9 1 $ 5 0 ).

a l . t u r ~ ,cYe . ~ b s c r v n r m ~ ~C s~ ,( Lp ,rrnell ,r, que f >rm:ts n t ~ d o r o -

v o s t i r rt l c g i s 1 2 . q ~> ~?im:~nni?a
( 1 ~
M i ~ l i s t-,r das C ( , l :l1iL:s,
e

E s s n s form::s

t.13

"
8 ' : ~ : 17

au ~ 3 r t a r i : ~ s ,

r~

$ 50-

c?~,

~ ' ~ c r ( , t ( ? - s 1 ' 7 1 ? 1 (c? ~'t

73

) r t . ~ r im' ~
illiste-

f~ r r n n sclos d i n l ? m a s ?.a Miflistr? ?'is C G -

.
so.rt,9 1 ('.a C a r t n 0 r ~ ; : " l i l i c : ~~ l i s l ) ) ~ 2 :

..

s i n p l c s c ano sernprl: a,ssi12nd.?s p -3 1 3 P r ~ s i r ' e ~ l t("e)

c~~1s~~lho".

Estc n r t i ~ f r i s n q u c 3 s 2 e c r o t ~ ~r3.evom
s
s o r n s s i ~ l n ? . o s pol o Pr*esiclcntc

Callselha,

C'.J

TToji:

t n l renlac

ll;,,

tcsln

rzz,;,, de

scr,
u

0 :zrt, 2 8

$ 20

, ~ c t oC o l o a i ~ l t l . i s l ~ ? eq u c o 1 c*. s clcvem

C : : ~ ~ s c l h o , P J P ~ ~n l, l t o s rla r e f ~rrnt~~ ( ~ ~
i t u1d si ot1 1 a l ?.c 19.75 isso
J

1;

acontcoin,

1:

r c f e r e n r l a p e r t - 3 ~ l c i s , s;acLlto,

:t,)

P.lilli.strr, ou

Quais

:LS f o r r n n l i d a d e s a

q u e clevc o h c f 1 o c e r a c l n b a r a q g o

Tcmos q u o cy-i:sti;1guir o c x c r c i c l ~11-)rmal (?a c 3 m ~ c t 6 n c i n


d

-1:;

l e i , c;cpois-

('-9v o t o

c i a f.9 C'.>nselho

c??

c o n s u l t i v 4 2 d . ~C o ~ I s o l h> fl.,> l m p < r i o C Q -

1 m p 6 r i o C o l . ~ n i , ~)u
l

tln

C ) f l f c r < l I ~ i , zc?ds GJV

P s r a g o r a 2 i r u r n 9 s q u e s e t r"r z t r t rlum vorrlzt'iuiri_,


C 3 ~ 1 s e l h od~
+
d

E s t n g - o par?
"
sa e

_I

c o l 6 n i z s , rvx : c l I s ~ l % o'.'*c . Z a t ~ ~;
d )~t : ~ ~ f ~ ) i ' r : : ' f n % ~ ~ e

ngo com simyles c a r d c t e r

T > l n imp ? r t $ n c i a d ~ s t o13r;lr~


), q u e f ?i cqns=1grnfl:l callsM

t i t u c i ~ ~ ~ n l m ::e ~sun
t c ckist8llci;.r,

n i n s s c r A c x c r c i c ' ~ , )uvic?a o

(2,

tnosrn:l f

(I.L

C ~ D s ' f 1 . hj

'

Jrlna,

:1~etermi~12-

1 q ? S r i 3 C ~ l 9 f l i a 1s,n l -

~ U ~ I Q Z C(l.3
S ;uprcrn~ T r i b u n a l

nl,

~ d r n i l ~ tkrs: ~i tv o ern r c l t ~ q 5 oa3

Qunnto

h Conferzniain

r13s

c >verL1:~cI~)ri:s031 ~ n i c ~ i s8,, Car-

t n 0rt-5,1?iaa cl-otermina q u c clc 3 c n 3

:LUX

s c reullnm, ern L i s b ~ : ,

r c s o . > l o n i a i s p*:r:l.,
i n s t n l l t c s .c'

rn

~ i l j u n t i ) , 7~3s;1,rorn r e v i s t a a .a s p r o b l o -

g o v c r n a c: nclministrsqc"l1~gt.r:-tl gas c o l ; n i s s .

corn ccrtoza, bcm v i v o s e p r c s e n t e s o s pr5blcrn:~s :L o l a s r o s p o i -

t , a l ~ t "c s , xstK:> p a i s c m cJnclic;5cs de clar opifli;cs


1 i c l , i ~ t t ~ 'ni so
*

c., i a 2 2s

g i s l a tivns,

c srn;,rao~~tic
-se

quo

s ~ b r eas p r

~ U ir!,-~
V

;t

1-

c 113fcr611-

) v ~ r l I a c l a r ~C s J 31li~tis
~

c ~ J s u l t ado C >nsolh: c.lo

1mp6ri.o.

so 3% (10p )is
=

L ~ C C C S S ~ ~ ~ ~ .

qui: s 6 m u i t > cxccpai7l1~~lrnc~1tc


foi ,uvic..a o C ~ r l u c l h o2.11rnpd+
4

o 3fif

- Ll

c r G n o i n d o s k ; ~ v ~ r i l :, r~cis\ c ~ 1 : ) n i n l . s clcixou

(.br c u n i r C L u r n n t c c i C u e r r n c acnbacln c s t n ,

0 mcsrn) s o p?r:-r: c l i z c n d

guir-se

:u::s

f n s e s o m rn3tErj.n

c d c 7 o i s d c s t n samo j& i,i;elaos

;~rcscrcvondoquo,
d

13,~o
,st:~ndo

Gcv 3 r r 1 0 ,

ainda

LI<.)

v?ltou a

n 1 r o ~ i m c, i l l t c r i o r

c o l ~ n i : ~ 1t:t n t c s c!a I c i

F.LO

f l ~1 0 0 5 ,

ooauico de v e r .

r c" u ~ l i d n sz:: Cartes o s e n ? , nzso

mas ( l e v i : ~quan2.9
d-n r c n b c r t u r n dnu C ? r t o s ,
*

~ u b m ~ t c r - l h3s
~?~

l o t ; i s l a r t u r l a q u G n t 3 til3h?* n l c g i s l a r pf,rqu::

sabia q u c , c ? i f i -

c ? 7 - m ~ ~ 3 t c l, ? f ~ i l o r i l. o~ v n r n r l i : ~ n tc 3s
.

s;;u s

j e c t o s at-ls C,?;rtcs,

:rr:.l

1\19

c n t a f l t d , n C n r t a C f ~ l l s t i t u o)llnl
i
c : x i r i n que

c.11- a r t ,

c c r t n s n l t c r n q E c s n .z, C 9 1 s t i t u i g g o-~ Dopois


d

.2s

19

decri:-

cspecifi-

c a r as m z t / r i t L s c?n compctGl1cia
e x q l u s i v n do C q n p r c s s o dn Rcpu"
d

blicn.

cm r n t t t ~ r i nc L ) l > n i a l ( p -r e s e i t a G s t e q u c pode d i z c r - s c

r. f m t c pr$ximr; (lo a r t ,

~ ~ r t .

27 do , l o t , ) i=,,l
>flial), :tt,ribui, n
d

30-, t d a s
as ~ u t r r t sm a t 6 r i n s n o P,rJ.~tr e x o c u t i v ~ou r ~ o sg o v e r "
2
.

d c i x a v a dc * c s t a r c x c l u s i v n m c l 1 t c

:nr

llas

2s do Parlrzrrlefltf~.

t c r r i t j t i d c L , l o u i n l ( n , ~ ,a r t . 2 8 $ 20
c C, 0 , n r t ,

10

"ifl

ffllc"

4s)
4

c i c i o ?..: f u n g ~ c s , a 3 l e l I i t u c J c CLa s u n c ,mnot?flcin,


f , : c u l ( ? . ~ ~couf
c
cri7

pol

Doc, -Lei

,72057 cq.e

~ h v i ? - n ss a b r c a s u a c orlst i t u c i n ~ ~ : ~ l i c l ac crie~s o 3 u q k d.clas

11a

rcviszo

c ~ . > ~ l s t i t u c i i , l l(In
~ - ~1945.
l

Mr.8 a l E m c ? ~ sc n s 3 s d c u r g c l ~ c i n , h 5 ~ u t r o se a quc o Fdiflis0

t r o clas ~ o l 6 n i a spgc?c r l i s ? o l l s : ~ r a au? i 6 ~ 1 0 i : t(13 2311selho d 3 Im-

p., c l o M i l l i s t r o qua1XIt1,

110

o x c r c i c i ~de f u l l q z c s o a t e r r i t 6 r i o

Vcjnmos n:: (?i~;>


1 3 i q 3 ;s quc!
0 $ 2'

i'

, ,.rt,, 28

imp" !n:

~ 7 1 - l f j

cl I iict, I. C 3 1

) r l i t ~ lc

l o ~ ~ (It.
i s c:ctsrmiJnr

quc? os i f i p l o ~ n ~ , ir?irn::nnF.f>s
i
i : ~
h l i l l i s t r ~ , dnc i; ,l ; - l i . ~ sr i i v a s t i r k

n i a s scr5. c x c r c i c : , ,

~uvic::
~,

c >Usclhr,

(I-,

1rn:~jri
I ~olf-)ni:~l,sal-

compot:~lcln quc: sc c x c r c c cm t c r r i t A r i o .clr:tr\~p> l i t ~ f i o .

P w fim,

40- c l 3

art. 10 la C a r t n 0 r g % n i c : ~f i x n

e m c x o r c i c i o rlc f u n q ? c s , podcr6. u s a r

sa-

(!,L su:t e ~ r n p c t $ l l c i t lot-is~

c2c Millistr9:: 9u s c v l : r i f i c c t r c m c i r c u i l s t ~ ~ l c i nt a
s is quo impnri#.

l n t i v z cm r s l n ~ z oa o u t r n a c o l ; n i a s ,

Qunl
,
i

r?.

fixzOclo a o s t e

ens-A :IS 7ro-

h i s t 5 r i : ~C : C A ~ : I S f ~ , c u l d ~ t d? ~ s

3rirnc;j.r-Lvi.ni:cm f c i t n p o r

UTI

I i ~ ~ i s t rdas
a

~~1;~li:ts

Ultr~~rnar
f a i ern 1907 a c'.c r i i r c s r?,; O r l l c l n s , a c o m p a ~ l h a ~ l ~0l opPfna

. aipc

rr::ll, D. L u i z F i l i p e .
0

r::i D. C n r l : ' s t o v e somprc


d

r., ) r e :cu:,e.(::~-,3i-t oiluczr

r,

fi-

c q . z s ; 3 ~ r t : ~ern
r D. Luie F i l f p c a c u r i ~ ~ s i c i a dpcc l 3 U l t r : x m W .

A 2? v i n ,

;T f 1%

('LO

bdinfstr?

pQcl:l

-&r F' :bi:ll-

1,

c.3m 3 f i m

sido c o f l ~ c 6 i c ' ~c ts~ l1 9 0 1 , a urn i n q l b s S i r R ~ b b P tW i l l i c t - n s , .,e-

3,)

M i l l i s t r ~i:il

f'1~;llcf::

?iInr2.L~lhr:,:

23 i\.l::rquh :

(:('

('-3

U l t p a a u r Tc:i x ~ i dr ~~S'3u
~ S:L, ;),IFin-

S~ v c r a l ,

S i r R . ~ b c r t\ i : ~ . l l f ~ ~t ai as h a , c )mi) p r i l l c i p a l 3 h j c c t i v 1 c'n
S

llns

~cmprcsa,

ru rlr~11.:.ern a t &

;c o s t a

rninns dc. s?brc: c'c: C ;t&~lg::,

11,

$2,

3,

clue

1 ,: tt:vc: m z i s

Crja,;2

f o i no t c r n ~ i , ts:v>rzln(;nto r ' i s c u t i r l n ,
scm h o s i t a q s

r\:ls r i q u e z a s o x i s- t i : l l t c s

ia:3

~ r t ' l r ~ c iFarn
a
a v.tl :riz?,cl.3

E3i6

,'3

qu;: t - ; d s s

Nsta o 2 l 1 c e s s S o tinhc; no f u l l d ~urn ria p 9 l i t i.,a o .


4

c : r l t r n :L

Inp.latcrra o a nlsflnllha,

(3%

I~IOCSS~O

C O L ~ ~ U ~>3r?c
; ,
c!~z~~-sc,

cl.ns r i g f z c s 1 ~ l a ~ l : l t i c : ~ :c: l ~p ~ , ~ n boo

B u l ~ : r . Es32 c

fi

quc: n q u o l a [laqgo

quo

P C C ~ ~ ] ) ~ C ~ -

c i ; ~: c ~ c a t 3 urn:) " i ? s f c r a Cl: i i l f l u 6 ~ 1 c i a "~1,) s u 1 de ,,llGoltxr c ~ 1 t t ) l l -

r?ou q u c i a t c r c s s n r 7s ? r $ 2 r i li l~
l , .~
I.

t il1h:~a s i d o n t r i b u i c ' o s

6 ~ r f l ,z ~
3 1 1 ~2e

n f i u l a r em grnfidc p n r t c

JS
-4

s~ainilns

(?.3

mo R s b o r t V J i 1 l i : t m s n c t u o u , a

ens.
113

t rritiiri

LI ,S

,s

quu

l u 6 n c i : ~ kl?"1,~~lht'u,
Or3
u:

J L I V I \ I ~ E < ~ .

i i ~ c r c : n c ~J,
lt

11 I

sul

r7i:

t~Ll,ru-

~ s ? l r i t : ,_;;iPlt
; ) .I.

c o n c n s s Z l ~ c h c t . x ~n , h t i r n o s r e s u l -

C d m cf sit\>,:-" Gompnnhia,

sau cn.l.itn1,

illf

c f c i t o s cln c

1Vn mesm:l o r i ~ f "l l . r ~ q n 3


, 1~:, :'OU

l a , Gs missscs
., *

,:>;S

sc bcm q u o

L I ~ J )~

lt~ci~i7aliza?a

c~is?;c d c ume o p q i l ~ i z : t q Z - ,:'^e v o r $ n f i o i r ( , o s q i -

C:jm.,::~'lhi.-.

(so

q u c .l-incl:~h:: 9 9 r

IL

:I~~*uLIS).

Quarlda sc t , , r r n f i l ~ u o of~rnfn).3 de f o r r o dc Rcflgut:l,x

l i t ~ n c l o?LS 1 ) u t r n s rC\' : s

A f r i c ~; ; o h t r t l l o

fdi

O r i . , l 3 t : ~ 1 , 3 "lillis-

tro F ' ~ c o l n rR ~ b i w J1 ff>i


i l l : b u , u%:! -1.1 ern r s - ~ r c s o n t n q & )6.3 g.nvcr-

~CVC-SC

dc l c g i s l c r ,
d

~crn vini;cm ,>f


i c i n l ;,s c ~ ~ l 6 n i z s .
.
d

0 ; ? l r ~ b l e m ncla c , ~ r n , ~ t ; t $ l l c il;e~g i s l a t i v a c!o

I l i ~ l i s t r ~om
,

V i u - s c q u c 2rn f i c c s s s & r i o a l t o r a r e s i t u a g &

tc

cnl

yuc v i v i n

$3

incf2npruen-

l l i - l i s t r - , (Ins ~ ~ ~ 1 ' ~ l o.1


l i at -s; . r r i t ; r i o

Col31li-

c4, no s u ? i . r i % ~h ri o r i ~ r q u i c , - (lo
, g o v e r f-l n d n r ,

Ii171str3,

nha, c l l q u n n t 9 sc r i l r ~ n t r z s s o13;:
+

i:islnr

~ ~ t r ~ , C) Co) ~l ~~C ~ ? ~.>ara


ICI'Z
lc-

s ~ b r cc c r t n s ?1:i~t6rins e p : ~ r - - r~ ~

"
l ~ sc
vori~;tc?*>r, p 3 r q ~ rtlz:7,0

ti-

v . itr
1 ~

7 s c l i ~ l s n n t icio GO-

OrlL,:vi.~
pjthp&p

ossa c ~ r n ~ ~ ~ t G ~ ~ c i a r ; ~
r

quafli:o crn t c r r i t : r i - > c o l o i l i n l ?


4

E s s n fn.culGncl.c c o n s t i t u i n

t o 2arz

r~

o u t r ~e a v o l v i i l - n

133

urrl:~i r n n c r i ~ s aa e c o s s i c ? : ~ ~ ' ~ ,

03nflit

1,

G 'slil~istrqf

)r:t

nnra

t i r l h a c?c ir munido clc nddoros


quo lh? p e r m i t i s s e m l c g i ~ l . ~
,lra+

assim urn m o t i v

da(?c '-,filslici;,

:, q u c

p,x'.c ~- 3 l l- s i c ' c r t t r - s o (1,: ury8llcirz o i l c c s s s i -

qut: 'lev >u

c,>ilr,oss:"l

( l ~ s - ; y . dfs,

l . c u l d a ~w~s~m ? i n -

A s p o r t a r i a s p u b l i o a d w l o ; b i n i s t r o das ~ o l 6 n i a sn o lT1Z

t , r : ~ a ,t6m,
~ r ctssiq, a msm;: f o r q a des l e i s , d e c r e t o s - l t : i L ; e di:o r c t o d - s i m p l e s da : l o t r b p o i u ,

--

I ) cm q n t h r i a da sua cornpet3ncia pr6pri:u,n o r via

-d
- c rcgr::

ejovarno

corn i - h ~ d i $ n c ipr5vi:A
s
d o s ---Son:; . l h o s dc
I
I
-

(A.c.

a r t , 30: C.@.
-.

4 1 c 49)

lYn h 1 c r : ~ r q u i ud o s a c t o u l c s g i l a t i v o s o o l o n i a i s vt?rctrltos a-

j o r a 0s q u o u Czr4t,:i ~ r , ; h i c adcoign;),p o r - " d i p l o m : ~ s I c g f s l r t i -

VOS"

d i m n a d o s dos g o v c r n a d o r c s d o co1;nia".
d

0 Aoto c o l o n i a i fixa no a r t .

2 8 , 2 F parate, a c o n p c t ~ n c i a
.
l e g i s 1 , z t f v a . dos govc rnadore:; c o l o n i a l s e n o a r t ,* 3 0 o s t a t u i :
11 14s

f u n q ? i-c s l _ ~ ~ ~ ~ i s l , z t idvotsx sg o v c r n ~ t d o r o sc o l o n i a i s , na,

l : ~ f o r a da s u u coi!n:~t,Gncin, s g o :; : n p r c , ? x l > r c l d as~o b

:b

fiscalf-

zilqzo d : ~. ' ~ ; t r 6 ~ o lcc, p o r v i : ~ ,de r : g r , ~ , ? O n o v o t o 8-0s c" o n s e l h o s d - gavi:rn-I,

ondc hnvcr;

ropr.?uc.:nta~go
ud3quads 5; condi-

l C t , 4 4 " 0 s ~ o v c : r n a d o r c sd a s col;ni;:.;

oxorpc:m

;L

s u ; ~c o y -

p o t 6 n c i a 1 c g i s l n t i v : t p o r m,:io cl:~ p u h l i r ~ z q ~ao2 d i p l o n L L - l o p i s l n t i v o s n o " ~ ~ >o t li n of l c ~ : ~ l " .


1

i ~ , ,d

II

i p l ~ w s1 ~ g 1 ~ 1 r : t i . ~L;~?P:>.O,
~ ~ . , e n rcgrr:,

ol?ri(;a+bri;.:mentfi

nod d i p l o m : ~ ~l-:?gi31;.~t
i v a s qu:3

d o Govcrno : . p r m a u
-

prf?cc:-

S onsiflho

sucs d i s ~ o s i q ?: 3 I t ( .

EL,?

CI---

d o o v a t 9 d o C o n s c l h o d o ~ o v ~ r n ocotn
, o q u-, , l sr: n0nf3rrll0".
Eslt rcsurno, o Govorn:zdor di, n ~ l ' n i u ,podt:

dcsignadas por

tI

d i p l a n a 3 1 c g i s l : ; t i v 3 ~ " , p ,r v i a d
:
:

:,inplo:, c f n ~ u l t , : : , u n p , b r = r c p ,

pdrio

nublicar

c 3 l o n z : ~ l . -:xlh;c

00r-r~)

n(3 n ; ~ a ~d3o

3dno

l l ~ i s

r c g r u porn

:lh3

d o Ia-

- s a u m v o t o :tfir%ti v a .

r)

11) p o r d..lt-!E~qso f l j ' d l n i s t r 2 d:zs ~ o l ; n i : l s . ( c . 0 .

10

6:0

c:

47).

d art.
o

:tTnci:;
"L)

.,

7 Y.if.sr.:-so durn:?

malq 3j.r:~

n::iL; &cr::l

IL

SL:L

cf~%-

.,

p J r clcl.;,~::.q;~~:
rnl.

. ~ : ; t , rdzt.
, ~ ~ 3 l ; n i ; L"s p,3(1: d o 1 ,g;cr

1 7 . 1 ~g : ~ v ~ : r n ; . r l . ~ r o s

gornis

; . ,

l ' r i

::<,:rclcia n : r n ; ~ n c n t , < :JU t:!?p

, r : \ r i . ) ,tc3-

.7

R :v 7gnqn J ?u ; ~ n u l : i q aJ df: d-lpl 9 n . l ; 1 : p ; i s l a nrt.

t l v ~ , ,(,i,C.

30,

S. 0 .

a r t . 12

; 1:s

).
4

"

dn

c,

Comc, psdc

M ~ n i s t r odas ~ o l ; n i u s i n t . c r v l r n ; ;x : r c l c i 1

,mpetsnoi:: ligi~lnt
i v n (1.1; p, )v :rn;~c'~
)r ; s ?

::Cirmtlv.)

63 $

~ n s , : l h3

O)v.,rn3, Orn,

sf:

houvcr di-

d
.

cntrc

vorgEnai::

(1.2

33

d 3 i 3 .3rg:',:la, p r o s c r c v ~ i) .:rt. 4 5

l u ~ z i , do3

i
1

C ; L S ~ S om

3.

qucl sl:

i~113istr
J s

(J

s c r & obrignt;rinrn,:ntc:

P ~ r t , : ~ n1 -,t

,,,.,

nno c a n f ~ r a t l rc ~ n zo v o t o dl $onso-

u p r i r c, v ~t d~ S m s r : l h k , d o G ~ v c r -

f n c 3rld;i

'L

n u t 2riz:~q; I ? l i n i s t o r i i i l

~ J U Vd-i rv o r g C n = i n ~ : n t , r;

I:,

G ~ v ~ : r n : : d ~(, ) ro

<

pu1,liczqZc) dua d i p l o n ~l c g i ~ l : ~ t i v 33, G o -

C a n ~ , : l h dr\.cGrp : c?;:

nnd >r

c-?i~lmr: p ~ h l i ~ ::,c
~? d CI~ v
:1

2 t

cl

S m s d l h 3 nns cr>n

II

c1,:1

0 Govornr:c!lrn?

rl J W i n l s t r J (I:;:,

p 3C.c

dct o r n - i n ;r, s ,TI

CLU

t j r i s n c ; ; ~ , ~ : s p:-

S ' J ~~II',S:
~

1" ii c n r u s c :-,
( " f i n n n o c : ~ r n " , *it

Z c : : .i

nut:jn

~ ~ d n i n i u t r , ~ t i, v r ~ ~ n ' m i n a

a quz,lqrl r* ~ : r v i $p,6~
1>li~s;

.-,;:)

11,'

I~L::

~ v : : ~ I z : : ~ : L ! ,C?O amprAst i n

d c n t e cli:. clr:spuz:..s

a.,rr':nto

;.n

I:

To-

c , . ~ i ~ t . ~

*)

-.

, ~ r q a a ~ z n t ?'.,u~ ~~?rirzq:l..,
a
d: r c ~ ~ i n)vc:.
t : ~

f; 10-: 0 s p r T 3 r ? c s s j s s u b m c t i c > s

d d ~ i ; ; z ~djo i'4fni:;tr > dns


B

C , l ? n ~ ? s ~ : : r , ~i n, >
,:t,ruiZos

o..,n

n n ~ s f c r ?rln s u n c ~ r n p d >t

s ,b

r= fis?::liz::c;

*
LJ

d.7,

"

)nduzir

,,

~ i n i

rnt3trjr)

Sst:ls. f ~ s c - , l i ~ ~trr,c7uz-si:
~ ~ r - ~
1c;:lsl .tiv:: quc: P.,Cr\>

justif

raol ~t:ri

32

-)

ip.it

T j ,J

:LS

in-

: ~ c n p r ee x t ? r ~ i d ; ? s

:".

-1

113 s u n c : r i i ~ t ~ : n r l 6 n c i -nal.
~

,rclf,*n

t n \ l l n c ; X ~ ~u rrtv ) t ; z q z ) (12s d i -

,-,S : v t n OrgZnic?. rovcltz :: 6i f e r c n c l : : q E I o n t ri: r o v , ~ g q, tx : )

,,

.,

ti.

rlz ir

mtrr, l , , l s

c?.2s

s u ? i ; . r l ... r s s qu.:

21

s r ; j n n npliqac:ns.

:.Ins

tl.)

"

Or?. c L ; t \ >n ' . . ) l r t ,-c r c s s : ~par:., :x p u b l ~ c~ q ' L t )di: C!fa

G\v,:rn3".

n-,::

r>l.,n::s
"

c 3l;r:in,s, i%ln pad3 c 31 ;nit;

p u b l i c t ~ - s c , u.n "F' _ l , : t i n

~ 7 f i 0 i ~~~ Ul ~Cc~~ ~ r r ~ : s p ~:?.Jn d "o ~ i A r do


i ~ G-morn

LL

c l e so r c f r : r

, ,:rt.

92 r"?. :.;rt:~~ r g : ? , n i c r ! , :

i!i.r>l
:).n::s q u s u;: c 316ni;~"c.lov.-;m ser

f ir.:nont:>
-.

c: 1 -:go

913 s s r v c d 2s

..

. l b r ~ g ;.r~
l :t~ n c n ?C, .

r ~ 9icluzid,2
r
n.3 F >l;tt
in.

, -. .,st::: ric~c:ssid~~dcT;G

(3.

<>- ~ \ 1
7

,"? l ? t r , > n) l i t , i n

p u l ~ l f c a ~n-j~ >F . t l r j t i 7 1 O f i -

6 2" t l ;is

cntrnin a m v i t Ir

l o i s s;

v n d x 3s p r c c ~ l 3t s (-3s

.,

:I

p r l q r : > n 3 E 2 l L ~ t , 1 r ,., ~ x c c p p >: ~o u t :

1) ~ r t ? , n 3t ,

pE::l

,,n

> t zrrit

)3

pi1113 1s , q . . >

' - s d i p 1 ,ma;

l n t , c r c s s 2 , C >stumnm p u l ~ l i z : , r - d o

l u t ; ~ , r c snas

L-,

inr'( 0:n-

2 ) I > n i : ~ l ,n c -

Sri?L''[

R~ ~ 6 b l i -

clinlqn,l ; n t r v

I!
f r-q., t?.rm;~,t1-n
( q u o c 2 r r , ; s p ~ n ( : c : "~rclcrltr'

tr

>1')171

c.n

vi-

ic;~-jtcCL?la.

pu

:rlt i g ~ uZrf? c 2t3@ ri I L Ltc

1 ~ " sc: A d c l n r n r qu : sc ::pllc 1.m

e;-r ~ n ? ~ ~ p oz 'n; tcb

11-LL,

3?

f'jrii
;I

c l ~P )lctirlz Ofi-

)r ,,x:npl

41 Orr:>tn

3 x : r o ~ tj S ) c n

p u l ? l i c a q ~n~I P > l a t i n

+ :m

XI-

?L
.,

v ~ L 3 rj u r i ~ 7 l . cj,

1" lii w b l i c a q < o n o R o l e t f m 3 f i c i a l d : ~ sc o l b n i a s dc n r o -

v i d 6 n c i n s l e ~ i s l a t i v a sp u b l i ~ a d n sn o ~ i A r i o$.o
.,
Governo d e n e n d a
dn rnonqgo a p o s t a+ n:xs leis, d c n r c t o s - l e i s ,

d e c r e t o s ou ~ 2 o r t ~ a r i a . s :

I1

....

P a r a s o r p u b l i c n d o n o Eo'Lctim O f i c i a l de
.,

11

CI

, E s s : ~n e n g a o

!.'IinXotro das das ~ o l 6 n l .s!'


:
0

2 @d i s p z c :
d.

"A a p l i c n q a o As c u l 6 n i . a ~ dc ua a o t o l o g i s l c t i v o j;: vi6::n-

do p o r t a r i a d o Y i n i s t r o d a s ~ 0 1 6 n i : z s ,

t o n,z m c t r 6 p o l c iiupdndi:
17:~ q u c ~ 1p o d c r z : ,

s c r I ' c i t n s a l t o r n q & ? s o a d i t a d a s a s n o r m s esrlu-

~ i , ; l - ~ n c n toox i g *i d a s p,:l

ordcm juridica ou p o l n s c o n d i q z ? s n:Lr

t i c u l n r c s clas c o l ; n f a s

a quit o a c t

tl1,vu s o r p u b l . i c : ~ d o " .

D c s t c modo, o ' I i n i s t r o dau ~ o l 6 n i n spod@ a l t c r a r , '7or tnoio


d c umz p o r t a r i a , ulna

l 2 i

da iisscmbl:itl M a c i o n a l p a r a a a d n p t n r

A s c o l 6 n f n s . , , n t t i ~ . : ~ r n i : ~ tOcS,~ : L ult 3 r a q h c r a scrllpre f o i t a corn

Lc n p u b l i c : ~ q c on o F o l c t i a O f i c i a l n z o o b o d c c c r u o s t c r a o a

39

i3ntr:;dn crn v i g ~ dr o s a c t o s l o g i u l s t t l v o s n:zs c o l 6 nias.


'1)

D:',tz d 3 ~; c t j s 1 e g i s l : ~l tv a s ( 5 . 0 .

r t . 24 )

~v i g o r

~ r t .95 )

b ) " ~ n c%"t i 91 ~ g l s "( S ,L


"

R c s t n c l i z c r a l p - n . ; c o i s a crn r o l ~c;,:o

:t

~ntr:,cl., I

nns

c o l 6 n i a s (10s a c t ~ sI c , i s l n t i v o s ,
'211p~rt c7.nt:l, d o 3 d i p l o r n n s

-.

c!is3119,: J a r t . 94 :

" 0 s d i p l*o m a s cu$n r > r i m i r n pub1ic:iqGo f o r f 3 i t - L n o F ~ o l e l i i m

~ f i ~ i , , l~ 0 1 I ; n i ; L s t c r 5 3
;?
:;I(

:
Ic~:l,t:~
rZ3

n;?~::ro om (jut:

f3r1.n i n s t t r -

~ ~ q u e l cquc
s p r x l n p r i a , : i r r : vl:e t i v c r s n s i d o p u b l ~ c : : c 2 ~ nos ~i<.rio

U n s c o u t r o v acr:o

ae npre r o f c r i d a s ,

tnnt

em c l i p l 2 r . ~ s~fl c i 6 % i S

g i s l a t i v o s n,: t r a p ~ ~ l i t . : i n : ~ s .
lli,s

1 , y j . a C: tn:~Ls

>..

c?.iplon:-~scorn o.:: 1;st':;r 1 21. ..1 ( sc;ri':. .nl:l.hor:

.-.

s u l v ~ rl~cl.n,rnqn:, c s p o c i : t l ,

n o s p r s l z ? s ~ q : t . i ~ i n t ~ cso, n t z d - 1 s dat

p u l ~ l l . c ~ L q ?no
o r c s p e c t i v o Aoltjtirn O t i c l ~ ~ l ,

a) Z ~ ~ C Cics
C J
i1bl::s

i~',:,

c a l ; n i : ~ n d n Guin:,

'~Izcau c: T i m o r , n;Ls

L n n t i a ~ oc S . T ~ m j , n o s d i ~ t r i t 0 3ou D r 3 ~ l n r ) i ~ :d:1s
3 ".a-

CC
!

c x c c p t o n o s L i s t r i t o s d,.,D3&3
ri:spcotivn;ncnte

dc

it^^

(3

D I ~ c)ncl,:
,
e s t o s Dpnzos

s,lr:.o

q u i n z c c1i:ts;

Is) T r i n t c d i n s n o s r o s t ~ x n t o st e r r i t j r i a s d n s c o l j n i a s clc

resumo,

Til1

! ? r a z j (1c c i n a ~d i : 5~ ~:st;tbelccic13 p n r n as o o -

~5 p r n z 2 s , : z j e a i : ~ i s c?c o i t o
,:,

C i n ~ : l n o r ~ t . o ,urn
p r n z ~('-13
"

c q u i n z o c l i n s Darn ~ n a s oo D i o
d

t r l i n t ; ~d i a s p a r a
#

,i:,

-1s

ilhns

(7ci:

~rfnci-

.
d

( c u j n comuniq~*qzr>~-:rtl S, !llorll~: $3 rlluito ~ 1 : f i c i l ) c C?O a r q u i -

la c

~ q n n b i q u nnis
~ ~ n f ~ s t a d n s6 9 s g r a n d o s c e n t r ~ s .
4

C,

n c l n r o q u e sc a s m ~ d i d z sl ~ g i a kl t i v a s s c ? u r g c n t a s , d o v o a
:,or t r : ~ n s m i t i c l r . s t o l J k r A f i c c m c n t c

L 13

p ~ n 3st m i i s d i o t a n t c s p a r a

f m c d f n t n n o n t a om v i g o r .
a

E x c c p c i ~ n n l ? ln( t e , $3xistc afnda urn p r n z a tie 50 din:, a a p l f 4

car,

t e r x l ~~3

173s

?L

do a r t , 95 q u a n d o , -s,>b prt2p=t:t

n 6 2 c t i v 3 s g o v c r n a d o r o s , f u n d a n c 1 ~ - s o otn C i i f i c i $ n c i n s

C?C

dos res-

moios do

c J n ~ ~ n ~ c a q9? ;L l i n f s t r : ,

das ~ o l $ n i a s , $71 tIi,cr3t?,

o l c v a r at& n i

c: pr:Lzo cl.a a l i n c s b ) p a r s 7 o n t ~ sc'n,ter?iln:td,>s d e ;ingc>lrt e Moq a n!, i q u c

A0

d
'

1 1 1 p ? r t ? ~ n c i : ~( I 3 D i r e i t o c7ns I? ,;)ulnc; ,.,s n a t i v : i s n 9


dircits col~nin3,

c-

..-.I__

E n t r n m o s n;;ora n n t , c r l ? o i r : i p ; ? r t e do

D i r e i t ? 30--

O S ~ U ~do
)

l o n i n l ~ r a t u & u G s ,;2;1a c o a p r ~ c n d ~o; D i r o i t o d n s p ~ p l ~ l - i < ? eni;t


s i-

d e i r r i ( l ) , abrsng,.: 't;ocnn:;

3s

n o r m z s q u e r t > g l l a n :LL

n s a o l 6 1 7 l . a ~JU an q u c r.:( u l a ~:L v i d ; ~r l , ~r ( ~> l ; n i a s

a !lotr6pslo

quc? n i so z f i r n f : uqul:l.r d o p o n d 5 n ~ i :c:zrtlotc~

mns ern t c r n o s t n i s

s+.;rk , > b j , > p t op r 5 p r i o d.s

0 D i r o f t o das p o p u l a q 6 c s n a t i v z s

(;tno&rd'ia,,
n a s $50

r:l.l~?c.:s~ n t r o

ncsno dd o s t u e r , e a p o c ~ n l i z a d od-, D i r o i t * ~
l n c i f t c:na,

do D i r c l t d S 3 l ~ n i a l .

P ~ ~ r t n n t o2, quc vaaos ostud:-.r n < < ~I.


q u o Xsso levr,r-113s-ln m u i t

-, T ) i r ~ i t c1~n ? i e ! 3 n a ,

l o n ~o.

:j n n ~ u l n 6( ; x i s t f . m nndn m n i s nnda rilenos q u , ? c?csan?va sis-

..7Cn

disso,

-,

r,:colh:i

d:2(1c dc: sistcmas

( i n s nllrrlzns q u d

) n s t i t u i ~ q :st:: n r i l t r i ? l i c . i -

6 t n r o f n nsst:z rilfj~ll,2 n 1 7 3 r 2

03

qul:

S:

lns-

7 i r z - n n a r ~ 1 i ~ i .dG
c ?dnoa6 o s , t c j a m f u n d n a + 3 n t n l % : 3 n t o o o n t i d o s nc,
<

'J9rn2,
(7:.

a,srno

q u a n t a n 2 3 e s h b u s o s e c . ) s t u n e s p n r t i ~ u l r ~ ra ~csa -

t r l b u c que

t s C:l:
~ s3r
~

~ ~ n s ~ d -o r : t d ~ s .

O q u c tcm - ~ J . ? i n c n t 3n o s t 3 d j . s c , i p l i n n

p ? r t u ~ u 6 s 6 snl?ur

:TI que nodidn

)-'~d "P 3rtugi:nl e


' I . t r c o l l o :act ..no.

:
,

do D i r o i t ! ? S o l o n i n 1

& q u e u s 1s.i.s . c l i t idzs p e l 3 Z s -

q i r c i t o S o l 3 n i : ~ lI n t ~ r n t ~~c ni a l "P r q f .

nr.

hl~'~), t

11er:xclo 3u nt;,

p ? r vc?z,:s, i n p ) s t 0 no 1 3 s n u t 2rld:zdos c?o

E s t ;;cia s ~l?,:r:;n3.
0 dlr.:ita

..,

c'..ns , ) . ? > u l a q ~ ns ~ t i v : i squr3 so r ~ c e b ,n

> n s u o t ~ d l n - ~ r i 3- , .s sin, urn

prc:

n , ? r t a clc !43q,o..nIli??i::,

, < ~6 s c n -

' ~ t r ; ~f~1,1.1.'7139
,
n3 Direfto

(3.3Indi:?.
d

ton??,

a-:::a3

"

>-1111?(i 2 : 3
r

r n - o,

s o u ~ ' > t , f \ r;:lici~so,


:
P

nrm,:t: ,nzs cst;"

2157

(lo urn l l v r

ilnl,uii7

-)

2r

dun 0zr;ot.cr

~ 3 1 113 ~
~ 3 ,u

LI

:,

s ~ : ~ u l . n radnptafns
,
:
: uma

quc

\?

7,)-

r c l i p iqs -I. 0 7

." 1

ni:

"

ztc

s' ~li:?,sit;-

~~3rt
t n. oi n t : ~ l . i d a d e , rt,
4

rl,.;:

n v e r d : x c i ~ i r 3c S + I ~?.

9017t3 c ' . s Y G ~ ( ~ ~ ~zo~ L L


- sn ~t l g T
~cstr=n:nt

r:LF,n,

iss? o c?ir.;.it>

uan n;:rt:;

"

V;!

si: i;n\)~rS,nvzlnn c s n 3 di: r o c ~ l h e rn o D l r o f t o R?-orbn> f l o r t n s

r)r;&t1"?,3

d3s i n c i i r CnCis. ~ n i c i n l m o n 2t , hr3uvt3 q u i t a s pidndos i n *

d i < c n : ~ s , q u 3 n?,? ornrn r?1316niT:; nom r n ~ q i ~ i n i . 0c8 q u o s : r u g i n n

ar:

tist::

"

urnrlU,
oer3tl:z,7d :: q u c s d c h o g ~ u o

neqao oCu0,;tlv

.,

Dictinc,
C

nyu 2

;,)

r!

qua.!

:;;

"
II.LCJ

parlr, f u -

~ l ~ n l z a - z g nns
z ~ , s o n vi3-

ncis r o g i m o s j u r i d ~ c o sclaa p 3 p u l z q s s s

1 . 6 n c i : ~ r ; JU l?lposig;ds

41.

c..~a
f i ~m cia

:L

.:,i

nn-

< n t r i : P > P I J I L F ~ ~ : : : n ~ t i "va in lit;cn-.s o

~ncii~onxs.

0 ) r i n r . i ? i ~?.a
o v ~ l

."
u g

r , n t j w ~ o s l q -1

'?I

s t r ~ ( ; i(!o
3

c: l~- ~~ap , ~ v n~ ~s t i v j d( . L . 3 . , r t . ? 2

o S.O.

,:rt, 24G).
_,;?rout

n t L4 n o s

a3 Lclctias

i , o p n i s a ) b r ~o d i r e i t 3 clns 11 ) > ? u l i = d

q6as n : ~ t i v : a s , S-smq$-,ronas ngora s sou o s t u d o $ i s t < : r A t l c i .

d39 p ~ 3 : ~
; : :ltv

q u c ,stzl;l:loqrzrn

ILI

,-I

23,

h n u ~ i n d 3dstatut ,a

p:trr,

qstcs,

s?b

O S P . , ~ lriiu
.
ti 1s

i n d f i ?n?3

i n f l u 8 n o ~ : td~ c i i r c i t J p 6 b l i a o

n.:j"l'n i n c s n , ? . ~ t % v d i o porn :.. . n d r : t l c c

1%

1s c?itnlnl:s

~ U T ?

qu:..l

s i 7 -- n i f l p n

o n n t . u r n l d o $ c t , e r ~ i n - l c l ~t o; r r t z .

?!: no :idrt,,2 ~ c:-c,


-

"

"~r':3 5 cfcit 1s

,IS

g3vcrn3s

':5trbtut,3

!litlc

3,

jl ; Y I ~ . : Y

~a l n d o

S i v i l :: S r i m i n ; i l 8 3 s I n -

c'.d ?r8>sc:ntc: 3 s t ~ 1 , t u t3 ,

$.z3 c

"as

3rn?ete ctof inir,

O
p

o n ~ i r 1 ~ 3 r , ~i nr -? ~ ~

(:TI

c?,Pnlom:l l o c i s -

!t,iv

,,

.:::

#"

p . ~ n d i qILS

GS

) ~ c i : ~ i:uo
s

d u v e a s.rr.:cteriz;zr

3s

indivf-

:st,-: 8 . i ~ ;3) s l p h i ?-.3ntpw,


,.

7.

02s

" ,ni

von,s,

,is r r i t ;ri?s ~u i n d i -

r1.

..,

c ' . ~ f o r s n o i a ~ cnn~t r c : lnc'it:i:n'ls

c n;)

i n d i ; nn*ts

;.

rnqn, c n - 1 ~ 1 t u r
0

',

~ n c ? ~.;i n,

: - , ~ s ~ nt ~, c l , : o i n d ~ v l c l uJ
"

d i ~r

n q : ~n c - p r . ~ou do-

I:., ? > s p t > n c l c n t c , P u j : ~c u l t u r - , n z o c rlc a116r: :L C i e s t : ~ e . ~ - l 2dl:ntro


1s i i ~
S U ~ L rt:qt:.

r'.

..l,:m

c l ~ n s o , h;

t,, p r c c .,lt

.,

PIC.:.:= c 3 l j n l n c 7 . i p l ~ ; n : ~que
s
r :gul,l,al-:nt*~m

GTI

quc 2 i z ~ r n3 quc: clr:vc fionsj.de r sr-se

~ 3 7 2'1v:~nq0
~

r ? t . ~ l t u r an.33 2lornon-L ~s cla r:lq;L nzdr:L (p:tr:t n n a s c r , ? n r c n u t n -

[:I;

.,?

-, 0

.-I,,

117c?~igonns) .

'

:;a icr;:l,

C X L ~ ~ ~ -q u
C 3, ~;-:i?>;~int r ~ l c ~ r
'lz2r
,
ct

i;urt ,ir_)rt,l~i
U,?SZ,
G

q1.13

:I, l

in-

xorq?.m 2r;lfissZ I dc q u o , > . u f i r a a r o n d i ~ o n t ~ s ,

tctr,;m-s;:

qu,, tl:m3nstrom

csprevor

, j < d ~ s z r r i ? i p n d t:!,i~ " u l t u r a o c1:r a o n t a -

lir?.-,do p r 6 ? r f : ~ s~1.1sn l ; o l s > s s o p i n i s n. q u 3 w


- r t e n o i n n (v,:r n s t u
<>-n 11

,.,I,

P3rtu:.t..l

o D f r o i t : , S o l o n i > ~ ~l n t ~ : r n i l c i o n n "l n. 2 1 9

0 D c o r ~ t o,554C1 clz 22 de J n n c i r ~dr: 1 9 6 q u c p3s em

cx :cu-

p;>.m ' r -s csl5ni::s

7 0

1~ t 5 . v : ~-,o r . : ~ s z ~ n t or, 2
11

...

:~ n c i r L n & n porn
.

n n ~ t E r i : ;c'?

lo

.I.,

~ I I ~n;bs
S
CO~;YI~:LS

~rhz s;*t.?p

2O

('J

1s

c1ti?l

>n:l.s q u c :n

T i n ~ r

cJ > c . n Q 16473

LI
6C
6.c Fcvcra&ri, 6 3 1320 ( J s t ~ ~ t u 1
t 3' 3 l i t i c 3 , Z l v i l

1nc7.f. dnc>:o),

~nslc'orac13s

dc, L : f r i ~ cC:~

dstc2jnm c ~ n - ) r ~ c n c l l d nou
o s r t o f l n l q a o d-, a r t .

dog

:-:ntCr t6 r a -

I n r , , d r e n t ; ~n l < $do
~ novo:

do p r o s c n t ~d i p 1

Pnr:? o s i>f, : i t o s

indf, onas j s in~livi?-u

art. 2 c :

(1.0

,I

C:L~;L

Trinfn:~l

c > l $ n i n o rcgn1::ncn-

t,:r(:a".
D::qui

., : : p l ~ ~ - : r - s : , , " r i t s r i ~i n d i " : ~ i t ,
L

n3 F s t n t u t o

, j z f l n l q Z ~Go 1 n d ' l l . s n . . , n n ? s . as
~ csl6nfn:: n J r
r , ~ ~t,:nbbrn
.c
: Tim3r.

l i s , j;

-v a r .- : n ) s

(3

p ? n s i d , > r n d n ? o l a Cc.rtn 0 r $ 8 n i c n

jt3it;t

i\

n l c fiont:cn~>lzrlns

-,fii:int.d,

I ~ J
SIJ

;iar2

( > s t ? "71$ni;l

n? reci"flr: c?o i n -

D:stl:
isilnc:

r?.o

n \ :-:

ac
;3
:

Int'ln, ;;I:~c.nu

r:

,2:~h.)
Vt:piii:

incll,:on:~,.l;,.>, p r ~ r t i n r l ~ d
., , ~
coq?cit;,

-,

9osdc sornpre 3c n:L.j p?(?.e c?.cixnr 60

noir::

c'~)

v i v c r , Inostnr, n s u n c r v i l i z
4

1og;:l

cstz

f . ~ r~: '~~r e3-

dc incl.it:onn q u o

rrtp ) n k o ? e r

I G < I ,: :L

q u 3 n 1s

On-

"

s u z p u l t u r : ~ , r l u ~na')

t,r~:i;:~,~
d e . 3 S ~ n p r ~ n h i,In,
~ s~ : s t A ~
t c s ds s I ~ q ; ~ , n b l q usc d o l\Tlassa.

C Ddn. 1.7G:"

C?O :;O

; I r s i a dc 19::7

(;-I>

t j r n ~u c x t c n s i v 3 i z q u c l a

> s t ; ~ . t uJ t ? o s i n d i , o n z s drz ~,uln; c: (11s t l : r r i t ;ri 1s C ~ C I ) q * t T I b i q u ~


st)l?

a ~ l - n i i 7 1 s tZr~ I O - J ('.::s

nu

2311p2nh1:~s.

F:~ss;~(''.)s n , 1 7 ~ ~ .lr
, xur IU i:1?.13(jr~r-~~
u n : s t ~ , t u t 3,- 3n basc

no cis 1926 pc:ra as


JI: n s s f r

~ 1 ; n l . x ~d L ~ u r n j ,,,ni;.al:~

2stntutm p d l i t l c 3, S i v i l o 2 r i n i n : t l

1 n d i ; e n ~11 ~ .sp r ~ ~ n d c3 2, 1 0 Dcc.

qu,:

11 ~ q z n h i q u o .

: : t ~ n < . ?n c t u n l n ~ n t e J

l b 4 7 . s do b 0.:

~ i l ) l , l n : v~i ,

P- ~ r .nt
t J , 0 ;i:st?t ~t

F 3 v o r ~ i r 3i r :

,rrlnttj

,no \ntrnv-?-sc; j

n,st..

dsa
1929,

.nC,t<ri.t.

ern v l , )r q u in??

(73

-lul?lln?"q<"> c1.1 , L ? t 3 11 ,Pi ~ 1 ,

0 rolr:t,;rlr,

njlis
,.JL

cl

r'

c7

DGO, 1647-'~ 1 . 1 ~ -,sn q u t t i s

nos
3s ~ n i l i o, n 2 s * cu j r t u t c : ~ . : c s t :

:)j

qrin.li313s f u n -

~ i > ~ ~ f i nt! r ~q~; ~


3 ,8 2 3 i e u i h i s
L

:S

G U ~ ~ ; ) I : U S , C. 1 % 3~
.4t;

f l x n i : n n t I,.:,
islL:;qn 3

2 l : ) n ~ a lpor-

o s a d i a n t a 4 n e n t o s d e s e j X v e f s d e n t , r o rlos p r 6 p r i o s q u l t d r o s da s u., e
c i v i l i z a q ~ or u d i n o n t

l.r,

de form& q u e se faqa g r a d u a l . r l e n t e e corll

s u t l v i d a d e a t.,r ; t l ~ s f o r~;.LQ~?o
do8 s c u s u s 0 3 e

COS~U'I~CS,n

?go da s u u n o t l v i ~ i a d oo a s u n t n t e t ; r a c ; 2 o n o o r ; . a n i s q o

~ C S S O S M C B ~ O Su s o s

r?

n s vida

p r l ~ t i ?es o f l i a z , o n v o l v s o r e u p e i -

Um t s l s i s t e a a , j u s t o ,

to

valoriza-

e a o s t u l n o s , c n t u d o o q u e n z o r o l i d u com

o s d i r e i t o s i n d i v i ( ~ u n i s :d e l ibc?rdadc c de e x 3 t s t g r r n i n ,

os

peril

p r i n r . i p i o s d : h~u a n n i d s c l c c coln n s u b e r r i n i a , dc P o r t u g a l . D a q u i
r e ~ u l f ~ rl &
a E : i c : ~ n o n t ci,m p o r t a n t e s c o n s e q u 8 n c i s s , q u e r , : o r o s e n t a m

Enoontran-st:
.,
ro

a q u i d o i s p r i n c f o i o s fundtzncnt:tis: o r ) r i ~ z i -

r s o o n h c l n e n t o de quo o s i n d i c o n c ~ sa o q o h o n c n s quo

rc:; r ~ z o ~ a lcs l e g ~ , i sd.2 tra1;lalho o de u p e r f o i q o u ? l e v l t o ;

J s,:,u n -

o do d c v o r quc t c m a p o t 6 n c i t ~c o l o n i z a d o r a dc f n ~ i l f t ~ ~ r

do,

,:

~10::

i n d i r 3n::3,

dc l n n n c l r a

c l c n t r o d o s a c u s ~ r 6 n rofs q u : ~ d r o o , unn, c ? v o l u q ~ o
4

a i n t u C r & - 1 o s numa c i v i l i z a q z o q u c n 6 s s n t o n d : a o s

superior. ',!as

diz-sc w ~ i s o s s a (?vo'luc;$o ciov,; f n z o r - s c , p c l o


4

r o s p c i t o d o s s c u s \ison

(3

c o s t u n c s s o n d ~ s t r u i ro r o s p c i t o q u a s o

: l n e i : o t r n l quo o s ~ n d i ~ * c n nars~ n t S m a n r n corn c c r t n s n o r n n s f u n -

Sontinun o ~cl.:tt6rio:
"i\!zo si: ntril:u:r:.n n o s indii:i:nt~3 p o r f a l t a do signif ic:tdo
2

i?~:&tico,.,o s c l i r , : i t o s rol.:.aionados

corn su n Q s s n s ~ n s t i t ~ u i q ? x s

c o n s t i t u a i o n a , i s , >lt"lo oub~n&cr;log a r;u:t v f d : ~i n d i v f t l u : . ~ l , c10.n~~


st , i c : ~ o p ; l ~ l i ~ a ,sc a s s i n

p o r q i t i d , diz,:r,

?is noss:-s

l.;is po-

c pcnais,

r l c s s u orgnnlza,q:o

*; .

para ~ l s c

ulwu

judic16,ria,

( ~ 2 p c l o - s e0 p r i n c l -

o r d c a . j u r f d i c a pr6pri:i d o , ? s t a d o d a s suas f d c u l -

d a d c o , da, sua ,nontt.,llclndz dc: p r l i r n l t f v o s , d o s seus s83ntirllontos,


d a surz vida, so,n p14u.c i n d i r n o u dc 3 s ir r h a m ~ n d op o r t 3 d : ~ SaS
4

foi)mas c o n v ~ ! n i o n t c : s?L cli:vaqZCa, c:~?:i v e z n a i o r , d o serl n i v c l


d

do c x i s t h n q l , ~ " .

, ~ s c n l s of i n l c ~:>or oncl,:
1 ~ 1 : ; adlantc,

CoStUrllcs do:;
C

11 7 7

~513,n n o

33

acq:za t,udo

todos. .,

p r o c c d o r ?, c o d i f i o a g , ; ~ d o s u s 0 8 e

mnndn-sc

indict -as, E

(3

a prop6slt,, diz - 3 ~ :;

podc s c r uma s6 p : ~ r :C~: L ~ , L ~ o l : 1 n i : , ,

DOP

scrt?m n l n s

u
M

d i f , : r c n t :s om grand(:
o:zrt,c,
bu,

:LS

conforn,: as r : ; g i g : s ,

:L i"itF:i, - :t

~ q f l u j n c i a sL: c o n t n , o t o porn 1s ouropcu;

tri4

outras circuns-

t$,no ins,

:r6, p $- r

~ : L V

grando v a l o r .

LTXC),

t n n t a s c o c i i f i ~ : ~ qq u~u~n t~, tss for(:?

prc-

0 Z o n t r o d c E s t u d o s cltt ~ u i l i ; p u b l i c o u v & r i n s nlo-

n.,o g r a f ias dc algtlanas tlas 13 t r i l ? o s d:t n o l b n i a , n o n o F ; r r ~ f i 2 , s


*

c h s i a s - d,: l n - 0 2 c s : ; s
d

o a q u c s~ ;2odo v o r c o a o 3 s usos c c o s t u m e s
d

:is c o n ~ c p q & s j u r i d i c a s , v u r i n m d': , - r u p o p:tr;z C. r u p o .


d

~ i n c l n:L rc::p;:lto

dc

c o d i f i c : i q % ~d~:. u s o s

.ostun2s nota

paril r d g u l : ~ r , d ? urn mod0 g c r n l , a s r o l n g E o s d c d i r o i t o c i v i l


1:ntrc

uu

i r ~ c l i ~ u n n sf .

izt1:nii~-s
o s t n forrna,
-

;,

por u a lado,

c d l 6 n l n , o , p o r t a n t o , a o i n c o n v c n l ~ n t ~q?u o r c s u l t u r i a de s e

i- n p o d i r

2"

n c ~ t u r a lo v o l u q z o :il.o d i r 3 i t o p p i - ~ a d odos i n d i p e n a s ,

c r i s t r t l i z a n d o crn r c g r 2 2 s dc ctl,rhr.t(:r i n p . s r n t l v ~ " .

. -

P o r t a n t o , n e s t n s n o d l f i r n < 6 u n n;o

$50

di: ir

at6 n o s

CX~FL'XJS

sa d e v o \ o r

a nreopupn-

l i r n i t c s , q u : ~ n d oo q u c so p r c t o n d c

a x a o t : ~ a c n t ct o r n s r f l u i d o o d i r l c i t o d o s i n d i g e n a s para q* u 2 l h e

quc d$ m i s o c s p i r l t ~d o q u c

o,

rnat;riai,

do sou d i r 1 : i t o .

c) 0 Dcc, clc 1~-XI-1896q u e c s t :nd,: o 2 S d i t 7 0 C i v i l


S
;

? r o v i v c i a s u l t r r ~ m n r i n : t s , ,~spc~ialmont::.):irt.40

J$ vim03 q u ~ngo d dc 1 9 2 6 ou at&do 1 9 1 4 q u e d a t a ,z 1-oris-

la$<& quc &nand: r 3 s p e i t a r a s l o i s . 1oc:tis.

~nl6,rnos d o Dl:r..

dc: M ~ v c m b r odi: 1 8 6 9 qua' tmrnn, o c ;dl[ o 2 f ~ l i lo x t : n s i v o

c a s 2 m n t o c i v i l - pzra

,,,

j s

Dro-

o o n h c ' l i d n n po3-;mioa q u c , n;x . d o t r ; f ~ o l ~l e, v n n t o u a p : ~ r t e

clo ~;cli;,o C l v i l r e l r . t i v r , a o o 9 s s n d n t a .

i:

d o 18

\'in c r

+,

I.'

o s n a , ~e r - ~ t . ; l i x s ,

sol,uq<<o rz q y

: ac:

C ~ U -

i s t o cil:> h:: 1 , l s t r 6 ~ ~ l nT,i,s


o . 2 o l h n i a s , s a , . u n d ~ s q u o l n dl;-;-

"

afeitos civis,
0 art.

c3

do w s n o diplom:: r c f ? r : : - s c

) s~

(3

costriacs

d o s p o v o ~n r ~ t i vi s :
" ~ c s d cqui: p r 1 n c i p i ; : r

voi:~c?:l,t o d n

v i ~ o r , ~o r7 A c l i i i , S i v i l , f i m r & r e d

1 c p ~ s l n q ~ Znon t c r i o r

q u \ ; r - ; c i ~ i rncLs n : ~ t d r i t ~c si -

navns
., u s o s e o ~ s t u m 3 sd:zs
*

:\) V\~c7.Incli.>,,

is

C ~ ~ ~ U I L S ~ :1: I .0Ss

dc ~ : v n < < o
c (12 D h , ~ o l i y i c l o sn o s r 3 s p c c t l v o s c < d i g 9 s a n o quo
a.

sc: nao o p u s c r

a,jr,zl ou ?I a r d c a p ; b l l q t ~ ' ' .


a

,350

E s t c s u s ~ sc: c)sturni.s dn I n d i a
r 1 ~ ' s t : n~ o s s n co1;nin

d o oonsid1:rnr

norque

przclorninn p a p u l a q ; , ~ n . ; s nrist:.

: I ~ t ~ ; - s ccomo nr:st,c a r t l g ~s o f . ~ zj 4

r ~ s t r i q E on u s d n -

lla:~

<

flontrAa3s e n dlnl ,;na:i r c o o n t c s

I1

n.n q u :

2:

n g > opuscr

L.

~loral

o n t r c ales.
c l ) Ma

" i . r l ~n : t
1 .

urn-:,

3 s u s o s o c o s t u n o s d ? s gi3nti'lB d c n i a i n n ~ J ~ s
.*

::;'I

( ~ r z g
a . , r l : ; t n ~ s ) n a s q u :st 30s o n t r o 010s.

s l ~ ~ u c a n r t sb, . ~ t i ? ~ s ,
) ZTI , i l - ~ q ~ : ~ ~ ' ~ i oc s~ uuos,o s o ~ a s t u ~ cdos

'1,~r::s,

( r a e l l p - i zclc
~ Z ~ r o a s t r o )m j u r

~ e n t i o sc inblikon:ts nzs

JS,

q u U u t ~ o cs n t r ~"1,s.
.,

$ 28

113s fl:~bos o n

qu,: ::s

p n r t o s , ,us qu:ais

.pr \ v o i t r i r

cxnrj3pzo d~ $ 1'2, opt2rl;rn de c s n u z a c o r d , n.,l.;l .3,:3111 LF;?


?iiio C ~ v i l , SOP;
3s.

:L

c(:-

: At? ~ ~~C C , C ~ O .

0 s g ~ ~ ( ; r ~ i clns
s d 3?r~2 v~i n~c i : ~ sl i l t , r 3 ~ 1 : t r 1 n z s ' ~ l n r l r l ' ~ r %

im:dintnqnnto p

r psr n , i o 20

D R S S O ~ ~ Sr-

-)nni?t,ontt?s h ~ s f l i

Ja n q u i

sc;

~rd::n::v:s

b ) fndl,::

:-L

cgCilfic:lqz.) d o s u s o s

(3

Dsc. clc- l b - Y I I - 1 8 8 0 r c l n t i v o

~ 3 3 t u r n s____._
sd o s h l n d 6s : '19s d : n n i s

costulles.
aos u s o v

(:

p , r ~ p 3 sp3p1~1:iciq-

Fa p o p u l s ( ; < ~da f n d i n p ~ r t u p u , , s : t os d a i s p r i n q i p n i s p r u -

Gctrc..lmontc confunc'dm-si: h f n d 6 s
o s t & + o r t o , 41n(ll;s,

i n c ' i n n o s , o quc nr<o

Torn

s n 0 3s q u e p r 3 f : s s a m

i, ~ o n c i l l n q ~dn
~ , )v i i ; 6 n c i n d o ~

'L

r c l i g i q 3 h l n d 6 ; in-

d C il v i~l e~ d o s c o s t u ~ ~ o s

c'c D,,zcml3ro di: ISNO, c l . ~ p l o m L:stc


~
n n o n t a d , ~n a i obra d o Dr. S u -

qut? :IS l o i s d o r c i n o r a c 2 0 n h ~ c c mn2 o n s a ~ i : n t o c n t j l i c o c n o u s o


<

crito.

litcnos.

t, 2 r l o r lsito 30 :no,, ? x n p l i : t o s ;

o t : n d a r n , : r ~ ~ r id:td?, nass:zdos

ctez n n 3 s dcp ,is (1: Gltlm-L,;o:;t:,qZ~".


Z s t c s prnzs:: p x ' b n parl=c,r

ponsnrax
(:3~

(IU

t r c z ~'n

p:vc,

l n u i t o q u r t 1s n a s n?

, n t o nn f n ( ' i 2

L,

r :nl~z;?nu

1 9

s : ~ -os o a

it^ c ~ d o , p c r c a

IS,

(16s , k r i t i ~ s
0'1

q u , ~ l q u 3 r cast:\ t o m z r urn n,ctzmtlv:,

.*

earn? c o a a s

" 6 ?or311 cr:-.dn

I:,

prlr.t t 1d53

JS

;ft:it~s j:ldir,iriis

; - c ; n t l o s (:a

or

uin c , , u t r o

:
3 ~ x 2 ,quo

h.~bit,srn

1nd6 s

r
;I nt3ca.t * , L S

,;

vivc~m

,-

~ 2 - 3c.n

a l n s n o ~ Q U sc.::tc:,

, x c l u s l v n a ~ a p e t 6 n c i :do
~ r e s ~ i ? c t l v np r o -

$ 6 n l a o : 0s p 3 i - flds

v i s ou rc.llgiosc:s &,:ht,ro
0 art.

(:nti:)s,

29 r c f c m - L O

3s

P;l,llc

i n t o r v i ~ : ? ? g e, n t n i s a c t a s ,

C ~ I . V O ~ S : ~c
S

. j X :L

t?ut,rcns

..

, p u p ,::

p o ~ t c r ? ~ :ol:s~=rvr~r
,
o l h c s sz I

r o l i p i 3 s : ) s o i g u ~ ~,,-I,(:
l n Ih,:s
v a t i v 3 s n3 q u e

SO

nzo opusor
*

R c s p c i t n n - a ( , t::nl?dn

Doc, clo l ( i - > ' ~ - 1 : ; ( , p ,

:-L

:~s~(Ls.

,L

II

n8l3

, I i-!bvois

LI

S : ~ OP ; S S : L ' ~ V : I . ( ' ~ S 3 s

,:

rncril

ail

c r l s t , ,s,
~ ~ , I :.n

(5s

C~~S~\>S~CZ~:S

SOUS U S ~ Sn r i -

A arC?.,>?ln 6 b l i n : ~ " .

~ s t c sg r u p ~ s3 ;

SGUS

ULIS

(3

cjstu-

d0.S U S O S 6

costumes dos o h ~ n sr e s i d o n t e s e n \!annu.

Respsit:i,-

v:."rn-sc a i n d : ~ , n o nesmo d i p l o m a , u s o s e d o s t u n s s de 3 h i n s n a t b -

no t o s t a m e n t o , ao nasaachto, " a t e .
0 art,

2 9 dava ~ f 9 i t 0 8c i v i s ao n ; ~ s a n e n t oc e l ~ b r s d os n t r ' :

~ e g u n d or i t o da s u n r e* l i g i g o .

a?ins,
d

CIISp o ~ i q 5 e sd c s t e dor?reto ngo se a p l icav;lm, por:n,

c h i n s c : t t , 6 l i c o o , d e s d o quc: c o n t r : i r i s s 5 s l o i s do nal;an<;nto

:z
"::-

Mas, desd,.? 1 9 0 9 , [;r:~ndcs a c o n t e c i n o n t o s y e deram na Z h i n a ,

passou a g o z n r

dos mesrnos d i r o i t o s q u o o hornurn.

Todcl c s t a altcrrzqzo
do n n l ~ ~ c n tdci ~C h i n a , tonou o b s o l c t o
*
c s t o d o c r o t o riuc y r c s c r c v i u o r c s p o .,i t o p o l o s a n t l g o s u s o s o c o s -

tumos. ~ s s i m:L SSmnrn C h i n o s a dc 'lacczu p c d i u o r

ploma, p o d i d o n q u ~foi dada ~ ~ t i s f n q zo o l o Doc,. T,.


24 d o J u l h a dc 1948

4112

78s dc; p c ~ r t t : o D(:p.

iii3

~ clo
~ d ai - ~

: ~ L ? Q d::
~

1909.

U s t c d o c r c t o d i s p 6 c q u c o s rc7inosf.u n : t t u r : ~ i s dr: ":larnu, o u c

rig0 forcm p o r t u i ; u c s c s
&S

:lo

nacionalidndo,

l c i s c i v i s yort,ugut::sas)

( r t s t ; ? s c:;t:zo

su j , , i t a s

c 131,'n , ~ u s i r no:, i n d i v i d u o s c12 n n c i o -

nslidadc e h l n c s : , ,

f l c z l n s u j o l t o s is leis r i v i s r h i v c s a s

rjn?

tu-

d o o y u c sc r o f d r c,. no- d i r ~ i t od~ tnailia o suficss6os (:~rt.1 ~ ~ 2 ) .

"

c o l 6 n i a do p o ~ u l n $ g onat i v n n:i.i, i n d 1 p o n : l . .

Em Cabo 7Jerbe n<?o

se pEe ttctualr?~;:nteproblertlcl, a l g u ~q u n n t o

Usos e c o s t u n e s l o c a i s ,

A n t o s de 1945 punha-se e a d6vidn sr; v z o d q v e r i a s e r - l p e 29li-

cad0 o Z n t a t u t o d o s fndigenas,
Tlas a T a r t n ~ ' r g s n i c zv e i o . s s t ~ b o l . s c s r qr,rl.~t6ri%?rtnte , .l6 0
:t c o l h n i a de pnbo Vcrde s c r c g e apentts p e l t i s l n i s a e b ~ e politannc, sem regirnc do indigsnato c aom r c s p c i t o p o r usoh 2 c o s turns loca,is,
Dissemos qu? o c o n c o i t o dc i n d f e e n o . do a r t , 2 Q d o E a t a t u t o

vLnos, quc

5s

c r a par& so n p l i c a r

colhnias

q u o c ~ u i n 5 , !:.stcndondo-so

dc i r l d i g c n n t o : Angola, 7iIoc;:~rtlbi-

a suix d o u t r i n a a T i n o r . Vns e o s a c x -

t o n 8 5 0 d c v z - s c f a z c r t a m b j m a 5. ~ o r n d , ngo porquct
rlztiva u o j n consicicrsda

col6nias p o r t u g u 5 s a 3

,&stado dc i n d l g o n r z t o ,

r~

rrltts

sun p o p u l ~ g g o

porqut. n z ~ ,

do h f r ~ c ac ~ U Cdo a n c o n t r u a nn s i t u n q z o l o -

g a l dc i n d f g o n a s : om r c l a q z o n z s t o s , P O L S , o ' T s t n t u t o t e n ris s:

a ) 0 p r i n c i p i o do a u c o -i n d i p o n a ,
os C i r o i t o s nsturni:;

COTO

h371r?m,

a-

nossui

corn o s c o r r o l a t i v o s d c v - - : r c s

do Solidariddado social,
b ) 0 p r i n c i p i o do quo d c v o n r c s p + ? i t , : ~ r - s c0:; q u ~ ~ d r o s

m o r z i s - e s o c l ~ i so-x- l ~ t z v t c snss p o p u l a q ~ : f~n c~l i -

ponas, e v l t a n a o unn d o s t r i b n l i z n ~ ~r os p :nt i n n .


~ ~ r i n c f p do
i o q u o sc dovom,
05

porta,pts,

:;pcitzr

Usos c c o s t u a c s i r d i v i d u a l s , d o n , ; s t l ~ o e c s o -

o o n c o i t o s do moral n a t u r a l o d o

'-I;

I .lii;::-

~con

o o x ~ r c i c i oda s o b c r n n i u p o r t u g u o s a .
d ) 0 p r i n c i p i o Go quc sc d c v o p r - r ~ ~ ; - - . r

-: ~~oluir

f e ~ . z . y r

b l l c c c p ~ i v 2 ~ dpor't,uKi~&.
o
0 E s t a t u t o oCupa-si:

d b s inc?igcnas

Srn

fundni1t:ntnl a ? , ? t c : (lo; d f r , : i t o o (s clc l.':r.:s

Cc,r,-l, d o s d l r o l t 3 s c i v i s c p o l f t l c ~I: d o d i r t : i -

t o criainal.
0 l c g i v l a d o r c n t o n C , ~ u quo ; > 2 r i a

ridicule, 3onGo n . : r T L p , 3 s o ,d f f
o u t o r g i ~ d o s, ~ o scidiid$<od

n o s i n d i g c n a s o s ;flcsrnos C - i r c i t o u

.,

da " n e t r 6 p o ~ c , nas o n t L ? n d z u t:.~rrzb;rn qut: nno so n o d i a c l f : i x ; ~ rd o r c c o -

nhoocr o s d i r c i t o s n a t u m i s inorcnt,cs
s c v6 n a l c i t u r a d o c r t .

;i,

condigc<o huaan:.~.

o quc

7:;

"A ~ c p 6 l s l i c aP o r t u g u c s n g a r u n t c .L t o d o s o s i n d i g 3 n a s o s di-

rcitos concorrcntcs
ddi;,

.:

llbord,;dc,

s c g u r r t n q a i n d l v l d u t ~ l:3 p r o p r l t :

d~fz$n d n s ~ ~ 8p,3ss s 0 s ~c p r o p r i o d a d c s , s i ~ b ; , u l u r l 2 sou c o b

l ~ c t i v c s u, : a s s i s t $ n c l a p c b l i o n c l i b e r d a d c d o s>>u t , r n b a l h o . . ,)I
..

.:as c u m u l c t i v a l c n t c c o n c s t a

afirmc;Xo d o d i r b i t o s , e n u n c i : ~ -

as\: o p r i n c T p i o dc quo o s i n d i g c n a s t6-n clevor.is s o c i a i s pnr:i. c o n

a comunida6c nacionc.1 e ct6 para corn a i n t a r n : ~ c i o n : a l .


P r o s o c g u c o ~ r t +:s:
,
",, . O ~ ~ o m o v cp,o r t o d o s o s rncios,

d c v o r c s con6.u c c r ? t c o

3.0

o c u ~ ~ r l n o n t o(30s
s sl>uu

~ o l h o r n n z ~ n tdon s c o n d i q 6 c s w t o r i a i s

'12

.no-

r n i s dn s u n v i d a , s o c l e s i s n v o l v i ~ n e n t odas s u a s : a p t i d z c s o f a c u ' l d : ~ d
dcs naturnis c,

(30

u?ln ! n a n o i r u g e r n l ,

k :,u:: 1 n s t r u c ; r i o
#. .

a prje:rt?sso,

para a t r a n s f o r n ~ g z og r a d u a l d o s s c u s u s o s c co~,tu-rl..:sp r i v - ~ t i v o g
d

v n l o r i z a q ~ odn s u z c c t i v i d a d c c s u s i n t o g r - ~ q t i , onn v i d n dn c o l ; n i n ,

dc modo c c o n s t i t u l r o n u a o1cat:nto cssanci:;l. ?!a :sun n d m i n i s t r n q ~ o " ,


Yo c c p i t u l o 6 0 s d l r c i t o s politicos, d i z o art. G o :
" 0 2 s t a d o c s s c g u r a o bom f u n c i o n : i - n a n t ~ :: p r o g r l : s s i v o

%&&el.-

q , x r n e n t o Gas i n a t i t u i q b c s p o l i t i c a s d , ~ si n d i g o n a s c n : ~ n 5-n
t a s nu-

t oric'.:;;'.~:; gc::t i l i c : i , s ,
:ni:ii st r ~ !iv;;sl'.
t

c o n 0 ta.1 r c c o n h . > c i d n s p ~ l a s

3ricl:iclis ;14-

I s t o d & - n o s azo c f o r m u l n r m c \ i s tc88 p r i n c i p i o s f u n d n n e n t n i s :


Por

un.

l a d o , o s q u n d r o s rrlornis o b o c ~ t ~ io sx i s t c n t o s n:-t c o -

munid3do incliel;nn, d ~ v o as o r m 2 n t i d 3 s ,

o~ q u a 1

sc s ~ n t l r i -

,3183

0 s quc. c o n h c c ~ ~bcm
n o s n r o b l . ~ ? l - : ~ se o c i a l s d:is c o l 6 n i a s a f r i c a n a s ; sabcrn quo n s i t u i z q z o 60 i n d i g c n ( ~c l o s l o c : ~ d o d o s e u m i o

t r ~ ~ d i c i o n a ls, inc!.iggen d o s t r i b ; i l i z a d o ,

t n l que c.-1 q u & s l a n -

p r s nu d l - ; l i n q u S n c i n ou nn l a u c u r - : , c pS1;3sa u s c r m o t i v ~dc v i g i 0 s q u r d r o s s o c i a i s D r 6 P r i o ~dns p o p u l a p d o s i n d . f -

l i i n c i : ~p a l i c i a l .

gcnss d-von s c r asntiC.os, o c o s e l 0 3


doc os u s o s c

C O L ~ U ~ C ~S

( 2 p~r i n c i P i a )

respt>ita-

~ n c c s t r i ~ ci ns q, u u n t o n 5 o t r a n s p u z c r s r n a s

f r o n t o i r n s i a p o s t n s p ~ i o an o s s o s p r l n c i p i o s

~nczito:; orient%-

d o r e s d a a o r z l o d o Cilroit,o n n t u r : ~ l , = n,<o o b s t i w s n :LO f : x c : r c i c i o


da s o b c r n n i a p o r t u g u o s , t ,

Por outro lado, c d i - l o o art,

f Q ,

E ~ u t a d 2s s s z g u r z o p r o -

g r o s s i v o z p c r f ~ 1 q o a r n : n t o d n s i n s t i t u i p j ( : s i ~ ~ i ~ s n p: r~o csu :r 1,

l u z d o s q r i n c i p i o ~i ~ : f o r n ? ~ d w : : sd o n o s s o B i r o l t , ,

un l c n t o npcr-

f 2 1 p o a . n e n t 0 , urn d c s o ~ - l v o l v i ~ c n tnoc c z s o 6 , r l u ~ n o n t odernorcdo mas c o n s -

44

- 3stntilto

p o l i t i c o d o s indigt:n,!.s,

a) 0 s i n d i ~ - . n n sn a o t $ m d i r a i t , o : j P o l f t l c o u .-ri:l
~tivos

a i n c t i t u i $ g o d o c n-r & c t _
J c r curop82u
b ) :Iatlt$n-;,:

a3

st. z r t .

tribitis
1 n ~ t i t u i q ; e sp ~ l i t l c n s -

nutoridndcs gontilicrts.

7~

).

(3

as

( t . a r t . 6 Q 1.
I

V l m x j $ q u ~p c l o a r t , G Q d o E s t n t u t o

o s i n d l g c n n s devcm per-

rn:l,n%;c-r i n t o g r a d o u n o s s z u s q u a d r o s c ~ n s u c t u d i n : ~ r i o s , ~ f ; n d on n n t i dz.3

?.:>

:;uc'l:;

i n s t i t u i q g c s p o l i t i c c s ; rn2s h& q u s n o t : ~ r ;:indt?v, q u a ,

p - r f':)rq::. do a r t ,
U

7 3

A l e i n a o o s conccc?c

o s s c u s d i r ~ i t o sp o l i t l o o s <;st:>
L

1.initndou.

c n v i s t a As i n s t i t , u i q o e u p o l . i t i c n : ;

nnscidns

d o nado dc: vidt: o u r o p c u . I s t o p o r q u c . j , r : r i i~r~r i u h r i o d . n r - l h z s , p o r

c x c a p l o , o r i i r c i t o de v o t o , c o n s l d o r ~ , - l ~ t; l t u l a r o s de u na s o b e -

r a n 1 2 ncclonl.21 quf: nod$->


roinprecndon, n?o : i , : r ~ t ~ n ,n o n ;tprr;cl?n.
8 . ,

o quo r c s u l t : ~d o n r t . 7 9 :
w
,

" N ~ D

scrizo c o n c c d i d o s n o s i n d i @ e T ~ ndirr:-Lto:i
s

pol.itic~s

("1.

r l o l n q g o a l n s t i t u i ~ c c sde c a r a c t o r c u r ~ p o u ,"
0') A s

-i ~

u t o r i d a d c ~g c l ~it l i c j s s;o

q u i n Cia , z d m i n f s t r , z q ~ oc i v i l

t ~--.--- ~ i n ta hd i ui r ~a r -~

~ r --t-----u-- , i J , ? s ~nLu %

sistem:r

dc"p;ovcrno d i r e c t o " ( R , A , U, a r t . 9 1 c s c q-u- i n t c s , e s ,

*
1
-

p e c l a l - m e n t c o a r t , 95 ) .
4 ) W e s p e i t o d o s u s o s ii c o s t u m e s n e s t a . ~ 8 t j r i . a(

::rt, 94 $ G n i c o , 96, 98,

lo?-,-

R.A~~%

$ 2 0 , 110, 13,Z)-.

1.04,

P a r a o probl.cm::~ qus s o l c v n n t n q u a n t a ? ~ rs 5 l a q z o s do povo c 3 l o n i z n c i o corn o c o l o n i z a d o r n o t ~ c a n t c


a p a r o c c n - n o s fundnmcnta1:qcnte

contluc;,<o dou indfeon!as,

du:ts s o l u q 6 i . : ~d i v e r s a s ,

D c ua lnd:,

o s i s t o m n b r L t i i n l c o dc: : t d m i n i s t r a r ; , ? o i n d l r o c t . : ~ , d o o u t P O ,

c, s i s t :>-

m:~, de a d r n i n i s t r n q g o d i r e c t a ,

A s o l u q a o i n g l o s s a s s o n t n , n a szp:~rnp:"tor i a c i a 2 , p o l s , rlizen
c l ~ ; s , n b o n c o n t r o dc

c u l t u r ; : ~ tot:tl.nsnt.: difercntn,:.

( ~ R S

l,ial;:r.r yuc e s s a s clua:: cul-tur:?,s


z i n l i r s s , bi:n r o l n c i o n : , d a s

t:urr,psu

3c3

s6 h6

m a r t 3 n h a n d i s t l n t n s c s e j : ~ . r lv i -

mas som n u n c : ~s o i n t c r p o n e t r n r i . , n . Ve.n o

em A f r i c a tom a130 s l u c r i ~ rcon a :~dopq'<qda u s o s l o v n i s

i ; n b o r ~u~u c a c o n h c c c r

g c n t c corn qucm i i t i n ,

nai

proibiqgo,

seq-

pyc: m o r a l e ? o r v c z c s l o q n l , d.as : ~ l i t ? ~ n r ; .;::ntr-:


is
a s dutzs r a q n s . A

cr.11tur:~a f r i c c n n nEo clcv-. s o r a b n l a d n r o p o n t i n t t n e n t i : p o l o c o n t a c t o


Con

;
I

cUT9p02, mas sirn l c n t a c c u i d n c l i t p u l i d a , p p 2 r f l ? l q o n -

C;L, p a r a quc:

(1G

urns c u l t u r n a f r i c n a dopur:~c-l:t. T,;:va-se

: ~ ~ s i ' l;LS
l

p?-

p u l n q o c s n n t i v a v c c r i a r , p o l o sou .?r6?~5.o~ ~ s P o r q s , a p ~ ~nnj vndsa d o ,


u q a c i v i l i z a q z o vcre-sdcirs!nento c f r f c a q a .

Y!usta c o n c e p q g o

P ~ t ' l ~ t i : - shem
~

> 1n61Ss c o n t i n u a r A m
:,

o i n d i v i d u n l i s q ~! , r j . t & n i c ~ ;

A f r i c a , cane s c nprt;, -j :y:~?7-?.o


o

SOU

Tennis,

b e b o n d o o sou ch;,

p r : ~ t l c a n d : , o s scus l ? ; ( z h ~ t o sr: olhr-tndo coma i:s-

? e c t n d o r o d c c o r r e r ?a v l d a d o s n a t i v j s .

P ; ~ r nr i ; s p : ; i t n r

n o x i z d o n povoa, o i n g l c . . ; n z o d& . > r ? c n ~d i r a c t n n 3 n t e


nits

~IZSs

i m cos

:~OUS

dos e c n t c q u f z z d o s

c ~ ; ~ ; . ' c ? s ,:'.CIS

~2clc1

E S ~ C S6

rEgu13s.

lcvar,

CJU8

tiuto-

indfgc;-

s;,>

'\c~UC;Z-

c u r o p e u , 1r5,o pnr:L a i n g l n t c r r a at,;,

estu-

,pilr:l, n o suas t r i b u s e

d a r c n c 0 1 6 ~ i . o 9~r j p r i o s c d c p o i s v o l t n r j o
tl::ntnr,:.j

23s

11

pouco c pouco os s e u v subciltos a a d o p t a r

ca-

ninho p o r e l o s aprcndids,

fi

uina c o n c c p r ; ; ~ quo o .~i.lgl$stroux:-: dn f n d i ! ~ ~ n d dv i u

UQI

po-

v o om a d i a n t a d o cstado do c i v i l i z a q n o , sobcrrznos c o n u r n c u l t u r n
r n i l c n A ~ i a , ondc c l c s s c c s t a b c l c c c r a m n a i s c o n o num p r o t ; = c t o r , z d o
q u c nutnn c o l 6 n i n .
- ,

I s s o mcsmo q u i s c r n n o s b r i t g n i c o s ' I c v n r

para

Africa.
?Tn Africa p o r t u g u e s z V O ~ ~ ~ L C : \ B Oqui::
S

f -?-,:I o s g r n n d e s r;,gulos

n o p e r i q c t o da ocup:sqZo

q u s sc r 2 v o l t , ~ r n ? cl o n t r ' t njs.

37 40qn~t-

b i q u c t i v c m o s o n o r m s s l u t n s corn o s p o t : 2 n t , : ~ d inc?fpcn:-to.
~~
V ~ C l; f V & t , U L 2cxi
u ~ ls~t ia

h r o s po-

u\n:a vcrdadcira o r g : z n i z a q z o f ;.:~:3:tl c ~ 1a ~ ~ 3 s

dc, vlzusalagorn o urn 1 : n p a r : l . d ~ : o O u n g u n h e r ~ a , s e n h o r c?~: i l - i i n i t n d o


poclorio.
~';PLO

0 sou poc3.or or?,

tal q u 3 c o n t : ~~ n t j n f o:2n::s

" - i ~ ( i : : n b i q u c ' ~ ,q u c , c n c o n t r n n d o - s c

ol2

1173

n o seu ri:la-

l n t c r i o r dtz c o l 6 n l r t

q u c r ~ n d of3 t o g r : ~ f " ~urn


r r 6 p l o i n d i g o n a , <?st
e s a n a u i t o cust o

i?

sc

~ P C S ~ O
3 Ut a l ,

tc3mzn63 q u e o Gungunhans, n i l h a r e s d,? 10guns no

S u l , l h e l o v a s s c a m n l t n l 2f irmnqEo d s

~crst~nalidade!

Q u r ~ n d oas aerws o o r t u g u c s a s v o n c o , r a n

O S Y ~ S patent:tdos,

a p r c a c u p : ~ q k o d c d , : > s t r u f r s s u ~ ,i n f l u G n c i a ,

gula:, p o r p o r t u g u c s c . ~q u c n f i r : n a s s c m
d o Rci d;: P o r t u g a l , f i D r 2 v a n t ~crnrn
'3itui0 do padcr,
03

s u b s t i t u i n c l o os rAu

As p , ~ p u t a i ; 3 e s ,q u o ,

913s

hmvc

c n none

qu.2 .ntl,r :vaa, t i n h a n n p l c -

n c gul-;rrz c o ~ . nnn
~ jiudtlqtt.

o c q u e n o s c h o f c s r u n c a f 2 r a m t r . ~ t : ~ d ' 2sitnzo
s
coao s i q p l o s

, ~ o i - ict s d n v ~ n adz
t
psc\tu;,l.~ss:=,

'1,-:is t a r d o p r o c u r h n ~ sn p r o v e i t a r

a a c t i v i d a d c dos chc:?,:js i n d i g e n a s , c dai r o s u l t o u q u o , p o l a Rofo?-

i n t 3gr;:dc s nos qur:c!??>sc )mo a u x l l ~ ~ ~ dr nc s: , , d ~ i ~ l n i s t r z q ~cclvil


"L
n7ts

----

d o r , d o grandc chore 1nCiFcna n qucln


p J r l s g o s d c vasualagorn.

3s

-----

r & j z u l ~ so s t a v a n llgados

0 Re1 do Congo, p a r i:xc37~?10, q u e n 3 V a -

t i c a n ~f o i r o c c b i c ~corn h o n r a s Gc r o i , q u a n d o e s t : ~ n > " ~ n g ov a l a.

t, ;jnlv;zdsr r o c c b c r orC.ons do sdu a d r n i : i i s t r ; r d ~ rde c i r c u n s c r i q ~ ~,.


Wa cauC!~icl-tl h i ~ : rr ~ j ~ ~:.,dninlstr:zt
ia
i v : ~v n n p o l s
-

:!?ttlicas

: ~ 3w

t~)ridnd~~
r)

r o g c d o r a t i r 1 ~ i ~ 2 r r n ; c1?ufss
,
clo jPUpoS d ( > p z ~ v ~ t l q c ~eo s

chores d o povoclq6cs,

m:.s

d
.

q u o sao sinplos : ~ u x i l i t : r c sc?as a d n i n i s -

t r a ? - a r ~ sp x ? t u g u c s o s q u o dlrcctarnontr: o r l e n t c ~ n , df rig271, gz~vcrnnm


as p ~ p u l ~ q ~nnt
c is v a s .
R.R.U.

: ~ r t .91,

" ~ ~ . reaf o i t o s dc n d a i n i s t r a q s o c d o p o l l c i a n n s c i r c u n s c r f q"s

nn p:trte nC<o urlSa?-a dos c ~ n c o l h ~c?..cvr?


3
a p o p u l n ~ , < oii-Idfpc,-

o o r conscntiBn a d o s i g n a q < o quc o usoa r 3 g i o n : l

0 s n r t i g o s s e g u i n t :s d o s c n v o l v c m r3stn

~st:tbelsc=r (soba-

(;LSD

,lqaa, Cev~jn63

mgst,;*ar-YO como irn?ort~.ntrj o a r t , 95 o scu par6.ail::f


11

J,

que

lizerll:

"0s cl?cfcu d o g r u ? o s ou i'lc p 3 v x ~ g , < or)st,<g d x r e c t a n o n t e s u b o r -

S l n n d ~ saos r c g o d a r c s 1n3f

{:cn-s,

c a t c s fiac,m r!n (lepsn$$rqiq, d o 7,d-

n i n i s t r a d o r dn c i r c u n s c r i ~ ~ od:c s c ~ n p o q h n r g oo s s e u s r , l ? g ) ~enqllnnservlrem
t o i:r:? v
9s ii1tcres:;es p o r t u & u ~ s c sn c ~ n t e n f . odo C ~ ; . J ; : ~ I ? ,.

r i d n d e s g c n t i l i c ~ . : , g u c r dircctarnentc: 9 , : l u -_-._
s

--- :

-- ---.,

~ U O----: ~

e -

10s c17cf0s d o s p 3 s t > s om c u j s i r c a r e s i & . r c t i 1 ' .

P o l n l c i t h r a d e s t n s u b - s c c q z ~dn S.A.IJ.

v $ - s o nitiC!atn~nt~3o

t u n e s l o c a i s , nnntcn6-0-0s c n,<o a l t c r n n d o p o l s abruphrtnonte o s q J n d r b s t r ~ ~ C i c i o n a (13


i s vidn indigen%,

a d e n t r ~d~o s p r i n c l p i o s f u n -

d a m n t a i s j & n n t e r l o r m c n t e f i ~ r l n u l a c l o s . V e j a ~ o s , v. g. o a r t . 94
e seu p a r j g r n f o:
"

2ln cndu r u g e d o r i a incl.igcaa d x o r c o rtutoridncle s , ~ b r o::s

l n p j ~ s, ? . : n t i l i c i t ~ urn r,:y,::rlor

ini'.$c.;na.

po~u

Ern c:rda g r u p o d r t p l v o a q d o s

ou p3vo~xEno s c r j c:ssr: n u t o r i d n d c c o n f i t ~ d aa uln cht:fe dc: g r u n o s


de
d ~ u o v s n p ~ e sou povoapzo.
0 t.x,:rcici.r, d a s f u n q & s r',c a u t o r i d a f i o
gent i l i c n

n o r m l a e n t c r c n u nernclo.

dnlcs.

0s regcdores c chores

?
I.

,:rup,

---

ou do p ~ v x q i l o8 0 s -

,nponhnm cs f u n q z o s q u e o u s ~l o c a l -l h e s.--i t t r i b u -.i no----q u e - n t h. f--9- - ~

-c s n t r i l r i i ,-1 h c 3 dcvcin 6
i

--

d o b c r n n ~ ;ni
~ c i . ~ n ; ~ l .A oba fiidnciit q u ~
as pop11log;eu
LL

q u ~ ?r e s u l t ~dn t r e d i q n o ;

SOP;

n a n t i h enquanto r o s -

t o s p r i n c i p i o s o i n t c r c s a o s 6-a t r l n i n i s t r c ~ q ; ~p o r t u g u c s a a

" 0 s rcgcdores indigenas

sa3 dc s u c e s s a a h e r c d . i t A r i n , d i r o c t a

ou c o l u t ~ r a l , scgundo c.5 u u a s c costumes 1 0 c ; ~ i ~por;m


;

tern o C i r e i t o do

o Govorno

: ~ c o l h ae n t r c o s p n r o n t s s rlznis p r ; ~ i r n : ~ squando
,

o h c r d c i r o n z 3 convcnhn

izdflinistrnq,<7.

rr
C O ~ S117''1;..:nC1.,3

rsl-acionarlo:: corn a c 3 ~ c o l h . 1d3s c h c f 3 s

:t

3 '~loC10d o

? ' ~ s tp ~a r A g r : ~ f 9 ~ : s t &
b c n c l - a r ~o,~ aceitag;~:, d.nu t . r a d l g ? s s l o -

c a i s mas d c n t r o :?.-:s 1 ~ m i t a c ; ; e s v i s t a s ,

" 0 s c h o f c s g u n t i l i c o s t $ n os p r l v i l 6 & o s

t u m c s inrlc;:;c!?z:;

lhi:~

c3nfcriri3n.

q u s os usoa s coum#

C o r t u d ~p s d o r a o s o r - l h o s r c c u s a -

fie3 slguns dclcs, ~j1:171prr: q u 3 i s s o c o n v i s r

L;

: . ~ d a i n i s t r r s c c; ~ p!~li~

q u e l h c s incunbc.n, rcsp::;it::.,n~.3
tanti6 quanta p 3 s s i v o l

tuncs

t r a d i p 6 c s inc,.ig;;n:rs quo n;o

p n i s o:n v i g o r ; .
kind;

09 USOS,

COS-

c g n t r a r i o n a s l i i s p ~ s i q ~1 c~- s

. . ,,

II

c o n t 6 , n c;iso~;l.qEcu rnanr?anC 3 ~ l h s ra o s u s o s

os z r t i g o s 104 c $ 2 " ;

c:

c~~stu~es,

119 c 112.

a) ~ r i r i c e p i of u n f n n c n t a l : Z s t , a r t , 8Q.
Vo ':str~t,uto ~ ~ l i t i c r Y
) , v i l c p r i n i n n l eos ~ n c ' i ~ c n n s3, c a p i -

tulo rcfcrm't-:

29s

c ' i r u i t o u c i v i a i n i c l l - s r : co?l o a r t ,

" J J ~ Sr c l a q & > s

l i:x,

j u r i d l c a s c n t r c ~ n d i ~ e n no s

x u c o s s o ~ so r c g i n o Lo p r o p r i c d n c ' o

:A>

or:

~ ? i r C i t ~c13
s

ra;yulacl3s

sogunlo

fadQS

Faln-se portant:!
problcmn q u c

:
~:

ac;;:

~ , 3 b
r

n a c a c l l f l c ~ q ; ~c?')3
o

\13'3>r

- ~ s t a n t c+112111"1(1r~dop 3 i s

(3

c o CC I : ~ I : ~ ,

'

tit--i:"1')~;

.'l-

p 2 r q u e s c e s p z l h a r n o s i . ~ , r i g e r , l sn f r i c Ln3s,

c'il s In('.lgcnas <,a ? a l 6 n l a " , t r z b a l h o d~ quo ffoi 2nc;;rrcg:tdo


J Q : ~ ;G o n q a l v c s

xto~n6~ica
C o t a , c h c f e c?a -1iissnd '
cln " 9 l ; n i a
II

0 n r 9 j ~ c t of o i aprc;;cn:zc?o

u!n

d c :loSam-

crn 1 9 4 6 , j u n t a n c p t e cot8 3 u t r l (10

P c n a l 6-43 ~ n r ' ~ ~ e n :c!,c~


ss~ o l ~ n l n " .

"" ~ C ~ L ~ O

~ O co
U dr: h:7,rrn3ni:~ c ; ~ m::

o Dr.

r c a l i d t l ( l 2 , p o l s o -.~ n t l i p ; ? n nd*: - n b q n n b l ~ u o ,

;lbstrc,cc;~o,

uma

b l q u c z n c 3 n t r a a o s D a d ~m n o s C o 12 g17,zndos g r u p o s d i f ~ r ~ n c I n c 1 . o s ,

--

k J & - u n r u 5 s ,s z n a s , s u z v i l i e AjmaS.
3 d c n t r o d o s t t ~~L6zi.i~
du g r a n d ~grupo:'
~

?:5 t r i b u s aonores!.
C!uo

dif'crcnqi:

....

oni;rc o ' l a b i t a n t o d~ Sul d o S L V ~ , h : ~ b i t ~ : ft rl c -

o11.!1?tnd'3rd n s a n i n a s 20 T'.nd, j & a g r l c u i t o r


ccrtos

t o r e n o s , p o l a n43n3s,

Dr~r)ri~tfCLrl~,
corn

& b i t a s :Ic c i v i l i z n q Z 3 c o p o b r c , i g n o r n n t u e d d b i l

--1 0~ 6

Go . A l t o ? d o l o c d j!~
K . ~ p ~ t f n o : ;nEo
:
h&

J ..i----n
- digcna

v i l in(?-i~;i.nn, h6, ~ i : nt :n:os

d-.c 'A~~naSiq,i;~_,-:-.
.-. .
,;'

-c'iri:i&.qh,.q$=
..-.

t i p o s dl: ind<gen;e o t u n t o s D i r o i t o s

q u a n t o s o s g r u p o s L t n j ~ - ~q :u c h z b i t n m

-I

coljnia.

fi

n o s s e s U ~ O S:i

E s t a t u t g no

Y ~ Ua

rtiko

C ~ L . ~ U ? L L : prlv:zZ;iv3::
S
$ [?

nnanlln

~ l h i z rqartt

qGoa j u r i d i cas c n t r o 1nc cgonns, q u a n t


,

p(
.,b,-<

,L

,.,

r ~ g i ~ ~ oU

d e c:2d::
st:

r :gulnri=n a s

O0

P >1i~-

i 1 i r c : i t o o Ae f n d l i n , ::u-

l dL, .~ , : s'3 r o g f nc: c : ~p r u p r l i c c l s d o ,


c-

Is) Torno .m a p u r a x o s c o s t u r n o s ;aplic;v,:is

::mcada

r~~igo:

.,st, ,:rt. 15 $ 2Q: A q u c s t < o cln c 3 d l f i c : ~ q ? odo3 B e g s

-7

e c o s t u r n o s j . n c ~ i ~ c n s sb:
Fixndo

y t , a ~ t ,4e

.:

scu c n t c n d i a o n t o .

p r i n c f p i o f u n d a m n t n l n.1 c , l r p o d~ a r t . 8Q Co ~ s t a t u -

t o , cstnbcl-cco o

Gnic3:

' " t n q u n n t o nzo f o r o m r o d u z i d a u n 3 s c r l t o o s u v o s


L)

d o s inclfgonas da cad:: r e g l j o , s c r ~ ~cl?s


o

3 s t :;be1

YO

r c f c r o o t . 15Q o sou $ 2 Q

castun.:s

3ci.d 3s, p i ~ r zc:~t!a

caoo ou j it o n j u l c , , m o n t o , p z l n s ~ 1 o c l : z r c z q ~ ~(!
:9s. dois
a quo

:
I

nci:ssoros

..
'I

Y?te n r t f g o 15Q: ~ i s p z cs o b r c o s t r 1 b u n : z f a p r i v a t i v o s dos i n c!fP;,>nns,

p c r a n t r : o s ~ U : ~ docorrcm
IC
o s "~zil:-~racl~~s~'
*3u q u c ~ t ; i : s gc;n-

tili~;7~s,

"F,m c:~cI:: c i r c u n c c r ~ c 5 on r I i z l n l s t r : t t i v a , d o r,;Fim:: c i v i l

ai-

t,raibunr21 p r i v n t l v o c' >a i n t i ip,,nzc; cob3 j u r i ~ ~ i c ; : ~

W t a r , h?,vcr&

11 n

om t3d:1

A r e a , c o n ~ t l t u i d op c l o a c ? n f n i u t r a d o r , i n t a n c l ~ : n t r : ou

ch,:fc {L,:

;:. 333,

c i r c u n s c r i q E t s , quo s o r v i r ;

corn v o t o d e l i b c r a t f v o c clois

rle p r ~ s i 2 o n 3,t ~ p - ~ r6 3 1 s v t ) g n i s

n c o s s o r e s - c o r n f u n q 5 , o s c'o
-wri.t i n f o-r -

maqzo, s c r v i n d l , c?c ( : s c r i v , < o , d o p r c f c r 5 n c i : ~o s o c r e t ; ; r i o .

$ 1Q:0 s v o g n i n sr:r,:o

n~,noc?d-ospt21:, p r o s i c i c n t : , ;)~1ra3 julg2-

o n t o d o crzcla c a u s a , sen20 crzdu uru c?,clos i n c 1 ~ c a ? s p c l . : s ~ u rr:st r j a


o c:scolhi(.o ^ ~ b r l ~ a t : ) r i a n : n t cntrr;
c
9s chi:fcs iniliycn:zu c71a
ou r?outraa l i m f t r o f c ,

escolhr: qu: nc'a

:IS

r o v c r t o n 2 o 9:~r-a o n r o a i c ' \ ; n t o

p ~ , r t o u d a l x z r c F n 22

41.s

indicar

".

c~

"$
Acnto,
tigii;

~ C C S S , ~ serl<o
~ ~ S

llvrem7;ntc c s c o l h i d . ? ~ , p s h p r o s i -

c n t r c o s chsfo;; ou ( 2 u t r o s i,7dic.:,,,nss d e rcconheci6-;.(In r e s -

!?.?
ct

: 0s

'22

c o n ~ ; 3 c i ? l e n t o(?as tradiq6es j u r i d ~ c a s~ Q C L Z ~ S ' ' .

COTO vernal;,

os ::.ccss3rcs

szo 601s

q u o c ~ n h c c c r na s t r a d i q g o s l o c z l : ;

i:

11

r:ntigos",

&

guostzo.
0s

Con Q S U S O S C

C O S ~ U T ~ C Sdos

c ~ s t u r n e sa -

v ~ g n i u , c ! o t c r r n i n a r ~ c ,;I s o l u q X o a drir,

r 7 ~h : 7 . r 7 t n 3 ~ i a

i n c ' i g e n n s , t o n p t j r : l d ~ sp e l 9 o : ; p i r i t o (?B

c humnnidadc.

Aosiln

ngo

CIS U L ~ J S ::

dizer, no

~ p h sc s t a inforn:.iqsop o p r e s i c 7 ! c n t c om Go-

l n ! J o r a q ~ o con

ju:,tiSa

q u o t6rn n:>r f u n q h

f ~ n - c~!o l julg;\rncnto, n?, c ! c l i b c r n C ; . ~ . ,q, u : l i s


;?liciivei8

Cl.3is ' ' ~ ? l h ~ ~ "

SI=

ci.ctcrninrsn as u s o s c c o o t u n c s :tT,lic;vois,
Oc o~c iGf ic:;r'os,
~

Elabornc?r:.

X s t a c o C i l f i ~ r , C ; (. ~7, ~q~u c ue r s f e r :
pcn,rs o s costurn2s a c d i t $"vcis
(1% j u s t l e a ,

.:nqu,!,nt o

surL cac:lf i c a q ~ " 3 ,

,.I

a r t . 4 e ) clevc, m n t ~ nr -

3 C S ~ C : ~ ,~

chi-

i n ( l ; ~ c, 3 n 9 s t o n p o r n n l n t b s

(1% humnic':~C,e o Br: s o l s c r a n i a n o r l t u g u c s a .

c ) 0 il.ireit,o c'
6aC.c

proprl3c2ac?o:

fm ~ b i -l: \ r i z

(@,-,

a r t . 239, A p r o p r i c -

c a s popul a q ? c s i n $ i g c n , ~ s , e n 1 3 s D 0 -

cl::'L a p r o p r i o c 1 : ~ d o rur::l,
.,~C ~ g ~ : n(a~s e c .5.047-',

('3

s i 3 t e . n : ~ c?:ls r e s l r v a s i n -

31 clo Y a i o dc: 1.319,

3; q u o fazsr n g a r s o d c s o n v o l v i a o n t o d~ n r t .

a r t . 148)

8, q u a n t o ao:;

.,

d r 3 s o . ~ 6 - l o - c m o s n s 2 n a s n n s r,>l::qxs o q t r c i ~ c ' i i ~ o n a sp ,o i s , as
r 2 l L ~ q 5 i : s o n t r i : i mc:li

"A 'Lci gn.-::ntc

cn:.:, c n n o l n d i g ~ n ( L ss:,rSr

~ s t . u d n d t i sm ~ , i s a 3 i

n o s i n d f . g c n n s , n o s ta:r?zc~:; p ) r s l a ?.i.eclnritdo~,

o f L Z , ~l i z a r l ~ nr i g a r o ~ a a rite
.
3 3ua

6nlco.

proprlcc:adc

.*

:zpllcc~(iilo,
colS;71rzs c:s A f r i c a

~ndi~,cna

Ti-

.-,

r~lor1'1x1 p 3~!orA ser a 1 i c n , ~ d t ~no%


,
pop q u a l q u c r fo r r n , ~04rigazc;L:, c o n -

8 i d c r n l 1 t ' . s - ~ c1713105 tdfi3.'_


mitido::

"

.)j

LI

z , c t o s do t r a n s n l s s a 3 qul: nc.il,

vclo u s o c o r ~ s u Q~t c ~ ~ m ; gr ci on t t l l c ~o n t r c

j:~n
a6.-

,,j

nan9ros

3s

res-

p,>cti v n f ~ , n i l i a .
T:tnOz

a q u i , n;v::ndntc?,

~ifdllf iz r

-:l n o x z b t o ,

rn

is t 3 3 p u l ~ q35
i clvLliz ~ d a s .

t o o r i z g o r o r s zobre

p o r o x e m p l ~ , d i z e r qu-:

~ n r ! i v i d u z l , q u c cia

prL;?rl.cc?n6.:

r : f l r l n : ~ q ~ do
< ~ n r l n c i ~ i odo r c s i 3 3 i -

corn o c s r 6 c t o r q u ? t d m

nuncn -parof;

urn

;
,

qu:

p r l o r i o d 9 d o nos

i n i i i cnn, n;)

c>nh.>c6 n

sornprt: c , ~ l i : c t i v a 3u s s n p r . : f : ~ n i -

liar.

-tfric8,, nzo f.l.ltt: t u r r 3 ; o qur) f n l t ' i 6 t r . : t h a l h l > p u r : ~nela.


i n c 3 r p o r : ~ r , C~.G f ~ r m nq u c n z o s c s c n t c

n e c o s s i d a d c (1;

"

t i x a q n ~c!,~

--

int o r e sscintc, f nzorl- sc urn o s + ucl9 ~ i > ~ n n : - ?i rva >t ( l i ~n r 1'7rI.o

..

~.lisWin6

En lingol::

f e z - s o u n cstur2o ~ ' t 1 7 3 ~ r ; f i c obu:stnnt,f: 9r1funfi.o

VIA

:L

?.:~s~:AcW
o t r : ~ L . a l h> rie T.'orrc:ir:.~Diniz; c o : ? t u & ~ ,

Is,zucac!o

num ir1clqu6:ita

?::it;>,j c I n v n ?~O

!:~n2s.

P : X o u t r o lrl,clo,
hf;8til

?i
vfd-:'.

-13

c i r ~ u r q s t , ? ~ n c vi ~j sr l L t quo
~
torna.n

hu71:~!7:2, 3h;1165r:n

n ~ i o

il.

u,n% o s t p o i t a c a o - n o d33 i n ~ l i ~ i d ~ ~ ~ .

.,isp c r ? u l : ~ g o ~ sn r , t l v n s dc Africa v i v o m c ~ : ~ s :U ~I Is~ iliscipl- in:^


i7.a.

mui.t:;;i

"

~ B r n:i sonsnpnc 0.0

VOZOS,

rr:izos pzrn

F.I:rz 2 3

~ r ~ i : ,

s e s c < c s l i g : L r t > n , t u d ~c;~ir;,

nr.t'i t r i h u c : !liv::,;::;nt,.:s
.,

t u d si: rqriuz

sol^) c f i c : ~ c o n

2%

o o b i l i z ~ , ro

rim

fie 5 ou 6 n n 3 s rll.c:;tn c u l t u r : :

u ,);?I

rial-

0:)P ~ G ~ I ' R

i d l a i n do

:
,

t-err , n o . a n t ?

rl

, r r r ?p:;rcieu

Tn

ro-

:!"

fcr-

E o fncto twnn-sc t s n t o mi;

rac n2v::s

tr:

@;Y:XVC

s o n ; ~ c n c m t r n n nin3.a r ' i t

quantg

~ I L S d ' ? 112135

cort.1 q u s as t e r d ~d
! c f ~ s ac o n -

:rosao.

:J

6 n r r a s t n d o para

rzL:nLi:

o lnar p c l a s c h u v ~ s , p ~ l r~ i s~ e
s

t k : r r . : , n ~ mnls a d l ~ s n t i : ~nc1.e n s s c n t , , : : r r , l i n l u

6 o v l c l c n t c quo

tics'tco c-ss

exist(:

cttk

pol,>

p a r a n3v:~s c u l t u r n s

urn ; ~ q p l c s = o n t l d ~d c

q3s-

s c , possc qui: nEo h v e s c r v ~ ~ l : , d t pl u r t ~ r c * ? i r , , s .


*

G
u! :ncl-o n t r i b h ou c~rnunic!.i?xll:famili:) r s e c a t : ~ b i l i z n r , o n t :lo,

t . n 3 s ,. ~ r ~ p r i c c l n f l cp, o r t e n q n Go c h 3 f : ( I , , t r i b ;
tri:,rc:.l.

D F * ~c

fanill,, nn-

IOU

r c f o r s n c i a d 3 $ G n l c ) d9 z r t . 2?9 d i "?rtc2 o r a h -

n f c s q u c p r 2 i b c cd c l i c n c q 3 e s da p r o p r ~ c c t u d c inc?fgcn:i, s n l v ? z n t r s
2s n o n h r q s

?-a mcsmn f c n i l i a , nos t c r m ~ sd o

V i w s quo

:;rt. 2.73 p r c c c i t u a v r .

C ? L Y ~ J Y ~n
Q f J s U ~ J Ls

r c s p c i t ~p c l

t. !7r

~ 3 s -

mriedtrdc

c p 3 s s o f n ~ i ~ z m an ,n s c 3 l - 1 c c s s ~ o sc ? ~E s t a d , .
7.

I\IJ

ncsrn2 r s s p c i t o dcvcm s c r 2 n v ~ l v i d . j 19
~ t e r r a n 7 s que so c \ m -

sicl.cr::l;1 c3na cspaqo v i t a l c?:s

populaq?ss n n t i v a s

izs r e s 9 r v a s i n -

.*

0 p r ~ b l c a n~ n c x ~ t r , n . - s f, : ) c , o , L In~a s l o i s 3;: czJncessnr, c7c + ~ r r a s ,


w
6 , ~ s n r n n2 t n o " ~ o g u l . ~ , - f l 3c npt n r a a cr>ncos s n
-, c7.o t Q 3 r r s n 3 s (1 3 Es-

+,.,<J

c'c

n-L p r ~ v i n c i a .r'.e ~ n g ? l a " a p r >v:.C> ~,:l.,>


Doc. ,91347 f l

1'319.

(J

a r t , 148 q u c s ~ r o f o r oG S r c s ~ ? r v n si d ; , e n n s " .

31 de '[aio

,:stnbul.:ccr

d m ~7.~1 c o s c r v a , C o p i s i 3

c s t a q c ) ? ~corn-

QUVL~LLS
as

itinerant ?, q u c ?,c:~b::n~s c'o c l ~ s c r ~ v c r ,

m n i s 4 0 hcct :rcs,

-3c-lh~

r a 3 :'.c

S
I!

P a s u : ~ n dI

>-

wY??

t l j r c l n r?.,)

:2r

"

q u u l h ~ sp 3 r 1 ~ 1 i . t ~L : r,t,;q::> r '

Y ! ~ ~ ~ O S S 2: ,Ln ~& , 2 n ; ~ q u o l ;:iltuy,.;


~

)y)rlcr!.nd.,.r: ~ n d i v i C u : ~ nl g ~at: p 360

7,f

,,L

a;?

cr~ltu-

? n c In-

irncr, j;

>

A c ~ l l t u r at3crw-tncntc tondc: q u i t s o 3 e q p r ~a i n c ~ i v i d ~ ~ a l ai z ~ r

l~r,>orlc~'.:::'.~, vista q u c ~ s t ~ b i l i z :q,u c n


o Idv;:

id

v c l ~ r l Z ~ ,1r s;f

crn : i n g a l c ,

prddndc

f : ~ z ,o prcnde

torrn o

,rq7,

E n ? ; n t r ( q ~ > ajA., corn f r o q u e n c i n ,

f:,

:t

772s

p r )3rl~c;cdc; i n C 1 v l i u tl,

~ ~ ~ - i ?J. ~ t oo rnr aa.

:gi;r,

c'c: c u l t u r , ~c'c:

1-1 C U ~ ~ U L I 'rj?r-nr;n-,nt3
L

cn-

O u t r o c u s o t i p i c o , d o da p l a n t a ~ g od o s c o q u c i r o s , om TdoqanQunse t o d o o indi?;ena n a zamb6zia c o n s t r o i a 3uu c a s a r o -

biquc:,

d.enda d s c o q u e l r o s ,
hrvore

q u e al6m de s e r u a a c u l t u r a p c r a a n e n t o , a

6 u t ~ l i s s i m ap a r a o i n d i g o r i a a q u e n

nect2ssita,

mcsmo ;e

160 q u c r

d& q u a s e t u d o o q u ~ :o l c

d& corn a, p a l m e i r a d o a z ~ i t ~ 3 .

i s t o d i z e r , quc n z o s c 3ncontro-n p a l a a r e s c o l e c t i -

VOS.

d ) 0 c o n t r a t o d e t r a b a l h o : r e n a s s a 2itr:i as relizqzo:: j u r i d i c a s e n t r c indip,cna,s

ngo i n d l g o n s s ,

? r o i b i q z o da c s c r a v a t u r a ~e n t r c i n d < z c n a s ,
9;

st, a r t .

a r t . 244; I ~ U ,: ~ r t , .103).

".Q.

Tcm t a m b 6 m muit:,

"

irnportiincla n a s r2'l:zpoos c l v i s , o contr:zto do

D.sixemos d e p a r t 3 o a s s a l a r i r z n c n t o ou c o n t r a t o d c indigena:.5
L

p o r p a t r o e s niio indlgcna:',.

E S S ~a

~ t / r i af i c a

P C S S ~ I V
p z~r a~ a~s 1-o-

9 d o Zstntuto:
"AOS

indigenas

6 gnr:antida a l i b e r d a d e

nos c o n t r a t o s do p r c s -

t a ~ z od c s e r v i q o s . A u u t o r i d a d c a s s c g u r i z r 6 u v ' t l i d a d e s s ox3cuc;zo
d c 3 t 3s c o n t r a t o s .

$ 6nico.

0 t r u b a l h o compolido s6

p ~ r n i t i d oquando , ~ ' o s o i u t b -

monte i n d i s p e n s 6 v c 1 , s n s o r v i q o s dct int,\:ressi:

d c t r a b a l k o s c r v i l d c n t r o da t r i b ; ,

urn d o s

d a ~ordcin p 6 b l i c a p o r t u g u c s u qul: Portugczl

p6blic0, d o urg>nci;~,

print - 3 i o s f u n d a n e n t u i s

> s t 6 obrigtli'o

rnoano p o l a a convonqzo;: i n t e r n a c i o n a i s d3 c o a b a t o

a rcspoltar

~scrav:iturn.

0 art. 244 da %rta, 0 r g , ? n l c q h e f e r c - s e , p o r a = n o r i z i d d , n : n t e , a o


ri:g.ln,: d o contr::to

d o trr?.i>nlho d o s ~ n d $ . , q o r I , ~ ~ l .

" 0 r o g l n o d o contr,bt,o d o t r a b a l h o d o s 1 n d 1 ~ 3 n t - ia~s s o v i t a nu, l'i-

bcrrdadc i n d i v i d u a l c no d l r e i t o d j u s t o ; ( L l ~ r i oe a s s i s t f : n c i n , i n -

t c r v i n d o a a u t o r i d : ~ d cp6h'li.cn sbm3nt a n n r a f ~ E C : L ! . ~ Z : Z ~ ~ O .

+ ass~gur'td

L ~

~ ~ I L C O .

iEn d i g e r a s n a z c o l 6 n i u s p o r t u g u o s ~ s

l i b s r d a d o de c s colha d o trnlszlho
t n p r 6 p r i 5 , q u e r do c o n t ~a
cssc c f ' c i t o ~ s t , : o do:;tincdas

4ui: m2lhor e n t s n d ; r ? % , q u c r

l h ~ l t ~
n s, s

d o con-

s u z s t e r r a s ou n n s q u o p a r a

nos t L r r i t 6 r i o s d o 1mpSrio.

ResT:rva-

- s c oorL:a o d s t a d o o d i r c l t o d~ o s tut13l.ar, p r o c u r a n d o snc'ininhA-

- 1 o i p l ~ r nmstodoa d(: t r c ~ b n l h opop c o n t a p r 6 p r i z q u o a e l h o r e m s s u a

cc)ndiq,:o
13

individual c social".
:..I

t;dform;: A d a i n i s t r a t i v a U 1 t r n r n : ~ r i n a quando t r a t ; ~6.0s d l r o i -

t o s d a s r 6 G u ~ incllq:nuL;
~ 0
ti:m o c u i d a d o
~

C~ 1 c . podc,tT
s

, - x l & l r t r c + l s & l h oa03

SCUJ

d3

dofinir

CLS

condlq6t:s

om

~6bdlt0~.

Nas p o p u l a g 6 z s t , r i b a i s , crn r u e r n , o s c h e f c s t i n h a a c s c r a v o s :

Eoi at5 z s s c f z c t o qucl o r i g i n o u o tr5,ft7go.

p o r t l ~ g u o s e sna a l t u Y

r;t d o s d c s c o b r i a ~ n t o se n c o n t r a r a m e s c r a v o u , nno f i z c r n n o s c r o v o s .

fi n c

3Ft,

102 q u c a R c f o r m i i d m i n i s t r a t i v a T J l t r n a a r i n a t o m

p ~ o i " , o no p r o b l ~ ~ .
" 3 s r c g ~ j d o r c st h n o d i r c i t o dc r c u n l r od i n d i g e n a s d6ix s u n s

t o r r a s , obrig,indo-0:; a l i n p a r ou a b r i r c inin'-os
:Eo, a c :vL7,r ~

O G Q ~ (1
, r

v s l ~ ~das i r r i g n -

i c o n s t r u i r P ~ ~ ~ : ~ p ;r; j i' t ; es ~ r i c u t ~q u~nrl s a u e r

t r :b.;lbo;: ( 1 ~
intr_ros::c: coiwm P'xrx <,s p00u1

L ~ z i~
n d si g e n a s

coao t a l

rL?cor~l1
:cldo;: pc1:zs -,ut o r l d z , d c s ,:drninlst r a ~itv , , s ; o s t e s t r ; ~ b : ~ l h aSsC i:quitntivnmontc
,
d i s t r i l s u i d o s p ~ l o d~ n d i ~ c n zv L
s l l d o s d o ~ 2 x 0niiscur
w

'

1- lo 15,. <rin d-,

Part:,nto,
do;

rl;.,

t d o r l : ~ , ::en qnc ni;nhu'll s e p o s s a r.:cll s a r " .

urn c h d f ~ i n d i g o n %

sr;bc'it o s , cotno a u t o r i d z d o p ; b l l c

l o c ~1.

t e n d i r : l t o u3 o x i g l r t r ~ S t l h o

:,

p : l r n f i n s do

117t~r:ss3

comum

F i c n , c s s i a , p r o i b i d 9 o tr:i,b,zlho o b r i p : i t 6ri.o .:n p r o v 2 i t o i n d l viclurzl d o s c h c f o s c , p o r f 6 : 1 ~ r l a dc ~ c , z ~ o%:TI,


owtros indigenas,
2 )

qu:tisqucr

D ~ O V ~ : I - ~ d3
O

D i r ~ i t odc f , : n i l i z :

0 c z s 1n.3nto. " u s , ~ . n o n t on n o c;:t6-

l i c 0 (v. Dcc. d.,: 113-XI-lt 6 3 ) . p n s n ' n t ~ n t o


( ~ c c . 35.461 d-o 22-1-1946, a r t ,

,,.) ,

E C :"

2 g

$ 2 ~ :c a r t . 2 3 o

Tombntc: k p o l . ~ g z n i :( ~c i t . d;:c* a r t ; 2 Q $ 2 6 ,

1110s COIIIO
-

CO~S:::;

( a r t . 4?).

S o b r u o rnmo d o d i r a i t o %a ft~rni1i.ah ; ~ v i :' n~u i t o quc d i z e r a n s


t o m ds ;so o v i t : : r

o p ~ r i g odc c a i r ,

t r n b a l h o ~ t n o ~ r ~ f ' i c o0 . 3. f'oloni:xl,
I?,L;

;),:lo

d i r ~ i t oclue i'::gulu,

172st2

3 s t u d o d o D. " ~ l o n i , ~ l , n u m

j c i o vinos, intcrossa-os ~ p c -

u u t i t u d o do c o l o n f z a d o r per,*-----n

di-

r o i t o dos povos n c ~ t i v o s .
Vc j :anos, cm ~ u ~ > c i : - ,:-Ll , ma,t;ria

i;ntrc i n d i g o n : z s , dc h::.rrnonin
0

sou r i t o r c l i g i o h o

do cu:;nml;nto,

corn o s sc 1s ulo::

A s s i m , p r o d u z ,:fi:ito;

c o s t u m o s ou sogun&

c i v i s tal corllo

c:.~-

snal(2nto c f v f 1 ou c n n 6 n i c o .
T s t a doutrinn ~ : n c o n t r ? . v n Z s c no Doc.
fip~.:-,dano 'j :jr: d o r,r't,

2 Q d o Dcc.

d(3

13-X1-18ti9

o f o i roa-

35,461,

" 0 d l s p o s t o no p r e s e n t 2 d o c r c t o n<o p r d j ~ d i c a , atn r,>l;zc;<o: ~ o s


~:I~~;~.;KI:-,Y

n,;o

4 0 s sc;uij usos

c n t 6 l l c o s , o d i s p o s t o nas li:is ;obr<:


$2

costunc;:

. . ... .
II

:.ins, como s c vG d c s t c ncsmo n r t i g o ,

cc-tear ctl,r.lhnic:i,rilt;~tc.

abservi$,nci;?,

Is30

0s

ildigsn:as ~ : . > q > r n t:Lnh;5111

d i z r . ; s p c t o , rto;.: 1ndigr:nns sduca<?.oe nn..;

n i s s 3 c s c a t 6 1 i c c a s , d,sdc:

quz ~ r o f c s : s c m

r z l ~ ~ i t lq ol ~ ; l h u s f o i

1nxl-1~ ~ t r t ~ d a .
0 c i t n d o d c c r ~ t orcgulc.,

cm pormcnor, n o s a r t . 2 3 c s o g . o c n -

s s n : n t o c z n 6 n l c o ~ n t r c~ n d f c > n n s .
0 s i n i ~ s i o n ~ ~ r ni zc os i l o v a v ~f z v o r ~ s , c:r o ctts,zncnto c r ~ n ; n i c o dos

i n d i g o n a s porquc: est\:s,

militas v c z c s , p ; % r c c ~oas t u r i n t c g r a d o s d o

nlmn ,! cornqZo n s I g r u j n c n t 6 l i c n m:~s

urn dice, s n o a da i n f l u j n -

s3,

ci.: d o n i s s i o n & r i o , r e g r c s s n m As p r k t i c a s s e l v n g o n s ,
D~VO
n o t n r - s c q u c , r c l n t i v n m c n t c no o a s i b n e ~ i t od ~ i:n d f g o n a s n;io
c a ~ b l i c o s , ,L l o i c s t i p u l : :

cojbttxs r ~ s t r i q G e s . V i m o s como o ~ o c .d?

Out r n

16 d s Do:d21nbro dc 1880 c o n d i c i o n n v , ~a go1ig:zaitz simultfin,la.

: L r i r n ? r q t ? d~o c o b n b : ~ t o,; : ~ o l i g i n l : io n c o n t r a - s e n:z p , " r t s f in,:l cl? fi 2 O


d o ,rt. 2" d o Dcc. 75.461.

..

", d c v u n d o t o d n v i ; , c o n t r a r i n r - s c

p o l i g ~ q ic ~o u t r o e

usos

d 2 s c ~ c o r d ocorn o d i l . ~ i t op 6 b l l c o p o r t u g u $ s t ' ,

L;,X

.I

,
qui; n p o l i & a r n i , ~podo s o r umn fornzz 6 i s f : - ~ r q u d ~d-.

.rc,,h,;l+,---

~ n u l h ~d r considor:id:, urn v a l o r ocon6mico c , p o r i s s o , o v]i;+wro dc,

,~i

r n ~ ~ l ? ~ rpooss s u l d : ~POT~ urll hornon


13t;

prov::do

6 urn

i r l d l c : da ouz r i q u .z L.

dc r c s t o , q u c a p o l l ~ ~ l n i 1-120
i . t :ndo v - ~ n tdons d,:

"

orG; n n o r n l nno :~,s ten, i g u n l r n c n t c , do o r d a n d 3 n o g r G f i c a .

"on c -

f ' , ~ t a ,p o d l a d i z c r - s c q u , u l a r G p r c s c n t u unn n 2 c . ? s s i d a d c i m p o r i o s n ;
d a d o o :;ul~-povoalnonto d o c o n t f n o n t c r z f r i c a n o .
bl,,m-LS d,, p o l i t i c n s f r i c a n : ~6
p o p u l : ~ ~ nativn.
o

Urn d o s grnnd:s

pro-

, n s vcrd;zdo, a d o d o s o n v o l v i m ~ n t od n

0 n6nzcro dc ~ n u l h o r o s6 superior a o d o s h o a o n s e ,

p o r t a n t o , n $olug?b c x t n r i a n a p o l i g a m i , ~ .

%IS

.;st& p r o v n d o q u c as

m i ~ l h ~ r ccXo
s mllito rmnos f'ccundas om r o g i m o p o l i e $ n i c o .

q \ ~ $ n c i n , ncm por u s t r v l - ~B C r o c o n h c c c n v n n t n j o n s

Por ccnso

oolip?nin.

? > l o quo r c 3 p ~ i t ~a0


; c a s .?zonto c s n 6 n ~ c oe h t r . 9 i n d i z ~ n z stunbE

11

h:.

r c f or6nci.n ?, p o l i ; : ~ m i a .

6 o art. 41 do

Dcc. .75.461 q u ~ :disp6c?:

"A c o l c > b r n q n o c - n b n i c n d o ens:, c n t o , q o s n o c o n d l ~ ~ ? n ds oz im-

p,din.?nt,o d~ l

su

n uturcza

,
: ,>.OL; ULO..

N:)s

, ud ~ ~ S D Z P I 3 L d~o : C~ U~ t ~O,

rcnincln

Qdr

p n r t c Zc,:

C O S ~ U ~ I G Sc o n t r < r i o s 5 0

i n p o r t lr; POP

nlnlsos o s n u b : n t d ~

:p b l i g a q i u

c a s rnanto c a n 6 n i ~ 0 " .

d i . ; p o s l q ~ o s l c g ; i s q u c ,:zt : b c l :csm r - > s t r i q t j o s izos u:;os

co:>tun.:s d o s ~ n d i ~ c ~c'n~ m,LtErlu


n ;
dc c : r j ~ a o n t on p ' l r e c - n o s ~ i n d no

art.

4?

d o Dcc. ;;5.461, ~ , g l l c { ~ v ct l a n t ~lo c a d n n ; n t o c u t 6 l i c o

COmO

nzo c : ~ t 6 l i c o .
"A

rnulh*:r

PTKO

do.

gur:do

L;I

sq.0

l ~ v r on:l o s c o l h n de s ~ uw a r i -

b $ o m & b

r c c o n ~ ~ ~ c i d oq u: c, t i s q u o r c o v t u m c s ou o u t r a s r e F r s s

qu,:i.>

-so o:rtdnqa

;l7digins

s3-

m u l h c r ou s~u:: f i l h o s d 3 ~ : ~ rou
n poss:t?l c o n s i d o r n r -

dc: p n r ~ n t c s6 0 rn.,rldo q u a n d o .?st(:. f , ~ l , c . : r " .

;st3 , ~ r t i g of a z s n u n c l a ~ , " L odc: d o i s c o s t u n t : s quo f i c : t n

b317d0

c o n t r L r i o s & ord2ln p 6 b l l c a n o r t u g u o s a ,
0 primciro

d o c o s t u n c : qu; i.npce

p r v6 o c ~ - sn c n t o s c c~o n a e n t i n c ? n i

\,

da n u l h o r ,

ivl;~; t r a t n - s c dn sirnp?cs d 3 f i n i q ; o

p i r :qICo.

~ , 3f o r m o s

e;

rnulhor ua c z r t o rtlarldo, Q u c

dc u n p r l n c i p i o , dc u a n n s -

p r d t i c n do; ~ o ~ ~ u . L , hzf r~i c~s nc . Y


? u uv , r i f i c n r o -

nos qu2 o c n s a m c n t o nindc. sc: c ? l , b r z p 3 r < % c o r d 0dntr.3 nu f ~ " l i l i a s


d o s nubontcs,
~ : s p c r u r n o s , c o n t u d o , ? u > n acq?io d a s a u t o r i d n d o s a n i s s i o n ~ r i o s
,d

d r l 8 : n t e no s 2 n t l . d o dc c o n f c r i r a o c a s a a c j n t o e n t r e i n d i g e n a s a

nai,twrsza de v c r d ~ d o l r oc o n t r * n t o .

D3-facto, o s m i s s l o n & r i o s v6cm c o n s s p o c i n l i n t o r 3 ~ s co p r o bl

.,m n'zo 56 ~ p o r q u c o casa ~ l c n t ocorno c ~ n t r i i t ~,:st&


o

o c o n c o i t o quc: t o d o s n 6 s dL21bt.cmos,

c da p r j p r i

d s harmonirz

i d e i a do c a s A o n ~

t o , mas tnbnbEm p o r q u c o c o n c ? i t , o c o n t r A r i o r c p r : s o n t n
gr:'.nd.:

"

u :

rl.:,liznqao do;

LC

C O ~

u s o b j c c t ~ v o s . P o r voa:s,

u q obstjculo
.l

6nictx a n n e i -

rn do f a z c r c r i s t a n d a d c c f l c a z

mcgc~dnn c d u c a n d a

: ~ pi o r v o l t a

do rccolhor a s b crinnqaa indigo-

dos 14 anos,

f ? , d l i n par:: l h c n c g o c i n r o c a a a a o n t o ,

6 roivindicnds p c l ; ~

o cusamonto c a f r c a l , c o n

l o b o l o c t u d o , n p o s a r da v o n t s d o d ~ l an o s e n t i d o dc: s e ctzs::r

A rc..gr:t do a r t , 4 2 tsrn n v s n t a g o m d3, num c a s o d c s t c s ,

scgun-

nuto-

r i d n d c p o d c r i n t c r v i r para s a l v u r a mulhor i n d i g a n n d a v i o l 6 n c i n
q u o l h c q u c i r a n impor, som scu c o n s c n t i n 3 n t o .

Go & l a c o n s o n t i r ,

i s s o q u o r dizor q u c n d o p t z as c o n c ~ p q z e sd;l s u t ~r::c;s o nndn h 6 u

0 outro uso

o soguintc:

A c o n t c c ~ , m u i t n s v c z c s , q u c I= m u l t r ~ ro o s f i l h o s d o d o f u n t o ,
f i c ~ ms c n d o o b j o c t o do s u c ~ s s , ; o d c um d o s p n r , , n t c s dsstc. 5 no f u n d o t r n t l - l o 3 como c o i s c s c p o r i s s o t a ~ b 6 r nf i c o ~ l cxprcssan:ntt-? proibido.
0 p r o c c i t o do a r t , 42

6 g o r a l p n r a todrts n s sociadadcs i n d l -

gcn*zs.
0 a r t . 4 0 6 mnis r c s t r i t o .
"Ec:o

i s c n t a s da nplicagt:o

d o s e u d i r ( ? i t o t r n d i c i o n n l , e n aatk-

ria do r 3 i r ~ ~ t od 8c f : i , m i l i a c s u c c s s ~ o s , o s indl?onns q u s , p c r n n t o

a c u t o r l d i x d s a d m i n i s t r n t i v a c o m p e t c n t c p r r a i n t c r v i r n a s rclagBes
j u r i d l c a s c n t r o c l c s , alognrcm

i=

p r o v c r e n q u e p r n t i c a m r ~ ~ l l g a c ?ir
o

c o m p a t i v o l , pclos s c u s p r i n c i p i o s n o r a i s , c o a o s u s o s o c o s t u m e s

$ 6nico.

Dt;~t:i ? . l ~ j : : ( l 5 0c p r o v a 1nvr:lr-so-6

t a r m o , do quo se-

as

60pixssndas c 6 p i a s n u t 6 n t i c a s
Assim,

sc

quc f o r s n pcdldas".

urn i n d i G c n - c : : , t 6 l i c o , muqulnano ou do q u n l q u c r o u t r n

r c l i g i g o o s t i v e r intogmnco nun3 t r i b 6

cujos usos

COS~U-1.0s

s g o c o n t r j r i o s a o s p r ? r c i p i o s dn r c l i g i z o q u o ~ r o f a s s n , pods d c l c s
i s c n t a r - s c nos t e r m o r 4 c s ;o a r t i g o .

b ) ~ n f l u ~ n c i (30
t ? ~c s t n d o o c i v i l i z . ~ g ~dos
o i n d f g c n z s na dstsr-

c ) 1 n f l u 6 n c i n do---d l - c i t o c o n s u c t u d i n & r i o d o s i n d i g o n a s na
q u n l i f i c ~ .~.- q ?dos
, ~ f n c t o s corno c r i n a s .
.

r I

- F a c t o s quo,

::ondo c o n s i d c r i d o s c r i n i n o s o s p o l a l o i p o -

-.-

n a l p c r t u g u ( : s a , o n z o p o d q n ser qunnto : ~ o si n d f F c n n s.

I1

- F a c t o s -q u-o ,. ---~ ~ ( n b o rnco


a
--~ S -~O ~ l e li
o r scrorn
P
--- - ---ab-angidos
- ..-gcnn, o

c o n s i d c r , ~ d o s:,el0 d i r e i t o i n--d f -

portuguosri
a
rs.?licadn ~ o lsn d f s o n n s ,
p o l a s r o s t r i q G o s a o r o s p o----i t o dos

d l 1 c f l u 8 n c i a d o d i l f c i t o consuctudit?:*lrio. e s t ado c c i v i l i z c z qgo d o s ind<p;onzj;


--na grsduzqzo das ponns.
y

0 B s t n t u t o C r i m i n a l cios 1ndfg,>nas 5 a s s u n t o d o s a r t . 1 2 c ssg,

do sou diploma p r i v n t i v o .

Mas o p r i n c i p i o f u n d n a o n t a l v a n c o n s i g n a -

"3nquanto nEo f w o a p u b l i c n d ~ scm csda c o l 6 n i a o s r o s p e c t i v o s


c 6 d i g o s d c ~ n d i g s n c t o , a s 9cnns a n p l i c a r p o l o s t r i b u n n i s s o r z o r o g u l n d a s p e l o ~ 6 d i g oP e n a l ~ o r t u g u G s , t e n d o nn d e v i d a a t c n q z o o e s t a d o e c i v i l i z a q z o <.cs i n c ~ ! ~ c ; l a sc scus u s o s e c o s t u n c s p r i v n t i v o a . "
~ 6 v z r n o n t 0 so
, f::z

I v o o c a g ~ od o s u s o s o costuflos d o s i n d i g e n a s .

A quo p r o p 6 s i t o ou im,ra quc o f o i t o ?

EL

q u c t c r em conta 3 9 usos o c o s t ~ n c s~ s 3 i ncon0 o , s t a d o c

c i v i l i z a q ~ od o s i n d i g ( EL,: )?rrs d 4 i s o f a i t o s :
l a ) Para e f e i t o ,?.,Ia ? l i c n q g o dc ponns.

2 9 ) P a r a e f o i t o dn q u n l i f i ~ n q <d ~
o s f a c t c s cono c r i n e s .

Vcjamos o p r i m ~ i r on s p o c t o .

o 5

19

d o c l t a d o a r t . 13 ~ r o v ; a s u b s t l t u ~ . q ? o do c o r t n s p e n a s

oorninadas p e l 0 ~ 6 d i P
~ con c l .
It

p c n a s c o r r c c c i o n n i s podom scr s u b s t j t u l d : ~p~o r t r z b a l h o

AS

C ~ P P e c C i ~ n se l a s m a i o r e s p o r t r s b n l h o s p 6 b l i c o s " .
A s s i m o t r n b a l h o p e n a l a p a r c c c n o l u g a r de pcnn de ~ r i 3 z oou
dc m u l t n ,

E porqu6 s s t n s u b s t i t u i q g o f
l?
Uc 0 n o s s o c6digo p e n a l comina,

para

08

sobro"Jdo,

penns do pPisE0

d c l i t o s . O r 3 a p5na d c p r i s z o parrl urn c i v i l i z a d o

mcnto ponosn porquo o p r i v a dn l i b o r d a d o .

-1:: z o s i n d i , o n n s ,

o x o c u t a n d o - a como st;

q u n l o panorama q u c so :nos o f e r c c o r i a ?

:dais
17;

s-

6 extrcma-

s u fosse n p l i c b -

pouco se executrtva,

Em t o d o o t o r r i t 6 r i o p o r -

t u g u 6 ~ , n a n T i o r p a r t c dc,s c n d o i a s n z o s o t r a b a l h a v n , e a penn r i r ~ h a

a rcdundar antos

dm

prdmio d o quo ern c a s t i g o do c r i m i n o s o .

P o r q u o n 6 s j6. vimos como 6 urn f l a g s l o para o ~ n d i g e n ao t r a b c l h o inlpoet o p o l o ouropcu.


Orc, t o m s r um i ~ d i ~ c r ~~ nu ,b t r n i ~ la ot o d o s

03

r i s c o s d o treba-

l h o ( v o l u n t j r i o ou c o m p c l ~ . d o ) , a t o d a s s s d i f i b u l d n d c s nn a n g a r i n ~ z do o sou s u s t c n t o , p n r n o m e t c r nn c - i d o i a ,

s m b r r s , corn c o n i d n

g n r > n t i d a , n a o iistzri n u i t o l o n g c , p a r s u i ~ c ? ' , e n n , dn. conc(:ssgo d e


urn pr6mi.o.
Dopois

6 prcciso

v c r quo n6a ihmos l i d a r corn p o s s o a s quo t i n h a m

c o r t : ~incntalidado so3rc o crime.

0s

n o s s o s c o i o n l . z l i s t n s , como ?dou-

s i ~ , F , odc I ; l b u q u c r q u o c c p " 6 p r i o ~ n t b n i r E
, n c s , p o r e x ~ ~ a p l on,z o d o i -

x?,r :~il dc: n c o n s o l h n r

c pc:yn, d c m o r t c

pona n16m dc umn fung:o


V:L

ou p r c v c n t i v a .

par'^

o b ~ t arn a r , v i s t o q u e

8,

o x ~ i a t 6 r i . nd c v f j t e r umi. f u n q 5 0 i n t i a i d n t i -

Urn.: f u n l L < o o x p i n t 6 r i a b a s o r d : ~nn i d e i s do q u e

p c l o s o f r l n c n t o sa rcuirnc o ma1 cauuado; un:; fvnqiio p r e v q n t i v a ,

p o i s s o protondo, mostrando as ponosns consequ6ncias do c r 5n::,

f azar

oom q u o o u t r n s p o s s o s s , nn i71in6ncia do d o l i n q u i r , so nbstenllrzm do


a c t o mcl6fico.0 prsaol?l. qllo a d v i r i a do d e l i t o 6 c o n t r a r i a d o p o l o s
i n c o n v ~ n i o n t o sq u o a possoa am q u o s t g o t e r i a de s u p o r t n r s a o p r a ticasao.
E, entzo, & c l n r o quo, sc a pena nplioadn nEo f o r considornda
como oxpla(j?io s u f u c i o n t o,
5s o ~ n d i g e n np r a t i c n

n&o i n t f midh ninKujm.

om f a c f o qua, aagundo a aun t r i b 6 6 ccn-

sidcr'ado g r a v i s s i m o crime, punldo corn n u t i l a q ~ o , t o r t k ~ r aou n o r t e

c r u ~ l ,o o J u r o p e u , conaidorando tarnb6fl o orirno grave se l i r n i t a n


p6-lo num8 Oasn, corn comidn o b a b i d a & d o s c r i q g o ,

08

o u t r o s passam

n julgnr quo t u d a sc podo fazer aos olhos do nuropeu s o n r i s c o do

maior, a
$

a t 6 corn vantagom: n c r i r n i n 3 l i d ~ d oa u n s n t a .

prcciso p o i s quc a p , > n s s o j n c o n s i d o r a d a a u f i c i o n t a r3xpinqijb

c t c n h a urn papol i n t i r n i d ~ t i v opara n m e n t a l i d a d o i n d f g e n n .

Yoje a pcnn p p r c s ~ n t ; , - s orzindn cQn u r n t o r c o i r a f u n p c 5 c :


r o c t i v a , o d u c n t i v a ou rogcnndora.

21

*-.

Proours-ao f n z o r corn o l n a r e -

c u p e r % ~ do
~ o i n d i v c d u o p a r a n socicdado.
l h o quo sc t o n t n c o n s o g u i r

E,

justamante, pelo t r a b a -

rocuperaq$o d o criminoso.

ofcito,

ngo 6 ,w6 nizs c o l 6 n i t t s quo oa d o l i q u o n t o v trab:zlhan, tnmb6m na8 p r i szcs

~ n e t r o p o l i t a n a sa c o n t e c o o rnosmo.
P o r t s n t o , born o a t & quo

a3

ponus Be prisKo s o j n m s u b s t i t u i d a s

por t r a b a l h o s forqados,

Passa&oa agora no 29 nspocto.


pjo

so'cm rclnp.?o

a p l i c a p Z o dns ponas que s e deve a t e n d o r

nos u s o s c costumos dos i n d i g o n n s ,

36 f'nctos

q u o s<o c o n s i d o r a d o s c r i n i n o s o s p

30

"6digo P e n a l a

q u o podom o s t a r do ncordo corn o s usos o c o s t u n e s l o c n i s .


Qusl

posiqEo a t o m r ?

So o s s o s costumes f o ~ o mc o n t r 6 r i o s nos p r i n c f p i o s dn o r d o a p6b l i c r t portuguosn, nKo poadm s o p r o s p a f t idos ou to1cr:tdos p u l a a u t o ridade portuguosn, u o s f n c t o s quo o l a s a p r o v a n t 6 3 d e s 3 r c o n s i d o %

r a d o s crirninosov ellborn t l d o s oomo n o r m s p o l o s i n d i g o n a s .


A s s i m , 0 s s a c r i f i c i o s humnnos poden s o r i f l p o s t o s pa?-n t r n d i -

FEO

ou p o l 8 r c l i g i U o m ~ a , porquc c o n t r h i o s b nossn conconq,?o de

rllorsll n:?o sc rcspcitnrn.

A a u t o r i d a d o considor&-10s-6 cono honlici-

d i o s o , como t z i s , o s p u n i r h .
?Ins h & c n s o s om quo a p o s i q z o

6 div3rsn:

Urn cxcmplo c a r n c t o r i ~ t l c o6 o dn ?glignmi:l.,

consid.3radn Como

c r i m ~ ,grnvcmonto punido, p c l o "6digo ~ s n t t l . No s n t a n t o , a o s i n d f g o n a s nKo s o a p l i c s n l o i p c n n l p o r t u g u e s a , p o i s n nosaa l ? i , j&


o vimos, diz aponas quo sc devc ir l c n t a a o n t e oontrnriando n p o l i -

gctni:t.

23 quo so t r n t a d n s basos

dx fnmilis i n d f g o n n q u s nzo sa ~ o d o m

d o s t r u i r durn momonto parn a o u t r o ,


Em rosuno,

so urn u s o ou costumo l o c ! i l nGo v a i c o n t r a oa p r i n -

c i p l o s d o d i r o i t o n s t u r n b ou i n d o , no e n t a n t o ,

4 d n q u e l ~ squo niio

dovern dcsdo j& s o r corr.oczdos, a p l i c a - s s .

Mas so o f a c t o

6 d o t x l ordorn quo c o n t r a r i a

08

p r i n c f n i o s fun-

dnmcntnis do d i r o i t o n : ~ t u r q t l e d , ~humg.nid%do, mssmo quo o d i r o i t o


c o n s u o t u d i n & r i o o :idmit::,

t o m do s o r c o q s l d e r n d o como c r i a e .

Aindn, urn h l t i m o n s p c c t o , tior& do s e r adaptado aos masnos usoe


c costumes o ~o o s t c d o o c i v i l i z n $ z o d m i n d i g e n a s , a grnduaqgo d a ~

F a c t o s que, p a r a t c i v l l i z n d o s , s,".

p u n i d o s oorn psna a n l o r po-

do sor quo tonham do scr ,?unidos corn ponrr, c o r r ~ c c i o n a lnnanns:

f ac-

t o s quc o n t r o nbs s z o m s s i v e i s do penir c o r r o c c i o n n l , t e r z o de s o r


?unidos c n t r o o s in dig en,^^ aom pcnx mnis gr2ve, d ~ d oo a:zlor osccn!a10 p r o d u z l d o n o s s a s p o p u ~ ~ . ~o ~para
c s quo se c v i t o a dssngrognqiio

47

a. ).

..

.-

--

~e:i%:'::
2.-c., -~
; ~ s L \ s 8 c.G:;+~;~~~Bs,
. --..,. &?. , ' .-,.,) c s j tole;-.cnc??.a
-.,-,.
.-.-_.
,
. ,-.
.......- -------...4
T'C;?T~
:-a
n
Q
2
iL2
base
LC.
i
2
. -.-..- .
-.,--.
.. - -... (\2-.-ie.L-22yL

-_-.---.-P-.-

' oac Zc,,---cxc do--D o 3--34.4;?


~~'1-

a r t , 4 2 65

A _ _

-.141.;
.-- .

,.

t.

tas p > r c a r t a s f b r n u l a s ?.egnis q L e nos i4parec3m diferentenentcl r o -

digidaa nos s)(ccnsivos d!plom;rs q u o teem rap:l:lilr o o s s u n t o ~

usos o costumes ~ ' I : ~ ~ ~ . J v c ~-..-om


s , t,l:do
---.
c

- - --

-.

C U--..P rr,?t@r

cc~t~,-'-~-~c_s_

d i --r e i t o.s f u n, -d .c..r m


humpnil -!GG.
.-c.n t s i s d;l- -v.i d a
. . o cta l i h
, e-.-,r P o . 9 e -*.0 E s t n t u t o dcs ~ n d i , : i . n a s , no art,

de a p l i a a p

09 u s o s c!

47,

p r e c e l t ~ ac u e 06 e e r & 6

"

cgs.~.umes "quo
of'opd;,.m oil
ti'.re
?cjs
Sq- . - - nsc;,
.
\ - - , ..---..--.---.
- . . --"
- cie -..C-...-..-

bcr 4 a - y ~ nzo r q ;LC;<.~;>rn u e s p n l n e b i os d o hu ~

12

at

c s t a u r n fbrn:u;n

f o r e concretamentc

;L

'1

nais vaga do q ~ ae nr:te~!.or, a qti31 so r e -

.,..-v! d:~.
. o -.libcrdnde

iia a claroza, p c r cxor:zpl

-?~-~~.~r~,

., os

i u r c a ~ a , c c : ~ Cp , t ' x : r l ~ ,

sacrificz:~ h . a ~ ; ~ - n nes

C:)?

to--

- oscrnvtltura,

0 Acto C c l o n i a l no ,;t, 22 fala dos c o s t u f l e s "~qg-n_$~~&e..in~

--_-

--

c a 6l-tarnea
dc: hl;aanr._dpdt?''.
~ n.--c o-' n.-.-~ s ---t i v o ' i :e2l.
:
a moral .--c corn--_
_..
__
-_...----I
-. -.- .

A (?art&~ i # , ~ , k ~
r -~ c.a'i't.
a

do msral.
---

246 o m p r t E s

urn^

f & r r , , ~ l aq u ~c o n j u g a

Ora e s t a o x p r e s s ~ onao 6 muito convonionto. ?Aoral: mas t r a t a - s o da, n o s s a moral ?


SRsso i m p l i c a r i a , ~ o r i r n , a n o g a ~ S od o r e s p e i t o p ~ l o su s o s e
~ 0 8 t ~ t T l ups r i v a t i v o s .

E, no o n t a n t o , nbe sabeqos, por exenplo,

a p a l i g a m i a niio P o i a x t i r p a d a pela n o s s a 1-ei, A i n s t i t u i q E 0 nzo


eBt& de aoordo corn a nossa moral mas as%& d e a c o r d o con a d o s i n -

Em conoituaiio

-n

f 6 r m u l a quo r e n e t e pare o s p r i n c i p i o a d a mo-

r a l pod0 apontar-nos u[n s e n t i d o , u r n orianttr$o,

nag ngo um m i t e -

r i o i m c d i n t o de d i s t i n g z o o n t r o c o s t u n o s t o l o r 6 v e i a e costumes intolor&vcis.

no a r t , 51 a compet6ncin d o s a d m i n i s t r a d o r o s be c i r ~ l l n s ~ r i ~ ~ o
om

m t & r i a do p o l i t i o a i n d i g o n a , d i s p z e no seu nQ 1 0 que " a s u a

acgzo aponas s o f a r 6 sontir sevoramonte o a n t r a os usos e costumes


que ropreaontarorn urn a t a q u o & sobcrania portuguesn ou aos w i n d p i o s do humanida801'.

fi u r n f6rmula i d 6 n t i c e

do a r t , 4 Q do d s t a t u t o .

0 p r i n c d p i o dn t o l o r 6 n c i a dos costumoa dove l i g n r - s o corn o

~ r i n c i ~ do
i o sou p r o g r o s s i v o a p o r f o i q o a n s n t o sob n i n f l u 8 n c i s d o
d i r a i t o p 6 b l i c o e p r i v a d o portugu6s.
J & a l e i nQ 277 r e f l o c t l a o s t a proocupaqzo a o refor&*-so a

' a l t o r a ~ & 3 s n i n t r m d u z i r nos u s o s o c o s t u m s corn o f i m do 0s mel h o r a r , mas gradualmento c do forma a s e m q c a b a l n e n t e c o m ~ ~ e e n d i das c a s s i n i l a d a s " ( b a s o 1f3Q nQ 2 ) .

0 a r t , 3s do d s t a t u t o disp6o:

cumprimonto d o s s e u s d z v s r o s conducontes ao melhoramento das con-

dig508 m a t o r i a i s o rnorc-is da s u a v i d a , a o dosanvolvimonto das suas


a p t i d z c s e f a c u l d a d o s n z t u r a i s o, do u r n rnaneira g e r s l , & sua i n s -

t r u g g o o p r o g r c s s o_
,,-,,,,,,E
1~::
l---~ s c
~ s
-,.,,1 r : L :r ti-ansfo~m:~q:;,
- 3 , .rnci:a';
. *--...-- dc+?
- .-:. ------

c o s t u a o s p r i ~ a t , ~ ~ o s,,,,

If

E a Carta Org&nica n o art. 246 p r o c o n i z a a o x i s t Gncia det'os-

t a t u t o s c s p e c i a . i s c c s i n i i g e n a s qua astabal3;um p c r a c:stos,

--

i n f l u t i n c i a d o d i r o ~ 1 . 0p i 3 l i c o c privnd~pox~?t~~Li,

1 ef;l

d l o o s do c o n t o m p o r i z e . q ~ ocorn o s s c u s cues o cos', : w s , .

sob a

nos j u p i -

.. &or:

p r o c u r a n d o o scu l o s t o apcrfoic;onm?nto",
A R o f o r m Adrni.nistrativn U l t r a m a r i n a no a r t l g o j& c i t a d 0 0s-

t s b c l e c c q u e cube nos ad:-rl.inistradores d e c i r c u n s c r i ~ ~ <" of a z o r e v o luir,

p e l s p e r s u---nslo,

9:

cos.;umcs

adapt&-10s p r o a r c u s i v a r u . n t o

o u s a s d.;s r ~ ~ t u r z i sp,r o c u r a n d o

A n o s s n civ!i.i,z-a&".

Corn0 oxcmplo d::. aapli.cagzo d o s t e p r i n c f p i o do l e n t o a p r o f e i g o a rnonto dos u s o s c c o s t u i . ~ o tdos i n d i g o n a s podem c i t c r - s o a l g u m s d l s - -

n p r o v a d a p o l o Dec. nQ 3 , 4 1 7 do 2i do Fe7ero;ro

do 1945.

0 a r t , 42 disprle:

''3d o v e r

dc t o d o s o s rn6dicos dos sorviqos de sa6do l u t a r con-

t r a a mortalidado i n f a n t
dss & i s ,

1.1,

p r o c u r a n d o c o n t r j . b u i r para a educaggo

s u.p r- i- m. i-*.
r ..h--6 b..,..i t o---*.
s . b 6 r---b a r-.o-.s e zor,ora? l z a r prhticas d e pU-

criculturn..

.. .
I9

0 a r t , 6 1 d o p o i s d o , no c o r p o d o a r t i g o , a c o n s o l h a r o " e s p i -

r i t o do m i o r t o l o r 2 n c i a p o l a rnentalidn.de, us08 o costumes do8 i n digenis:

na a s s i s t 6 n c i . a n6dica s e s t e s , p r o s c r s v o no $ IQ:

''0 m6dico d o s j o r . l i ~ 3 3 do s d d o nzo esquoccr;

nunca a sua m i s -

sgo c i v i l i z a d o r s , d o irldclo ornlnontoqer t e c?:~c a t i v n o p o c u r a r h

t c r , corn cnor?jritz
.c.o..-m b a------------q:,s
. -s c-?- -v i o. .1- -8. n c ~ , ~ , 2 ~ ~ p ~ ~ t t ~ ~ Z ~ , S ~ s ~ u ~ p e r p ~ i i ~ i ~ -?ohu?t-e-dd_os
insns c dc
----. f o i t l & r i ;_s
q__.
u c -.-.n i . e n t o ~c o n t r a a s d d o
"

ns
.d f & n.-

---r

ou cont,rib':;tm
pa-'? o ----*--.-.-d c f i n h a n f s n t o.--.----.
d n :jua ?,zpn".
----a
-..--.-x

T;: o a r t .

5 1, r c . , f c ~ i n . i t-.- ,o

c7,c)3

cl?. 2:: do IiIacn!?, f a z ulna r e s s a l -

tondo don do i.3 c"-r-;7st;$ncirxs


~ ~ p ~ , : . - ,2l0;
pulapzo chincsa i

ccl51,

m6todos 0 r i c n t : ~ i . sql;,:

.,

: V ~ ~ ~ < ; Z Ir:i7tr3
:,

podor& s c r p c l . z , t ~ J c

r cnci,z

nEo

ccnjop.:

;
!

PC-.

.;, t . x ~ . ~ ~cL! ' J , .)sr

a:lt

(!ti

11

c , ~ , v * ~ - %

domais profiss6on : ~ ~ r o l n i ; i . sc cnumerari i s n ; , ~ ti, c:,lp't,u20. a c s 1-la.-

b i t a n t o s chin s da 1ncsma col6nj.a quo ph2a

;f

ttt:

f i V r Lsf;

, ~ r s t ? ~ o~r Ct L~ -

bilitndos por o s c c l a ~cu institutes q c c a i3cpa~t!c;&o Cen t ~ a ; dou


S o r v i g o s do ~ n 6 d or o p c t n r como s u f i c i o r t o a . ~ n + , o q u s i i f ? ( . a d o s " .

tomporizagZo corn c s

"0s indigonas

f o r t n d o s , quando

L:RC

36

1h0s

,C

so

'L::.~CR;OS

dl- L

i ~ d ! ~ 3 n n 3revcl.,zds o,.. c o r

sontom a vontsda, e a t 6 aornlqonto con-

,.,

r~,<ofrzlto c c r t o arnbicnto

:t

q u e ostEo acostu.-

ldclhor, p- o r d? q u o o n r s s o ?

mados.
30

h&

quo t r n n s f c r a , i - l o , !.sso 6 cbra ds l e n t a persuns60 o a*-

daptagzo; ngo d o i n p o s i l ; ? ~nos momcntas nnornais da vida:'.


48

-0 c o- r f--l l.i o
1

colonial.

r*II-...-.I--

----

d i e o n a s d 3 d i v c r s a s rctqn_%,t ? . = b ~ ~ cpi-?psTm+7
u ~ l ~
b ) -*Conf l-.i t--o l o c s t a t u *t- o a ~ u r f d i ~ c ~ ~ ? ~ s , 9o0n ,t r' o~ i&..=
s
-ye.-_

.Estudado, nn:; suas linhas g o r a i s , o e s t n u t o dos indigenas,

vamos agora ocupar .nos d o s chanados ''conflitcs colonitais".


0 probloma do confl-ito c o l o n i a l n5o s o p6e tapenas devido ao

f a c t o da colonizaqzo.

C c e r t o quo

o s t z ( e jt'~. n i s s o fiz6rnos r e -

f o r g n c i a ) s u s c i t a rolaq6es o n t r c indigonas s nao :n21genas,

pcr-

t a d o r c s uns o o u t r c s d c ::eu cs:-atvta jt;*'id:'.~cp r 6 ; i ~ ~ g . So s o l o


v s n t a uma quest20 entr; ~ l e o ,c ~ n oro~p~;-,rS.IF. ?

N ~ O
hi

dGvida, por6n, quc o c o n f l i t o c o l o n i a l podo s u r g i r

rnesrno o n t r e i n d i g o n a s , i? quo 6 p r c c i a o qua nos convenqaqos ( v o l tam08 a

d i z 6 - l o ) quo nzo h i urn"indfecna".

Falrrr do "indfgena"

urn abstrncqno.

WA tanto8 i n d i g e n a s q u n n t o s o s g r u p o s i t n i c o s .
pop oxomplo,

i n d i g e m d o Qongo

Em AlUgolrz,

6 muito d i f e r o n t o do b a i l u n d o

OW

do cunnham.
Dodo

modo, so urn lomu6 de FtIoqanbique oncontrxr' nn ~ o d i s i a

um c u n n h a m do 3 u l do ~ n g o l d ooolobrnrem e n t r e s i un c o n t r a t o ,
qua1 o d i r a i t o a p l l c & v c l ?

Na Vordada, o p r o b l c m d a c o l i s E o do o s t a t u t o s e s p o c i a i s nho
surge

36 o n t r e

i n d i g e n a s o ngo i n d i g o n a s ,

t l p i c o do o o n f l i t o do l e i s o n t r c i n d i g o n a s .
tarom

Aquele 6 urn exompl0

E so ole8 s e apresen-

a u t o r i d a d o p o r t u g u o s a p n r a que o s t o r e s o l v a o l i t f g i o

?i

? 0

j u i z davar6 r o s o l v e r "ex aequo e t bono", ist o 6 , sogundo a o q u i dado, proourando a soluq5o mis j u s t a ,

quer d i z e r , rnopos chocnnta

para a concopqGo d e j u s t i q a d o smbos o s contendoroa.

o f u i z ngo dove procfirar a s o l u p g o mis j u s t a , p n r a ei

luqEo quo, niio sondo c o n t r & r i a

;sua

ofsit0,
-8

SO-

c o n c o p ~ z ode j u s t i ~ n , se a -

d a p t ~ , uontudo, & concopgiio do j u s t i g a dos l i t i g a n t e s .

Do t u d o i s t o

so podc: c o n c l u i r que o quo c r t r a c t e r i z a

o confli-

t o c o l o n i a l , ( s o b q u a l q u o r das sum duas f o r m s ) o n r o l n p g o aoa


o u t r o s c o n f l i t o s de leis, (1) 6

(I

c i r o u n s t " a n c i : ~do niio s e t r a t a r

do c o l i s g o de o s t a t u t o s forbnados om o r d e n s j ~ ~ r i d i c asobernhaa
s
dls-

.tintas.
tog,

60h& c o l i s g o entro duas l e g i s l a q 6 o s

do Estadoa d i f e r e n -

Como a c o n t e c e no D i r e i t o I n t e r n n c i o n a l Privado.

A coliszo

d&-so o n t r o s s t n t u t o s quo so firmam nuna ordca j u r i d i c a assonte

na n c s m soborahin.
0 o o n f l l t o c o l o n i a l s u r g e em t o r r i t 6 r i o p o r t u g u i s , o n t r o sub-

n ) A aatudar

-.

no D l r e i t o ~ n t o r n a c i o ~ ~ ~ l v a d o .

d i t o s p o r t u g u o s o s , ao a b r i g o dc loi p c r t u g u o s 2 .

s o olharcitos Dara o c o n f l i t o c o l c n i a l 2 n t r o i n d i g e n a s ,

Aseim,

c n a o n t r a a o s d o i s n a t i v o s d e umn ncsmz c o l 6 n i a ou d o dvas c o l 6 n i a s


port,uguosaa quo, t o d a v i a , t6rn u a o s e c o s t u n a s ou r a l i g i 5 0 s (neste
caso, os c c k l i t o s disoa-so "confosslonais") d i f c r e n t o s .

Por oxomplo, urn i n d f g o n a mugu1m:~no o n t r ~c4n ro1:rc;zo c o n urn


i n d i g e l l a png50 da m o s m c o l b n i s ou d o u t r a col6ni L portuguosa, ou
uln i n d i g a n a do dopgo c o l c b r n um c m t r a t o corn urn v;tun

do Uoqaa-

biquo.
Estamos poranbo i n d i v i d u o s p o r t e n c o n t o e ?
rnesma
i
14apc<o cujos

u s o s c costumes vigoram porquo n l o i portuguosn o

consents. fi

s o b o r n n i a p o r t u g u o s a a base d o d i r o i t o consuotu::indrio i n d i g o n n .

Xns

c o n f l i t o s r a c i a i s , o n t r o i n d i g o n a s o ngo i n d i g o n a s ,

03

quo vGo sor, n o s t o n l t u r n , s b j c c t o d o n o s s o e s t u d o .

.19

~ o l a ~ &o sn t r c i n d i g o n a s e n ~ ~ - i n d & e - n g _ ~ n f ~ $ ~

t o c o l o n i a l p r L p r i s m o n t o d i t 01.
a ) 0 p r i n c i p i o da porso~alidado do dl-ctJto n a s r&n=

350s o n t r c i n d i p o n a s o nzo i n d f a o n a s ,
E a t o s c o n f l i t o a r o s u l t a r n do v i g o r s r a i n d a no t o r r i t 6 r i o c o l o n i a l o p r i n c i p i o da p e r s o n a l i d a d o das l o i s .
J& no o s t u d o dr?. ~ i sbria
t
d o D i r s i t o P o r t u g u S s t i v o n o s ocaaigo

dc o n c o n t r a r a p l i c a q z o s do aosmo p r i n c i p i o .

p r i n c i p i o dominant0
t o , 6 o ospaq;

6 o

No

D i r a i t o lhoderno o

da t o r r i t o r i a l i d c t d o d:ls i o i s ,

tcrritorin:

Sagundo ss-

quo d o t o r a i n n o G n b i t o de u p l i c a q ~ odas

l o is.

Xas, n o t o r r i t b r i o c o l o n i a l , cono ai s e o n c o n t r a m i n d i g a n a s

e nzo i n d f g o n a s tom do :l.dmitir-sc


do, i n d i v i d u o

o p r l n c C p i o da po:-sonnlidade.

p o r t n d o r da s u n ordom jui??l?ica, t c n o sou o s t s t u t o

pr6pri0, p s s s o a l ,
rit6eio.
gens

EJZO

uma l e i 6 n i c a apiiciive'i e~ todo

6 portador da l e i

0 ngo indigen*

6 portador

o ter-

metropolitans; o i n d f -

da l a i da sua raqa, da sua t r i b o ,

c o ~ o n i z a ~ ieo Rom dominava a

Quando a Europa f o i s u j e i t a
~ e n f n s u l a , 03 indigenas

36 de p o i s de uma assimilaqgo dos costu-

~ t d6' r e g i a m - s e pe-

me8 s e tornavarn cidudgos l a t i n o s ou roaanos,


l o d i r e i t o da sua cidade.

0 rnosmo sucedeu mais t a r d e quando 03

v i s i g o d o s s e estabeleceram e submetera~ios romnos.


Aqueles regiam-se p e l 0 d i r e i t o garm&nico; e s t e s pel0 d i r e i t o

Has desde que vigb13a o p r i n c i p i o da personalidade e cada um

( c o l o n l z a d o r e c o l o n i z ~ d o )6 p o r t a d o r do seu d i r e i t o , qua1 a lei


aplicAvel k s r e l n q z s s c n t r e elos ?

Podia dizor-ao quo 11Eo se concebern r e l a ~ g e se n t r e indfgenas


e ngo indigonas porquo para que ostas se eatabeleqan

ncc&sskrio

Na f a l t a d e s t a urn dos s u j e i -

que h a j a uma comunidade de d i r e i t o ,

to8 julga-8e corn d i r e i t o s q u e o o u t r o nzo r o s p o i t a e as rolaq6es


s z o impossivois,
Mas e s s a s relaq6oa sempre sa e s t a b e l o c e r a a e ui e s t 6 a t 6 a

pmva, r a c i o n a l do quc existe urn B i r e i t o N a t t ~ r a lporque

ki

3QqPre

p o s s i b i l i d a d o de os hornaqs oncontrarem urn f u n d a m n t o para a s suas


rola~160s.

b)

- ~ o l a q ~ c(:spocialmonte
s

--

p r e v i s t..s s----..na 1 e g- i s l m ~ -

tu~uosa,
1- C p n t r a t o de t r a b a l h o ? " n 6 d i K o do Frabalho
d i ~ o n a , s " - ~ rparticular
n
a r t . lQ,qQ,

do3 I n -

8Q, 12Q, 2 4 Q 1

95Q
- zlg,
3.

2- P r c p r i c 2..a---d e : C.0,
31
-

dl:

a r t , 239, f;

Ir4alu .3e L d i 9 ,

----

dec. ,28_47-T de

art, 157 o 155: dec. 33727 do

--

f!c ,Tu.,Io

dq-.;-?44

( s \ ~ s g o n g o ):.tr:#.226

es-

pecialme?te a r t , 232,

--

3- D i r e i t- o t e f a m f l i a :

cnsanonto co26nico

ontro indi-

ona -G -nzo
n d iA
~ c n s , cquipanados a o cassrnonto do
A
- i~

z.
35.461,

nio iodf~enas:

7
"

a r t . 7 Q ; nns

P G ~ C ~ F ~ ~ S

dc f a m i l i a bascadns ncssa casnnonto, p r e v a l s c o r 6


somprc o o s t a t u t o p o s s o c ~ ldo ngo indiaeno, ( c i t . d e c .
a r t , 4 1 c rclQ do Dcc. i 6 . 4 7 4 1,
Antos de a b o r d a r m o ~ o ostudo da t o o r i a da r e s o l u p z o dos conf l i t o s do l o i s , vamos vltr os casos o n quo o

conflito

@st& p r e v i s -

t o o regulado no. l o i , casos, p o r t a n t o , em q u o o c o n f l i t o nzo ch8ga n dar-so por quo a i o i roguinmentou 8 s r o l o q 6 c s e n t r o indfgenaa
o nzo indigonas.
Asaim,

as r o l a q & > s do t r a b a l h o o s t g o p r o v i s t a s no + 6 d i ~ 0do

Trobalho d o s l n d i p o n a s

2provndo p o l o Doc. 16,199 de 6 de Lezern-

b r o dc 1928 (11.
E s t o d i p l o m d o s t i r a - s c a r e g u l a r a p r e s t a g g o de t r n b a l h o dos

indigonas a o s ngo i c d i g e n a a .

fi quo 6 e s t a

u r n dns mat6rias ondo

nps aparoce corn mis r o a l c e a d i f e r c n p a de posiqzos dos s u j o i t o s .


0 c o l o n i e a d o r r c p r o s o n t s a f o r ~ a ,o n r b i t r i o .

Ora so s e deQxasse

o indfgona s 6 z i n h o na p r o s t a ~ g odo s o r v i q o s , i i c i l a o n t o s o r i a nrr a s t a d o para a oscravat L ra ou o s t a d o s somelhantos.

Podoria havor

nlguns patrEos nortoadox p c l a s r c g r a s d a mosnl mas a tend6ncia nnt u r a l s o r i a p a r a a oprossgo do indigens.


P a r a quo s e possam o s t n b o l c c o r e a t a s rolnpEes a l e i r e g u l a
minucibssmonto a t u t e l o a o indigono o inp6e rosponsnbilidndea aa
nzo indf
1 . ~ a i - s of r c q u o n t o ~ o l ; ' t l O T ~ = T T ~ - ~ ~ r ^ ' ; ; L e s t e u i ~ CO~ o -7
m~
dig0 do Trabolho
--. ~----.
n d 11f .--.~ c n % Oro
.
o t r n b n l h o nao 6 indfgsnn n e r d e i xa do sor.

0 Sap. V do c i t c d o l i p l o m a tern p c r ~ ~ ! . ~ r l a"DCS


f e c o n t r a t o de

prostaqgo de t r a b n l o o " e r c p s r t e - s e For 3 s o c c Z o s f u n d a m n t a i s ;


l a ) ~ i s n o s~l E e sg c r i i s
2 s ) Dos c o n t r a t os d3 prostaqgo do t ~ a o a i h ocelobrados corn

in-

tcrvenqEo dc a u t o r i d a d o
3 a ) Do3 c o n t r a t c s do p r e s t ~ q g ode t r a b a l h o colobrndos s e n i n -

fi

o a r t , 95 qua abr)o e s t c c a p f t l ~ l c :

"0 govern0 n:"lLli ~ t i l ~ v c rnos


n c o n t r a t o s do t r a b a l h o a ngo s e r

p a r a a s s c g u r a r nos i n d i , o n s s a libardadc de c o n t r a t a r e a 0s SoUS


scrv$gos corn qucm cnlh5dorcm o p a r a f i s c a l i z n r o cumprimento dos
r

*r

c o n t r a t o s , 'oxorcondo a t u t o r i a dc que o s indigonas carecoa".


Partc-sc do p r - ncin

-0

q u c o i n d f S c v ; ~nzo t e n condiqzes de ma-

n i f o s t a < a o l i v r e de vnn4::3e para c o b t r a t a r corn o ngo i n d f e e n a e


dcd a t u t e l a ,
0 a r t , 96 a c r e s c o n t n :
" 0 s c o n t r a t a s podcm s e r f c i t o s cea

ou s ~ r nintervonpiio da su-

t o r idadc.

$ Gn.ic0. A s Ijnica,s xutoridados ooi;tpeten*Jos p a r a i n t e r v i r na


r o a l i z a q E o dos contro."t'os sgo o curador o
Estabcleccm-so,

O u t r a s rolaqzcs

pcitantos

08

sous agontos",

om seguida, as c o ~ d i q & s do c e l o b r a ~ g odo8

cs9ecialmcntc p r e v i s t n s na l e i szo as r e s -

posse das t o r r n s .

~ i s p E oo a r t , 239 C:!, % r t n O r g h i c a no

5 6nico:

"A propricdn52 '.nd.16cnn n a s ool6nirzs ds A f r i c a e Tiaor ngo

podcr;" e c r a l i o n a d z f ncv ;lc?r qxnlqucr t ,,xm. o ' ~ r gada, considorando-sc nulos t o d o s


d o s p o l o uso

L,?

n ; s 3 s 6 e t2ansml ssgo quo nGo s o j a a os admiti-

consuc*;cdn.ri6.rlo ge;?*~$lic;,rjrtt,re os rnornbros da r e s -

PUo J . V ~

~ x mliali
l

1mp;o-3e

a o i n d i g ~ n aa i n c a p a c i d a d o p a r n c c l s b r k ~ rc o n t r n t o s

do a l i c n a q g o d n s sung t c r r a s

m
3

i s t o corn o f i m do o p r o t c g a r , co-

mo a c o n t e c s n a i n t l o r d i q z o p o r p r o d i g a l i d a d s ,
Reconhoco-so q u s o i n d i g m a ngo tern a s condiq6os d e indopondsncia ocon6mica

d c s i t u a q i o s o c i a l q u e l h e pornibam r o a i s t i r

i s p r o s s h s d o s nzo i n d i g o n a s no s o n t i d o do o l o v a r a c e d o r a t o r -

ra e

6 p a r a o v i t a r , procisamonto, c s s e s a c t o s , p o r v e z o s , r e v e s t i -

d o s d o t o d o s os r o q u o s i t o s l o g a i s mas e x t o r q u i d o s p o r c o a c q ~ o , quo
s o d o c r c t a a inalienab:'.:.?.ddie dos t e r r a n o s p e r t e n c o n t o s a i n d i g o nas.
N a mosmo o r i e n t a p g o s o f i l i o m c e r t t r s d i s p o s i g 8 e s s 6 b r e concos-

s&s

do terra8,

8isporsa.
I

A l o g i s l a q ~ oa o s t o r c s p ~ i t os n c o n t r a v a - s o

nuito

D E L ~a n o c o s s i d a d e do s o u n i f o r m i z n r a l w l t i p l i c i d a d o do

l o i s o x i s t o n t o s , o b r a l e v a d a a oabo p g l o Dec. 33.727 do 22 do J u nho de 1944 quo aprovou o " ~ e g u l a r n o n t opara :r concessgo do t o r r e nos do d s t a d o n a s c o I 6 n i s s c o n t i n m t a i s da A f r i c a t ' .

~i s c rogulam as d i v e r a a s f o r m s por

quo o E s t n d o podo d i s p 0 r

dos t c r r o n o s do seu .-d o d n i o ~ -6. b. l- i _c Ioe- o_l o n i a l ( a s c h a m d a a ' t e r r a s

vagnsl' p a r a c o l o n i z n g ~ 1o om f a v o r dos que protendam d o s b r n v d - l n s


vnlorizj-lna,

Essaa f ormas

SEO:

o arrandnmehLp,o af o r a n o n t o ou

c n f i t o u s o a a vond:t ( e s t a Gltim muito r a r u ) ,

P o l o rsrrendaTlonto

ou onf i t o u s a , o concossion6,rio f i c a o b r i g a d o a o u p r o v e i t a m e n t o da
t c r r a o a t r a n s f o r m q h o d a c o n c e s a ~ oem p r o p r i e d a d e s6 se v e r i f i c a r 5 quando n t e r r a t c n h n i n c o r p o r d o uma q u a n t i d a d o de c a p i t a l e
t r n b n l h o quo g a r p w n t ca c o n t i n u a q g o d o sou e n r i q u e s i n o n t o
sn d i z o r que houvc urn. a c e s s g o
om A f r i c a , s d p o r a i nYc v v l o .

mis valiosa

qol

o aolo.

s e poa-

A terra,

P r o c i s n d e c a p i t u l s t r n b s l h o , se-

n ; ~ , d o n t r o dc d o i s ano?, cobre-so ds n%eo o p a r a nada sorvo.

!,!as h & t s n t a 'c<>:.r:,


z: c:-lta-'.varo sco t z o poucos o s brsqos pa-

rr, a t r a b a l h z r qu3

- n c o r p o r a g ~ o 6 sanpro d i f i c i l .

:,YPJ

0 mosmo d i . p l o v r c f o r c - ~ s cainda is r e s e r v a s , terronos que nEo

podom s o r conccdlrlos por

oncontrnrom reservadoa p a r a o s r t o s

30

fins.
Entro o l a s avultnrn as " r c s e r v a s para indigenas" que, oomo j6
t i v o n o s o c a s i z o dc v c r , corrospondom a o q u i n t u p l o das t o r r a s nec o s s b r i a s i s c u l t u n a s d r m ano.

o a r t , 2%

alias

urn c a p i t u l o sobro

SL 7 ,

do Docroto c i t d o , correspondentea cr

~ o r ~ v ~ ns ibn ds i f l s n a a W ,ostaboleco-so o r e g i -

mo da u t i l i z a 9 5 0 p c l o s i l ~ d i g o n a sdos t o r r s n o s quo lho sEo oonce-

didos.
Aasim,
'I&

o a r t . 3 2 d:tcrrnina:

oxprossclrncntc p r o i b i d o lzo indigena a l i e n n r , t r o c a r , hipo-

t e c a r ou a r r e n d a r as t e - .I;nos ocupados nos termos d e s t e olrpitulo


a i n d n quo os mesmos t c r 7 - 3 n o s aejarn t i t u l a d o a confortno d i s p s a o

art. 228.
$ 6nioo.

S ~ O:-31 OE

do d i r e i t o todos os c o n t r n t o s celebrados

por indfgonas om c o n t r a v , > n g g o do d i s p o s t o n e s t o a r t i g o ; oa conser-

vadoros do r e g i s t o 9 odS 11 rocusnr6o o r s g i a t o aos t f t u l o s de ondo constam e s s o s c o n z r n t o s " .


E s t o d o c r e t o acha-s~3, porhrn, suspenso por s o t e r julsndo i n -

convonionto para o E s t a i o dovido a c o r t a s disposiq6ea aobre explo-

rtlq,<o f l o r o s t a l .
om 1945,

mas

08

Crdchcv-so n a u a r e v i s g o nesse c n o f t u l o ; l o g o
serviGqCl d o X i n i s t 6 r i ~daa "ol6nias encarregados

d e s s e scrviGo ngo c
VO

3-:enhram nt6 40~'e.

c n t a n t o , cs sc:.s J i s p o s i p ~ e ssobre c o n c e a s ~ e aa indigonas

sgo mais ou
e sogs,

2'

mccos n s ~ 2 ~ ; 1 1 ' ' ~ p


- ?onl os Doc. 5847-p,

nos arts, 1 4 8

C s?t.

155 d i s p z c , c m e s p e c i a l :

" ~ u a n d oq u n i s q u e r i n d i v f d u o s ou sociedades r o q u e i r a m e o b t e nham a concossgo de t e r r w n o s ocupados p o r i n d i g e n e s nos t e r m o s d o s


a r t s , 152 o 153 ( i s 5 0 6 , f o r a das roservas) 6 e a r a n t i d 3 a o s i n d f gonas podorom c o n s c r v a r - s o nos t o r r o n ~ sp o r a l e s ocupados ou

OD-

t a r o m p o l a s u a o x p r o p r i a q g o , i n c l u i n d o a das cubaens o d n s benfeit o r i a s r o a l i z n d a s , dovondo n o s t o c a s o s o r - 1 h e s p o r n i t i d o o c u p a r


t o r r o n o s do i g u a l v a l o r nas r c s e r v a s " .
0 a r t , 157 contcm r mosma d o u t r i n n do a r t . 232 d o

DOC.

33727.

N O d i r e i t o dn famir.ia, o c a s a n o n t o o a n 6 n i c o e n t r o i n d i g e n a s
c nzo i n d i g e n a s

6 o q u i p a r a d o na c o l o b r a q g o

e nos o f e i t o s ao c e l e -

b r a d o o n t r e nzo i n d i g e n a s .
A s s i m d i s p 6 o o a r t , 7s d o Doc, 35,461,
"

0 cnsamonto c e l o b ~ a d on o s t o r a o s daa L o i s c n n h n i c a s e n t r e

i n d i d d u o s nzo indSvgonas ou o n t r o indfaona


.
"

I-r.-

o ngo i n d i R o n a produ-

z i r j t o d o s oa o f c i t o g c i v i s so o r o s p e c t i v o a s s e n t o f o r t r a n s c r i no r o g i s t o
t ok&o o s t a d o civil".
Nos r o s t a n t a s a s p c c t o s d o d i r o i t o de f a d l i n

6 tanb6m a l o i

do ngo i n d i g o n a quc dove p r o v a l o c o r .

I s s o r o s u l t a do a r t , 4 1 d o mcsmo d o c r o t o , q u e , como j6 sahemos, do tarrnina quo ';a c c l c b r a q E o c a n h i c a do cnssrnento i m ~ o r t a r i

p o r s u a n a t u r o z a a r c n 6 n c i s p o r parte do alnboa o s n u b o n t o s

po-

l i g n r n i c ~c a o s u s o s o costurnos c o n t r 6 r I . o ~ao c a s a ~ n o n t vc:rn6nico",

t o p r i v a d o o n t r o i u d i @ ; t ~ ~ acso,r r o b o r s a mesmn i d c i a , nsstpl passagem:


i'

mitos

. , , ,. continc:-born 3ut oi+,as a o s

t r i b u n a i s o r d i n b i o s , noa li-

das l e i s cxiaLcr,CJi:s, t o d a s as q u o s t 6 e s c u j o s d h r e i t o s e o-

b r i g a ~ 5 o s resu7LonL i
L

~?.

t26cl

de p e a s o a s , t a i a como as scpGos do

Inves!iigaqno dc p:lbtlg.r : , ~ . ~ i ~ 0~11d o~ n t c r n + d ; 2 3 0i l e g i t i a a s , a i n t o r d i -

qzo p o r dcm6nc :z

P.;

?:'(,;;L; c~;.1C3d3r

0s

divbr?:

08,

a s s u c e s s 8 e s e ou-

t r a s q u c s t 50s dc na?.:~ c : , n anilogrr".


50

- ~_klto+~?-- 0ntr.o

i n d i ~ o n a s er i o i n d f . g e--n i ~(s0 0 n t 1.

~ r i n s i n i c sgerai.s
----p a r a
.<--

a s o l u p ~ odo c o n f l i t o ~ ~ l o -

nic1.1
-.-A
--.-..
d o u t . r i ~ t n , ~ o l u q i i e sp r o p o s t a s :
?

a)

I - a p--l i c n q ; ~ drr l o i indfUcl=

-----

2- aplic:iqS'i,
-- da l c l n i o t r o p o l i t a n ~
3

---

-_____

~ ' 1 . c .:^: ~d3


~ ~l e i motropoLltnna n a q u i l o quo
_ _ _ _ _ I +

f : --~ o r ; ~:l*
-

sela

%o n,<o indfgontt.

4.- Lu.5~0:L oquidnde,


?ilas como r o s c l v e ? c c o n f l i t o cm m t 6 r i n do d i r e i t o s r e a i s ,
al6m cia p r o p r i o d a d e , o do d i r o i t o s d e cr6dito ?
A d o u t r i n a t , ~ mp r o p o s 5 o v b i a s s ~ l u g & s .

Aquoles q u c silo m y . s f n v o r j v c i s

20

p r i n c i p i o dn adqinistrnqgo

i n d i r c c t a , o s a c i o r o g advoys&rfos da c o l o n i z a g ~ op o r n c o n s i d e r a rom p o r t u r b a d o r a d a socf odado n n t i v a , o s s o a ontendom que devo a plicar-se o D


- i r-e i t-g o -d o,.,..
i n-..
d f ~-.C
o n np o i s s e p e r t o do p r i n c i p i o de que

o s s c o d i r c i t o mais f a v o r j v o l

pnrto

mi8

fracn.

S i n p l o s m o n t c a o s t n c o r r o n t c podo l e v a n t a r - s e uma o b j e c ~ ~ o :
So o c o l o n o sc c n c ~ q t r nno t e r r i t b r i o c o l o n i a l para melhorar

c fazor progrcdfr

:I

manclra d o v i v o r do indigona e a p r o f e i q o a ~os

scus c o n c o i t o s mar?.::. o

1~

d i v i d u n i s , h& d e ostabelocer como p a d 6 0

o b r i g a t d r i o o d i r c 3 . t o co.??oal hd-do " c a f r o a l i z a r - s o " o ngo i n d i -

gcnn ?
Portanto,

cf

:
,

--;.-,

(>.;La ~ o l u q z on::o
u

s c i o numa i d o i a dc. p r o , ? :;an


aoontoco v i s t c

i h

port0

ad( t n d a ombora so ba-

~z1.9f r f i c a

05 G R O L ~3e<gt7733darsln

( O quo nem s o n p r e

g e r n l l n e n t s p n o t e o q g o a o rllaia

O u t r a s o l u q 5 n o r r t r ~ ~ nda a q u e previ; s e q p r e

--. - ~ ' 1 9 5 0 d . 3lei

,;tr\.,:

;:

rnotropolitnnfl.

N ~ S , colonizndcros,

sornos p o r t a d o r e s de u n , ~nonL;?gom de c i v i -

l i z a q ~ o , temos a con??L6ncia da s u p e r i o r i d s d o dcis n o v s n s concepqzes,

b a n o s s a l e i , p o r t a n t o q u o dcvo p$mnlocer.
E s t a d o u t r i n n a s s o h t a no p r i n c i p i o da a s s i r n i l a g ~ o , 0 d i r o i -

t o d o s p n i x ~ ac i v i l i z n d o s

6 urn d i r c i t o a p o r f e i q o a d o p c l n r a z z 0 u,

p o r i s s o , mais pr6ximo 6.0 D i r e i t o "atural, mais or6ximo d n q u u l e s


p r i n c i p i o s cornuns
om d i r o i t o s t ' .

tc3do:i 08 hotncns "que n a s c o n i l v r o s o i g u a t s

~ s oi prcLt.md.niodn l e i n o t r o ~ o l i t a n r z ,

D o n t r o dos p n r t i d d r f o s d e s t n c o r r e n t o h& a i n d a un s e c t o r maia


avangstdo,

d c f o n s o r de uma p o l i t i c a r a c i a l , q u p r o c o n i z a a a p l i -

c a p j o da lei rnetropoli5ana na rnedida em quo fBr f a v o r & v e l ao nzo


indigma,

Mas c o n t r a e s t a d o u ~ r i n as u r g e tarnb6m urn g r r v o o b j c c p ~ o . &


que ela l u d i b r ' a

a b o a f,: d b i n d i g e n & , i n c a p a z do compreender o

d i r o i t o d o c i v i l i ~ ~ d ~~q ,u o l cv o r - s e - i a e s p c l i a d o e s u j e i t o cr n o r mns quo nfio soriam para 310 rnais qpo umi viol.aqGo da j r r s t i q a .

ltsu~nmumi u s " l o v c ~ r i nnosto caso 6 "surnrna i u j u r i a " .


P o r i s s o , n u i t >e a u s o r o s optam p e l u exclus;';c, do um s l a t o m

..

r i g i d 0 o pcln. cdop;:~o d o c r i t 6 r i o da -o ~ u i d n d o .
-.&
--.

b ) 0 D i r c .5 .
- 5.*.0 .. ~ o
r t u g u a s : doc,
..,..........
.
.
t
*

...Clr....IL..---

.-w

.
-_ ___

nQ

1 -..~.---.
r i n-c f$ 5 \-.
c -.fundamental:
j-u *l= n t o----..
*

-*(

16.
A 7 4 (le -..6-* de
F e v e r.e l
-,.- -..,-

..."W..

6.-

.
I
-

%.

<

ox aoquo o t bono

.[-a r t --3 0 )-.-

--

2-*33^..*
e -._.
~ ,.._
r ~.c +vi.scr
, c.. ..-* o s..p. e-..,c i...a l . n.._
o*.n. t-.-..
e o ..f ..o r m ....
d .~ ~ .r o c.4
esso
~,

-,

F o i $ ~ , r r . ~ , ' ~ . n e s ~ s .o r . , o r t s ~ z oauo

sc3

. I .

,.L.

r n a n i f ~ s t o v o CireiSuo por-

ploim r c g u l n as reln;oes de d i r c i t o pr:vado ~ n t r oi n d i g e m s


i n d i g o n a s mas

nzo

sokrc;t~;fourn diploma de f n d o l e p r , c o s s u : ~ l . Dcscro-

ve as f o r m s do p l t o ~ c s s o n e n t oo j u l g a n a n t o d o s p l e i t o s o n t r e i n -

digehas c

nzo i n c S g ~ n a snos t r i b s n n i s d a s c o l t r i i a s

0 c n r & c t o r essoncizlrnonto p r o c o s s ~ a ld c s t o d i p l o r n e n c o n t r a -SO

j u s t i f i c ~ d ono Relzf ~ r i o
'I..

. P o r s i s t i r om dcixar o i n d f g e n n e n t r g g u c s:

g r a s do p r o c o s s o c l v i l d ~ cs i v i l i z a d ~ s
c o r r c r , p e l o s moti-ros ndlizidos

-6

doixnr

a que lho
80

.umplieadas r e -

6 d i f i c i l re-

nbandono a d o f o z n dos

s c u s d i r o i t o s o p o r t a n t i p r i v a - l o da s s s i s t G n c i a do que c a r a c c nad
o f o n s n s quo porvcnturo. .:cjam f o i t a s a o e s e s d i r o i t o s , q u e r nn o r -

fi a16m

don moral, q u e r na m t c r i a l .
da

f6

d i s s o apoucar o d o d n i o moral

o ConfianQa q\:e f:l( p r c c i s a t e r por n6s c quo

authridod~

a d m i n i s t r a t i v a , corn? ropllesontanto do d s t a d o soborano, t e n de %ant o r , ern t o d o s o s i n s t a n t o s o om t o d a s as c i r c u n s t 6 n c l a s , nos moios


indigonas".
E s t a b c l e c i d o q u x l o 6rggo cornpeteqte p a r a r o s o l v o r e a

for-

ma do procosso, f o i n e c ; c ~ s & r i o
dotorrninar qua1 a lof r - ~ i c ! . , ~ l

litigio.
E assim o a r t . 3 9 , clisposiq6o f u n d a m n t a l n e s t e d e c r o t o , e s -

t ipulou:
"AS q u e s t z o s do n a t u r o z a c i v i l o c ~ m e r c i a lo n t r o i n d i g o n a s e

--

--

ngo i n d i g o n a s s j o j u i g l . ? * r s "ex aecgo e t bonm" p o l o s j u i e e s de dir o i t o e p r o c e s s a d o s nos tormos do p r o s e n t e d i p l o n a w ,


Portanto:
dPgGo compotente:

j u i z do d i r ( 3 f t o

r r i t F r i o de 2111,clmentc;

- a oquidade

" ~ x c c ~ L u ,3 3~ ~ LS

QJCZ~?CS

s013re c3st,adc Ue posscu::

tantos do con:rsb,c.s

dc: ~ ~ i " c a t i l q L ?d~


;

g u l a r - s o p o l a s :-;?e

3nt

vigoil 11

S ( ~ T - J L ~ O Sq u e

r+ as r e s u l -

c o r - . i i 7 ~ na r e -

d s t o d o c r e ; r . , r,ardm., s o d ~ xmuitc, n&o c i ~ ecudo, ?:oa

por re-

solver o p r o b l o w 3 n z v k : s i n o de s a b e r o qua v e a a se? n equ5dado.

t.

ostc

.-r-.----.-

I*

.----.-,
s n30

- -

ou.*
i n d z ~ n-.---.-"--.
l~e is o b indfiTo,"c,
.'.-

xle nn t o*---..-.. a. 39s s o u s p r c c o n c o i t o s


cn'701vrz
. .. aye.,-,
.
1
.
-

-3-1.

2-Formn de-<i-zt,in,$ir: se o nC<o ind,&@na c o n C r a t a r corn

---

n r o c u r a r uma
o !n:<=n.~
nos . upos
s t e ------ - d e--2.^.submetondo-so
.-. -. * . - - - ' *

I
I
.
.
.
I

----

..v-.-

-a

Ifia,S

? u o f n q n j u s t i q a- dc a c o r d o corn t a i s u s o s , eonter~-35
no s o n t i d o d z
vo1.c \ --.-.--'
- ~ LsO c ~ f l u i j n c j - a'do
, d i r e i t o p6b_l_co o p r i v r t -

9 o lrd n.i o
X

1
_
1

--

%ortt$uSs;-..

s c o n j o i n d b e n a ngo fez n 3 n q h d e a-

c e i t v 2s c s o s i n d i K o m s o se 3 _ i d R c n a s o prosumo.
----,

o o n h - > c c r a,
-

pr;ticas

-r

aolu(&&tpirada

d o s c i v i l -t z a d o s ~ o c u r n ruma
w

C__

no d i r c i t , o po?tugu$z m s t e n p o r a d a

de mod3 a r.co o f o n d o r os d i r o i t g s d o indigonn e n t o n -

didos
--

0 quo

o ( 2 z d o a s u a r n c n t z l i d a d o o mano_ir:t do s o r .

4 resolver

t o invocapCo ?

Pcymito

sobropor o scntimiuto

$60v m o s

aoquo o t bona"?

'ILK

Qua1 o s i g n i f i c a d o de8-

afnstamentq dn l o i oxpreaso, p o r m l t l r 6

.LO j u i z

&

l o i axprcsso 4

v o o~ p r o b l a m corn o s t a s n p i i t u d e m s a p e n a s

s o p a r t i c u l a r q u c c'lrc-+>mentc :.3s i n t o r c s s n

- o dns

no ca-

r o l s p d o s en-

t r e i n ~ f ~ c l l ao s n ? , i n d i g L - ~ z n , Aqui, como dove ontc;ndcr-so a e q u idadc ?

Para o s s o o f k i t 0

impor ta1 c r i t 6 r i 2 .

C.

m
;

p ~ a z m e i r ; , ~ a b o ro que quis

lei ao

0 qlio se p r ( $ t c ~ : l e

a r e a l i z a q g o da j u s t i q a com.<ta%iva que

nem o ngo i n d i g e m p ( ? s s ~l e~s a r o indfgena n e a e s t e , a t i t u ' o

de

6 ignorante, pcssa o o n t r a r i a r todos os plsnos do ngo indCgona,

que

ludibriando-o corn a conhecida manha dos t o l o s f i n g i d o s .


Ora, como poderomos o b t e r e s s a j u s t i q a c o n u t a t i v a no c o n t r a t o ?

Noste ponto s o dobatom o s t r a t a d i s t a s em longaa controv6rsias sem consoguirom uma soluqiio c l a r a e fbrme.

hositapso

86

Trrl incorteza e

podo 3xplicar-so por urn f a l t a do c o n t a c t 0 corn aa

r o a l i d a d o s do moio.
Sogundo a opinigo possoal do Sr. Prof. Dr. Yarcello paetano
o p r o b l e m tom do s o r posto conforme a s c i r c u n s t b n c i a s de cada

caso (cbmo

6 da oss6nc-.a Ba oquidado)

e do ecguinto qodo:

So o nso indigena c s t a b o l o c e a rolagzo corn o i n d i g m a no melo

d c s t c e dando m o s t r a s dc conhocimonto o a c o i t a q z o dos uaos e 00stumos n a t i v o s , o l i t i g i o tom de rosolvor-so p e l a a p l i c a g z o dossee


usos o costumes ol;lbo:-a corn a s r e s t r i q z e s quo l h e szo f e i t a s p e l a
loi,
Exoaplif'lcando: 0 lndigona quo v i v e na aanzala, ern r o g i m t r i bal, Poi procurado por urn ~:uropou quo b a b i t u a l a o n t o negocoia corn
indigonas.
09

Penctra na a l d o i a o p m t i c a c o r t o s a c t o s quo segundo

u s o s indigonas t 8 m dctorminado s i g n i f i c u d o , por exqmplo: onbrc-

ga ~ M s o n t c s( t o c i d o s , ssl, bobidas) a o chefo da t r i b o para s e l a r

c n t r c ambos a amizadc o

alianqa.

Xais tardo vcm a f i r w r quo s e

L l n i t o u n conf i a r ossos objoctoa en d e p 6 a i t o no cheto da t r i b o ou

qcc f3.sou convoncido quc o s t i n h a vendido,


Se o j u T z v e l t z f i o a q u o o europou entrou na uldoia, a g i u se-

t-t

gun.lc .s u r a s e e c ~ t u r r o sdos indigenas, b r ~ t i c c > ads cort%onias p o r

c l o s jmp,ost$ps o , p c H cc-;-o lado, o chefe de t r i b o ost;


do quo r e c d a u u r n djvrns do ouropeu, q u e r d i z o r

convoncido

- e s t & de boo f 6

dovo r o s o l v e r sogundo e s s c s usos c c ~ s t u n o s .

Inversamcnte,

YO

se
v c ~ i f i c aquo o i n d i g m a t e n p r & t i c n de

CO-

incrciar con ouropous poio so ellcontra d o s t r i b a l i z a d o ou, polo men


nos, tom t r a b a l h a d o bastcanto corn nc<o indigonas, indo froquontcmon-

to'

soda do p a s t o ou, o!z ljltima s n Q l i s o , porquc na sua rogigo ae

conhoco a inanoira coma actuam o s ouropeus, ontgo dove a p l l c a r - s o


a l c i motropolitana.
Em c o n c l u s ~ o , dovo procurar-so a q u e l a s o l u q ~ oquo so prosumo

mais do acordo com a s c i r c u n s t & n c i a s e do harmonia corn a vontado


das p a r t o a ,

r a l das ~ 0 1 . 6 n i a s ,X X V I , paR, 101),


0 p r i n c i p i o da t c r r i t o r i a l i d a d o dns l o i s

6 , na 'dotrbpole,

dominante quo urn i.ndigann chegado das c o l 6 n i a s doixa d o

32r

tzo

indf-

gona, sendo-lhe a p l i o & v o i s t o d a s as l e i s metropolitanas, s o n a n -

bargo, porim, dc rucebor quanto aos neg6cios em que a sua vontado


s o ngo tenha ~ m n i f c s t a d ol i v r o o osclarecidamonto u r n c e r t a p ~ o -

tccggo da l e i ,
Fof e s t a d o u t r i n a flxada num p a r e c e r s o l i c i t a d o pels Inspeoqzo S u p e r i o r dos ~ e ~ 6 c i ~. no d~i g e n a sk ~ e p a r t l p g ode J u s $ i g a da D l -

recpgo Geral be ~ d m i n i s t r a p i o~ o l i t ~ be ac i v i l do ~ i n i s t 6 r i odas


~ o l 6 n i a s , a f i r o p 6 s i t o de u r n queixa a p r e s e n t a d a naquele lQ o r g a n i s mo

Diz a c e r t a a l t u r a o c i t a d o p a r e c e r :

p a r e c e impor-se a r e s p o s t a d e que f i c a m s u j e i t o s a o r c g i n e j u r f d i a
co comum.
U m a t a l c o n c l u s 5 0 , por6m, t o r n a - s e c h o c u n t e p e l 0 c o n t r a - s e n -

s o q u e , a p n r e n t e m e n t e , o r i g i n a ; o d e urn native nn sua c o l 6 n i a e s , t a r s u j e i t o ao r e s p o c t i v o z s t a t u t o p o l i t i c o ,

'livil e priminal,

buando p o l a s l e i s l o c a i s s e j a c o n s i d e r a d o urn indigarm, e d o i x n r de


e s t a r s u j e i t o a t a l regime , j u r i d i c 0 p e l u

s6 c i r r u n s t & n c i a d e s o a n -

a o s i n d i g o n a s s e j u s t l f l q a p o l a prcsunqiio d o que c s t e s , ern v i r t m de d a s u a a t r a s a d a m c n t a l i d s d o o r u d i q o n t a r c i v i l i z a ~ z o , nzo

Se

scham crn c i r c u n s t & n c i a s rie s o r c o n s f d o r n d o s no .nestno p l a n 0 s o c i a l


dos i n d i v i d u o s c i v i l i z s d o s , nom d c s e oriant::rcrn p c r s i mesqos na

d c f o s a do8 sou8 i n t c r e s s o s ou d i r e i t o s .
Ora, c o n s t i t u i n d o c s t a p r o s u n g ~ oa causa, d e t c r m i n s n t e do r e -

gime j u r i d i c 0 e s p e c i a l e s t a b c l o c i d o p a r a os i n d . i g c n a s n a s n o s s a s

c o l & n i a s , r e g i m e quo g a r a n t c a s u a p r o t o c q g o o d e f e s a , nzo rnanter

t a l g a r a n t i a , q u a n t o a o s i n d i g e n a s quo s o e n c o n t r e m na : ~ & r 6 p o l e ,

6 v i o l a r urn p r i n c i p i o b a s i l a r

da n o s s a politics colonialists.

For o u t r o lado, afigura-sc-nos


q z c s do

i n c o n t r o v e r s o qme as d i s p o s i -

E s t a t u t o ~ o l i t i c o , C i v i l o C r i m i n a l dos l n d i g e n n s s g o de

compct6ncia l o c a l i z a d a , i s t o 6 , s6 s e ap! icam e x c l u s i v a m e n t o

nas

col6nins raspectivas.
Somo concilisr,ooi
s-,-_
se-melhanto
-.---- . ...--.
~ si,tuagho--?.
n t ~bca, s e no 9 u n i s o d o t z r t , . 2 4 i j T
71)
. . A f i r m a r a - s e o , n ~ ~ : . i < ~ ~ i ~ >corn
C. O . r l no st d o s 1 1 l r : i g \ n a s , - que e s t e s e a p l i c a a p c n a s n n s ~01.6nfas
roforidas.
,

Na f a l t a dc urn c r i t 6 r i o l e g a l inp'de-se

--

a nos33 v e ?

,J.na

s o l u q ~ ofundada n a c ; u i d a d e .
Corn e f e f t o , 1m1 s c zompreende qus r s l a t ! v a ~ e n t c

u j ndividuos

num e s t a d o dc c i v i l i z a q g o m n i f e s t a m e n t e a t r a s a d a e , p c r c o n s c ~ u i n d
t o , ern c i r c u n s t % n c l a s de ngo podercm i n t o g r a r - s 2 inediatarnente nurn

nuio s o c i a l dc c i v f l i z a d o s ,

EL

l e l quo, p r e c i s a n e n t o , l h e s g a r a n t i 0

protccqEo c d c f e s a no 3eu p r b p r i o moio l h e s r e t i r e agora t a l prot e c q z o p o l o s i a p l c s rnotlvo de t c r v a r i n d o o n s i o a n h i e n t o g e o g r j f ico.


Su j o i t o a , ornbors, a o r e g i a o j u r i d l c o nonum quando permanecen-

do nn ~ e t r & ~ o l acf ,i g u r t t - s e - n o s quo os n a t i v o s de q u a l q u e r d a s n o s s a s c o l 6 n i a s da ~ u i n 6 ,Angola c Moganbique nc%opodcrzo d e i x a r de


o s t n r s u j c i t o s a urn rcgi:nc dc p r o t e c ~ u o .
{Iss quc regime ?

Umn d i s t i n q z o s e imp50 desdc j6:


Sc: s o t r a t a do urn n s t f v o que v c l o p a r a a ' 1 c t r 6 ~ o l ej & d e p o i s

do t c r o b t i d o na colhnia, d a s u a o r i g z a o reconhecimento da sua qua.


l i d a d c de a s s i r n i l a d o c 12gc~lmonto coaprova o s s e f a c t o , 6 e v i d e n t e
quc cm tsl 1 . l i ~ 6 t e s cnenhums d 6 v i d a s o s u s c i t a .
dico

0 sou r e g i n e j u r i -

o mosmo 1ii c c j .

J a s s c s o t r s t a dc u m i n d i g e n a no s e n t i d o t 6 c n i c o - j u r i d i c 0
da exprcssiio ?
Aindc a q u i o u t r a d i s p i n q z o so nos a f i g u r a impor-se.

a se-

guintc:
S c , sob o a s p c c t o c v o l u t i v o o i r d f g e n a d j a o s t r a s do s e ter

c l c v a d o no p l a n o s o c i a l o de e s t a r ca condigEsa, p e l a sua

aenta-

l i d a d c , p e l o s s c u s conhecinontos e p 3 l a s u a p r o f i s s ~ ode s e r considerczdo a s s i r n i l a d o , a s l ~ acapacidado j u r i d i c a ser; p l ~ n a ,

quc, na roa1idr.d 2 , af i g u r n - s e -nos quase i n p o s s f v e l , sengo

i l n p o s s i v e l , v e r i f i c a r a c x i s t 6 n c l a do uma r e l a 2 5 0 j u r i d i c a coap l c x a e n t r e u m i n d i g e m ern c s t a d o s e l v 6 t l c o ou a t r a s n d o e urn i n d l v i d u o de u m rnoio c i v i l i z a d o , j; q u e

o p ~ h p r i on s i o quo e x c l u i

t a l possibilldade,
C ~ n s e q u c n t e ~ m e n t cd, c s d e o moment o quc o i n d i g e n n d6 g a r a n t i a s ,
p o l o modo corn0 ac a p r c s e n t a , d e t c r e v o l u i d o em c i v i l i z u ~ ~ op ,a r o cc-nos i n j u s t i f i c j v c l urnn p r o t e c g g o 4s quo n l i 5 s ngo c a r c c e .

Dc r e s t o , s e t a l r e l a p g o v i c s s c 2 s t a b e l z c o r - s e .nix 7 d s t r 6 p o l e ,
e s s a c i r c u n s t $ n c f a , s6 p o r ~ i ,j j ~ m p l l c a v aque o i n d i e e n a o s t a v a
ern c o n d i q 8 c s do sc c o n s i d e p a r i n t c g r a d o no n e i o s o c i a l a e t r o p o l i -

t %no.
:las a d m i t i n d o , em t c s o , q u c

30

t r n t r z do urn a n t i v o s m a t r a a n -

d o g r a u dc c i v i l i z n q z o ?
8T.rcsta h i p h t c s e , o t o n d o p r c s c n t e a s u p e r i o r r a z z 0 quo lovou

o E s t a d o n s s t n b c l c c c r para as c o l 6 n i a s ua r o g i n c e s p e c i a l d e p r o t c c g g o n o s i n d i g e n a s , p z r e c c q u c a mosna razEo imp& q u e p o r i g u d


e na ;.!otr6polc s c l h c s d i s p e n s e trxmb,$n umn p r o t c c q , ; ~ ec?uivnlonte.
:das como?

~6 r c c o r r c n d o n o s p r l n c i p i o s dc a n a l o g l a , coao f n c u l t a . o a r t .
16 do ?6dlgo q i v i l , s c nos a f i g u r n p o s u f v e l d a r u m n r c s p o a t n : e s s a

p r o t o c q z o podo t n l v c z r c n l i z a r - s o pc7.a a p l i c ~ q z os n a l 6 g i c a , c o n f o r -

mc as c i r c u n s t 5 n c i . a ~do case, d a s

~ ~ S D O S ~ ~
q u&o Sc o n s i g n a a

dc p r o t c c q i i o r ~ l ? ~ t i v aa s n c n o r e s ,

surdo-mudos,

cogras

dcnsntes pr6digos

ou o q u l p a r a d o s ; ou sc J Q , p c l a f n t c r v e n q ~ odo !dngistrada d o ?Binist 6 r i o ~ C b l i c o , a qucm i n c u n b i r i a v e l a r p o l o s i n t o r o s s e s ou d i r c i -

t o s dos i n d i g e n a s quc em t a l grau dc c i v i l i z a q g o ? e r ? m n a c e s s c n na

Chcgados a o s t o p o n t o , cumprc t o d a v i a n c o n t u a r que a c i r c u n s t%nci:id d o o regime j u r i d i c o comum s e r o n p l i c & v e l nos i n d i g e n a s

qunndo sc encontrcm na 1lctr6po1.c~t c * l nzo envolve quc, por essa

s b c i r c u n s t $ n c i a , p a s s e R 2 c a t c g o r i n dc a s s i a i l a d o s .

fi

quo e s t a

S U J C ~ ~ELO
~ O
regime

j u r i d l c o comurn ngo produz o f e i -

t os ~ x t r a - ~ c t r 6 p o l o ,
E, assim, so um n a t i v o da ~ u i n 6 ,~ n g 0 l r tc :do<nmbique v o l t a r

j sua c016ni.a~ d e p o i s dc um e s t 5 d i o nn, ~ l c t r 6 p o l c , c o n t i n u a r k s u -

j z i t o no scu E s t a t u t o p r i v n t i v o

dcsdo quc: r e g r c s s e no p r i m i t i v f s -

mo dos 3ous usos e costumes, em coqdiq6es de nzo s o d i s t i n g u i r do


c-)mum da s u n r a q c ,
Por i s s o , logo no f n i c i o , afirrnnnos quo o c o n f l i t o de l o i de
d i r c i t o i n t e r n o quc s a suscit,zv:l o r a s 6 :2pGr,n4

,.

q u c t a l c o n f l i t o nEo choga a e x i s t i r p e l n s i m p l e s rnzgo de

quc o $;nbito

dc a p l i c a q s o dos S s t a t u t o s e s p ; > c i a i s de contompori-

z n q z o corn o s u s o s c casturncs i n d i g c n n s ost;

vas c~l6nb.s.

linitndo ks rcspecti-

Cap.

IV

C . ?ROELEU
-- d-a----I l \ T .1 ----!OETSTITU~IOITALI~ADE
das

LEIS

(:CLOVIAIS

-0 art,

199 d a C,O.

w
e
-.-

51

-.coma

A qarta O r ~ 5 n I . c a~~gnoidorada

d i p l o n a i n t c r p r o t n t i v o da ~ o n s t i t u i q ~ opons.

t i t u c i o n a l i d a d o dosso ~ r o c e i t o .
Para t o r m i n a r n o s o o s t u d o das f o n t o a do D i r o i t o p o l o n i a l POP-

,.

t u g u s 8 r o s t a - n o s fazcr r c f c r oP n c i n so p r o b l e m da i n c o n u t 8 t u c i o n n lidrrde das lois o o l o n i a i s ,


A materia o n c o n t m - s o rogulnda nas ~ o l 6 n i n ado m n o i r a d i f o -

h b o m o s quo, para o s t a , o rogimo

6 o do a r t ,

123 da " o n e t i -

tuiqiio.
"NOS

f c i t o s submot!dos a julgamsnto ngo podurn o s t r i b u n a l s

a p l i c a r l o i s , d o c r c t ~ sou q u a i s q u o r o u t r o s d i p l o m s que infrinjam

o d i s p o s t o n o s t a donsti :,uf qzo

ou o f ~ n d n mas p r i n c f p i o s n o l n con-

signados.
A i n c o s s t i t u c i o n a l i d a d o o r g h i c a ou f o r n a l d~

$ bnico,

7:

era do d i r c i t o c o n s t a n t e do d i p l o m s prornulgados p o l o P ~ n s i d o n t o
da ~ o $ b l i c a s 6 podcr6 s o r a p r c c i a d a p o l a ~ s s e r n b l o i aNacional e

por sua i n i c i a t i v a ou do Govorno, dotarminando a n c a m Assornbloin


os c f o i t o s da i n c o s n t i t c c i o n a l i d a d o , so? ofensa,

por6a, d a s s i t u a -

q5;s c r i a d a s p e l o s c a s o : ~ j u l g t ~ d o s ' ~ ,
Distinguom-sc a q u i t r 6 s formas p o s s i v e i s de i n c o n s t i t u c i o n a -

l i d a d o : a ) -mtor5--al
-- - - . ( c . ~ ; ) ~ d uma
o
l c i o f s n d e p o l o s o u conto6do u r n

rogra d o u t r i n k r i n uu p - - ~ n ~ ! ~dal of ' o r l s t i t u i q ~ o ) . b) Orygn3.cn


foi
(quando a l o i p u b l i ca?.~, p o r orsgo incoqpot ento sogundo a O o n s t i -

tuigiio),

c ) formal

(quando a

It

so ngo rovostiu

du f o r m indicdda na

<onstituiq&).
Q

s i s t o m da nossa Constituiggo

6 o ds que todos

as tribunal^

podom conhocer a i n c o n s t i t u c i o n a l i d r r d e material a da orggnica ou

f0rmk 40 diplomas ngo promulgados p o l o mefo do Estado,


B

Quando

I n a o n 3 f i t u c i o n a l i d a d o orggnica ou f o r m 1 so rsfira a diploma

pro~nulgndospolo m o f a do Xstado, s6 a Asaombleia Waaional 6 coq-

patonto para dola conhoccr.


Isto na :t1otr6pola.

Antos do

E nas colbnias,

qua1 o s i a t o m P

nade conv6m chamar a crbonqgo para o (S

14

do art,

23 do Acto Colonial,
3stc a r t i g o rogulc*, j& o sabolnos, a oompst,$noia logislativa
pcra

GS

col6nia8, oxccptuada a cornpotanoin axolusiva da ~88ofTIbloia

Nlrcion~l,
0 ra o sou $ lQ d i s p z o :

"NEO

podo sor contostada, can fundam~ntona violaggo da

16

par-

*-*

t o d a s t o artigo, a logitirnidado oanatituaitmak do8 p r o r ~ h t u

tidoa nos r o s p o c t i v o s diplomas",


I s t o q u o r dizor quo nzo s o podo d i s c u f ir a ino~nstitu@A@nalidado orRiinica(E ovidsnto quo

s6

a o s t a se r e f o ~ oo $ 1Q v l s t o a

l e p a r t c do a r t i g o d o f i n i r a campot6ncia Isgislatlva) doa diplo-

ms d i m n n d o s sogurldo a prirncira p a r t e do art. 28.


3 s t a disposiq;.~6 ,

no c n t n n t o , particular.

A q u o regula o a s s u n t o duma manoira gorol

6 o art.

199 da

Carts 0rggnica.

Vcronos quo c s t c a r t i g o nzo tern s i d o aoordado oon a s n o d i f i capbos i n t r o d u z i d a v no a r t . 123 dn ~ o n s t i t u l g i \ o . E x i s t o n ntd cer-

tas discord?incias cntrc o s d o i a p r o c o i t o s .

~ i s p G oo citaclo o r t i g o :

"NOS

f c i t o s s u b ~ m c t i d o sa ?ulga7tl:2to nzc pcd<:a (1s t r i b b n s i s

d a s c o l 6 n i a s s p l ? 1:ar lo: s, d c c r o t o s ou q u a i s q c c r out:ao3 dip:otnas

quo i

l n j a m o d i s p o s t o na O o n s t i t u i ~ i i oe no ~ c t Solonia'L
o
!ngo

o r a n o c c s s & r i o d i s t i n g u i e p o i s o A c t o " o l o n s s l ost;

F n t e g r a d o nn

C o n s t i t u i q z o ) ou of~mdarnos p r i n c i p i o s n e l ~ tcons.i.gnados,-~a~_-c_:^o~q
Carts
-. O r g E n j "a d o 1mp6rio sgo i n t e r p r o t ados"

np,~*nonte
--

0.

A C a r t a OrgEnica d c c l a r a - s o a

s i p r b p r i a lei. i n t e r p r o t a t i v a

do3 p r c c o i t o s consJ;ituc i o n a i s .

0 p r i m i r o problomn. quo s o podo l o v n n t a r

l e g i t i n i d a d o d c s t o prccc l t o ,

at6 quo p o n t o

6 o

do sittsor qua1 rr

a % r t a ~ r g g n i c a ,l e i

o r d i n j r i a , so podc n r r o g a r o c a r h c t o r do l e i i n t e r p r a t a t i v a da
~onstitui~go,
A s l o i s i n t o r p r o t lt.-vas, p o r dof :rl qzo, d o v e a t o r f o r p a i,qv*-~l

do diplomn i n t o r p r o t a n d o .

Logo, a S n r t n ~ r p g n i c a , d i p l o r n o r d i -

nArio, n$o s o pode c o n s ? d e r n r l c i i n t o r p r o t n t i v n bn o o n s t i t u i g ~ o .


P o r t a n t o , a p a r t o f i n a l do c o r p o do art. 199 6 p r c t o n c i o s a ,
inopcrnnto.

A Carta 0 r g $ n i c a podo dar urn c r i t 6 r i . o do o r i o n t a q z o

no i n t 6 r p r o t o m s o v o r d ~ d o5 q u c s o

do quc a intorprotagc:o
m0la da Csrta Org$nica,

o t r l b u n a l chognr

conclus~o

o x n o t a 80, ~ o n s t i t u i q z onzo c o n d i z corn a f o r -

isso d o i m p o d i r 5 o t r i b u n a l do r o s o l v e r

p c l n f o r m quc c n t ~ n d amolhor,
52

- DcsconTormlrlado
-_ . _.._._- e n t._-r o o $- --_-lQ d o. a r t.-.
-.._

Y99_.da

".o.,

,,.

---

a c t u a l rc6zcqZo d o art,
-----.
-- 123 da n o-n s t i-t u.,i ~ d o .
L

0 $

lQ

do a r t , 1 9 9 c,crosconta:

"A o o n s t i t u c i onalrd,zdo da r e g r a d o d i r o i 4 , o c o n t idn n o s d l p l o -

mas c x z r a d o s d c s orgjcf do, s o b c r a n i a da s i g n n d o ~nn

no quo r o s p e i t a

ocmpotG,-~clada en: ." !ado

m do o l a b o r a q g o , s6 podor6 s o r nprociado.

ons st i t u i q G o ,

do quc dimnnn ou

& for-

p o l a A s s e l l b l c j n Nacioncsl

o poi? Sus i r ? r n i , ; t i v ? ou do Govcrno, dstorminando a rncs%lr ABSeZ.-

bloia

e f o i t o s dn i n ~ ~ o n s t i t u c i o n n l i d n d oaorn
,
o f o n s ~por6m das

03

s i t u a ~ c c sc r i a d a s p c l o s cnsos j u l g a d o s , nos t c r n o s do a?t, 7.23 e


sou 6 p a r 6 g r a f o s da Const i t u i q ; ~ ' ~ ,

Ora 6 prccisamontc e s t o 5 IQ que nGo *st$ oa conPornidado


c o a o art. 12r"da p o n s t i t u i q z o .
Xste p r o c o i t o f o i , ~ l t d r a d op o l 3 & e l 196.Y9 na

t u c i o n a l do 1937.

Anto::

&a r a v i s g o o n r t , 12.7 comportav;l. dois pa-

r & g r a f o s quo continham c!.~utrina i d s n t i c a


199.

F O V ~ B ~ cOo n s t i -

;d o

actilal $ lQ do a r t ,

?11,1ns,
depois r ~ ar ~ . ~ r i & "os
o ~ dois pc~ri;grcrfos f oram roduzidos

a urn 6 n i c o

0,

;rl6!n d i s s o , om

v o z do ss f s l a r du "rogrs do d i r e i t o

contidrz o n diplomas d i m r m d o s dos orggos da s o b e r n n i a " passou

f d a r - s o om "rogrn 10 d i ~ d i t 0c o n t i d a c?l diplomay pronulgados pol o Chofc do Estado" asc.irn como so adoptou a torrninologia do i c c 3 n "
t i t u c i o n a l i d a d o "o;g&nica ou formal" p a r a a q u o " r o s p o i t o
p o t 6 n c i a d a cntidadc q u o d i m n a (a r o g r a d e d i r o i t o ) ou

0 $

IQ do a r t .

corn-

;,

;f o r m

dc

199, no a n t a n t o , nxo soguiu o s t n s a l t o r a p k s

c , p o r isse, c l o r e m o t e a i n d a p a r a

o a r t , 12.'

.-

seus
- " .pa.r&@".~fp~
.

Na r o v i s g o da C w t a 0 r g S n i c a f n l t o u fnzor por lapso n c o o r dcncq'<o do

5 1Q do

a r t , 1 9 9 corn a nova redncgxo do a r t . 123.

pr&rneira v i s t a que a d i v o r g g n c i a 6 a p m a s de

podor6 p a r c c o r
ro~ncq?io o q u o

EL

d a ~ % ~ i r6 ! a
a mosm,

~ i r - s o - &corn ef'eito: quer

f a l o dc diplomas d: rmnnuos
--. dos
. o -r e oI-.-.-s. da s o b. e.....
r a. n i p
promulgndos
-~nas
..-.--.*.-------.

9 c f c do E s t n d o

Q C--.-*--~ O

- t

a*--1-

J7

80

dfpl-o-

ficitm serllprc de f o r a oo d i -

pt,tr~a,sdimanados C I Gg~
o v j r n a d o r o s o o l o n i a i s c o r n i s s o o quc s o

p r e t a n d ; a.
>Ins n divcygt':r;la ngo
j amos :

6 cponas n p a r o n t o , 6 r e a l . E

so nco ve-

So o 3 I i n i s t r o d - s ''cl16ni.a~ p u b l i o a uma p e r t n r i a em t o r r i t 6 -

r i o colonial,
do scu $ 6nicc.

I > ~ L S CCln a x r t , 123, oasn p o r t a r i a escilpa a0 Pogime

T P ~ ~ c dcs urn
~ d i p l o n a nGo promulgado p o l 0 mefe

do Estado o , portnnto, a sun i n c o ~ s t i t u c i o n a l i d a d eorggnica ou

forwd

podo s e r conhocida polos t r i b u n a l s ,

h f a c c do

10 do a r t , 199

36 nzo 6 assim,

"diplornaa dimanados d o s orggos d a sobsranin"

~ q u fi a l a - s e doa

. Oru

o ' d i n i s t r o das

c o l 6 n i a s quor como mcvnbro do ~ o v G r n o , quer como 6rgt?o p r i m o r d i a l


da l o g i s l n q ' ? ~ c o l o n i c 1 ( a r t , 28 do ~ c t o" o l o n i a l ) ,
soborania.

F c s t o s t e r m s , todos

08

6 un orgzo da

diplomas d e l e dimncldos, i n -

cluindo n s p o r t a r l : ~ ~o,s t g o , polo $ 1Qdo a r t . 199, s u b t r a i d a s a08


t r i b u n a i s no quo r*ospoita

nprocraqEo da sun c o n s t i t u c i o n a l i d n d a .

Tomos a q u i unla vc-rdadoira o p o s i q , ? ~de d o i s prooeitoa (nom


rncsmo s c podo d i z o r q c o o $

IQ

d o a r t , 199

6 s u b s i d i & r i o do a r t ,

123 da C o n s t i t u i q k ) .
Por qua1 nos hnvcrnos d o d o c i d i r ?
A p a r t o f i n a l do ccrpo do a r t , 199 fioderia dar-nos urn s o l u -

qzo.

Sogundo o l a , a Carta 0rgSnica t o r i u o c a r h c t o r do diploma

i n t o r p r c t a t i v o da ~ o n s t i t u i q ~ oo , 5 1 Q e s t a r i a

interpret&-la o

nzo hruvcrin l u g r r para m z i s d6vido.s.


%las j& vimos q u ~ >a C s r t a Org$nioa

UW'J

l o i o r d i n & r i a o nGo

podc, conlo t a l , a r r o g ~ z r - s o o c a r & c t o r de l e i i n t c r p r o t a t i v s da


r o n s t f t u i qzo.
Por outyo lado, a 10t1-a do $ 6 n i a o do art. 123

p l o m s promulgadoa polo P r a s i d o n t e da ~op6blioa".


quc,

c l a r a -"di-

N ~ O
h&

d6vida

n o s i s oxprnssEo, a p o r t a r i a do i d i n i s t r o d a s "ol6nias nEo

inc!.uzda,
P o r t a n t o , o f ~ t ! L-o
i ~ a r t , 199,

1Q oonter o u t r a d o u t r i n a ngc

podc p s r ~ 2 ~ l c c csob-e
r
a lctra c l a r a o exprossa da Ponst i t u i q g o .

Tom do ontcndor-so q1:c

> s s a rcminisoSncin drr rr:d,z~:q=?orrntlga da

c O D ~ ~ ~ ~nzo
U Itom
~ ~f$3?qn
O
80

p a r a a l t o r a r o n r t . 123, t n i

Con0

h0je

apro sont a ,

-0

i n c-i d o n t o da i n c o n s t i t u c i o n a -l i d a d o dos
.- n c t o s le-

~ i s l a t i v o snaa c o l 6 n i a s t n . 0. art. 199 $ $ 2Q a 4 Q :


o Rcairncnto do Conselho do

1np6ri.o f i o l o n i a l , doc,

nQ 32.539 do 18-XII-1942, a r t , 4 Q

nQ

2 ) , ~ a z g odo

sor da oxist6ncio. de un t r i b u n a l c o n s t i t u c l o n a ~pa-

rrr a s co;onirta,
Qua1 o p r o c e s s o q u o soguo o i n c i d e n t 6 da i n c o n s t i t u c i o n a l i dado nas col6nias ?

Na ~ o t r b p o l oj$ vLaos q u o o p r 6 p r i o j u i z tom conpet8ncia pa-

rn sproeiar

o doclarnr z i n c o n s t i t u c i o n a l i d a d e (a m a t e r i a l e a

or-

ggnioo ou fonnal '10s dip .om8 nLo pronulgsdoa p o l o mefo do ifstado)


Nas colbnias, ngo 6 assim,

p o i - s e para u r n s o l u g ~ osomelhan-

t o & adopatada p o l o s Estndoa fedorais.

Na vordndo, no D i r o i t o S o n s t i t u c i o n s l pornparado vorificb-se


qua

850 rarissimos os Ea5adoa quo

adnitom q u o s o

o x o o p $ ~ oBo inconstitucionalidade nos t r i b u n a i s .


o a s a c x c c p ~ z onos Estados fodorais,

possa aduzir a
S& so adnlte

A s s i m , om Franqa, na 1t&lia,

na ~ & l g i c a o, c i d c d z o n z o podc i n v o c a r q u e c e r t a l e i quo l h e pretondam Bplicar

6 inconst itucional..

lidnda 6 , nosses

PCL&ICS,

0 problem da tnconst l t u c i o n a -

esclusiv~mte

e a sua F O S O ~ U Q ~ O

portonco is Aasombloias, r o p r o s o n t o n t e s da s o b o r a n i a p o p u l a r

Gnioas gunrdiiis do p o n s a m o n t ~ c o n s t i t u c ~onal.


Nos E s t n d o s fodorais j& nga 6 assirn,
quo lhos

peculiar,

o dos l i m i t o s ds

f o d o r a l o os Zstados fcdcrados,

36 r ies um p r o b l e m

cornpotincia entre o Estado

kt6 quo ponto podom i r no oxer-

c i c i o do

SOU

podbr ! ! c l f ~ s o os o r g z o s da f o d o r n p h o os orgL?os

dos ~ s t n d o sfodoradt?s ?

6 a ~ o n s t i t u i q z odo S s t a d o Federal ( e x i s -

tom, n16m clcsta, as :onstituiqbas dos Estados fadorados) quo det c r m i n a " a colnpct6ncic: dzs cornpot6ncias", i s t o X, d i z at6 quo pont o podom i r os orgzos da ~ o d o r n q g oo a t 6 q u o ponto podn,m ir os orgzos dos ostados fcderad-0s.

O m coao 6 indispcns6vol quc orgzos, fodornis o fodorudoa, ee

mantonham nos sous l i m i t - m , admite-so nf quo os cidadgos s u s o i t e m


o i n o i d o n t o du i n c o n s t i t ~ i c i o n n l i d a d odas l o i s que dosrospoitaram
ossos limitos,

0 incidcnto

6 s u a c i t a d o n o s t r i b u n a i e oomuns ou

porrrnto urn tribunal c o n s t i t u c i o n a l .


Ngs Xstados Unidos cxisto o Suprsno T r i b u n a l Fodoral, o or-

CEO m z i s rospoitado don+,ro dn ~ c d o r a g ~ o .ponsoguo pnrc\liear oa


diplomas l o g i s l a t i v o s

2 :LS

i n i c i a t i v n s do Prosidonto.

Corn vordizdc d i o s t : ~,i.gudm, n r c s p s i t o da ~ o n s t i t u l ~N ~w ot a

~ m o r i c a n a , quo n o v c r d a d u i r o govorno do8 Eetados Unidos ora o govorno dos J U ~ Z O S " .

fi

c o r t o quo, h o j c ,

p r o s t i g i o o n forqn do Supromo T r i b u n a l

F c d o r n l so oncontram b a s t a n t o atonuados.

d o & p o l i t i c a do Roosovo?t,

f a c t o dove-so aobretu-

Qunndo o Proaidonto, om 1929, subiu

n o podor, adoptou, pn-a h z o r face & grande a r i s o ocon6aica do


p a l s , v k r i n s modidns int~:rvoncionistos ou corporativistas e* oba-

di8nci.a a urn p l a n o novo 'I1'now d e a l " )

. porno v 6 r i o s cidrrc?zos rooor-

rossom p a r a o Suprono .l.I~gandoquo as r e f o r i d a s nodidas ~fondiam


os d i r o i t o s i n d i v i i 1 1 : ~ i sconforidos pnla d o n s t i t u i g i i o , quo ora n i -

t ir'.:i:n - n t o lj-born1 o Tr i b u n n l anulou nilit os d i p l o w s provindos


q u o r L o Sonqrosso q ~ ;r
. ~c Pr(:sidcnto
o x o c u q ~ odos sous piam,,::,

a a s i q aonsoguiu drtlrora~a

?ias Roosovolt, que oxorcou urn vorbrrdei-

ro poclcr possoal clvrL?,rt: 12 anos, pouco

tlr

pouco consoguiu s u b s t i -

t u i r o s J u i z o s por outros d a s u a c o n f i n n ~ a ;
0 Supromo T r i b u n a l pnssou a s o r , do c e r t o qodo, y m " i n s t i -

t u i ~ z or o o s c v o l t Lana" c d ~ i x o udo f a z e r uma i n t o r p r o t n q g o o a t r i t a


$.a Const i t u i q z o .

Na A u s t r i a , quando, d o p o i s &a g u o r r a do 1914-10, s o l h o deu


u m organizaqgo fo d o r n l , f o i tamb6m i v s t i t u i d o urn t r i b u n a l conat i t u c i o n a l . quo h o j o ro s u r g i u .
0 F r a s i l r o p r o s o n t c tamb6m urn 2uproao T r i b u n a l F o d o r n l c o a

f u n g 3 a s do f i s c ~ l i z a q 6 0da c o n s t i t u c i o n a l i d a d o .
N ~ O
fo

i p o r c s p f r i t o dc s i s t o m a quo para u s c o l 6 n i a s s a c r i o u ,

igunlmont o, urn t r i b u n a l c o n s t i t u c i o n a l .

3 q u c nas r 0 1 3 ~ 6 0 3a n t r o a 2 ~ a t r 6 p o l oo as " o l 6 n i a s surge-nos


urn compct6noi.a l o g i s l z t i v a n n i s ampla a o o n o o r r c r c o n compot6n-

cias l o g i s l a t i v a a socundbrins,

d o ~ovGrno, o s governadoros

c o l o n i a i s t6n, d c n t r o dos l i m i t o s i m p o s t o s p o l o ~ c t op o l o n i a l o

p a l n " n r t a ~ r g h n i c a , compotGncln l c g i s l a t i v s ,
Trata-so,

como so v 6 , duma. s i t u a q z o lnuito s o a o l h m t o

cstzdos fodoraia,

&

do8

Gov8rno o govornadoros corr13spondsn no o r g z o

f e d o r a l o aos o r g z o s fodsrudos.
xxlsto,

a s s i a , uma co.npot6ncia l s g i s l a t i v n conploxa, om v&-

rios g r a u s , q u c 6 in6.ispcnsLvol r o s p o i t a r o f a z e r r o s p o i t n r , Esta,


ulm das rr?lz;os

da

o r i n q 6 o do urn t r i b u n a l constitutional para, a e

col6nins.
Por o u t r o l a d o , o t r i b u n a l const i t u a i o n a l imp&-se

como n o l o

do o v f t c r , n e s c o l 6 n i a s , u r n s i t u a q z o do c o n f l i t o pernanonto. $

quo s o

SG

f o s s o d ~ ra o s j u l z ~ sa compot$ncia p a r a n p r o c i a r a cone-

t i t u c i o n n l i d a d c dos d i p l o w s d o s g c v r > r n a d o r o s , i s s o p o d o r i a d a r

lugar a c o n f l i t o s m l i n d r o a o s ,

A s c o l h i s s szo ainda ma108 So-

a i a i s oxtrom~rnontoo l c n o n t a r c s , A o r g a n i z e 9 ~ osdministrativa

WrO-

s o n t a a r o s t a s muito v i v a s .
0 p r o a t i g i o do govcrnador tom d 3 sor salvaguardndo p o i s r a -

p r o s o n t a a s o b o r n n i a portuguesn.

$ o r l a inoanvoniento utna orgn-

niznqiio quo f n c l l i t a s s o o aparccimonto do c o n f l l t o s e n t r o o j u i e


o o govornndor.

D I L ~ao p r i m c i r o p o d s r e s do f i s c n l i % ~do8
~o

a c t os l o g i s l a t ivos do scgundo t rapia coao r e s u l t n d o un governador


d o s P r o s t i g i a d o o i n i b i d o do p r o s s o g u i r na aua o r i o n t a q z o govornat i v n szrnprc quo o podor j u d i c i a l roaolvoaae c o n t r a r i 6 - l o .
Esso t r i b u n a l constitutional o s t a v a i n d i c a d o quo Passo o or($9,

quo j& vimos scr urn v o r d a d o i r o p o n s l h ~do Estado p a r a 8s co-

ljnias,

- o Conslho do 1np6rio T o l o n i a l ,

0 procosso a q u o a s t j s u B o i t o o i n c i d o n t o da i n c o n s t i t u c i o -

nalidndo vom rogulndo nos $$


49

22

a 4 Q do art, 199 o a i n d a no a r t .

nQ 2 do Rogimonto do Copsolho do 1rnp6rio " o l o n i a l , aprovndo po-

l o d o c r o t o 32.539 do 18 do D c ~ o ~ n b rdo
o 1942.
A o q o n ~ o l hdo
~ 1np6rio Colonial caber6 j u l g n r Be i n o o n s t i t u o
c f o n n l i d a d o org<%nicnou form1 das p o r t n r i a s dos q i n i s t r o s o dos
G i p l o m s l o g i a l a t i v o o dos governadores a da i n c o n a t i t u c i o n n l i d a d s

m t ~ r i a ldc q u a i s q u o r l o i s a a p b i c a r nns c o l 6 p i a s .
0 j u i a do t r i b u n a l ondo s o s u s c i t o o i n a i d o n t o l i a i t r r - s o rr

f a z 6 - l o s u b i r om s o p a r a d o ao Consclho do 1mp6rio f l o l o n i a l o e s t o ,
funcionando om

plons j u l g a r & da i n a o n a t i t u c i o n ~ l i d a d o rman-

S ~ S S ~ O

ciando a p l i c w a diploma duvidoso ou lnnndando quo ngo s o apliquo.


0 Consolho d o 1mp6rio C o l o n i a l e n i t i u j& v 6 r i o s acordgos

sobro c s t n flzlt6rh. ,.

Aqui torminamos o ostudo d a s f o n t e s do D i r e i t o m o l b n i a l Portugu6s.

--

OHGANPZ h.S ~ O .93iTI?TI STRATIVA

Cap,

COLONIAL

v.

~ d m i n sf t r a q z o S u p e r i o r

'74

d o 1rn~6ri.o

0 ' I i n i s t r o d a s ~ o l 6 n i a se o r,overno

--

:x)flompet,6nci;~d o ? l i n i s t r o dao ~ o l 6 n i a a
I

Const,

a r t , , 1 0 9-

Vamos a g o r a d n r i n i c i o

s e g u n d : ~p : ~ r t edo n o s s o e s t u d o , r e f e -

"0rganizaqgo Administrat i v a
3

" O r g a n i z a q ~ oAdnf n l c -

primeiras nat6rias rcportnr-se-xo

t r n t J.v:i : , u y e r i o r d o l b n p & r i o " , o q u e , r e 1 ; l t i v u m e n t e


ca m c t r o p o l f tans, s e c1.a;naFia
A

?L

ordem j u r i d i -

" ~ d m i n af t r s q s o % n t r a l t ' .

compct6nci:t p r b p r i a do Govorno o u u u s nembros, vern d e f i n f

t E n c l 2 cm n z t 6 r i n l c g i s l a t i v a e p o l i t i c n ,

ii

competffncia e q

r u t ; -

r i a a d n i n i s t r a t i v a , q u e a g o r a nos i n t e r e s s n e s p e c l a l n e n t e .
0 a r t . 109 c s t n h o l c c e ,

e f o c t i v n n t ? n t s , no

nO

4 que c o i n ~ e t c 30
:

g o v o r n o " s u p e r i n t e n d e r no c o n j u n t o d s t ~ d r n i n i s t r : ~ q ipo6 b l i c s " .

I?

e s t a . a f u n ~ z ode cnbcqa. suprcrnr~ cia h i o r u r q u i a ~dos s c r v i q o s ndnti-

3 l i n i s t r o das ~ol6nicc:; tetn, em p r i n c i p i o ,


.,

vern d e f i n i d a no a r t , 1 0 9 , mas em r c l u 4 : i o

n i s p 5 c o art, 9 :

:I S U i i

:=

compat6nci.a q u e

funqgo e s p e c f f i c a

"AO

:linfo t r b dau ~ o l 6 n i z s , corn0 ~ r i n c i p a lo r i e n t a d o r e diri-

;:znt(r: dn p o l f t i c a . c o l o n ~ . t z l , compctcm
1 z g i s l : i t i v o c dc c a r r i c t r r

:IS

caractcr

~ U I - I Q ~ ~ :d ~c

'

e x c c u t i v o q u e nu " o n s t i t u i q G o ( n o art.

1 0 7 ) , P J i i c t o S o l o n i ~ le na, p c r s , n t c

"i.rt,a Orgfinicn 1'7,: S:LO

ztri-

baldas".
O

1,rt. 10 dnsi?nvolvc: a c o q p c t G n c i : ~ .lf:gi:21cctiv:r atribuida a o

b l i n i : , t r o n c l o A c t o Colonial.
0

c rcvo

art. 11 ncrt:occnt,z a, c o a p c t E n c i a do - ! i n i s t r o

sxo-

,,lr os d1plo1nc; 1~ g i s l a t i v o sou ~ o r t r , r i . - t ndon gov : r n , ~ d o r c s

colonf,~is.

:stas dlsposiqo,:~ szo

rc:fl(:~ ( 3d o 120- 4

do a r t . 109 :

" s u p c r i n t c l ? d c j r n o c o n j u n t o dn, c d r n i n ~ s t r : ~ q ; o~ l ? b l i c : : .

l ~ ) q ; ~ : j ~ :m
s quc:

.Iinlstro t

n i u t r o s ( C. 0. art.

7 O

c A.

loi,

dm c c r t n s

d i s p o s i ~ & s , jissi.1,

.., , ,
e

". art,

0 I l i n i s t r o podc a g l r f n d i v l d u s 1 n : n t c ou

ijn p o r

mat;rin

.:nl

10 ne
,,-I

fiscnli-

t
19).

"on.) ; l h o d: I l i n i s -

.ic,t,o f l o l o n i n l 3 o t i p u -

l a u o mt. 1 0 nQ 1:

"Yns A r c a s d c s t i n n d a s a povoaq6 ,s nLr1tin:ts d ; ~ sc o l 6 r i i ; l s , ou


:',

sun, n a t i ~ r z loxpa,nsc"to, 7,s

nos ficnm si~j2it::s

?LL

."

C O ~ C C S S O , : ~011

~ ~ ~ b - c o v SO^
l c ~b : ~dl; t e r r c -

: - , g u i n t c s rcgra;:

1 Q '$50 p o d ~ r g oa c r f ~ : f t n s a c s t r n n , j d i r o s , som u p r o v a q g o o n

Con:;c'J.ho do ; d f n l s t r o s ; " .
E o a r t . 7 Q da

0rg5nicta c o n n l o t a :

" n o C o n s c l h o d c ik1fnistros p c r t c n c c :

l Q h nomcaqzo, r c c o n d u q z o c n c;:ronor;~q%on n t u s dc d o t a r m h n a d o o n ; r < o d o nor,?nl do scu m n d z t o , s o b p r o p o s t n d o M i n i s t r o d n s


"o1A1 L":~,

ocxcr*cicio 6nb a t r f b u i q z o s r e f o r i d a s n a s a 1 i n c : ~ sh ) e

2"-

do

clos g o v c r n a d o r o s g o r a i s c d o s govl:rn,idorss d.: c o l 6 n i a ;


C )

l6nico o o a r t . 9 c no nc 1 do a r t , 10 d o k c t o P o l o n ~ : t l , bem

cono o u t r a s q u c , p o r d $ ~ p o s i c ; ~ <~o o ~ ~ ~ t i t u u c i lo ~h s ~pcrt,:nga*n1'.


1,

C) 0 ? , u l ~ - ~ r ; c r c t j r l oC-: ; : s t i ~ d o ( 3 3 s f l o 1 6 n l s s ( D C : ~ . 26180
dc 7 dz J n n e i r o dc 133C, a r t . 3" ).

P : ~ r na u x i l i a r o Y i n i s t r o d a s ~ o l ; n i a s , c o a o suct3dt: n o u t r o s

3 x i s t c urn ~ u b - ~ c c r c t j r f doc E s t a d o d ~ z sco1.6niss.

?inist;rios,

Pi i:le so r e f c r c o d c c r u t o q u c rsf ornou


r i o ds:; C!ol&ni:Ls c

l'r81: dcu a,

PI,

o r g g n i c a . d o ::!inint;-

sua estruturn :~ctunl

not.

2G180 dc

7 d2 2 ' ~ n o i r odc 19565 ( a r t . 3 ~ ) .


Y

f u n q o c s d o s ~ u l ~ - ~ c c r c t X r ido
o s 3 s t : ~ d o n<o s z o azmprc a s

PL3

n ~ s m s . P o r v o z 2 s , o : : ~ l ~ b - : ; c c r o t ~ r i ot e n c o m p o t 6 n c i a i g u a l

m t ~ ~ r . ;; ~: ~
d n, i i ? i s t r ni tv a

- 1 i r l f s t r o , c9bor:: o x c l u c i v r z n c n t o ern
U

n Q 4 do a r t . 10.1

qoa.:s c!o

~ L I Y - ~ Q ~ pCoS l i t i c : z s ,

- Constit,

),

& do
fun-

(no

0 2 u b - s e c r 1 : t ~ r i o ngo terll

"

11a.o l.hc compcte ~ = , j u i z a ~r

,5 o p o r t u n o

( 3

.-,

01.1

G z i p n c h s r , sc :;c d1:vc ou n z o l c g i s l r i r s o b r u c z r t o : t s s u n t o .

n:o

":is

:;1':
q u ? n s s o g u r a o s x p o d f o n t c d o ? l i n i s t . $ r i o p a r s p 3 r ~ l i t i . r:LO :'#Iinistro

nc f l o d i q u o

~6o u t r b s
aa.

-?,

d f r o c q z o p o l i t i c n &a p s s t s q u e g e r o .

s u b - ~ c c r c t i i r i o s , p o r 6 n, cujt: conp:,tGnci:~ :5 n u t b n o -

o czso do s!I~-:ccrctih?io d ~ ?
E s t : t d o dtis p ~ r p ~ r :I r P~r c~v i ~
- 3 ~

d 6 n c i a S o c i a l quc t r a b r i l h a j u n t r , dn P r o s i d f i n c l s d o flonoclho
n s s e g u r a o c x p c d i o n t c dc q u n l q u e r m i n i s t 6 r i o .
o gcrnon
L

(I,:

urn novo m i n i s t 6 r i o c ,

;:

nzo

0 quo p o d z r & s e r

f s t o , i n d c p ~ n d c n t a ~ o i q t dr:
: rovi-

s a o c o n s t f t u c i o n a l p o i s o n 6 n e r o c n o n e n c l s t u r n d o s a i n i s t 6 r i o s nZo

v'n

? L E ' . ~ o :na
~

Quanto

~onstituig~o,

:LO

sub-5,ccrct;rio

dc E s t : ~ d odnn ~ o l 6 n i a s5 o a r t . 4'

lo DOC. 26180 quc, <$:fine a 3ua compctGncia.


"i?stnntlo p r o v i d o o c a r g o dc: ~ u b - $ ~ c r z t & r d
i oe T s t n d o d a s
l 6 n i a s n i:stc

compt;tc, d e n t r o d o s t c r n o s da t l ~ l c ~ quo
a ~ ~Ihc,
o

f0fr

1) h c i d i r , dc ;,cord0 corn n o r i t ~ n t ~ q Zd oo Y'Iinistro, t o d o s

03

a s s u n t o s da cornputcncia d u s t c quc dcvam s o p r c s o l v i d o s p o r maio


d,: d o s p a c h o ,
2 ) E x ~ cre r a c o n p o t c n c i a d i s c i p 1 i n : t r a t r i b u i d n a o ' h i n i s t r o

d a s ~ o l 6 n i a sp c l a Rcf o r m Administ r a t i v a U l t r n n a r i n n o p e l o r e g u l ~ ~ i n c ; l ?dc


t~

d l o c i p l i n a n i l i t n r c ~ l o n f : ~ l( h, o j , ; e s t . ~ cornpetfincia
,

c x c r c i d a DC'LO

L U ~ ? - ~ ' G C F O ~do
~ ~d~s O
tado

da fluorpa ou mosao ps10 Mi-

n i s t r o r o u p o c t i v o ) corn c x c c p g z o d o s c a s o s p r o v i s t o s no : ~ r t .1 6 1
d c s t c + c g u l ~ m c n t oc clns d c c i s 6 c s r e f e r q n t c s j r c v i s z o de p r o c e s 3 o s

clloclplinaros

l.5171 C O .

(:, nplic:?qzo de pcncts de f n a c t i v i d a d e rt o f f c i a i s .

Da r c g r a d a compct6ncl I, c s t r ~ b I( c c i d

nssto ~ r t i g o

1,

cii: n c r t a r i n s d o s g o v e r n o s c o l o n i a i s ( , ~ c t o sdl: c n r d c t c r

politico)

Q u a l s q u c r o u t r o s a s a u n t o s que o r h i ~ ~ i s t roon t o n d : ~d ( : v o r r c :; 2rv::r pLra sua d a c i u z o "

porno c:
Sub

tro

v 6 , m s m o i i c n t r o d n comoet$ncin dolcgada p 2 l o . I i n i s -

~ ~ c r c : t ! ~ r l o(lcvor6,
,

bo

C B ~ Osubrn0t3r-lhc

todos

,.

cnvolvam uma a p r o c i a g z o p o l i t i c a para q u e n s a

0s

1lnjtz.

a s s u n t o s quc

e n t r o urn

i:

ou-

t r o d i v e r g S n c i a do c r i t 6 r i . o .

It

,=crnpre qui2 a l c i s s rcfirn & conyet6nci.a do ? h i n i s t r o d a s Po0

d o s u b - ;: c r , t ; r ~ odo 38-

l t S n i b s s ~ b c n t c n d c r - s t : - , : c i t a d a , ta&b&
t a d o , i ~ c n t r odo::

limitos

W ~ C ~ ~ O Sn r t i g o

a n t e c e d o n t c . Dn d=ci.-

s n o d c s t c podc l n t , u r o o r - s c d i p c c t a m o n t ~ 0 r e c u r s o ~ 0 n t o n C 1 0 s OP r e -

v f ~ t ont 1
t;

1".

~ . r ; r t cd e s t c n r t i g o

2'

CrrL

~d ccp o i~s da
: ~
p r f ~m - i ~-

rr,, ~ 1 2 3c l u i s - $ 3 v i n c n r b,:a quc: a ~ u b ~ , c p c t : : r l ot c n c o a p z t c n c i : ~ 1do ' I i n l s t r o ,

gual

n m mtErias q u c

lh:

S;O

r2z:rv;~daS.

0 s a c t o s do ~ u b s c c ~ c t & r si zoo , t C z lcurno o s do ; \ l i n i s t r o , dcfi-

3 da impugn i t i v o s c c x : c u t 6 r i o s e , c o n s c q u o n t c n c n t e , s u s c e ~ t i v -is
Y

n~~q:.o

Copt,

for\:'.

(i-

:ncior;n, no p r a z o dc 20 d i t t s ( ~ , : ~ u l i. n . p e l 3

I c i n Q 13?4:j),

Podor1

,1,.17

: t r - s , . qu :

S u b s c c r , t < r i o c r s ~ u b a l t c r n aem r o l n q x o
p l r i a pzrn o s a c t o s do pria:iro

J ~ \virnos q u o n50

assim,

.L

nee.

comnct6ncl't do

d o - 4 i n i s t r 0 , o quo

Dontpo dn <sfera d,?s:nh


conpet6ncI.n

ldl,

pel0

I;d$ntlcs.

t r o d n s ~ o l 6 n i . nquc
~ c n b ~o p a p a l dc o r i o n t ; ~ q z op o l i t n c n .

Essa

Colonial vizi e n c o n t r n r t t s suas o r i g e n s

mis r c r n o t a s no " ? 0 ? ? 3 ~ l h od:.~ F a z c n d a "

N ~ l csc d o s c o b r i a m d u a s s c c q & s

tramarinos".

xi-

\ nppovagzo d o s t b u n d o .

; d i n l s t r o , o ~ u b s r 3 c r i ) t h r i oP O S S U C

0 S o n s c l h o d o 1mp;rio

C/

i n s t i t u i d o p o r F i l i p e I1

dodicndns

o s " ~ o a f n i o s111-

Em b r e v e , urn d a s s c c q % s n u t ~ n o n i z z - s e p a r a dar l u -

gar ao " C o n s c l h o d a s 1 n d i . a ~ " ( 1 6 0 4 ) quc t o i o x t i n t o em 1614

-_

s u b s t i t u i c l o , rtp5s a R c s t a u r a q 5 0 , p c l o "Col;sc1.ho
.
_ -__.-~_
l~ll;:~nw.tri.~?".
_.
0 seu rcgimi;nto

foL p u b l i c a d o e?l 14.ds J u l h o d c 1642 n;zs s 6

d n t r o u c n funq&:s no a n o s c g u i n t c .

(14 dc

J U S . ~ ~ ; .

0 C o n s c l h o cr2" c o n s t i t u i d o p o r urn p r c s l l c n t :

e trcs consolhoi-

r o s , a s s i s t f d o s dc o s c r i v z i s i i i d i ~ ; p o n 3 ~ v ~p is ;r a s e s c r i t a , dos d l -

A s s u n s funqGcs o r a n dc t r 8 s t i n a s :

c o n . u l t i v n ~ ,e x c c u t i v a s

r i o dc:: p o 1 6 n l a s r u d i b n o n t a r . Vcrcrnov a d l a n t c quo n o s : ~ n t o p a s s a d o s d o 1 l i n l s t 6 r i o dcs ~ o l 6 n i n snzo cncont,ramou z p e n a s o p o n s o l h o

TJltrlnnirlno.

A funqEo g o v o r n a t i v a ern rol:zl;zo


-4
.

x c r c i d a n i n d a p o r o u t r o s org::os.

t)

idss o f l o n s e l h o

!?no g r a n d o cr:i o m u p r c s t i g i o q u e ,

Ultratnar c r z o-

ult

.:L;na,rlno e r a ,

c r l : ~ d a , p o r f l ~ u r t ade L e i

d c 2 8 dc J u l h o clc 1 7 5 6 , a " S o c r o t n r i a do S d t . t d o da ' I a r i n h n c d o s


,

Dominios i j l t r n m r i n o s

'I,

o C o n s e l h o U l t r a n n r i n o ~ u b s i s t i uc corn

tL:l p r ~ p o n d c r ~ c ^ : ~ nqcuica o ~ 2 c r c t ; . r i o d c E s t n d o s e p o d i : ~d i z e r ua

a u b m c t c r a d c s p a c h o d o R r : i o s a o s u n t o s ,:atudndos o d s c i d f d o s p e l 0
f-'onsclho.
Quando

I:

Sccr,t

f o i r c n o d c l z d n e r n lt321 ( 2 8 d o ~\~uva:mbro)

nk\la Cgnst i t , u i n t c , d o s n p ~ ~condo


rc
a s a c q g o dos n o m i n l o s U l t r n n a r i -

n o s , o S o n s c l h o U l t r : i , l n n r f n o nc?srno nssia se :n:intovt:.


Em 182Z (1;-sc

a rc:volt:z chVilafrancnc?.cl, comzndadn por 8. l4i-

g u o l , a quc n d c r i u o p r j p r i o 3.

J O ~ OV L

p o r l o i d c 3 0 d c Outu-

b r o d o rnosmo 2no rcnprlrocc? s s o c q g o U l t r , z ~ - a . r nn


j
n:z S c c r e t n r i a do
E s t n d o da ;iInrinha.
0 C o n s c l h o mntc,~?
- : 3 : a i n d n ncst,as

y r i c . "

ss'

trcls:r..

S& quhndo d s e n t r n d a em L i s b o n dos l i b c r : r i s ,

p o r d e c . dc 3 0

dc A g o s t o d c 1 8 3 3 , vcm f i n a l m o n t e d c s a p n r c c e r c s t c p r s ~ t i g i 0 ~ 0

orgZo d c ~ ~ i m i n i s t r s ~c5o ol o n i a l q u c v i v e r n t r l n n q ~ ~ i l n m e n tdou r a n t e


q u s s o 200 a n o s ( 1643 -1;3;:3 )

.
Tcndo v..ncido a r c -

A s s g u n d , ? f ~ s ed o C o n s e l h o data dc 1851.

vo1.t.r. , n i l i t % r , "A r o g e n c r a $ $ o "

(quo v e i o a r c n l i z n r

U~:Z

obrit ijxtrit-

o r d i n ~ ~ u rdu
i : ~f o a c n t o p o r o b r a do 2 J l n i s t r o Font!:s P o r c i r a d c Y o l o ) ,

Dzc. dc; 23 (.I,.: fJctc;at!ro d c s s c ano d rsstaurrzdo o p o n s c l h o U 1 -

pop

t r n m n r ino.
Dr:tinha

ribs

mGsmas f u n q z c s d o s c u t ~ n t ~ p : ~ s ~%as
a d o; ~ p r 3 ~ 1 3 n t a v a -

j A d i v i d l d o om

-so

secqcos.

ITcstc 2 s p c r i o d o 6n sua v i d n yuc v n i d e ( J n 5 1 a. I ~ ~ G pEu)b )l i,cou urll " ~ o l c t i r n " c: "p,nais" muit;, cornplotos q u c n t o s t a m b(:q r i sun
LI

z c q n o n o s n c g b c i o o u l t r a r n a r f nos.
A grzndc: ::ctividadu

outros fins, rcbntcr

d o C o n s a l h o r o s t , ; ~fitsc v i o a v a , a147 de

idcia

Gd

~ 1 0s c f i z e r a (:a II?.?, c o n s i d o -

r a n d o - o um"orgso i n G t f1".
"'lzs h a v i n

U?I:.L

(t;nb&rn chamsdos

II

tL:niiEnr.ia p o l i t i c . : , p n r n n c n b a r c o q

03

"onselhos

t r i b u n : ~ fs ou "mosas" ) do :tnt i g o r o g i ? l c , q u c d c -

tinh.t:n ;l,m$las funqzcs o x . . ! c u t i v a s c c o n t c n c i o s a s , coao a i n i s t 6 r i o s


rudimcntaros.
ril;do

Z s s c s Qonuclhos

crn q u o n:"zo hnvi:.:

dizis-st:

p o r t , o n ~ i i t f n:-L. ua p o -

s c c r e t ~ r i ?do~ ~2 s t : t d o n,,a r n i n i s J L G r i o s

c!

"

nno f c z l r . ~s c n t i d o quc se m ~ n t i v c s s c m:LO ladu d a q u c l o ~organistnos.


1Jo s t 2 0 r l i : n t a ~ ~ soc v c i o r ~ ? r n o i l c l a ro p o n s c l h o Ult r s n a r i n o ,
D1>r

DCC.

dr:

2'; dc: ?r,tcTl:3ro d c 1866.

Fopatn-lho r c t i p z d C l s

"

r : o ~ sc ~ ~ - ; c t ~ t i ve s cs o n t c n c i o s a s o p a s s o u s c h n n z r - s a

11

iL3

fun-

J u n t a "onsul-

t i v n d o ~ l t r a a ? ~ r " .A s s i m v a i v i v c r a t 4 1.811.

F o r Dcc. uc 27-5-1911 n J u n t z C a n 3 u l t l v a

s y ~ l s s t i t u i d pr:lo
n

rant.;

c S t c p c r i o d o q u o fie c s t e n d o ,,t- 1926,

P o l o Ddc.
-'.f3r or.do,

1 8 1 1 0 de 13 do j i g o s t o db 1926 o '"onsoiho ' ' ~ 1 l ~ n i c . l

passcnrlo a s e r d d s i g n s d o par " .~ o_n s2o -l h .oC-u p-l = r Ol Y ( 1 ~ ~ s

~ l *o n i : ~ s " . ~ o E oB e l o , n u t o r d::. r ~ , f o qrt,


r

;I?

rtoll;c\ -7'9 'i':c.qz,-

Y C U ~ F P ~ ~ ~ p31iti~o,.
Z Z Q ~ C )

tcvo

ori-1

v i s t a , sobrctudo,

d ~ v
a o g n i s nates

Tor i s s o

clr:it.(>s, 8 p o r cndc ~ n ? . ~ i n i(1-10


n C o n s c l h o flolo17i:il cadr. col6ni:i s 6
P r c t c n d i a - s c corn

p o d i n c l c g c r ua).

r o p r u s c n t a q ; ~ do v h i o s pnr-

t i d o s n c u t r - , l i z a r p o l l t l c a n e n t c o ~ o t - , s , ~ l . h or, q r ~ l o t o - l o a o r g z o cons u l t i v o p u r o d n 1'idrn~uli3trr~q;o q c n t r a l .

l o n i a l portuguoaa vcio

p r o s i d i r pouco t c n p o d c p o i s

<st,>o s t a d o do c o i s z s n n n t c v c - s c

at6

L.

Rsformn das

1935. (1).

b) ~ r g n n i z : x g E oa c t u a l ( ~ c c ,Lei nQ _32269
__-_
d ~- -19-IX-42
-c
Rcr.gi~3i~to n n r o v ~ . d o p m D C C . * 2 5 r , " 3

ds 18-XII-42.-

~ o r n p o n i q ~ o .F U ~ I ~ & S( 1 ~ ~ l s l : t t ,ij u~r i:s d i < ; o c o n s t i t u c i o n n l , c o n s u l t fva, di? 3upiqi3 n~ t r i b u n : ~ l . ~ d r i i ~ i s t P a -

t i v o , t.,du:~,n : i r o o dc c o i ~ t n )s

0 Su!I~c;l~19 S u p c r l o r , ~ n d i c i ; ; r ~ . ; )dns p o 1 6 v i a ~ s( l a s a c - #. ,

<?do.

0 C o n s o l h o d o 1 n p 6 r i o S o l o n i n l ,- f o i

cri:zdo p c l n l e i n Q 191.";

d c 23 d c Zt~Iaio d o 197)5. A s bases d c s t : t l2i f o r p

d c s o n v o l v - i d n s no

(1) S o l ~ r cc s t c a s s u n t o v e j a - s c o o s t u d o d o P r o f , ' ? ; i r c e l l o qaetr0,no:


d o -C o n s c l h o U l t r-a i n ~ ~ r i o.0
i ? ~C~o n s c l h o do 1 ~ 5- r i-z rolo:?ial
1- c 3 . 6 s !..
9
g e n c i a G c r n l d n s ~ a l 6 u l n ,:

.
7

i(>C.

261h0 do 27 do J ~ ~ n c i rdco 1936 (Lei o p g 5 n l c 3 ds . , q l n i s t ; r ~ o

dcts ~ o ~ 6 n f a os ) o 3 , c ,

28066 de 1 dc Outubrc dc: 19.17 nprovou o s o u

Rogirnonto.
:das a o r g a n l z a q s o do Cons~1170d o 1 m p 6 r i a floloni,zl f o i p g s t c -

ri,orrncntc : ~ l t c r a d anc1-o Doc, Lei


1242,

pod(? c o n s i d c r n r - s o cox0

qilc;

l ~ e23269
:L

do 1 9 dc Scterllbro de

n.ct\l:ml l o i o r g z n i c n ( 1 ) do

r18~n331.ho. 0 r o g i w n t o a n t o r i o r f o i s ! ~ b oi t u i d o por o u t r o , h ~c j

c;n v i g ~ r ,n p r o v z d o p c l o Dc;c. ri25Z9 dt3 IH de 9 o z o n b r o CIS 7 942.

5 i3rc:s:idido

0 Connclho

;_:--r'Lnum-l
vice-prcnid,;ntc,
L

p o l o :,iIinistro d:ts " l h n i n s ,

quc d e l c -

por e l c n o r n e a d ~ , o ~ x t ; r c i c i onor-nal das

do ~cgirizcnto).

sun& "unqocr, (art,


d
,

composiqao dostc: 9rga&o von rogulndrt nos : ~ r t s ,2s

,:.

Z O C . 1,.

;: ? Q

do

32259.

~ i s p s co a r t , 2 Q :
" 0 Sonsclho

cortlposto p c l o o s c g u i n i , : ~ v 3 g u i s 3 f o c t i v o s :

; L ) V3gcli.s n z t o s
b ) 4 j u i z c s d 3 2P. i n s t s n c i a dos

~ I I ; J , c ~ . ~ da
~ . I Sn : - ~ g i 3 t r a t u r atno-

t r o p o l i t ~ n aou c o l o n i a l , nom,>ados p ~ l o" l i n i s t r ~d : ~ s~ 0 1 6 n i a s , om

C O ~ I S S ~ Ode

scrviqo

1703

t e r a o s do $ 20

c ) 9 v n g a i s nom,~,zdo:: p c l o l d i n i s t r o das " o l & n i a s , ouvido o f o n -

s c l h g dc ;,,linist r os,
d) :: v o g n l s ngmcndos p e l f ) 5 f 1 7 ~ s t rd3s
~ f1316nias sob p r o p o s t u
v >tad?, pcl? rlonsc:lho do 1rnp6rio

f131 l ~ v l l . : l ( 2 %

o s c r u t i n i 9 sc

crot0,
1:)

Urn v o g a l nomcs!tis l f v r c m o n t o p c l o ~ , I I i n i s t r od n s r o l 6 n i a s de
o n t r c o s D i r ~ : c to r o s C-crnis do ~ l i n i s t 6 r i odas no16nia s .

10-

Sno v q g t r i s nato:s:

- - - 1 ) L2i:: orgl?nf c a s di zcm-sc, os t c x t 0s-logf s l a i i v o s q u c org.inizam o


List,riliuL2rnzrn pormcnor D S n t r i b u i q a c ~u C U F . P O ~ ~ ~ durn
~ C ~ srg&
R
da
A d n i n i s t r ? q ~ ~poc n t r a l i n s t i t u i d o p o r l(ji.

I Q 0 s g o v c r n n d ~ r c sg c r a i s c d c cil16nin q l ~ n -v----I-d.----o so c n c o n ' ? e ; l

nn r i [ ~ t r & ~ o l c ;
2 G 0 ~ u I J - c ~ d~ o~ Xotado-:/lnior
c

u:,vul

e o s u b - c h e f c d o Estndo-

-;2:~ior d o dx;r c i t o,

0 a r t . 3.; r c f c r c - s o r,os vog::ls

substitutes, 2 p:trr~ a SOCFnO

c f c c t i v o s ; 6 v o g a i s nomcad32, s u b s t i t u t 3s.

ngmcadgs,

Cono f u n c i o n n o q o n s c l h o ?
L

0 Consolho f u n c l o n a em s c a s o c s nlsnns ou c n r o u n i G 2 s d c s c c L

~ a v o r r ?U*nn
?
s o c q n o d o c o n t c n c i o a o c d u n s sccQ:es

Q'I.3.

consultivas

( a r t . 4".

Mn o r g n n i z 2 q k

- ~ n tr 7 1 lr ( L e i n? 131.3) o c o n s e l h a d i v i d i n - s e

i 1

7 o ? c r ; ~ c s , u m ~do c z ~ ! i t c r ~ c i o s co 6 c o n s u l t f v n s ,

t&cnlc:~.nor7te, Em b r c v ~ : s c v e r i f i c o u , oor,:n,

. spc;ci:;llzada

espocializadas

qur, ;I d l s t r i b u i q g r ,

d a 3 n a t d r i a ~par t n n t n s ,3ecqoci: t r n z i : ~c u m r c s u l -

tar10 utn t r z b p ~ l m
h~
u i t o d c s i g u a l n;rs v , i p i ; i 3

II

S I , C ~J ; S .

u o j c, a x i s t e r n npcnns d u a s sccqijcs c a n a u l t ~ V : L S corn c o ~ p ( , t $ n c i i z


conlum n n s m:-,t6rias

n<2

c o n t o n c ~ o ~s s , ' z s t , t s

"
~ S ~ : L't O c a r g o

da s a c -

qzo d o c o n t c n c i o s o qu\: f u n c i o n a como S u p r c a o rL7ribun*~lAdninistrat b v o c Aduanrjiro, como :;ul.>rorno T r i b u n : ~ l d c " o n t a s c coao p o n s e l h o

Z u p e r i o r ~ u d l c f ~ ~ dr aiso ~ o l 6 n i , i s (L3t,.?s d ,is 6 l t i n o s o r g Z o s sgo,


yln

:!btrGp j l c ,

p..rior

2.u

t ;nornos),

Ao suu fu;,ciai~:-~montocomo P o n s = l h o SU-

~ u d i c i j r i od a s C'ol6ni.a~ r c f o r o - s o o a r t . 59 d o D d c . L. nQ

,5226 9,

"A sccc;zo do c o n t c n c i o s o

c o n s t i t u i d n p2los quntro j u i z e s

dc 2 8 i n s t s n c i a c funcion:~,rA como C!onsolho Supo:

ar ~ u d i c i i i r i od a s

~ol6nisn".
Como vimos j& p c l o d i s p o s t o no a r t . 4 9 , o " o n s c i h o do 1mp6rio

So1c~n:C:7 f u n c i n r ~n':,~

,3

F o r S C C ~ E Cnas
~ t;~.n13;ln

en

sosszo pl2nn,

coino t r l l ~ u n n ldc: 6 l t 1 . s ~ . i n s t g n c l n .
C u a i s a s f u n q 5 c s do p o n s e l h o

~ 6 dm ~ s ~ r f n i n n~ o~ scu
d ~ E
~ csg l n e n t o , d i s t i n g u i n d o - s c tr5.9 t i p 3 n : f u n q h s de n n t u z 7 c z a politics, c ~ - ~ s u l t i vs a j u d i c i a l .
A f u n g z o dc n ; ~ t , ; l r c z np 2 1 i t i c : 1 ,

''Coma o r g h s u p e r i o r

r c g u l ; t d , ~n o z r t . 4 6 d3 R c g i -

c o l o n i i ~ l , conpctc a3 "3nsC-

dc:

l , ? g l s l . : ~ . t i v a ,c o n f o r m c o d i s p o s t s n o s $ $ G n i c o s d c ~ sarts,
27 o 2 0 (1) do A c t o C o l o n i a l ;
2 0 ) J u l g z r o i n c i d ~ n t cd c i n c o n s t i t u c i o n ~ ~ l l d ~do
d eq u h l q u e r

d i p l o m : ~ ou r o g r c do c ? i r o i t o 1 i : v ~ n t : ~ d .n o s t r i b u n z i s das
c ~ l ; n i l s , n o s ct),sos p r o v i s t o s n o $

29

do 2rt. 1 9 9 d? %r-

t n O r g s n i c a do 1mp6rio C o l o n i a l ~ ~ r t u g u 8 s ;
.?Q) E l : ~ b o r ~ *p r o j c c t , o s dc: d l , l l o 7 ~ a . s l e g i s l z t i v o s s o b r o assun-

t o s q u c i n t o r o s s o m j g 3 v e r n r t q z I c ~ l ~ n i : z lqunndo
,
f ncuinb9ncla

:sr?t_
ci:.,l

do

iir i

1-3 coba

stro.

1 ~ R)c p r o d , , i ~ t n r o Y i n i s t r o sabra a s s u n t a s dc, p o l i t i c

ad-

ainistrcqzo colonial".

A f u n q z o d o n n t u r c z * : ~ o l i t i c ar ? v ~ s nssim
t ~
a triplic; for-

s u g e r i n d o - l h c quo a l t , e r c a l c g i s l a q , ? 3 v i g o n t c ou n o d i f i q u e p o r q c i o
dc c f r c u l ? , r c s ou o r d c n s dc: s c r v f 20 a p o l i t i c ; l . s c g u i d n .

3~ C o n s c l h o , - quc c x c r-c c s ~ a,b f o r m n dc p : i r e c c r e s " s ~ b r ctodas as


( 1 ) ~ ~ o oj c 9 u n i c o do ;:rL. 28 d o AcXo " ~ l o n i n l c o r r e s p ~ ~ n da3
c
3Q
d o mcsmo n r t i g o ,

n-.,ttrins de p o l i t i c n

e dc r ~ d m f n i s t r : ~ c &
c o l ~ n i dsobrc quc o

Ti-

n i s t r o das ~ 3 1 6 n i a so bnande o u v l r u .
F f n a l m e n t c v6q a s

~ U ~ Q & Sd e

n a t u r e z a j u d i a i u l : de SupYeaO

T r i b u n a l A d m i n i s t r n t i v o o Aduanelro ~u F i s c n l ( s r t . 6 ~ ) ; d o S u p r e mo T r i b u n a l dc: C ~ . n t a s ( r . r t , 7 0 ) ;

dc n ~ n s e l h oSup1:rl~r ~ u d i c i b i o

8 ~ ) .

(part.

0 art.

ap1ic::r

111 do Regi~rlcnto r c f c r c - s e

p c l n s c c q z o c a n t c n c i o s a , quc

no d l r e i t o

suhsidikrio

;
I

o d i r c i t o a e t r o p ~ l i t ? ~ nr o -

gul7dr:r d n s m t d r i a s :juj . : i t a s n j u l g n n c n t o.
~ i s p z o - s cn i :
"NOS

c n s o s o a i s s o s n 3 p r c s e n t c c n p i t r ~ l o("Do D r o c c s s o " ) des-

doterminado nas l e i s v i g c n t c s p z r n a ilctr6p1ln

cln

mtdria d c con-

t c n c i o s o administrative, f i s c a l e a d u a n e i r o , o x o r c i c i o da j u r i s -

d i q z o do 9 r i b u n a l

de Contas e Consolho S u p o r i o r ~ u d l c i a r i o , 3 so-

b r c o r d c m c f,ortnz do a c r v i ~ onos t r i b u n a l s c g l e c t i v ~ s , ssgundo o


r c s p c c t i v ~E~s t n t u t o c as l e i s g c r a i s d e p r o c e s s o " .
56

0 ~ . ! 1 i n i ~ $ 6 r idas
d Co1611~a;a~:

a) A s o r i ~ e n s : no Conselho dn F a z e n d a ; a S e c r e t a L

r i a d a I n d i a ; o Tonselho U l t r a a n r i n o ; a S e c r e -

t s r i a de E s t ~ d odos ~ e g 6 c i o sda !,labinha e

do

Ultramar.
0 a n t e p a s s a d o do : , , l i n i s t & r i o das n o l 6 n i a s

6 o Tonselho Qltrs-

mirino.
?:la::

j6 a n t e s d o Consolho U l t r n m n r i n o , c r i a d o p o r D.

J O ~ OI V ,

exi::tiam na monarquia p o r t u g u e s a desde as d e s c o b e r t a s , orggos p r i v a t i v o s p a r a as questGes c o l o n i a i s ,

Sebemos q..e fof. o ' n r ~ n t 2D, I T ~ . ~ ~Lt ~q.lern


T ; I

empress da nsvogaqZo e

3econ:7ecfrr,cntc

555-2

3-aas i j o ~ ~ . - a s . o I n f a n -

238

all'*;iga araem dcS

t e f o p s nomcado "grrio-rncstre" d s Order. CLe f l r : s t ~ ,

~ e ~ p l 6 r i o(a
s quc D, D i n i s modiff cars

a x.r.,r,c s

ncmn), xas f! zera ~ 0 5 2de

p o b r e z a o q u i s charnar-sc n p e n a s "regedor" da 0rde.n de S r i s t o . Em


x e r c f a a s funqijes

do q u e h o j e sc podc&, des:.e,nsr p o r " a d m i n i s t r a -

dor".
Como p z o - m c s t r c dn Ordcm d c C r l v t o f o L as p o s s o a l d c s t n i n s t i t u i q < < o quc o I n f a n t o m c o r r e u p a r a p o c r u t t ~ ros olornontou indis-

penshcls

i
h

cxpodiq6cc d a s d o s c o b e r t , a s .

D X ~qut3

n?s caravolas

s e s p u s o s s c sorn$ro a ci-uz ds Ordom.


A s s i m a Ordcm d o C r i s t o a p a r c c c - n o s

mo, cmborn nKo o f i c i a l , quo t e v c h

SCL

como o p r i l n o i r o o r ~ a n i s -

C ~ L P ~ CLO

dcscobcrta, conquis-

t n e comdrbio das novas t c r r a s .

Mais t a r d c , corn D.

J O ~ O 111,

f o i c r i a d a a "lhesa dzi p o n s c i 6 n -

c i a " (1532 1, d c p o i s , " ~ n s adn c o n s c i 6 n c i a r, dsts o r d c n s " ( 1 ) . 3 s t e


orgnni::mo

t i n h n , como o p r 6 p r i o nomc i n d i c a , j d ~ i s d i q z os o b r e .as

o r d c n s m i l i t a r c s o , p o r i s s o , s u p c r i n f o n d i n nos n o g 6 c i o s d a Ordom
do C r i s t o .

D c s t c modo

Mesa d a ~ o n s c i 6 n c i achnao

a s i n compo-

t G n c i s crn m a t h r i a colon!.al.

Mas no reinnd.0 de
t a n t c o r g z o para

03

I). J O ~ O1x1

aindlz c r i n d o

ncg6cios ultrnmarinou

c o n f i a d a a. Pudro do AlczSova b n r n c i r o .
"

~ l 6 md o s t c ~o r g n o s

a. ~c,q<~ar_i~-dda-InLg,

(2)

s g o do s a l i e n t a r o u t r o s

c a, " ~ a s nda 1 n d i a " qui: ~ l e s c n v o l v c r a * nu

out,ro impor-

-n

"%sn dn ~ i n a " ,

l . z r g : ~ac~:o no c o a h r c i o

n:L

A +vsr7. da IncZia e r a urn c n t r o p o s t o corn:rci~~l_


quc, reco*..- ..+-.
..- *
*
71 j "~.Ios:Is", ' ~ r l " ; ~ u n n l . ,l ' ,. ~ o n s c n % %or:i!n
~(
2 3 ~ . ~ p , n n Q o cvso r i n s d o s
o r zos c o n s u l t i v o 3 cia ~~c?nini::.tr,zqzo>nt,rn.l.
(27 A criap;o d e s t e o!>i;rnismo c o n s t s d o urn ddcuolcnt.~rocel-tt;montc

colonial.

--

--

d i s c o l ? o r t o p c l o P ~ o i .E v 2 , 64nrc,?llo f'nc?tano.

hy--

--------

l ~ s n d oa3 m c r c ; ~ c l o r l n sc'i:~. I n d i a , as d l s t r i b u i ; t p c l a s cj.dad.:s


rOp:? O m q u c t i n h a s u c u r a n i s .

da EU-

Urns dns suss d 0 1 3 ~ : t ~ &ms a i s impor-

t a n t o s ern s F c f t o r i ~p ~o r t u g u o s n cm

vers j~ntu6rpin)

li

A mcsmn i d o i a d o oatn1;lclccfmcnto do f o i t o r i t z s , o n p a f s e s c s *

t r n n j ~ l r 0 3 , p a r a o com;rcio

d o s p r o d u t o s oriont.3i.s f o r a j;

rcali-

~ a d ap c l n c 6 r l n v ~ n o z i c n a , VL,ni?za r:nt;o s o n h o r a d o rnonopAlio do

O r i e n t o , c o l o c n v u , j u n t o d o s g o v c r n o a du F r : ~ n q ? o da. ~ c n i n s u l nrep r a ~ o n t a n t o ss c u s
rolag6cs

o s " c o r ~ s u l o s ' ~a, qucm c o m p o t i a a s s i : g u r a r as

c o m c r c i a i s o n t r e o s Bst,zdos. (1) Mas d m , ; d i z s r - 9 2 em

s b o n o b~ vordadc? q u e clcs o x r c c i c m n i i ? d : ~ o u t r n fun<Go, n dc c ~ p i So3 da Rzp6171 i c : ~j u n t o d o s d s t n d o s p o r t u g u : ? s c ~ s p m - ~ h o la-fim-do


,
n n t c c i p s r o m u ~ s t o sn o g r a n d c p l a n 9 d o s d o s f ' ~ b r i m o n t o s .

:c

Em rcsurnra, n o f i n c l d n d i n n n t i a d o ~ v i zEL n d . n i n i s t r n l ; ? o ccn-

t r a l corn r c s p ~ ~ i ti os c o l 6 n i r , s itnc0ntr:~vc-t-YOr o p n r t i d n n o r
"

~ i r i t u a l , :I.
Y

" 7 . ~ ~ 7d~,

: c r u t a v z a s gu:lrhiqz,:s,

ta

t u d o o quo r,:sp::ltilvz

1ndinl1 q u c o r g n n i z

I,V J,

or-

q u ~ ,Cbtri~vds ds Ordon

g n o s : n "?~!cun dz ~ o n s c i ? n c r .~7~ tias o r d o n a " ,

do C r i s t o supcrintoadia m
;

;c

j u r i s d i c ; ; ~ os-

: L ~ o ~ ~ o c ~ ~: LP Vo :~~&.

t,

ombnrcnvn, os chrtigos

.
d c s t i n ~ ~ , d ons permu-

s ,

r r o ~ : b i a as osp~:cic~ri:xs, c , f i n n l ~ n ~ l ~ t c ; ,' l ~ d c r 3 t 2 r i zdtt I n r~

dia" p a r a o d c s p s c h o do S o b c r n n o .
A p r i m c i r n gr:..ndc r e f ormn dn ~ d 1 n i n i s t r : ~ ~ :""ot n
otral Portugue,;?",

r b l : ~ t i v : . r m c n t c (LO ! J l t r n m ~ r , s 6 vcnl

,Z

t o r l u g a r a n:z d o m i n n ~ ~foi-

lipin>.
l i ' i 1 . i ~I1
~ d c i3spnnhn (1 d c P o r t u g a l ) oxc:rceu
cc;ntr:~lizador.

scaprc u a podor

C;"n:~nrtlvn:LS s f o cxcm3 dda t o d o s o s d i p l o m a s r e s p e i -

t n n t o s a0 n o g 6 c i o s d o d s t n d o ondc a p u n h a , n u s q n t G r 3 a s corn q u e nzo


c ? n c o r d : ~ v a , n i n t c r j of (260 " o j o " q u e s i g n i f icttvn

l'

cuicindo"

E s t a l s o l c c ' d o cm 1.530 a u n i z o p c s s o n l c ngo p o l i t i c a ( p o i s o s


X s t a d o s pcrmanecinm indt p c n d c n t c s ) d3 P o r t u g a l

& s p ~ n h n ,l o g o ,

cr!

om 1 5 8 1 , p o r ? I t u r n d n s C 6 r t c s d c T o m r , c p o r s u g c s t ~ od c s t n s ,
se i n s t i t u i u u n ''ponsel'r o d c ~ o r t u g a l "qut: dovoricz acornpanhrzr o

monarca qunndo 2 u ~ o n t cd o n o s s o p a i s ,

(1) 0 e x p e d i c n t o d o Conse-

Mnis t a r -

l h o ern, a principio, asscgurado por quntro oscrivnnias.


do u s t n s f o r a m tr::nsforrnndns

cm t r e s b e c r o t a r i a s de E a t n d o , a t e r -

c c l r n s d a s q u a i s s o dcnotninava " ~ c c r e t n r i ado 'stado

da I n d i a

0 Consolho d c P o r t ~ g z l , nfio v e i o s u b s t i t u i r o s v h r i o s " c o n s e l h o s " o "moscs" c r i n d n s p o r D. Manuel e D,


crcsccntc~u-3c-lhcs o

"7onsclho

0 C o n s c l h o d : ~" a z c n h

d u n s d c l n s d o s p:dftoq3
bIas F i l i p e

JO<<O

111.

Eril

1 5 9 1 a-

da ~nzonda".

t i n h n q u n t r o c s c r i v , z n i n s ocupando-so

d a s c o l j n i n s da A f r i c a

I1 nxo s c d6 p o r s a t i s f o i t o .

c da Asia.
Em 1 6 0 4 ,

somolhsn-

qc d o " ~ ? o n : ; c j oSuprcmo d~ L a s 1 n d i a s f 1 , corn s c d s em Madrid, i n s t i -

t u i d o cm 1542 por Carlos V,

c r i a d o ern L i s b ~ a o " n o n s c l h o d a s

~ n d i ? ~ s " ,Pouco tcmpo t c v c do v i d n , p o i s v o i o u s o r o x t i n t o , p o r


::tritos

com o dn $asondo,

m
:t

1616.

U c p o i s da ~ c s t ~ ~ ~ r vcm
n q zao r a z o r - s c nova r c f o r m n nn n d m i n i s traqgo, quanto hs col6nias.

Em 1 4 d o ~ u l h ( 1dc 1 6 4 2 ,

J O ~ OI

d6, r e g f m o n t o a o " ~ . > n s c l h oU l t r a m r i n o l ' q u e u n t r a n v i g o r : r r no mos-

mo d i a d o nno s c g u i n t e ,

EsLc C o n s c l h o ors, no f u n d o , umn c 6 l u l a

d c s t z c n d n d o v c l h o C o n s c l h o da Fazonda.
A q u i t c v c i n i c i o urn; ss6rio d c c o n f l i t o s e n t r o a ";Vksa da Cons-

c i a n c i a c dns 0rdcns" c o qonsolho Ultramarinow p o i s

- . --- ---~ I ) n ~ o l c q ~ o L: i s :c suJ3'9ldios p a r a o D i r c i t o


n z l ~ o r t u g u j s " - ~ o p c sP:-aqa v o l e I pag. 208.
CLL?

;p r i m ~ i r a
ponstitulio-

c o m p c t i a a p r c r n r a c r o ~':,s c x p o d i q c c s

o no scgundo a c o n t r n l i z a -

qgo d o q u n s c t o d n s cs q ~ostGl:s
.
coloniczis.
Em 17.76 D. ~ o ~ hV oroforrnn,

portugucsn crizndo

AS

dc-novo,

a :ldninistrnq,?o c c n t r n l

t l a Z s S c c r e t , n r i a s de b;stado:

dos iteg6cios I n -

t ~ ? ? i o P c sd o R c i n o , d o s 1lcg6cios E s t r a n g o i r 2s o dn G u o r r a , dz PharinhL c d o s

Dominies U!-tr:~mrinoa.

A a d m i n i s t r a $ $ o c o l o n i a l a p s r c cc-nos n ~ j sat f o s o profundamon-

tc 3 i m p l i f icads.
E x f s t f a m npcn'.': : p o r urn l z d o , o ? o n s c l h o U l t r n a s r i n o , corn
h

t o d n n s u ~ ,l n r g n c o a p e t o n c i n ; p o r o u t r o , a S c c r c t a r i n de E s t a d o
dz: i a r i n h n , c d o Ultrmna,r,

eoros

& s t : ~ d oo r n um simples 1ntcrrncdi6,rio o n t r o o n o n s o l h o e


mas pouco n p o u c o f o i - s o

d c s e n h ~ ~ n dao a b s o r p q z o p c l o ~ d c r C t 6 r i 0

dz E s t n d o das f u n q z c s d o C ~ n a c l h o .
Em 1 8 2 0 d 5 - s c :
; r o v o l t a d o s l i b a r n i s chcfindn por Fornnndcs

~orn6"so , n J ::no s o g u i n t c , em horncncgsln no p r f n c i p i o da : x s s i m i l c t < s o q u o , n J n s p e c t o p o l l t i co, os l i b o r n i s dofondinm,


s c c q k o dos

Dominies l J l t r : ~ n a r i n o s , nn Socrct:triia

6 oxtinta a

d o % t 3 d o d a Zdari-

nha ( ~ o do
i 8 d~ N o v ~ m l s r do
~ 1821).
Em 1022 r o g r c ~ s n - s c

m o n a r q u i a t r n d i c i o n a l corn :r v i t 6 r i n do

n~fivimcntoa b s o l u t i o t n d:l. V i l a f r a n c a d n o p 2 r l e i d c
rncsmo a n o

3 dd

O u t u b r o do

n b v ~ ~ m c n t cor i n d a r c s t n u r n d a a g e c r a t n r i a d o X s t a d o da

E l n r i n h : ~c d o s iYcg6cios IT;
trnrclnrinos.

Em \034,
m:;in

t c n d c v o n e - (:lo d c f f n i t f v n n s n t e o s l i b c r r t i s ,

cxtinta

ulna v c z a s c e q x o c,, U l t r n m n r , p 3 r d\:c, do 2 8 de J u l h o .


I l ? s c s t c d o c r d t o ; c!ico tcrnpo 70 nnntotn ern v i g ~ r . Log] om 25

d c A b r i l d c 1835 d p ~ l b l ~ c n dumn
n l e i que d c t u r r n i n a quo os p r o b l a -

m s p o l i t i ~ o sq a d m f n i s t r a t i v o s das C o l 6 n i a s passem a corror p e l a


" S o c r c t n r i s de ldstndo d o s ~ c ~ 6 c i odos ~ l t r a a a r " ,

Asvim s e quebr::

t r a d i q z o q u e v i n h a j& de 17.76 durna sacqgo

do Ultramar i n t o g r a d a n:; S c c r e t a r i u dc Estado ds H n r i n h a .

Mas e s t n i n d 0 ~ c n d 6 n c i . a 6 rnoment$nca.
Apcnns a l e u n s d i n s d c p o i s ( 2 d o 'dnio) d o c r o t a v : ~ - s e a a n o x h p z o
da S c c r e t a r i a d o E s t c d o d o U l t r n m z r k S o c r e t a r i n d o E s t a d o da Ma-

r i n h n , ondc deu origcrn

;"" s c c g z o

d o l ~ l t r s ~ n r( "D ~ c . do 25 de M a i o ) .

b) ~ r i ~ ~ qdog loi b . n i s t 6 r i o dns ~ o l 6 n i r t s(Dec, 23-

-8-1311).

0s dois crit6rids

p o s s f v c i s do o r -

ganizzpzo do ~ i n i ~ t 6 r i oo : t E c n i c o o o n ~ o n r 6 fico.

Vant?,gcns

1:

i n c o n v c n i e n t o s d3 cadn urll

d e l e s,
130r *oc,

do 8 ilc O u t u b r o d o 1 9 1 0 a " b o c r c t a r i a do g s t n d o da

1 , l ~ ~ r i n Fc7. a do u l t r a r n r ? r U p a s s 3 tz d c n o m i n a r - s o

- " ~ i n i s t 6 r i od a

nha c dns ~ o l 6 n i , o , s ' ~omborn


,
na ~ o n s t i t u i q $ os e c o n t i n u c
das " ' r o v i n c i a s

847.1-i-

falu

~ l t r a m ~ r i n n s "c,x p r o s s $ o q u e s e r v e do o p i @ ; r n f e n o

T i t . V.

SA corn

fi

3 101

nP 1 0 0 5 vcm n s c r s u b s t i t u i d a .

f f n n l m c n t c , p o r h c , dc 2:3 dc n g o s t o dc 1 9 1 1 q u o u socq<<o
constituir

dns ~ o l 6 n i n s .
0 ~ i n i a t d r i ad n s ~ o l 6 n i n spodc o b c d c c c r nn d i s t r i b u i g g o dos
SCU S

quando o s a s s u n t o s n d l o o s t c jam d i s t r i b u i d o a p o r r o p a r t i q b s espoc i n l i z ~ ~ , d zpso r i n n t 6 r i . n ~ .

exclusivnmcntc>

D c n t r o duv. c r i t j r :

t 6 c n i c o oncontrr?remos

uma

r o y n r t i q z o d c j u s t i q o , o u t r a d c s d d e , a t c , cxdn u n ~corn j u r i s d i -

f i c o quando cndn r e p n r t i q , ' l o tcn11:~ a s c u c a r g o c s t u d r ~ r , ncompanhar


f azerl
c d c s p n c h a r t o d o s o s n e g 6 c i o s r ? l a t i v 3 s a u r n c o l j n i a ou a u q a s 6
E s t n r 3 m o s d o n t r o d o s t e c r i t 6 r i 3 sc o n c o n t r a r -

rogixo gcogrdficn.

!nos u r n D. G. dzs ~ 0 1 6 n 1 n s d o u c i d e n t e
do O l . l o n t o ,

outr;: D. G,

c s t n , p o r ~xcrnn'l,>, corn rr:pnrtiq;os

da3 " o l 6 n i a s

para

India, para

Macnu, par?, Moqnmbiquc c p n r n Tirnor.


Em 1911, a d o t ou-sL>

c r i t 6 r i o .go l g r & f i c o t?mpcr,zda, cri:indo

no ~ i n i s t 6 r i od n s ~ o l ; ~ ~ tir ,6 ~s s~ i r c c g i o s ~ c r : ~ umn
i s : l3. G. d2s Ssrv i q a s C c n t r : ~ f sc i h i l i t a r o s , uma D. G. d:ls pk,16nins d o O c i d e n t o o
u r n D.

G.

dau ~ o l 6 n ~ ad os O r ~ c n t c .

P o r um l n d o , c r l t t r i o t 6 c n i -

co; p ? r o u t r o , c r i t 6 r i o g o o g r $ u f i c o , q u o p r

qinn.

A a c t u a l lci org?iunica d o ~ d i n i s t & r i o o


, Doc.

j n n o i r o d c 1936 s e g u i u p e l o r e g i m e

26180 dc 7 dct

QLL O S ~ C ~ C I S ~ ~ Zt 6S c~n ~i cOn

do8

o r g ~ ~smos,
nf
~ c s d i :quc o 1mp6ri.0 c o n s t i t u i u n t o d o u n i t j r i o q u o nc5g dist i n g u c d n t r c as v & f z s

c o l 6 n i n s , n nz:3 s o r p c l n p r 6 p r i a n a t u r c z a

.do3 c s s u n t o s , dcvc p r c f c r i r - s c
k;cogr&fi c o

c r i t j r i o t6cnico a

JVI

crit6rio.

6 ~ i n d nrnuito nais d i s p o n -

(quc, :,"l&rn do i n c a n v c n i c n t o ,

d i o s o p c l o g r z n d c n6mcro d c orgt?.os quo o x i g o ) c rnearno n u l n c r i t s -

r i o de t f p o m i x t ~ .
C)

L i n h a ~ _ p ~ ~ &d;ti s ~rp~a&..aq~o a c t u a l d o M i n i a tir;.o


--

--

das ~ o l 6 n i a s .

1 ) ~ o -.--.n d i d e r a g. c e sp r e l i m i n a r e a : n e c o s s i d n d e de

--

c-v i J---;ar a e x c e s s i v a c e n t r a l i z a $ g o e b u r o c r a t i -

zapgo da a d i n l n i s t r a ~ g ou l t r a m a r i n a e de um cont a c t o frequente,


--

e n t r e os orggos s u p e r i o r e s do

1lnp6ri.o c a s c o l ; n i a s ,

p a r a inf'ormaq<o dsque-

--

l e s e esclarecirnonto destns.

11) AS ~ i r e c ~ i i eGse r a i s como org<os d e e s p e d i e n t e ; o s I n a p e c t o r s s 2wpt:riores

colno orC;,ios de

c o n t a c t o e n t r e o d i n i s t , r o s as c o l 6 n i n s . Ten7

d2ncia
--

p a r a n u m e ~ t t l r o rilinero e a i n p o r t 5 n c i n

re

D e h a r n o n i a corn o c r i t 6 s i o t 6 c n i c o f o i o r g a n i z a d o o ~ i n i s t 6 Pi0

d a s ~ o l b n i a s , p e l o Dec, 26.180 de 7 de ~ ~ t _ ~do~ 19.76,


, : i r pas~

teriormento alterado por v h i o s diplonas,


J u n t o do M i n i s t r o f u n c i o n a o 3eu " g a b i n o t e ' l privative, Zxis-

cm n6mero do q u a t r o : ~ i r e c q G oGoral dEL ~ d n . i n i s t r n q ~~oo l i t i c ae

C i v i l , ~ i r e c p z oGornl do Pomcnto C o l o n i i ~ T ,D i r e c q g o G o r n l de Fazc:ndn

dn,s ~ o l 6 n i a sc ~ l i - o c g g oG e r a l do En s i n o .

A s d i r c c < ~ o a go-

r a i s r c p r c s e n t a m as caboq:ie 30 vArias h i d r a r q u i a s f a n c i o n a i s

dt?scm-oonham u m p a p u l fundamental em toda a u d n i n i s t r a q z o c e n t r a l

J u n t o das ~ i r c c g E e sg c r a i s funcionntn ou I n s p o c t o r c s S u p o r i o r o s cu j a f u n q i o

6 i n d i s p e n s g v c l numa adrninistraqc<o c o l o n i a l

clernu, p o i s s c o e l c m c p t o s dc c o n t a c t o ontr.: o 111inlot;rio

l j n i a s , impodindo quo os s c r v i p o s c o n t r a i s

Ego o

ssc

CJ

mo-

as co-

estagnclrn no a b ~ t r a ~ -

t r a n s f o r m c ~ nom s i m p l c s c s t a n c i o s ' b u r o c r n t i c a s ,

.ac'm co-

nhhcciaonto do8 problemas r c a i s o das c i r c u n s t a n c i a s p n r t i c u l a r ~ s


das col6nias.

0 fnspectob Superior

6 urn

agcntd m & ~ , : l q u ~ : devo froqucntemen-

t o d c s l o c s r - s e is c o l 6 n i a s p a r a desernponhar o seu d u p l o p a p e l :
nas col6nins e l e

6 o i n t c r p r o t c a c t u a l d o yonsamonto do l i n i s t e -

ri0, l c v a n d o as d i r e c t f v a s do M i n i s t P o o t o r n s n d o - s o a s s i n fiol
d c p o s i t j r i o d o sou pensamento.

E n t r o t a n t o v a i o b s c r v a n d o e , dc

P o g r o s s o , t o r n a - s c o i n f o r m a d o r d o s s o r v i q o s , dando c o n t s do quant u Viu

o u v i u , das c i r c u n s t a n c i a s ern quo d o c o r r e a a d m i n i s t r a p ~ o

c das p r i n c i p a l s n e c o s s i d a d o s

d o quo u r g o o c o r r o r .

Psesontemente as d i r e c q z e s g e r : t i s szo q u a t r o

rllas

uw

deve

afnda d e s a p a r a c e r , na, o p i n i g o do S r . P r o f . ? h a r c o l l o Oaetano, p o r

- a D,

ser urn o r g z o in6ti.1,


57

-A

D.

G,

G, do E n s i n o .

d s ~ d m i n f s t r s q ~~ oo l i t i c ae T i v i l .

a ) Suns f u n q 5 e s e o o r v i q o s ,
Vamos a g o r a r e p a r t i r o n o s s o e s t u d o da or,g$nics do ~ i n i s t 6 r i o d s s c o l 6 n i . a ~ p e l a s s u n s v & r i a , s ~ i r c c q % sG e r n i s .
p c l a D. G.
i?

Soaeqaremos

d o A d m i n i s t r a q z o ~ o l f t i c ne S i v i l .

z r t . 18 do Doc. 26.180 q u c f u n d s m e n t a l m e n t e 0 s t i p u l a as

f u n q 6 c c d e s t a ~ i r o c ~ zG eo r n l .

~ i s p & - s c ai:

" ~ e l a~ i r c c q ~ ?Goe r a l do ~ d m i n i s t ~ a g gpoo l f t i c n s S i v i l s@PA


d a d o e x p c d i e n t e n t o d a s as q u c s t z o s r d l a t i v a s a: gov8rno o p o l l t i c 3 d o 1mp;rio;

a d m i n i s t r a q z o c i v i l g o r n l , p r o v i n c i a l e local;

p o l ~ t i c ai n d i g e n s ;

c o l o n i z a q ~ o ; sa6do c: h i g i 6 n o ; j u s t i g a ; i n s t r u -

250; m i s s ~ e sc c u l t o s ; imprcnsa; a a s i o t ~ n c ~ nl ;u g ~ s l ~ ~ qg go roa l " .


Como so v6, o s t a ~ f r o u q g oGeral chnmn a s1 grnndo n 6 a e r o d e
Q

a s s u n t o s c s p e c i a l i z a d o s segundo urn o r i t t r i o t 6 c n i c o .
0 D i r c c t o r G e r a l d s ~ d r n i n i s t r a q z op o l i t i c n a S i v i l

o ~ z c r e t j r i oG e r a l d o ~ i n f s t & r i o .

6 tarnb6rn

fi

jj do t r a d i q g o ,z S o c r o t a r f a , Q o r a l o s t a r o n t r ~ 6 ; ' l ort uin B i -

r e c t o r Geral.

~6 no l : i n ~ c t 6 r i od o s l l o g 6 c i o s

do s e c r e t Aria G o r a l

Estrsnjeiros o lugar

6 fndopondcnte.

0 ~ c c r o t 6 r i oG c r a l

d o

grau

mais a l t o dn h i o r a r q u f a do M i -

n i s t 6 r i 0 , s l t u a n d o - s e imodintnment e z b n i x o do " i n i s t r o corn p r o Despacha


juncodencia sobrc o s govornadores g e r n i s na : ~ ~ k ; t ~ ~ 6 p o
le,
tamenkc corn o l e e nao s u s s f a l t a s , p12de s u p r i - 1 3 .
plomas do posse

13

P r o p a r a 9s d i -

os r c c u r s o s d i r i g i d o s ao Y i n i s t r a .

Mas as f u n p z o s n t r i b u i d n s
e Civil p o l o a r t . 18

LJ

b:

D.

G. do l i d r n i n i s t r a p f f s ~ o l f t i c n

Doc. 26.180 j b nZ8> 30 - ~ ; n t & ni n t e g r a l r u o n -

& ~ i r c c q E oG e r a l d o ;Zm::fno, c r i a d a

Doc. T,.

pi319

3 3 . 5 4 1 d o 2 1 de

~arnb6m mt6ria d c p o l f t i c n i n d f a c n a transitou p a r a a InsSuperior


pccqg:, d o s r\rcg6cios I n d i g e n a s , i n s t i t u i d a p o l o Doc. 5. 35.962
do 20 d e Novembro dc 1346.
N:-t D. G. do ~ d r n i n i s t r a p g o~ o l i t i c ni: r ' i v i l .

t r o r o p a r t i q z e s : ~ e p e r ; , i ~ gd o P c s s ~

%ail.

l , l

~ O S ~ ~ C : L ~ L - qS uOa -

T ' o l o n i a l ; i3cpazrtiqEo

d d s S o r v i $ o s do ~ a 6 d ec H i g i e n a ; ~ e p n r t i g z odo J u s t i q a ;

Reparti-

q z o d 3 ~ e ~ 6 c i o~ os l i t i c o so dc .Admir.istrrzqz~- , i v i l ( a r t . 1 9 do
Doc. 26.180).

~ l 6 md c s t a s y u s t r o r o p n r t i q z e s funcidnczrn j u n t a d a ~ i r e c q g o
G o r a l de ~ d r n i n i s t ~ n p r " L~oo l f t f c n o, Giv1.l t r 6 s 1nspccq3es e utna j u n -

ta.

,"

mi~ , t ~ ~ ~ a ; ) . ~ ~ & 3 ~ 1 ~ ~ - ~ i p _ 1

b ) h.. 1. n.s-A.
o c c r .:r.o-*Su.p2~~-&2r;l$..-&.
I-r--

7, 2

,- ---..,
26180.J-.-.a r t !
97
e ??.G,%~-.:.-~.-%-~-A&.A
R k 1' ant
L
-.,

(2- 2 >A

I l c c . I,, 35962. a r t , 4 2 . --1-

PM--

,WN

O2*

qga C o l ~ n i n ld e f i n i d a p e l o a r t , 27 dd Dec. 26180:

unto
LO

d 3 ~ i r 3 c q z oG e r a l d c ~ d m i n i s t r a C j G oP o l #l o ~ r? 4~

~ f n i s t d r i odas ~ o l ~ n f s sf u, n c i o n a a f n s p e c p h s u p o r i ~do AdmiL

nistraq:cdo C o l o n i a l como o r g a o central d a


30

0 d q i -~~ i j ~- ,

M i n i s t r o d a s ~ o l . j n i : ~cornjotc
s
sbbrc

fiscalizadora
a, : ~ d m i n i s t r a & o c i v i l coo

l o n f a l , n9s t c r m o s rla S a r t n 0 r g 3 n i c s d o 1 n P ; r ~ i > e da Reform. Administr a t i v a ~ltrarnnrina",


As suss

2onp;ios

que v i m enurnoradas no a r t . 28 t i p h a m j b

s i d o g e n 5 r i c a u o n t o d e l i n c r t d s s no a r t . 2 2 d a Ref

Irma,

administ rati-

va. ~ i s p c o - s oat:
11

0s i n s p c c t o r e s g c r a i s da a d m i n i s t r a q G o c o l o n i a l . .

.. proco-

dcm c m name c r o p r o s ~ n t ~ a gd ~o aM i n i s t r o d a s ~ o 1 6 n i n s , dando conhccimonto a d s g o v e r ~ ~ ~ d o gr oe rs a i s ou de c o l 6 n i a do t u d o


f i z c r e m , m n t c n d o sompro corn o s t o s urm o s t r c i b n

c,

quo

c o l n b o r e q g o , som

c o n t u d o e x c r c c r c m sobri: c l c s q u a l q u o r a u t rida ado",


0 a r t , 20 d o Dec, 26180 d o s o n v a l v e u do s u g u i n t o modo c s t o

pro c o i to :
"A compct6ncia da ~ n s p o c q j cnbrnngo:
~

l a - A f i s c a l f z a q ~ odo t o d o s o s s e r v i q o s do a d m i n i s t r a p g o c i v i l d e c a d a u r n d a s c o l 6 n i n s c dc q u s i s q u e r o u t r a s s e r v i q o s d e
n a t u r o z a c i v i l , na p a r t e a d m i n i s t r a t i v a , o x c e p t u a d ~ so s d e j u s t i -

qa, f omonto

e fszonda,

2 - A f f s c n l i z a q ~ od o s s c r v i q o s d a s c u r a d o r i a s d o s in?.igonas,
s i n s ~ o c ~ go of i s c s l f za$o

s u p e r i o r d o t r a b a l h o ; d a omigraqgo o

da t ~ s s i s t 6 n c i ae p r o t c c q g o d o s i n d f g e n a s ;
3~

A olnbor:~g,Zo do r c l n t b t 9 i o s , prti*occres

p r o p o s t a s s6bro

i n s p c c q & s c domais : c r v i Q o s dn sua c o n p o t ~ n c i a ;

q s - A i n i c i a t i v a d e q u a i s q u a r modidas ou reformas t o n d o n t e s

h melhor o r g n n i ~ a q ~dho s s o r v i q o s d o

f i s c a l i z n ggo;

5 s - A r e a l i z a q z o d o i n q u 6 r i t o s d e 9rdcm o c o n 6 n i c a , a d m i n i s -

t r n t i v a c p o l i t f c a , conf ormc f o r o r d s n n d o p o l 3 ?,!inist46rio das Oolbnias;


60-0 0 desemponho d o o u t r a s a t r i b u i q s e s c a n f o r i d a s p 3 r

Yoje e s t a c-)mpet;ncia

13i'lr

cncontra-so p x u a lado alargada, por

outro restringidn,
P o l 0 a r t . 4 Q do Doc, 35962 f oram-lho a t r i b u i d a s n o v a s f u n (3533.
11

P a s s a m p a r a a l n s p e c q i i o S u p c r i x - d e ~ d r n i n i s t r a q < qp o l o n i a l :

19-

Todos o s assuntos q u c r e s p c i t a r o m $ f i s c a l i z n ~ g as r e p r o -

s c n t a q z o do E s t a d o em omprosas c o l o n i a i s ;
2 e - 0 examo d c t s d o s o s diplomas

e o u t r n s d o t o r m i n u q 3 e s pu-

b l f c a d a s n o s ' l ~ o l e t i n aO f i c i a i a " d n s co1;nias

e nas a r d c n s das

pYovir30ia3, a f f m d o s u s c i t a r o e x o r c i c i o dns p p e r r o g a t i ~ a s r e s e r v a d a s p a r a o M i n i s t r o das ~ o l j n i a sn9s n r t i g o s 1 2 Q o 13" da " a r m

t a 0 r g g n i c a d o 1mp6riot1,
F o r s u a v c z , o a r t . 29 d o rncsm) d s c r o t o charnqu p a r a n compet c n c i a da ~ n s p e c ~S u~poe r i o r d o s ~ o ~ ; c i ol ns d i g e n a s a a a t 6 r i a d o
nQ 2 Q d o a r t , 28 d o Dcc, 26180 r c g u l a d a nos nQ IQc 2Q d p

5 hi-

c o d o a r t , 30 d o mesmo d c c r e t o ,
c)

1 n s ~ e c ~ gS3u p e r i s r dss

(DOC,

N ~ R ~ C I O S~ n d i a o n a s

L c i nQ 35962 de 20 de NQV.

Sua r a z z 9 d e ser:

$,

de 1946 1.

0. a r t . 245. S u a s a t r i -

b u i ~ ; c s . Wecesidado & s ~ l u t a da d a r a o s t e
o r g u n i s m o a i m p ~ r t g n c i ao a v i d a quo d e v e
A I n s p e c q z o S u p e r i o r dm ~ e ~ 6 c i foi,
> s como

tez

j6 srrbem<?a, i n s -

t i t u i d a p e l 0 Dec. L e i nO- 35962 d e 2 0 de Navembrr~ de 1 9 4 6 em

9x8-

c u ~ z odo art. 245 da Par$.: OrgGnica que d i s p u n h a :


I

~ o r oj r g a n i z a d o urn r e g i m e d o i n s p e c ~ g ono t r a b a l h o dos i n -

d i g e n a s , d i r e c t a m e n t e d e p e n d e n t o d o X i n i s t 6 r i o das c b l 6 n i a s " .
0 s s o r v i q o s dc

q x p c d f e n t e d c s t a i n s p e c q g o e s t g o a c a r g 9 da

s e c r e t a r i a da 1 n s p e o q & S u p e r i o r d e ~ d m i n i s t r a ~das
~ o P)l6nias
( a r t , 50- $ 4 0 - ) ,

a r t , 2Q d o Dec. 35962 quo d o t e r m i n a g e n > r i c a n e n t e a s u a

cornpot6ncia.
I1

A ~ n s p e c q i i oS u p o r i o r d o s ~ c ~ 6 c l in d~i gss n n s f i c : i d i r e c t a m e n -

t o d c p e n d e n t e do M i n i s t r o das ~ o 1 . 6 n i n s o p o r b e n c o - l h c

13

o s t u d o de

t o d a s a s q u c s t S c s r c s p e i t a n t e s a m i n t e r e s s e s p o l i t i c a s s ocon6micos d o s i n d i g e n a s d a s c o l 6 n i n s p o r t u g u c s a s e a f i s c n l i z n ~ & da
f o r d p o r que s z o c x e c u t a d a s as l c i s e d i r e c t i v s s s ~ b r eo s c u e s t a t u t o p o l i t i c o , c i v i l e c r i m i n a l , a s s i s t 6 n c i : ~e r e g i m e dc t r a b a -

l h o , p a s s a n d o p a r a a s u a competGncia o s p o d ~ r e 3e d o v o r e s n t r i b u i d o = no a r t , 30e do d c c r c t o ne 26180, d o


1nopocq;o

Superior

Como s c v;,

clc!

d e J a n e i r o do 1336, 5

,idrninistraqgo ~ o l o n i a l " .

a t r i b u i d - s o a e s t n i n s p e c q g o t o d ~ua c o n j u n t o

de m
-- t 6 r i n s r e l a t i v a s

?t

v i d a s o c i a l indigena,

0 p r o b l e a a , do t r a -

b a l b f ~ ,o p r g b l e m a dn c ~ v i l i z a q ~dos
o i n d i g e n a s e t : ~ n t o so u t r o s d e
i n d i s c u t i v o l a c u i d a d e dsvcm ser c s t u d a d o s e r e s o l v i d o s p o r a s t e
organismo.
A import%ncfa d e s t a i n s p e c g ~ o

6 verdadoirnmente e x t r a o r d i -

n b r i a v i s t o cstnr-lhe confiada a p o l i t i c a indigena, f u l c r o , por

assirn d i z c r , do t o d a a a c ~ g oc ~ l o n i z a d ~ r a .
P J r t u d o i s t o 6 a b s o l u t a m e n t e n e c e s s j r i o , numa f u t u r a r e f o r -

m, a m p l i a r - o e d c v i d a m o n t o a s u a c o n p e t s n c i a , ~ o t 6 - l ad e q u s d r o s

capazcs a dos m e i o s f i n a n c o i r o s indispons&vois, p a r a quo possa


dar c x c c u q ~ oi n t e g r a l As d i s p o o i q ~ e sc o n s t a n t o s d o Tit. 11 do

R c t o C o l o n i t ~ lo do Cap. VIII ds Carta 0rg6nica r o s p o i t a n t e s

aos

indigenas.

Corn a sua c r i a g z o p r o c u r o u - s o s u p r i r a grundc deficfoncia


quo sc s e n t i s no ~ i n i s t 6 r i odas ~ o l j n i a sdo urn o r g a n i s m 0 q u e e s -

pccialmente e s t u d a s s e , centralizasso
paito ?
pi
o l f t i c a lndfjionae

o r i e n t a v s o t u d o o q u e roam

Dove d i z u r - s o q u o a p r 6 , t i o a ngo cor-

rcapondcu a o s i n t r j l i t o s cln s u n cria$!io.

Dado o m u s o s t r o p o r t u -

gu8s dc d c s f a z c r om tuclo o q u o ngo h s j a s i d o f c i t o p o r quem h a j a

do c x c c u t a r , o f a c t 0 Cc o ?ilinistro q u e croou n ~ n s p o c c , z oS u p o r i 2 r

t e r s i d o pouco d e p ~ i so x o n c r a d o f e z corn quo nzo sc q u i a c s s a s a b e r


mais d o novo organisrno, quo s e tern l i m i t a d o

ct

vogctar,

E no an-

t a n t o , o s p r o b l c m s relatives a o s i n d i g c n a s , t8m i m p o r t g n c i a p r i macial, j& por scr p r i a e i r o d c v e r dos c o l o n i z a d o r o s cuidai* d o s


homons que vlvern n a s c o l 6 n i a s em c o n d i q 5 o s do i n f c r i a r i d a d o , j&
p o r s o r a p ~ p u l a ~ i%n d~i g e m a m i o r r i q u o z a du economia c o l o n i a l .
Mas n a z d r n i n l s t r ~ q ~poo r t u g u o s a p r e f e r o - s o d o i x a r t u d o i s s o ao
improvise d o Dsua darb,

Como o a t a i n s p c c p z o t o m c t r i b u i q j o s
dos indigonas, o i n s p e c t a r g o r a l

9rn

a a t 6 r i a de t r a b a l h o

6 v d g a l natc

da J u n t a rentral do

T r a b s l h o e ~ r n i ~ r n q z(o$ G n i c o , a r t , 5 Q d 2 Doc. 3 5 9 6 2 )
d ) A ~ n s p o c q ~Sou p o r i o r do ~ s 6 d edas p o l 6 n i a s
( ~ c c ,nu44417 dc 21-11-1945, art, 11).
Scguc-so a 1nopocg&0

S u p c r i o r do ~ a 6 d edas ? o l ; n i a s

criada

pelo Dcc, 34417 do 2 1 de F e v c r c i r o d e 1945 ( a r t l l ) ,


A orgsnizapc<o dos o o r v i q o s do srtfidc? nas co1r;nia.s

data, do Dec.

nQ 5572 do 10 do Maio do
co16nias,

1919 q u o reorganj-aou o :dinj zf & r ldas


~

d o t a n d o - o dc uma ~ i r e c ~ dj oos Servl.pos do ~ a 6 d c .

0 Dcc, 26180 s u b s t i t u i u e s t a d i r e c q z o p o r u r n ~ o p a r t i p g od s s

S o r v i p o s do snddc o H i g i e n o , i n t e g r n r t l na D. G. do k d q i n i s t r a q i %
p o l i t f c a o Civil,
P e l o Dcc. 34417 mtlntevo-sc o s t a r o p n r t i g g o mas corn p u r a s funqjos burucr&ticau, atribuindo-sa-lho

o o x p o d i e n t o da ~ n s p e c ~ E o

. S u p e r i o r do ~ a 6 d nd a s ~ o l 6 n i a s , e n t z o c r i a d a ( a r t . 1 2 ) .
~ G d aa r o m o d e l a ~ ~doo s LorviGos do ~ a 6 d eo p o r a d a p o r e s t e

1 6 no r o l a t 6 r i 0 , fundamentalmento a dois

d o c r c t o obedecou como

30

objectives: p r i m e i r o ,

nmparnr, d o f e n d o r c a u n o n t a r a populaqgo

i n d i g e n a onde

n i v e l de v i d a ;
regi&s

EL

h a j a , melhorando o s s u o s t u d o s a n i t j r i o e o sou

scgundo, f a c i l i t n r a a d a p t a p g o d o s b r a n c o s n a s

t r o p i c a i s , q u e ~a s s i s t i n d o p r e v o n t i v a e curativarrlonto as

p c s s o a s q u e r a c t u a n d o p a r a a t r a n s f 2 r m ~ ~ p sdo
o neio".
P a r a a c o n a o c u p ~ od e s t e s d u p l o f i m , tarnaram-so o s s e r v i g o s
do saGde, p o r urn l a d o , h l s r a r a u i c a m o n t ~i n d e p e n C e n t e s em rolagGo
n o s o u t r o s s e r v i q o s d e a d r n i n i s t r n p g ~c i v i l (art. 4 ~ ) ,p o r o u t r o
corn o c a r j c t e r f r z n c a r n c n t e d e s c 3 n t r a l i z n d o r .

Dfz o ~ c l a t 6 r i . o :
"A

r8de, quc cada c o l 6 n i a d e l i a n a r ; ,

deve o b e d e c e r a um p r i n -

cfpi,o l a r n a m e n t e do s o o n t r a l i z n d o r , om quo cada o s t o b o l o c i m o n t o


s i r v a do n p o i o aos de g r a u i n f o r i o r o do p o n t o de i r r a d i a q g o de
a s o i s t 6 n c i a volanzo.
P r o t e n d e - s e d o s L u-roc-r a t i z a r q u a n t o p o s s f v e l a h i o r a r q u i a dos
v

s c r v i Q o s e p o r i s s o n<o se forgsz a co:lncici$ncia dn d i v i s z o t o r r i t o r i a l s a n i t 6 r i a corn

'1

a d m i n i s t r a t i v ! l nem s e c h a m a o d i r i g o n t e

t 6 c n i c o d e uma prc~~ir1::3.schcfc do r e p a r t l p z o ou cousa q u e o v a l h a " .

Tod0

d e c r e t o se acha impregnado d e s t a i d e i a de d e s b u r o c r a b i -

za~go.

J A a t r & s vimos, a p r o p 6 s i t o dos i n d f g e n a s , como s o a c o n s e l h a


a o s medicos no mesmo d e c r e t o , o combateis p r i t i c a s de f e i t i q a r i a
q u e levam h o r t a l i d a d e i n f a n t i l mas oornbate que dove s e r f e i t o oOm

prudGncia, sern v i o l g n c i a s .
A d e s b u r o c r a t i z a q g o dos s e r v i p o s de sa6de imp&-so

de f a o t o ,

j & p o l a n a t u r e z a dos s c r v i p o s , j & porque ngo h a v e r i a o u t r o ~ e i o


de

a t i n g i r o s f i n s em v i s t a , ern c o l b n i a s t Z o e x t e n s a s e corn t Z o g r a n de dif i c u l d a d o de c o m u n i c a q ~ e s ,

So o m6dfco t i v e s s e de s e r puramente um b u r o c r a t a , p d o e n t e
m o r r o r i a porquo ngo o h e g a r i a a a u t o r i z a q z o , porquo s e lhe ngo pasS a r a urn diploma..

~ l 6 md e s t a s t r 6 s i n s p e c 2 6 e s p e r f o i t a m e n t , ~o r g a n i z a d a s e x i s t e
ainda 1 Inspec t o r Superior dos Serviqos Judi c i & r i 3 s , e s t a b e l e c i d o

p e l 0 Dcc. L e i nQ 37089 de 7 d e Outubro de 1948, funcionando oom o


Consclho S u p e r i o r J u d i c i A r i o d a s ~ o l h n i a s , Diz-se no a r t . 2Q d e s t e
d c c r c t o , que

" o cargo d c i n s p e o t o r s u p e r i o r dos S c r v i Q o S ~ u d i c i 6 -

r i o s s e r & d e s c r i t o e n t r e o p e a a o a l d a D. G. de ~ d m i n i s t r a q g o~ o l i t i c a e C i v i l " mas i s s o q u c r aponas d i z c r que serA pago p e l a vorba


dcsta ~irecggo.
e ) A J u n t a Contra1 do T r a b a l h o e ~ m i a r a ~ g(o~ o d .dc
Trab, dos I n d i g . a r t , 307 e s e a , e dec. 35962, a r t ,

nQ 50-1.
POP

vil

6 l t f m o encontramos n a D. G. d e ~ d r n i n i s t r a q i i o~ o l f t i o ae

- a. J u n t a C e n t r a l d o T r a b a l h o e ~rlzigraqso"
Esta j u n t a f o i c r i n d a p e l o Dec, 16199 de
a t;cnica_da

pi-

(1) ( ~ e c . 35962, art.

G de Dezembro de 1928

Adrninistrapao C e n t r a l P o r t u g u e s a as " j u n t a s t E m ca-

que a p r ) v a o c6digo do

Trabalho d o s Indigenas, ( a r t . ,707).


+

AS suas a t r i b u i q z e s vgm enumeradas no a r t , 311 do mesmo ducre<

"AS

a t r i b u i q 6 e s d a J u n t a c e n t r a l sgo:

19: Dar p s r c c e r s o b r e t o d a s as q u e s t 5 o s de t r a b a l h o indfgena

e Wnigra~Z0d a s d o l 6 n i a s portuguosas quo p e l 0 M i n i s t r o fororn presen-

Z n : Nomoar d o i s v o g a i s u f e c t i v o s 0 d o i s s u p l o n t e s para cad&

uma d a s j u n t a s l o c a i s ;
39:

tes,

Propor ao M i n i s t r o t o d a s as medidas que entondor convenien-

r c l a t i v a s a t r a b a l h o indsgenn;
49:

Autoriznr a s ai d a o d ar aplicsqgo Ls

q u a n t i a s quo hajam

dc s e r r c t i r a d a s dos c o f r e s de t r a b a l h o e r c p s t r i a q $ o , q u e o x i s t a d
om q u a l q u c r c o l h n i a , p a r a a s p a r a r e n d e r na ~ e t r 6 p o l e " .
0

Dee. 26180 m ~ n t e v ca J u n t a ,

c o po,quonns
~
altornqzes na sua

o r g h i c a ( a r t . 185 c 187 ).
Actualmsnte a J u n t a Contra1 do Trnbalho o ~ r n i ~ r n p gfunciona
o

dc t a l modo quo, oonlo ji tivemos o c a s i $ o de v a r , o I n s p a c t o r Supe-

r i o r 6 vogal n a t o d a J u n t a C e n t r a l
58

( a r t , 5 Q o $ 6 n i c o do ~ o c . 3 5 9 6 2 ) .

- A ~ i r e c g g oGoral do Fomonto Colonial,


a ) Suns funqgos o sorvfgoo.
A D.

G.

do Fomento Colonial f o i i n s t i t u i d a p e l 0 Dec, 26180

(art. 2 ~ ) .
A sua compct6ncia vcm d e f i n i d a no a r t , 33 do mosrno d e c r e t o ,

"A ~ i r e c g i i oGeral do Fomonto Colonial cabe


e fiscalizar

a missgo de o r i e n t a r

supcriormente t o d o s os s o r v i q o s e n c t i v i d a d e s l i g a d o s

a o d e s e n v o L ~ 7mo>:"I-,
~
LC,
r -5cezcl
r

---.nsr-r,-

mr-r,..

5.m ?.AS co,

3
'

A wr.-- ouw-n-rr--

--- a -

clr,-.rl.s.

c --u
? ~' ar a1.~1 d
.-, ~u-,-

nidndo ec.sn6a:.~~-~
-.----. ---m,c:(-*
-.. --.1 (1) e no ~ ~ e ~ r a 2 . r n i r . c ~ ~ ~ e r r 3 , ~ S ? h r ~ ~ ~ ~ 2
,z

p r o g r e s s i v a ,v~L~.pYlj_z,?~~."
dss re$~so~-~~~;.f_j3_;:l_lda?es
natar~~ls

do3 t e r r i t 8 6 r i o s clr, 1m&;gf1.


E s t n ~ i r e c q g o3 c r a l compreende 4 r e p a r t i g o o s :
la

- ~ e p a r t i q c odos

Serviqos ~ e o ~ r & f i c o s~, o o l 6 ~ i c oe s Cadas-

trnis;
Repartiq<<o (10s S e r v i q o u ~ c o n & a i c o s ;

2"

38

48

- ~ ~ t p n r t i c i ~ Corref
~

Repnrtic;50 c c: ';bras ~ 6 b l i c s s ,Portv"2se ~ i i t q g o ;


1332,

08,

~ e l $ ~ r os
n f e Rlect,ricitl:~de. ( art.

34 do Dsc, 26it30).

J u n t o d e s t s ~ i r o c q g oGer,,l,

como j u n t o d a a n t o r i o r , funcionnm

org<?oa f n s p e c t i v o s o c relioa do covoult a.

- -

a]-t. 39, Dec, L e i nQ 23628 de 2 g ~ 1 1..9 3-.--9-o DOC. L e i

nQ

';e,)-.-

3708s dc: 7~10/19/18,,~a~rt,

----er--.VI..CII-.--

A 1nspocqEo Lcyorio* d o Fomento C o l o n i a l

o or&o

do f i s c a l i -

znqEo om m a t ;ria do .'o~r~c


to c o l o n i a l .
E s t a ~ n s p e c q z o , torn a sua, h i s t 6 r i . n .
0 a r t . 3 9 do Doc, 24180 c r i o u j u n + o dn D, G. do Fomonto Polo-

nial, mas d i r e c t a m c l i t c s a b o r d inado a o ? d i n i s t r o das col;nias,

urn f n s -

p e c t o r superior do f orrento oolontal.

Seguidnrnonta c D c

p a r a cI.)is o nrjnwro do

:. 1;.
2:

F i n n l m J n t c , o ;\i!om

aindn

U M 30- e

um

49

nO- 23628 do 24 de n,laio de 1939 aurnentou

~ ~ c c ~ o ~ ~ s ,
195.

no 3'iC,$3

LYP?CC:O?~~,

dl3

'7 do Ou%irb?o clo 1948 C ? ? ~ O U

i n s p e c t o r e s s u p o r i o r o s , sem urn% o r g a n i s a p g o a d r n i n i s t r a t i v a p r & p r i a ,


p o i s o e x p o d i a n t e r e l a t i v o a o s s e r v i p q s do quc c s t g o incumbidos o s
inspectoros c o r r c r i p e l a ropartiqzo quo quporintendsr nos serviqos
i n s p o c c i o n a d o s ou f i s c a l i z a d o s ou, s o r e s p o i t a r o m a mais do u r n ,
p e l n quo o d i r e c t o r g e r a l de f o m e n t o c o l o n i a l d e s i g n a r ( ~ e c . 26180,

a r t , 39 $ Gnico),
A s f u n q c e s dn ~ n s p e c q i i oS u p o r i o r do Fomonto f'olonial

c r i t a s n o a r t , 39 do Dec, 26180.

"1s
2

sgo des-

Competo-lhe:

A i n s p c c g g o o f i s c a l i z a g $ o dos caminhos d e f e r r o , p o r t o s

o u t r a s o b r a s p 6 b l i c a s no u l t r a m a r , q u e r c a n s t r u i ~ ~ous a d m i n i s t r a -

d o s d i r c c h a t w n t e p e l a s c o l 6 n i a s , o r g a n i s m o s aut6nomos ou corpos adm i n i s t r a t i v o s l o c a i s , q u e r em r e g i m e d o c o n c e s s g o ;


2~

-A

i n s p c c q Z o o f i s c a l i z a ~ z odos s e r v i q o s p o s t a i s , t o l o g r A -

f i c o s o r a d i o t c l c g r 6 , f i c o s n a s c o l & n i a s , incibuindo o s e x p l o r a d o s p o r
cmprosas c o n o o s s i o n & r i a s ; ( 1 )
3Q

A i n s p e c p g o e f i s c a l i z a g $ o s u p e r i o r de c u t r a s o b r a s o sa?

v i q o a de f o m e n t o n a s c o 1 6 n i a s n .
C ) 0 G a b i n o t e do ~ r b a n i z a ~S og l~o n i a l (Doc. 34173 de
6/~11/1944 )

J u n t o d o s t a ~ i r e c q g oG e r a l , mas corn a u t o n o a i a , f u n c i o n a o Ga-

b i n e t e de ~ r b a n i z a g g oC o l o n i a l , c r i a d o p o l o Doc, 34173 d e 6 d o Dezernbro de 1944.


No ~ o l a t 6 r j . o do d o c r e t o se d& a r a z g o d a

i n s t i t u i ~ g od e s t e or-

ganism~,

"Na verdado, t o r n a - s @ s r g e n t e e s t , u d a r

a c o n p a n h a r a formaqgo

e o d e s ~ n v o l v i m e n t od o s a g l o m e r a d o s p o p u 1 n c i o n a i . i n a s c o l 6 n i n s de

mod0

a a p r o v e i t a r o s e n s i n a m e n t o s da u r b a n l s t i c a , evitando

08

or-

o r v e z o s i r r e m e d i j v e i s , de urn nreeoim~ntoa o acaso".


I n s p e c t o r e s o s p e c i a i s p a r a as cT? c o n f o r a e o d i s p o s t o n o doe,,
nQ34076 d e 2 de Nwembro de 1944, a r t . 137

A urbanistica

6 , por assim d i z e r , uaa t 6 c n i c a ou uma a r t e q u e

Conjuga elementos muito v a r i a d o s de a r q u i t e c t u r a , de h i g i e n e , d e demografia, de p o l i t i c a e at6 de p s i c o l o g i a ,


Ora e s t e s p r o c e i t o s andavam muito esquecidos no dcsenvolviment o dos agregados populacionais,

As povoag8es surgiarn, quantas ve-

z e s , por simples i n t o r e s s e de um pequeno n6mero do p r o p r i e t & r i o s ,

sem quaisquer p r s o c u p a q ~ e sde b e l e z a ou s a l u b r i d a d e ,


~ a a i necessidade imperiosa de un organism0 que c e n t r a l i z a s s e
o o r i e n t a s s e e s t e s problemas quanto &s coI6nias.

Criou-se p o i s urn Gabinete do ~ r b a n i z a ~ gqoo l o n i a l , corn sede em


Lisboa, d e s t i n a d o a:
la

- Estudar

os p r o b l e m s da urbanizaqgo c o l o n i a l e promover

a c l a b o r a ~ $ odo planos do a r r a n j o

oxpansgo das cidades e v i l a s

das c o l 6 n i a s af r i c a n a s ;

2Q

- Promover os levantamontos t o p o g r i f i c o s dos aglomerados po-

p u l a c i o n a i s de acordo corn urn p r o g r a m de ostudos;


38

Elaborar i n s t r u q & ? s para as a u t o r i d a d e s e corpos adthinis-

t r a t i v o s sobre ordonamento e crescimonto d a s povoa~&3s,


$ o quo

SO

disp6e no art. lQ do Dec. 34173.

E o

5 6nico acres-

conta:
" ~ r a n s i t 6 r i a m nto
e , onquanto ngo e x i s t irsm orggoa e s n e o i a i s

cornpetir& ainda ao Gabinete d s ~ r b a n i z s q g oSolonial:


Egtudar e promover a elaborapgo do p r o j e c t o s dos t i p o s de

lQ

h s b i t a q g o mais convoni6ntes aos europoas nas diversas r e g i z e s das


colbnias;
2n

- Superintender nos estudos do plano

de c o n s t r u g ~ e sh o s p i -

t a l a r o s naa colbnias" ,
Como a or&aqgo do Gabinete f o i ferir i n t e r e s s e e , levantou gran-

d e reacpzo,

Mas a sua o b r a tem-se impost0 e nos poucos anos da sua

e x i s t s n c i a e l a b o r o u numerosos p l a n o s de urbanizaqgo e r e s o l v o u inumoros p r o b l e m s p a r a t o d a s as o o l b n i a s ,

I?
urn orgGo de e s t u d o e d e a c ~ g o , e nzo urn organism0 b u r o c r & t i c o como as d i r e c q 6 e s g e r a i s ,
d ) Conselho ~ 6 c n i c od o Fonento C o l o n i a l ( b c . 26180L

a r t , 1 8 1 o s e a , 1,
J u n t o da D. G. do Fomento C o l o n i a l f u n c i o n a o Conselho ~ 6 c n l c o do Fomento C o l o n i a l , i n s t i t u i d o p e l o Dec, 26180 em s u b s t i t u i q g o
d o a n t e r i o r Conselho S u p e r i o r de Obras ~ 6 b l i c n sa Minas ( a r t . 181),
Sogundo deterrnina o a r t , 183 d o o i t a d o d e c r e t o compete a o ?ons e l h o ~ 6 c n i c od o Fomento C o l o n i a l :

lQ Examinar c v e r i f i o a r o s p r o j o c t o s , orqarnentos e cadernos

do oncargos relatives a o b r a s ou p l a n o s de o b r a s p 6 b l i c a z s o b r e o s
q u a i s o M i n i s t r o d a s ~ o l 6 n i a st e n h a do pronunciar-se,

nos t e r n 0 8 d o

a r t , llQ,$ Gnico, ne 1 0 s e d o a r t , 3 7 Q , nQ15 da Carta 0rgSnIca do


1rnp6rj.0, cumppindo-lhe e m i t i r p a r e c e r s o b r e a sua e x a c t idgo c i 6 n t f fi c a e v i a b i l i d a d o t d o n i c a ;
20-

- Examinar

e a p r o c i a r t6cnicamente o s pedidoa do c o n o e u a ~ o

e p r o j c c t o s ou p r o p o s t a s de e x p l o r a ~ g ode cabos subrnarinos,

comuni-

caqzes t c l o g r 6 f i c a s , r a d i o t c l a g r & f i c a s ou t c l e f 6 n i c a 8 , c a r r o i r a s a6r c a s , v i a 9 f 6 r r e a s dc i n t c r e s s c g e r a l ou grand03 o b r a s p 6 b l f c a s que

so M i n i s t r o d a s ~ o l 6 n i a scompita n u t o r i z a r , nos termos d o a r t . IlQ,

Gnico, nQ 9, da Carta ~ r g k n i c ado 1 n ~ 6 r i . o ;


3Q

- Dar p a r o c e r t E c n i c o s o b r c o u t r o s a ~ s u n t o sr o l a t i v o s ao f o -

monto das c o l 6 n i a s , ern quc f o r mandado o u v i r p o l o M i n i s t r o ou p o l o


d i r e c t o r g e r a l d o f omsnto c o l o n i a l " .

0 scu e x p c d i o n t c m r r c p c l a H o p a r t i q z o do Obras ~ l ; b l i c a s , P o r t o s o ~ i a q g o( s r t . 1 8 4 ) .
Qunndo o Consclho r c u n a p a r a a p p r c c i a q g o de p r o j e c t a s do c o n s t r u q f j c s de q u a l q u e r csp6ci.o p ? d c r & c o n v z ~ v a ro d i r e c t o r , a d j u n t g s c
c o n s u l t o r d o G a b i n a t o de ~ r b a n i z a q g oq 3 l ~ n i a l( ~ o c ,34173, art, 8 ) .
59

A ~ i r c c q g oG c r a l da Fazenda d a s 7 3 1 6 n i a s .

a) FunqGcs c s c r v i q ~ a ,

art. 4 1 do Dcc, 26180 quc d c f i n o a c ~ m p o t 6 n c i ada D. G.

da F a z c n d a da3 ~ o l 6 n i . a ~ .

~ i s p z eo x r t f g o :
" ~ c l a~ i r c c q z oG c r a l do Fazcnda das r o l 6 n i a s s e r & c x c r c i d a s

s u p o r i n t c n d s n c f a quo a o > ~ I i n i s t r odao ? ~ l ; n i a s compctc. s . ~ b r otoda a


a c i m i n i s t r a q ~ of i n a n c e i r a c o l o n i a l , cumprindo-lhc atrclb6m c o n t r s l i z a r
o s c l c m c n t o s n c c c s s & r i o s p a r a a f i c a l i z a q z o d c s t n , promovor a r c a l i z a ~ g od c i n s p c c ~ 5 e sp c r i 6 d i c a s a o s s o u s s o r v i q o s
~

~quo
C Sdevnm

o p r o p o r as i n s -

s c r d a d n s a o a i n s p a c t ( 3 r o s d e l a s incumbidos".

0 art. 42 p r o v i n n o s t n ~ i r c c q z oGcral apunav d u a s r o p a r t i q z e s :


a ~ o ~ a r t i q ' <doo s b o r v i q o s do Fazcnda o lrlf&ndcgas e

C o n t a b i l i d a d o das ~ o l & n i a a , Mas

a6

a, j u n t a r

:L

CS~CLS,

~ c p a r t l g g od o
como vorornos

a ~ c ~ n r t i q gd oa s ~ 1 f ; n d e g a s C o l o n i n i s q u o f o i d c s d o b r a d a du p r i m c i Pa.

V o j a m o s q u a i s o s o r g z o s q u e f u n c i o n a m j u n t o da D.

G.

d a Fazon-

d n das ~ o l 6 n i n s .
b ) A ~ n s p o c ~S u
~ poe r i o r dc Fazendn das ~ o l j n i a s(Doc,

26180, a r t . 4 5 1.
A ~ n s p c c q ~S ou p e r i o r d a Fnzcnda d a s ~ o l 6 n i a s

6 urn orggo

dc al-

t a irnport&ncia d e n t r o d o ~ i n i s t d r i os6 e n c ~ n t r a n d op n r s l o l o na I n s pccqzo S u p e r i o r d o ~ d m i n i s t r a q g oC o l o n i s l .

A d c l i c a d e z a d o s s e u s s c r v i q o s 6 onor71c p a i s e l n dovc a c t u a r
ngo como s u p e r i o r h i e r j r q u i c o rnzs corn2 o r g ? o do coordcn:~qzo c n t r e
n o r g s n i z n q z o f i n n n c c i r a d a ~ c t r 6 ~ o le odns ~ o l 6 n i s s . S o a s c o l 6 -

n i b s fvrmarn corn n ~ h c t r 6 ~ o urn


l c t o d o s q l i d 6 , r i o mas t 8 q , s i a u l t c n o n rnentc, urn nu to no mi:^ f i n a n c c i r a , impZ?-so urn s o r v i q o do coordcna$go n z l c ~ v e l , A l n s p o c ~ ~Sou p e r i o r da

Fnzcndn dns ~ o l 6 n i n sp r o -

cur?", corn c f o i t o , nssogrlrar c s 3 a c o o r d e n ~ ~o q f~i ~


s o~; ~ 1 i z a ~ ~ o .
D c t c r n i n c o a r t , 45:

unto

da ~ i r c c q z oG e r n l da Fazcnd:.~das ~ o l j n i a smas d i r c c t a -

mcnte s u b ~ r d i n a d o sa o M i n i s t r o d n s ~ o l 6 n i u sh n v c r g d o i s i n s p c s t o r c s s u p c r i o r c s a o s q u j i s conpcte:

lQ

I n s p o c c i o n a r t o d o s o s s c r v i q o s do Fazondn, c a n t a b i l i d a d c

e alffindogns nns c o l 6 n i a s ;

2Q
30s

- Exzminnr

o s l i v r o s o documcntos de c o n t r i b i l i d a d c , p r o c e s -

e m a i s p a p 6 i s e m todos o s s c r v i ~ o sq u o arrcc:tdern r c c o i t a s , p r o -

cesscm, l i q u i d c m ou pnguem d c s p c s a s , i n c l u i d s s a s i n s t i t u i q z o s quc


faqnrn opcrnc;zcs dc: c r 6 d i t o sob a f i s c n 1 i z : ~ q ~doo Xst,ndo nns c o l b ninu;
32

- Dnr b a l a n q o

nos c o f r c s ondo s c s r r o c a d c m r o c c i t n s , v n l o -

r e s ou f u n d o s do E s t a d o , i n c l u i n d o o s d o s s c r v i q o s nut6nomos;
4Q

- Exorcer a s

ncsmas at r i b u i q c c s i q d i c a d n s nos n U n t o r i o r e s

ern r c l a ~ z oa o s c s t a b c l c c i m o n t o s ou orgnnismos quo nn

t ad- ~

m i n i s t r a m f u n d o s d a s c o l 6 n i n s ou scjnm p o r c l a s s u s t e n t n d o s ;
5Q

- Elnborar

r c l n t 6 r i o s d a s i n s p o c $ z e s r e n l i z n d n s , contondo

as o b s c r v a ~ z c s , p r o p o s t a s c p a r c c c r e s quo ontondercm a born d o s o r -

viqo;

60-

- Fiscnliznr

n cohrnnQ:i

s c r n c t o curnprirnor.to das l e i s p o r q u o s e regem

dns roccitns, a

CXCCUF&

d3s orqrtrtlantos o n c o n t n b i l i d a -

dc p < l ~ l i c ndas col&n'.ns;


7Q

- P r o p o r q u a i s q u o r modidas

ou r o f o r m a s t o n d e n t e s ?ia o l h o r

o r g a n i z a ~ $ o d o s s c r v i q o s dc fiscalizsqgo;
P)O-

- Excrcer outrns

n t r i b u i q z o s quo p o r l o i l h a s f o r c r n c o n f c r i -

das.

6nico

- 0 cxpedientc

r c 1 2 t i v ~aos ~ c r v i q o si n c u m b i d a s a o s -

t c s i n s p c c t o r o s c o r r c r 6 p c l a R o p a r t i g Z o dos B o r v i q o s d e Fazcndu e
~ l6ndogas".
f

P c l a l a t i t u d e dzs z t r i b u i q 6 c s da 1 n u p o c q ~ oso pode c a l c u l n r o


sou v a l o r .

Colonin8s
c ) A ~nsp,c.cqZo S u p c r l o r d t ~ s~ l :indogas
f "
( ~ c c . L(:i31104
---.
-

D.
m
-e

G.

de 1 5 / 1 / 1 9 4 1 )

e n 3~ ~ e p , z r t i ~ ? dn
io

(idcm, n r t . 3s ).

A ~ n s p c c g ~Sou p c r i o r dcs A l f 8 n d c g s s % l o n i a i s tern rt seu c s r g o

o x o r c c r n a d m i n i s t r n q z o s l l p c r i o r a d u z n c i r a d a a c o l 6 n i n a , como se
U

d i s p o o no Doc. L. 31104 do 15 do J n n e i r o do 1 9 4 1 quo

EL

c r i o u , (1)

0 art, 2 Q f i x ? " n s s u n s a t r i b u i g z o s :

A ~ n s p e c < z oS u p e r i o r das ~ l f s n d e g n sq o l o n i s i s ficn d i r o c t a -

11

mcnto d o p o n d c n t c do ? d i n i s t r o das ~ o l ; n i n s , i n c u m b i n d o - l h o :

19

- ~ i s c n i i z n r ; ; ~s , j b r c t o d o o

o s s e r v i q o s d e p o n d o n t e s da admi-

n i s t r a g z o n d u a n e i r a c!o 1m.,6rio C o l o n i a l P o r t u g u 6 s ;
252

- Estudo

inforrr,~;:~ r o s p o i t s n t o s nos nsuuntos,

S O ~ V ~ Q O S

c o p c r n g ~ c sr c f o r i d ~nn*;
~ ~ ~ l i n c a ss e g u i n t o a ( n z o s a t r n n s c r o v e m po--c.*IU..,--Y-ry*-..--C.-.

---

;fr/ I,r,-;e uec.:3c-uo-Ici -rcrn p r e c e m < r i % ' - <


p c s c?cxos, quc: si: C ( ~ : S I I ~ - ; , I , ~ ! provcTtosams-nto.

rclntbrio,

corn mn-

1 n c x t o n s z o o c n r & c t o r prornonorizndo d s s h 1 t 6 r i n s )
3Q

- Expcdicntc dos

processes c ass unto^ a t r n t a r p o l o ?onso-

Iho ~ I c n i c od n s ~lf?indog::s C o l ~ n i ~G ~polix


s
Rvnisszo R e v i s o r s d n s
P n u t n s Ad-uancirns C o l q n i - i s ;
40-

- Rogisto

dr* c o r r e s p o n d 6 n c i a c n t r n d a , o s n i d a da I n s p c c q ~ o

S u p c r L o r dzs A l f 5 n d c g n s p o l o n i s i s ;
50

- CumprimcnLo d c q u n i s q u c r o b r i g a q z o s

bmpoStns p a l a s l e i s

o r e g u l a m o n t o s ou p o r d c z p n c h o do M i n i s t r o dnu po16nins".

0 c x p c d i c n t c d n ~ n s p c c g s od s t b :, c a r g o do unn ~ c p a r t i ~ zd n
os

~ l f $ n d c g a sC o l o n i n i s quo n s s i m c o n s t i t u o a
d a s ~ o l ~ : n f n s( a r t ,

3% dn

D. Cr.

da, F:~zr:ndn

no),

d) C o n s c l h o S u p c r i o r ~ S c n i c od n s ~ l f $ n d o g n s C o l o n i n i s

c C'o~niss:"?~
R e v f s o r n dns P a u t : ~ s, i d u : ~ n a i r n sp o l o n i ?,is (JGC, 5 1 1 0 4 , a r t , 4 ~ ) .

Junto ds

I ~ S ~ G C Q S
~ uOp c r i o r

dns n1fRndogo.s

poloninis funcio-

nnm d o i s orgcqoa d a c o s r d c n s p z o , dc c o n s u l t n o i n f ~ r m n ~ at 6o c n i c n s .

$SO o C o n s o l h o S u p o r i o r ~ S c n i c odns ~ 1 f S n d c g a sd o l o n i n i s c

n "omis-

s g o Rcvf s o r a d n s P?,utns A d u a n c i r n s , i n s t i t u i d n s p c l o Dcc, L. 31104,


'Wt,

40.
0 purt,5"dctcrrninn

:c

compotGncin do p o n ~ c l h oS u p o r i ~ r , Incum-

be-lho f ~ n d a m c n t ~ ~ l m c n t c :

la

- Rcsolvcr

r:m

6ltimq. i n ~ t ~ n c i acorno
,
t r i b u n a l t6cnic0, t o -

d o s o s p r o a o s s o s d c c o n t c s t ~ . Q g o c d c d i v o r g G n c i n q u c s u b i r o m om r o c u r s o das d c c i s 6 c s rlos C o n s c l h o s d~ S o r v i q o ~ E c n i c oA d u n n c i r o das


~ol6nins;
20-

- Resolvcrern :;s

cl6vid?,s quo se s u u c i t ~ z r e t nn7-L r z p l i ~ a q ~doa s

n n u t a s c c o n f i r m r ou a l - t c r n r n s c l r . s s i f i c a ~ q ~ 0p3r 6 v i n s dcts rncrcn-

d o r f n s quo s o prctondom i m p o r t a r ou c x p o r t a r , dc h n r m o n i n corn

03

p ? " r c o o r c s e i n f orrnaq6cs d n s ~ i r c c q z c sou ~ o ~ a r t:si ~S czn t r n i s d o s


S o r v i q o s A d u n n ~ > i r o sn d o s C o n s c l h o s d o S c r v i q q ~ E c n i c oAdunnoiro
~ol6nins;

dns

39

- Rovcr

n s d e c i s z c s d o C o n s e l b o do S c r v i q ~~ 6 c n i c oAduanoi-

c o l 6 n i n c p r o p o r no M i n l s t r o rz modificriggo d:xs q u o pop-

r o de cad::

v c n t u r : ~ngo e s t i v o r c r n d c hnrmonia, corn a loi o corn a h o r a o n 8 u t i c a


pnu t 71'' ,
Enurncram-so n i n d n o u t r n s a , t r i b u i q ? c s ,
0 a r t , 1 2 d o rnosmo d e c r o t o d c f i n c

:I

co~npet6nci:1,dn T m i s s 5 0

Rcvisorn dns Pnutns Adu-ncirss Coloninis,

Dcstinz-YC a cstudnr:

1"

A rrcformn g c r z l dns p n u t a s c o l o n i n i s no s e n t i d o do d o s o n -

v o l v i m o n t o c n n c i o n n l i z n q $ o d a ~ c o n o m ic ~o l o n i a l ;
2Q

grcssiv::

- T o d a s as s l t o r a q 6 o s

dc d i r c i t o s nccoss6rins p a r a a pro-

i n t c g r n q g o da c c o n f ~ m i ndc urnas c o l 6 n i n s p o r t u g u c s n s nn d a s

o u t r a s c n a dn ~ c t r 6 p o l c ;
5"

40

-A

d o f o u s ~ i l u a n c i r adn o c o n o a f a colonial p o r t u g u o s a ;

- A progressiv:~

c o n v c n i e n t ~t r n n 3 f o r n a q ~ odqs d i r o f t o s

a d u a n c i r o a ":id vnlorcm" om d i r o i t o s o a p c c f f i c o s ,

crll hnrrllonitz corn o s

i n t c r c s s c s c p o s s i b i l i d n d c s dns ool6nins;
"5

A s p c t i ~ 3 c sc r c c l a m a g & a quc f o r o m d i r i g i d s s a o M i n i s t r o

dns ~ o l 6 n i ~3 osb r o cs p a u t n s 2 d u a n c i r : ~ a c o l o n i t ~ i s " .

Cornproondo-sc quo o s s o r v i ~ o sd a s ~ l f g n d o g a ac o r r a a p o l a D, G.
da Fazcndn d a s ~ o l 6 n i a sp o i s

6 p c l n s alf<:ndogas

q u o s c cabrn a maior

pzrtc dns reccitns coloniais,


60

II

A Dirccq?.o G c r n l d o E n s i n o .

a ) ~ u n q g c so S o r v i q o s (DOC. 33541 do 21/11/1944).

P c l o Doc. 33541 do 2 1 dc F o v c r c f p o clo 1944 o s s o r v i g o s dc i n s miss&s o c u l t 0 8 a cargo da D. G. d o ~ d q i n i s t r n ~ z~ oo l f t i -

~Fu$o,

ca e C i v i l t r a n s i t a r a m p a r s a D, G. do S n s i n o , cntiio c r i a d a ,
0 Dcc, 26180 p r ~ ~ v i sd,o - f a c t o ,

n3

a r t , 1 9 , como 353 r o p a r t i g i i o

G.. da ~ d m i n i s t r a q g op o l i t i c s c T i v i l ,

(in D,

o. ~ o p a r t i q ; dc
~ Justi-

qa, 1nstru2iio o ~ i s s z c sq u c passou n d c s i g n a r - s o corn o Doc. 33541,

simplcs;.icntc, -%partiqZo dc J u s t i q a ( a r t , 1 4 ) .
d o Epsino 6 n s s o g u r : ~ d o p o r uma 6 n i c a

0 o x p c d i c n t c da D, G.

r c p a r t iqgo ( a r t . 12) .

fi o a r t ,

2 Q do Dc;c,

33541 quo d c s c r i m i n s a compot6nciu da D.

G, d o E n s i n o , I n c u m b e ~ l h e :

O r i c n t a r suporiormentc:

"1.9-

nias..

03

s o r v i g o s de i n s t r u q z o n a s coli;-

..
29- -

- Estudar

c i n f o r w r o s a s s u n t o s quo dovnm ser f i r c s o n t e a a

d c s p a c h o ministerial, r c f c r o n t c s h 0 r g , a n i z i t ~ ~dc
0 i n s t i t u t o s do ons i n o , i n c l u i n d o o confide i s m i s s 6 o s , b i b l i o t o c a s , muscua c q u a i s q u c r o u t r o s i n s t i t u t o s , dc a c t i v i G a d c c u l t u ~ r a lo u i n d a s o u x c r c i c i o
d o s c u l t o s n a s c o l 6 n i a s , r c s p c i t n d o s o s t c r m o s d o Acordo ~ i s s i o n L r i o
c domais
3Q

t r a t a d o s i n t c r n n c i o n n i s cm vigor;

P r o p o r a0 ? d i n i s t r o as p r o v i d z n c i a a n o c o s s 6 r i a s p a r a t o r -

n a r o x t c n s i v a s h s c o l 6 n i a s ou a p a r t o d o s t a s , corn ss c o n v c n i o n t o s
a d a p t a ~ 6 e s , a l c g i s l z g ~ oprornulgsd:~no. ~ o t r 6 ~ o pl ao r a o o n s i n o ;
4Q

- fflantcr r c l c q & s

corn o ~ i n i s t 6 r i odn ~ d u c n q z o% c i o n a l pro-

pondo u adopqzo de p r o v i d 8 n c i a s no p l a n o ou n > s o s t s b o l c c i m c n t o s do


c n s i n o da ~ i 1 c t r 6 ~ ql ue o dovam i n t e r c s s r z r ao rllolhor conhcoirncnto do
1mp6rio Coloninl;
50

- Promovcr

a c e q ; ~ o d u c a t i v : ~ da Orgnniznc;i"lc, Nncionnl da Mo-

c i d d c P o r t u g u e s a ni7,s ~ o l h n i a sdc a c o r d o corn o r o s p e c t i v o Comissn-

r i a d o N c ~ c i o n n;l
68

- Promovcr

a n d a p t n q s o d o s l i v r o s de l e i t u r s o co?lpGnbioa

oficinlmonto ~ ~ d o p t ~ ~ d o s , , , ,
7"

- S u j o i t n r c d c s p a c h o d o M i n i s t r o com o sou

p n r c c c r os d i -

p l o q a s l e g i s l a t i v o s c u j n p r o m u l . g s q ~ odopondo dn snngc<o r n i n i s t o r i r ~ l
o quc r o s p o i t c m no o n o i n o c ::ctiviclados
80-

- Exnrnincx

culturais;

a l c g i s l n $ g o pub1icnd:t p o l o Governador e p r o p o r

n o M i n i s t r o as c o n v c n i c n t c s d c l i b o r n q z o s qunndo n q u o l x sc n[<o njua-

t o a o p l a n o g c r a l d o c n s i n o nna c o l 6 n i z s :
9e

P r o p o r ::a Ministro i n i c i n t i v n s n t i n c n t c s

;cxpnnsgo

e pro-

e r o o s o d s c d u c : ~ ~ 6 c0 d o o n s i n o o d o s i n s t r u m c n t o s d o c u l t u r a c i n v c s t i g n p ~ oc i c n t i f i c n no u l t r a m a r ;

10Q

S u p c r i n t c n d c r n o s c s t u d o s do M i n i s t r o d a s ~ o l 6 n i a sabrsn-

gidos nn s u n j u r i s d i q s o ;

lle

Dnr c x p c d i c n t c n o s p r o c c s s o a n n t o s quo sojnm o n v i a d o s po-

l o M i n i s t r o no Consolho do 1 m p 6 r i o C o l o n i a l p o r scu i n t c r m 6 d i o ;
129

- Coligir

c n p r e c i z r o s r c l a t j r i ~ ss o b r o o s r o n d i m o n t o s do8

n c r v i q o s c u j a i n s p c c g h o f i s c a l i z n q & o f i c a n sou cargo.,


130-

tro c

- Funcionnr

?:3

140

corns i n t o r m c c l i A r i o n:Ls r e ~ ~ q ; c s3 n t r o o M i n i s -

corpo~n~m
~ ei sss i o n ~ r i n sr c c ~ n h c c i d a s ;
R c p r c s o n t n r nn J u n t c Nncionnl d o ~ d u c a p z oo s institutes

d e c n s i n o d c p c n d c n t c s d o M i n i s t r o d n s n o l 6 n i n s o o s s o r v i q o s dc inst r u q z o do U l t r o m a r ;

- Excrccr

159

i n s p o c p z o c f f ~ c a l i z : ~ q i ? os o b r c t o d o s 9s s c r v i q o s

quo l h c f i c z m C-cpondcntcs, ,

1GG
1

S u p c r i n t c n d o r nn b i b l i o t c c : ~d~ ~ i n i s t d r i o ;
I n t e r v i r scgundo a s i n s t r u q 7 c s d g r d i n i s t r o nns i n i c i a t i -

v z s d c s t i n ~ ~ d nns f h m c n t ~ - ro c o n 3 o c i n o n t o das co16nias c c s t u d a r os

s c u 3 p r o b l c m a s p o r p c r t c da populnQL<o n o t r o p o l i t : ~ n i a . ,
1Oe

E l z b o r n r 0s c s t u d o s e p r o j c c t l 2 s do l c g i s l a q , < o d c quo f o r

cncnrregad:) p c l o ~ i n i s t r o " ,
Ern rcsumo, as n t r i b u i g ' h s dc D.

inspccgco
corn

1)

7.0s

G. d o E n s i n o conccntrarn-se nn

o c r v i q o s do i n s t r u q<<o n a s c o l 6 n i : l s c sua coorrlcnaqilo

~ d i n i s t d r icl: ~ ~c~uc::pKo,

~ l 6 m
I l i s s 0 , corn0 s e v8 n a cnumoraggo d : ~ a funpGcs, & D. G. d o
E n s i n o c c b e v i g i n r p c l n c x c c u ~ z od n s d i s p o s i q 5 c 3 do E s t n t u t o F h i s s i o n b i o c i s t o p o r q u c n s a i s s G c s dcscmpcnhnm urn p n p o l crnincntomonte
cilucnt i v o ,
13)

~ u n q 6 c sdo ~ n s p c c q g oS u p e r i o r

c.

, m o t i d a s a9 D i r o c -

tor Gerzl; o s i n s p c c t , ~ r c sdo o n s i n o .


Vimos como 5 D, G. do E n s i n o cabem

~ U ~ Q ~doC ~S n s p i , c q $ o .

Pm?

s c u t u r n o , tambdm no D i r e c t o r Gcral s z ! > c o n f c r i d s s ::tribuiQ?cs

dc

car6ctcr inspectivo,
l7isp;c

o a r t , 59 c7-o D O C , 33541:

"Cr)mpctc -o D i r c c t o r G c r z l d o E n s i n o c x t t r c e r a s n . t r i b u i g ? o s
quc

b:

l c i c s t n b c l c c e p a r n o s d i r c c t o r g s g c r n i s do ~ i n i s t 6 r i od a s
f

~ o l 6 n i n sc crn c s p c c i ~ ~ l :
lo-

- Proccdcr

n i n s p c c q h ou dcsomponhnr o u t r n s missGcs d o q u o

s c j a c n c a r r c g a d o p o l o M i n i s t r o , na ~ o t r 6 ~ o l 0ntts
, ~ 0 1 ; n i a s ou f o r a
do tcrrit6ri.o nncionnl, aprcscntando

33

rospcctivos r e l a t ;rios",

Mas p a r a a e x o c u g ~ od ~ sso r v i q o s d c inspocq?h r o l n t i v o s ao ons i n o cxistcrn a i n d a ddis i n s p c c t o r o s ( a r t , 7 ~ ) .

Estos inspccto-

r c s tern, p o i s , u m a c o m p c t 8 n c i a g c o g r & f i c a . l i m i t n d a , mas @ ; c n 6 r i c a


sob o p o n t o dc v i s t n t 6 c n i c o .

no a r t . 9 do c i t n d ~d c c r c t o ,

A s suas funqzcs v6a descriminadas

c ) F n l t ? , dc -..:2und:;rncnto p l ~ u s i ~ po nir n , no q u n d r o d o s
s c r v i q o s d o ~ i n i s t $ r i 3 . e x i s t i r uma D. C7.

do E n s i -

m.

no q u o d i ; v o r i a n p c n n s s e r u a ~ zI n s p c c q a o Superior.

I$urn o r g h d i s p c n d i : ~ s oi n f i t l l ,

n c p o i s d c s t c oxamo d.n o r g a n i z a q g o c

~daO

D.S

G.

d3 E n s i -

no podomos c o n c l u i r quc nzo s e o n c o n t r a um fundnrnont5 p z r n n s u a


oxist8ncia.

Sc n c3mpctGncin quc l h o

n s o r v i q o s dc i n S p c c ~ $ o , o s t a r i n bcm

l n s p o c q h S u p c r l o r d o Ennino.

a t r i b u i d n sc r c d u z afinnl

n b u a a ~ i r e c q hG c r n l mas uma

E s t a f u n c i o n r z r i a j u n t o d z D. G, do

k d m i n i s t r z ~ z o~ o l f t i c ne C i v i l p o r ondo, d o - r c s t o ,
t c corrir,m o s s c r v i q o s cl-c i n s t r u p s o , rnissijos o
Mas, a l 6 m do s o r urn o r g k i n 6 t i 1 ,

r.

j& s n t o r i o r r n o n -

11t3 s ,

u i n d n urn ore:o

dispcndio-

s o d a d o o s c u c n r 6 c t o r rniato dc ~ i r o c q z c ,Bern1 c l n s p o c q ~ oSuporio2'.

R J u n t a dc ~ n v c s t i ~ n p z eCso l o n i a i a .
0rffnniz?.$z3 c f u n q z c s ( ~ o c ,L e i 35395 do 26/~11/45)

--

b ) A i m o o r t ? n c i c da i n v o s t i g n ~ G ocientc::icn

Rout?.-nos

na o b r n ,

d i z a r ~.lgumn c o i s l durn arggo quo f u n c i o n a j u n t o da

- n J u n t n d a s 184iss500~ o o ~ ri 6c afs

~ d r n i n i s t r n $ o S u p c r i d r d~ ~ m p d r i o

o d o ~ n v c s t i g a p ~ cCso l o n i n i s , n b r o v i n d n m e n t c J u n t n do ~ n v c s t i g a q ~ o s

Coloniais ;
E s t n J u n t a , n?, f o r m 4 z c t u a l quo lho f o i dnda p c l o Doc. L e i
35395 de 26 dc Dczcmbro de 1 9 4 5 , c n c 3 n t r n o s c u n n t o p a s s n d o na "Co-

m i s s g o do ~ a r t o g r n f i n " , i n s t i t u i d a p o r Dcc. do 1 9 de A b r i l d o 1883.


Snbomos j h d o c s t u d o d o D:.rcito

T o l o n l ~ lI n t o r n a c i o n a l como,

f i u r n n t c o a 6 c u l o XIX, as o x p l ~ r r ~ g 5 c :ac,,gr&fic:ta
s
c , s n s t i t u i r a m a ca-

pa corn q u c s e o o u l t z r n m cs t o n d d n c i a s p o l i t i c a s d f ~ vs6 r i o s E s t n d o s
curopcus.

,'I c l a b o r r ? g ~clns
~ c e r t a s g c 3 g r A f i c ~ t sc m s t i t u i u d ? n t ? o

cm pouco u r n nocossicladc pc,ra a p o i ~ ro dcnonsi

a ocupng$o c f o c -

-rn2

tivpVd o s t ~ r r i t 6 r i o s .
h

C O ~ ~ S Sdc
~ OC a r t o g r n f i a

f o i c x t i n t a p o l o Doc. 26180 d c 7 do

J a n c f r o dc 1936 c s u b s t i t u i d a p c l n J u n t a das ~ h i s s ~ o~ sc o ~ r h f i c nc s
dc ~ n v c a t i g ? ~ ~ &
C os l o n i n i s .

fi

o ~ c l ? , t 6 r i o(lo Doc,

L, 35995 q u o nos o x p l i c n o s t o ali-zrgamon-

t o ~c f u n q g c s :
v ~ r o c u r o u - s ozssim a m p l i a r o o s f o r q o f o i t o no s c n t i d o d o r o c o n h c c i n c n t o g o o g r d f i c o d e s n o s a s s p o s s c s s ~ o au l t r a ~ s r i n a sa novos
t r a b a l h o s d c m i s coinplotn o c u p a ~ ~coi e n t ifi c n , s i s t e w t i z a n d o c
o r g a n i z a n d o o quc no camp9 d z g c o l o g i s , d a b,2t$nica, da z o o l o g i n ,
da a n t r o p o l o g i z c dn d t n o g r n f i a sc v i n + a fizzendo pDr i n i c i a t i v a de

o r g n n i s m o s d i v c r s o s ou d a s c o 1 6 n i n s t ' ,
Mas a o r g a n i z n q b da J u n t a t a l c m o f o r t % d ~ s c n h n d ap c l o Doc.
26180 impodia c, p c r f c i t n c o n s c c u q ~dos
~ ~ f i n s ,;n v i s t a .
0 s qrg:'n%srnosc

cluc, n o s 6 c u l o p s s s n d o , so crinrr?m com o b j c c -

t i v o s , p c l o monos n p n r c n t o s , d c orclcm c i c n t i f i c a , corn3 a ,\suolai;~qG


I n t c r n a c i o n n l A f r i ~ ? ~ n n(,a u c c s s i v e r n c n t e , " ~ o a i s s G od c E s t u d o s d o

Socfcdodo dc G e o g r a f i n , ~ ~ p r e a c n t a r a m - s cs o a p r o c m o 3 r g a n i s a o s p a r ticul?.ros.

? ~ ~ n s t oc

oxplor?p;os

l ~ ~ h s r n ~dEn so c n r t n s g o q g r h f i c n s

quo

o x i g i n grduss

no . ~ c r t z c ~dcm-.rclp?o
,
do t r o n t o i r a s c c ~ u l c u l o as o l i n -

drc13~3sd o g c ~ g r ~ f f izs i c a

o c o n h c c i n o n t o da N a t u r u z a n q s p n f s o s

novos f o i f i c c r ~ d oc o s p c r t i c u l n r u s ou, qunndo m u ~ t o , ;is Univorsicladcs Mctropolitnn~.~.

D o n t r o om pouco, por6%, nn o p i n i z g i n t o r n a c i o n n l j & nx3 bas-

t s ~ -o* c o n h c c i m c n t o cl,: g o o g r n f i c f i s i c n p a r a s o c o n s i d o r a r n ~ o t 8 n c i a c o l o n i a l q u i t e d o s s c u s d c v o r o s d c rovo1:zc;iio dj>s t e r r i t h . o s


tropiczis.

Urn c o l o n i z a q < < o f c i t n corn c r i t 6 r i 9 , d c v o a s s o n t n r no

4 -

c o n h c c i m c n t o s i s t c r d V t i c o cia n n t r o p ~ ~ l o i r , ion o t n o l o g i a , d o s povov i n d i g c n n s , dr? goologi?,, d?, fzun?", d n f l ~ r n ,do clirnn..


0 s portugucsos
s i d a d o c i c n t i f ic?",

..

~ K Js<<o d o s i n d i v i d u o s d c m a i s d c s p e r t a c u r i o Tcmos d o r c c o n h c c o r quc n i n d z h6 p o u c o s nnos o

n 3 s s o c ~ , n h c c i m o n t o g e r ~ ckUs
~ l c o l b n i ~ se r n dcf i c i o n t e corn o pri?j u i -

z o d a s z c t i v i d ~ ~ d cp so l i t i c a s c c c o n 6 m i c n s quo a 6 c a n fundnmcnto n o s a c c o n h o c i m c n t o podcrn s o r c o n d u z i d ~ ss s c l a r o c i d n n c n t c .

fi

p o l o c o n h o c i m c n t o d c s i n t c r c s s n d ~da n r i t u r o z a c d o hornom d a s

r c g i S c s a c o l o n i z a r quo h o j o s c dcvc crjrnoq:lr


Ern 1936

U~II~:co13nizn(i~r3,

Govcrna v i u q u c s o t a r n a v n i n d i s p o n s A v c l ch::mar

no

E s t n d a o o n c z r g o do n c u l c r a r o f omonta,r a invost igagc<o c i c n t i f i c a


dns col6nins.

h c d n q g o dc J u n t a , p o r olsra d o Mjlinist*~'
r

Dr. ~ o s 6Boss,?,, Prcsultou i:n nC',ig20 z S ,rniss:o

A:zs ~ o l h i a s Snr.

clc " a r t o g r n f i n do vo-

g a i s g o t ~ l o g o s , zoologos o botkinicos.
Em 1945 clcu-sc-lhc
tudus.

m:l,ior ?,mplitudi: c r i r t n d o n o l n T c n t r o s dc E s -

~ i s s s c sc i c n t i f i c z s p n r t c m t o d a s o s n n x p , n n t r a b n l h o s do

cc~npo nF,s c o 1 6 n i z s , r o g r c s s z n d o com m z t c r i a l quo n s s m c x s c o r r e s pondontcts h q u i

,".

c p o c a d n s c h u v z s n o s t r $ p i c ~ s , 6 o l a b ~ r n d oo c l a s -

s i f i c n d o nos g n b i n c t c s .
V a j n m s s coma s c t r a d - u z i u c s t c ponsamcnto n a s d i s p o s i ~ a o sl o -

gcis,
0 nrt,

c i c n t i f f cz:

l Q

c3mcpr: p o r d c t c r m i n n r 1s ~ b j o c t i vd::~ i~n v c s t i g n g G o

" 0 M i n i s t r o das ~ o l 6 n i . zpromovo


~

intonsiffcn

o c u p a ~ g oc i -

::

c n t i f l . c n .do u l t r a m a r , o s p c c i a l m c n t o a f i m d o :
a ) M c l h o r c r z s c o n d i q G c s ccon6rnicts o f f s i c n s (12 v i d n d o s i n digcnns o d o s colqnos;
b ) E x p l o r a r o f i c l 6 n t c m o n t c o s r e c u r s o s co10ni:xis;

c ) C o n t r i b u i r n?,ra m c l h o r n r o c o n h o c i n c n t o do g l o b o " ,
E o mt, 6" ? . t r i b u i
"A acq&

;d

Junt::

a o b r n dc i n v c s t i g a q g o c i c n t i f l c a .

d o M i n i s t r o d z s ~ o 1 6 n i a sr o l n t i v n r n o n t c

?L

invcstiga~~o

c i o n t i f i c n n o s d o m i n i o s dzs c i 6 n c i a s g c d g r j f i c a s , g o o 1 6 g i c n s , a n t r 0 ~ 0 1 6 ~ i c ~ o~ tsn, 0 l 6 ~ i c n so d c z o o l o g i a o d o B o t B n i c a t ~ x o r c o - s o at r n v d s cla J u n t n das

M ~ S Y ~ C ~S

c o ~i cr m~ of do 1 n v c a t i g s ~ z o sC o l o n i a i s

q u c r?brcvind:~montc podc s o r d ~ s i g n z d sp o r J u n t n do 1 n v o s t i g a q o " o s

~olonizls"

A c o n p o s i q f o dc J u n t z vom r c g u l a & r - ~no a r t ,


"A J u n t ? . sor;

8Q:

compost?, do urn n6moro i l i a i t n d o dc rncmbros no-

mcndos p c l o M i n i s t r o dns ~ o l 6 n i a ap o r p c r i o d o s d e q u a t r o n n o s somp r o r c n ~ v ~ ~ v c oi s d, c modo :!. t c r c m n c l 2 r e p r o s u n t n q ~ o0 3 v d r i o s ramos clo ci8nci.n

c1.c

quc so

cup^,,

:l,s U n i v c r s i d n d c s r: o ~ i n i s t 6 r i oda

~nrinhc"."

E s t c c t l r 6 . c t c r n p r s r ~ n t ~ o m o n t cfluid^ q u o n J u n t a crprcsontn sabclnos j?, quc. lhe f o i c o n f c r i d o i n t c n c i ? n n l a c n t o , p a r a c v i t a r quo


homons do c i 6 n c i a s c t r a n s f o r m a s s c m om b u r o c r , z t : t s ,
!,!as

a J u n t n al6m do urn o r g n n i s m o t 6 c n i c o 6 urn o r g n n i s m o admi-

n i s t r n t i v o ( n r t . 701, crnb~r?,nzo t c n h , ~p o r m i s u h ' t s s o g u r n r a administrnq,?~.

~ ~ ~ s sdi irsnp 5 c do urn3 c o m i s s z o c x c c u t i v a , de t r 6 s aembros (art.10)


c c?um s c c r c t ~ r i c . .pnrr: o c x p c c l i o n t o r e g u l n d n n o s n r t . 4 0

c. s o g s .

A Juntc do ~ n v c s t i ~ z q z cCso l o n i n i s f o i n l t o r n d a , ern pormonor,

no q u o r c s p o i t n 20s w u s s c r v i q o n b u r , ~ c r & t i c o s ~) 0 1 0 9Doc. L c i s


nQ 35456 de 18 clc J n n o i r c d o 1946 o 95638 dc 13 do Mnlo do acsRo
ano.
Qunnto bs n t r i b u i p z c s pr&prinrncnto c i c n t f f i c n s

:I

Junto cxorcc

&

c sun r,cqno, na 1 b n t r 6 ~ o l o ,a t r n v 6 s do i n s t i t u t o s c c c n t r o s c s p o c i n l i z n a o s ; n a s ~ o 1 6 n i ~ s z, t r - v d s d b m i s s j c s c i c n t i f i c n s , v o l a n t o s ,
scm s c d c d c f i n i d a .

Cap. V I

62

- 0 s g o v o r n o s c ~ l o n i z i s , A p o s f $ < o politics
nndor n::

col6nln.

e s o c i a l d o Rover-

G o v c r n n d o r o s g o r n i s , g o v o r n n d o r c s clo

nia, aovcrnadoros subzltcrnos.

~016-

V n c a r r o g n d o s d c govcrno. Uon-

ras c p r c c c d ~ n c i a s ,

vimos ja/ndrninistraqzo

s u p c r i o r da 1 m p 6 r i o c o s s e r v i q o s p c l o s

qr~:l.is s c p r o c c s s n n n c t i v i d - , d c do govornt] c e n t r i z l ,
vor

o r g : ? n i z : ~ q g o n~ , G m i n i s t r , : t i v s n n s p r ; p r i n s

Tomos n g o r n q u o

c ~ ) l d n i ~ t sonclo
,
se
"

d i s t l n c { u c m t~rnl16rn :?a clu .s c s p 5 c i c s d c ~ d m i n i s t r a g : ~ c~c, n t r s l c l o cnl,


Comocumos pel:?, c c n t r n , l ,
CVIF*

c o l 5 n i l t \ , m urn g a o r n : : d 3 r ,

quo

6, d o n t r , ~d o l n ,

a suproma

~ u t o r i d n c l o- , d m i n i s t r z t i v a .
Coino

)-\X v;-ri?,s

g ~ v u r n n ~ o ,rw~rs, x s ,

I: J
3s

p 6 ~ dic ~g o~v c r n ; l d 3 r ? s irnpr)rt;: Cist i n g u i r 0s


f i o v c r n z d o r o s dc c o l h n i n , o s p o v o r n a d o r o s d o

p r o v i n c i n , o s g o v c r n n d o r o s do d i s t r i t 3 o o s o n c n r r o a a d o s d c Roverno,
V C j,,rnoa

s u c i n t :mcnto,

oln quu c o n s i s t o c n d : ~um d c s t r ~ sc:1rg(3s:

- l ~ n g o l n , fIoqnml3iquc

Em 3 d n s n o s s n s c o l 6 n i s s

dia

- o s g o v c r n n d o r e s s?"o c h a m d o s
&

F:

E s t a d o da fn-

l t g ~ v c r n a d ~ ~ rgoc rua i s " ,

A s duas

p r i m o i r n s s z o c o l 6 n i - s d i v i d i d a s ern p r ~ v i n c i n u , ondo hA o u t r o s gov e r n n d o r e s , mns s u b z l t u r n o s ,

o s dc ppovfncf,L.

Nn f n d i n h X 3 t c r r i t 6 r i o s o n c r n v a d o s na ~ o n i n s u l u~ n d u s t h n i c n ,

a o g s v o r n o d u r dn f n r l i a tam, p J r t r a d i p z o ,

acrnl.

t i t u l o do ~ ~ v c r n : x d o r

vcm z p r o h $ s i t o r u l c m b r n r q u a o p r i m c i r o g,)vornildor dn fn-

d i : ~f o i D, F r a n c i s c o d c , , l a c i C a quc rccijbcu o t ? t u l o di: p w c r n n d o r

~ c r n cl V f c o - R c i d:

fndin,

U m z s vi=z?s -.:~s gi'v .rnz?.doros da f n d i n . o r n d : ~ d o9 t i t u l o dr: V i c o -

Roi, r , u t r n s n z o , c o n s o ~ , n t c2"s c o n v o n i 6 n c i n s

, l f t i c r , s :)u o closc j o

d o r c i honrr.r o govcrnrxlor nomcado c o n

roprosi:ntaq,<,r, p o s s s n l ,

0 g r a n d c i i f o q a o do ~ l b u q u o r q u cf o i

36

a, sun

g ~ v c r n n d o rg o r a l , quo n:.m

Hoje urn d i n o t i t u l o dc govornnd(3r g o r n l m n t o m - s o a t c n d o n d o


;*s

t r r - d i ~ z c sc'd c?.rgo,

Qunnto no dc v i c c - r a i , d o s n p n r o c o u , corn o

r o g i m c monArquics mzn -.ind? no f i n d3 s h c u l o p a s s e d ? o I n f a n t o D.

:Ifonso f o i c n ~ f ~ ~ dfnCi2,
c
con o s s c t i t u l o .
e:

N?s o u t r n s col6nin.s o govorn:rimor 6, s i q p l o s r n o n t o , p3vorn:sdor


dc col5ni.z.
s\~o c n s o c s p u c i n ~ .d o . L n g : ~ l nc ~ o q , ~ r n ~ ~ i qc u~ o
j l ,6 n i : i sd o v n s t a , ox-

t o n s 5 0 t c r r i t o r i ? , l , om
v i n c i n subordinndo

Em ..ngoln,

GO

c a d n p r o v i n c i n e x i s t u urn g 3 v e r n n d o r do p r o -

g ~ v c r n ~ ~ dg co rra l .

FdoQ:~.m13iqui: c: no Zstr).do da

f nclia

o x i s t om d i s t r i t o s ,

c n o s c n s 9 s c.sp(:cfn,is dc d i s t r i t o s o n c r : i v n d o s em t o r r i t

6::iro

"
(~t:mno,

Diu c CnbinGto)

JS

5ri.o a s t r n n -

i n t c n d o n t o s n d r n i n i u t r : ~ t i v o s q u e sc

o n c o n t r n m ?" f r c n t c d c l u s , t 6 m o t i t u i i f 3 h o n o r f f i c o dc f i ~ v c r n : ~ d o r o s
c?c c ~ . i s t r i t o , om v i s t n . d n s P G l n ~ z ci n
~ t c r n n c i o n : t i s f r o q u c n t o s corn

z u t ~ ~ r i d z ~ e-os
l c s t c r r i t h i o s v i z i n h o s , ondo podc c s t n r om jogo n s o -

Finrslmcntc t c m o s nintl::

nn.s ? . u s s n c i n s tlos g1v::rn:idorcs

ou

net

v ~ c - ~ t u dro: ~g o v e r n 0 os " c n c ~ ~ r r c ~ : ~do


d o govorno"
s
q u e s u b s t u t u e r n gq u c l - c s , " o c t u n n d o como g o v o r n c d o r o s " ,

coao dizorn o s i n g l o s e s ( a c -

t i n o governors).

V o j n n o s o s g,~vorn~?,c'.orcsc o l o n i n i s :

l? oxtrom:~,montu irnp,)rt,-.nti: n d t n r m ~ sborn qui: v:mos

a g o r a tomnr

c a n t n c t o corn f u n q z c s scm p ~ ~ r i d n c lnn


o adrninistrn~zo motrcpolit~nnn,
ondc nZo

,:utoridadc q u c s o p o s s a c 9 a p n r a r

b~

do g ~ v o r n z d o rc o l c -

ninl.
E s t c p o s s u i urn? posiq:o

Gnicn, q u c r p o l f t i c , ~q u o ? soci:zlmcnto.

P o l i t i c n m c n t c , p o r q u c n<;o

s6 o g ~ v c r n n d o rr e p r o s o n t n a s o b c -

r z n i n p o r t u g u c s n o p o r t a n t o o p r 6 p r i o c h o f c d ~ E s t a d o , como conc c n t r z om s i o s p u d u r e s c c , t r i b u i q ; j c s
v j r i o s ministzrios,
Estrangciros.

Elc

df s p o r s n s na n'1ctr6pole p e l o s

s ~ l v oo s drt g u c r r * l ,

6,

podo d i z c r - s c ,

~ C L~

u s t i q ao d o s ~ e ~ s c i o s

a i n i s t r o do toctns n s p n s t z s ;

o g ~ v o r n n ? ~ ogrc r z l d c s p a c h n t o d o s o s w s u n t 1s: d3 i n t o r i 3 r , das oh r n s p 6 b l i c r , s , c l n cconomia, d n s f i n n n Q c z s , c t c ,


Em ..ngoln

Fhoqrlumbirlu;, h& ~ , i n d nu n ~ c c r e t : $ r i og o r a l crn qucm o

g o v c r n ~ ~ d opoclc
r
~ 1 c J c g a r? s s u n s f u n ~ o " c s( como c,'l 9 s s u b - s c c r c t & r i o s ).
Q u n n t o n o s n e g 6 c i o s ~ s t r : ~ n g e i r od s z: rnctr6polo q u o l h c mnrcn

o cr.rninho r, s c g u i r , pocl-cnclo o g o v c r n a d o r pordrn f u n c i o n a r cnmo ngont o 6 . i p l a m ~ . t i c o n z s rcl?.go"cs

corn o s t c r r i t A r i o ~v i z i n h o s ,

t:mb6m quc o govcrnnclor nZo t o m i n g o r ; n c i a


p o i s o p o d o r juCicir.1

indcpcnclcntc, e

movimcnto d o s m L g i s t r n d o s

170s

Dissemos

n o g 6 c i o s dn j u s t i q : t

d o s : ~ l i o n t : z r quc z t 6 o

6 t l c t c r m i n n d a p e l o S ~ ~ n s o l hSou p o r i o r J u -

d i c i $ . r i o , quc f u n c i o n c j u n t o do ~ i n i s6tr i o dns ~ o l ; n i n s .

Tcmos p o r t n n t o quo o g x r o r n n d o r gozn duma p ? s i p ? ~p o l f t i c n , 6 n i cn,

mas ?.inti?* h5 p o r v c z c s qucm dig?" q u e s o d o v c r i e d o s c c n t r n l i z a r

m?do n a c l r n i n i s t r r ~ c ;c~o~l g n i n l , quo o s g o v o r n a d o ? o s t6m uma coapct6ncF7, m u i t 3 r c s t r i t n ,

IT~Q

nssim,

310s t6m, n z v o r d a d o , umn am-

p l a nutoriclncla, c aindr. b c n, p o r q u c so n i o or:: i r n p a s s f v o l ,

cb na

r n ~ . t r 6 ~ o l o r, c s o l v o r o r n - s o :is q u i l s t 6 u s in6norns qgc s u r g o m a c a d a pass o dos v;,rfos

$ - c p ~ , r t ~ m o n t odns
s 8 col5nins.

0 MinEstro d a s c o l 6 n i a s

super-visor

om r e l a q z o

?L

- em linguagem ci119~153~r:;f - urn

p o l i t i c a co'lon!.al ; ev5.donteuictn:e

LIB

s e pode ocupar d o s p r o b l e m s menores, a i n d a q J e j i x p o r f a n t e s .


cabem a o s g o v e r n a d o r e s ,

nzo

129

~6 quando nas c o l 6 n i a s f a l t e r . o s t s ~ n i o o s

ou q u a i s q u e r a u t r o s mcios, ou s o j a p r e c i s o d a r u n i d a d e a o s p r o b l e mas,

quc e s t e s devom v i r para a ~ e t r 6 ~ o l se , mesmo n e a t e s c a s o s ,

devidamekte i n s t r u i d o s ,
Dissemos & pouco q u e o g o v e r n a d o r tern uma proemincnte p o s i q i p
polftica e social.

Sob c s t e 6 l t i r n o a s p e c t 0 n;o

n n r , c6 na ~ e t r 6 p o l ca posiC$o
soa ds c o l b i a ,

e n

do g o v e r n a d o r que

6 p o s s i v e l imagi6

a nrirneira pes-

sun f a m i l i a n p r i a o i r a f a m f l i a da c o l 6 n i a . ~ a i

a i n f l u 6 n c i a que eBo pod0 t o r no mcio,

(Torno t i p o c a r a c t e r i s t i c o

d c s t a p o s i ~ g oGnica, nas c o l 6 n i a s i n g l e s a s

6 o governador

6nica

p e s s o a quc a s s i n a o s e u nome o d e s p a c h a , com t i n t n encar'nada.

g o v e r n a d o r i n g l G s r e p r e s e n t a n d o n p e s a o n do R o i nn colAnia, n s o d6
j i m a i s a d i r o i t a a qualquer possoa

- p o r muis i m p o r t a n t e -

porque

c s t d no Sugar d o S o b e r a n o ) ,
Do e x p o a t o r c s u l t n q u o o g o v e r n a d o r , port;:3@ s i m b o l o d n ~ r b - p r i a s o b c r a n i a goza dc h o n r a s c s p e c i a i s .

~ i h r i a m e n t e6 iqndn e ar-

r i n d a a b a n d e i r a n a c i o n a l no a n s t r o f r o n t o i r o ao p a l & c i o govornamcntnl, e k p o r t a d e s t e h ' ~umn g u s r d a permanonto.


D i z o a r t . 2 2 dn Cnrtn ~ r g f i n i c a :

"O governactor g o z a , em t o d o o t e r r i t 6 r i o d : ~col6nit-t, d a s hon-

r::.s que colnpetcm 20s L l i n i s t r o s d o Governo dn ~ o ~ ; b l i c n t, e n d o n e l e


p r s c c d 8 n c i a s o b r e t o d o s o s f u n c i o n 6 r i o s c i v i o c m i l i t a r e s que s i r vam, ou, por o u t r o s motivos, e s t n c i o n a m n2 c o l t n i n ou p o r o l a %?ans i t e m , o x c l u i n d o o P r c s i d e n t c dn ~ o p G b l i c a , o P r o v i d o n t e d o ConseA

l h o o os M i n i s t r o s " ,

So o g o v o r n d o r f o r a i l i t n r usa o s t r o l n s como g e n e r a l ,

Se go-

v e r n n d o r g c r z l u s a 4 c s t r e l a s om fila no onnh;io da annga,


63

r)

i\Tomc?,,Sao, rcpondu qgo e cxoncrnc;.;~ d o s g o v o r n : ~ d o r e s ,

Vejclmcs c;gtDra oomo d q u e o govorn;idor


b a r 5 0 as

SUSS

s o b p r o p o s t z do M i n i s t r o das ~ o l 6 n i a s " ,

Q u i s - s o m,wc?x bcm quo c l e nzo

d:

do govornrsdor 6 f e i t a

..

em Consclho de M i n i u t r o s ,

s6mente urn r o p r o s e n t n n t o do M i n i s -

n l g u ~ mquc t e m q u c mantor n p o l f t i c n n n c i o n n l .

~ o n s t i t u i q g ode 1911, o g ~ v c r n r ~ d oor6L


r
at;,

No ~ e g i m o

dopois dc oscolhido

p c l o Govcmo, p r o p o s t o no Senado q u e a p r o v a v a ou n c o
Ezt:

corno a m -

fun&?s.

D i z o -.rt, 1 9 dn C, 0, quc 'In nono:tq,;o

tro,

6 nunoado,

:t

sur. c s c o l h a .

cr:>, tzmbbm a t r n d f q g o romvn?va


A n o s s n l c i , nlEm dc o s t n b c l c c c r q u e o g o v o r n n d o r

d:; c o n f i -

a n 2 z d o q o v e r n o i n t e i r o , t o m p r c c n u q z o s p a r a g a r a n t i r n sun o s t a b i l i d r ~ d o . 0 p o r i o d o normal dz s u n comiss%

ds 4 anos (c, O,art.20$

t r c d i c i o n n Z quo a e o m l s s ~ os e j n tompor;ri:-L,
p?"r:: g c r z n t i r no govcrn::dor

de 3,lguns a n o s ,

urn c c r t o p e r i o d o de tempo om quo p o s s n

d u r n r c mostrr,r q u z n t o v ~ ~ l cmas
, s i m u l t a , n s : ~ r n c n tnZo
~ Gonv6m doix&- l o por l a r g o tempo l o n g c dn ~ o t r 6 ~ o pl oe i s a s u c ~p o s i q x o

kgo n l -

tc q u c p o r v e z c s podcr;" t c r " ~ c r t i g c n 3,~ ~Apoifido p o l n o o n f i n n ~ a


d o qovcrno,

l o n g e d o c o n t i n o n t o , corn c o r t a s dificuldndes do corn-

n i c n q g o , podc s o r 1ev::do

n a b u s n r d o s aous p o d e r c s ,

0 P r o f e s s o r D o u t ~ rM n r c c l l o C:bctnno

da o p i n i g o quo n l o i nEo

d c v c r i a p o r m i t i r cut&z rcconduqdo d o s g o v o r n s d o r e s n n s poqucnns coam cr.sos o s p o c i a i s ,

lSnias
.

d-s

porquo o l c v a i , f n t n l m c n t o , s c n d o

o p i n i i c s 1 ~ c : ~ i sd ,o s poquenos o i r c u l o s o p n r t i d o s con-

tr;,rios quo n o o c s s h r i z m c n t c aparoccm nos pcquonos meins,

Urn poquo-

n o p c r i o d o dc d c s c n n s o n z h 1 e t r 6 ~ o l c ,no fim d n Tomissno, ondc a s


s u a s r c % Q ~n p t i d c o s f o s s o m c x p o r i r n c n t n d a s crn outros : ~ s s u n t o so dando tempo a u r n d c s i n t o x i c n q < o d o s p a r t i d n r i s m o s l a v a i s , s o r i n uma

rncdid?, p r u d c n t c c dc lsom c f c i t o ,

gernl 5 port:-.nto, o d o 4 cm 4 n n o s r e v o r a p o s i -

0 principio

qEo do govcrn:.dor,
S o o M i n i s t r o n'qo q u i B c r p r o p o r
ru f n z c r

quc: fic,:r

q u i c t 0 , p o i 3 h6

fim da q ~ ? ~ d r i d n i u z r t , 20 $ lo-

:i

roconduqc<o, n ~ d am n i s t o m

p e r i o d 0 d~ 30 d i n s ?,ntcs d o

Urn

- p 3 r ; ~a d c c i d i r .

Sc

o Ministro

t n l nc<o f i z c r , o g o v c r n z d o r c z i ,

P o r c o n s i d e r n q h p c s s o ~ ~o l c o n v c n i 8 n c i n d o d i g n i d a d c , nuncn
s c dcvi! d e i x n r quo o g o v e r n n d o r c n i a nz pr6pri:i col;nin,

s o n z o vo-

mnis uaa v e z n vclhcz f<bul:-t do 1050 moribundo..

rificar-so-in

chamr>r-sc o g o v c r n ~ . d o r

p o r i s s o h;.bito

tActr6polo d i x s a n t o s do

m6s f n t r , l ,
0

M i n i s t r o d ~ ~s o l 6 n i ~ ~p os r, s i s 6 , nao podo d e m i t i r o g o v o r -

m d o r durr..nto

,:,

sup. c o m i s n ~ o , p o i s z q u c l u

d:t c o m p o t 6 n c i a d o

s o l h o d c M i n i s t r o s ; c ~ o n c r ; ~ - l od quo sim ( q . 0 ,
P c l o ~ z t .2 3 d : ~C.0,
1 6 n i ~scm
~ p r 6 v i r * liccnq:"

?on-

a r t . 20 $ $ 28 o 3 ~ ) .

o g o v c r n a d o r n z o s o p3do a u s o n t a r dn codo M i n i s t r o .

DL c n t r o as 6 ~ ~ r : % n t i quc
: ~ s o g o v c r n n d o r goza, s o b r o s s a i , p e l n
su?" import$n$%a,

P.

d o art. 26, p c l z qunl nzc pod0 o l o sor d i s c u t i -

do nos t r i b u n n i s d:

p r 6 p r l l : ~c o l 6 n i a .

Tom dc

SOP

dcrnnndsdo " n : ~ co-

rnnrcn Clc L i o b o a , s ~ ~ l vqunndo


o
pnra n cnusa s c j n conpotcntc o u t r o
t r i b u n ~ J(1;: ~ h c t r 6 ~ o lou
c do. d i v c r s a cg>l6nis,
p r i v i l E g i o dc

fore".

ou quando h o v c r o

~un~6d
e os Governador:

64.-

J & a n t e r i o r m e n t e nos ocup&rnos da f u n ~ g ol o g i s l a t i v a do gover-

nador.
Vimos entgo como a s u a compet63ncia 1 ~ ) g i s l a t i v a b r a n p e a s ma-

+,Arias que, ngo t o c a n d o nos i n t o r l o s s e s s u p e r i o r e s da politic:^ co161

p o r t u g u e s a , r e s p c i t a r n oxclusivarnentc a o t e r r i t 6 r i . o dn c o l 6 -

n i a qae governs.

ITS, assfm, durts c o o r d e n a d a s a d e f i n i r a cornpot6ncf;l. l o g i s l a t f v a d o gobernador: em r a z z 0 d e m a t 6 r i a

a s s u p t o s q u e n<?o ~ n v o l -

a dcf i n i q g o d o p r i n c i p i o s da p o l i t i c a c o l o n i a l p o r t u g u e s n ; em

raz& do l u g a r

- a s s u n t o s que se r e f i r a m a p e n a s & c o l 6 n i a governn-

da.
Sabernos tamb6m q u o a compet6ncia 1 e t : i s l e t i v a d o g o b e r n a d o r s o
e x e r c e s o b a forma d e d i p l o m a s 3 c . g l ~ l n t l v o s ( c o r r e s p o n d e n t e s a o s
d e c r o t o s - l e i s metropolftanoo ) e p o r t u r i a s .
03

d i p l o m a s l ~ ~ g i s l a t f v osaz o p u b l i c a d o s p o r i n i c i a t i v a do go-

v c r n n d o r ou p o r d e l e g a ~ g om i n i s t e r i a l .

0 s da sua coapet,Gncin p r 6 -

p r i a dependem, regra g e r a l , d o v o t o a ~ r o v a t i v od o ? o n s o l h o do Go-.

v e r n o , quo pode ser s u p r f d o por a p r o v a ~ ~do


o Thfniutro.

~ 1 6 r nd i u o o ,

s i n d a h& c a s o s em q u o o diploma ngo ?ode 3 c r puTt1.icad0, rne3rno quo


"

t e n h . ~F o r si rz aprovaciao

d o Consslho do Gov9rno: s g o a;; h i n h t e s e s

em quo sr: e x i g e um:s a u t o r i z a ~ g om i n i u t e r f a l , .


A f u n ~ ~ zl on g i s l a t i v a do g o v e r p a d o r vem r e g u l a d - ~n o s zrt:., n;

42 :, 19 da C a r t a ~ r g i i n i c a , 03 a r t s . 13 a 4 6 r o f e r e m - u ,

compet6n-

c i a pr6pria e o a r t . 47 & compatdncia d o l e g o d o ,010 M i n i s t r o .


Cstc

2rt. 4 7 foi f n t r o d u z l d o n a % r t a O r g g n i c s na r o v i o s o de

A sua i n c l u s g o j& tern s i d o d i s c u t i d a ,


qilc:

:3e

Vejnmos, p o r t a n t o , ~ r n

fundarncntou o l e g i s l a d o r .

Sabernos q u o na admi n i s t r a ~ g oc o l o n i a l , como na adrninist,rag&


urn
N

GRO,

g e r a l , se encontram, de um l a d o ,

03

p a r t i d & r i o s da contraliza-

do o u t r o , o s p a r t i d & r i o s da d o s c e n t r s l i z a ~ ~ o ,
A C a r t a ~ r g g n i c af o f e l a b o r a d a om 1.933 sob a impress50 d o s ? r e -

j u i z o s cnuszdos p e l n c x c e s s i v a d c 3 c a n t r s l ~ z a ~das
~ o l e i s anterioros,
principnlrnente, no regime d o s a l t o s - c o m i s s a r i a d o s ,
Vimos j$ o s i n c o n v e n i o n t e s enormes que d a i resultnrarn,

urn l a d o ,

e tcnd6ncl:t contrifue;a

cm r i s c o a unidade

pop

do cada uma d a s c o l 6 n i a s , pondo

n a c i o n : ~ l ; p o r o u t r o , c: cox a s p e c t o s de

rnuito mrbior g r a v i d n d c , o cnos f i n a n c e i r o d a s n o s s a s co16nias.

Ma

vdrilzdc, a s i t u a ~ z of i n a n c e i r s t d a s c o l 6 n i a s chcgou a um e o t : ~ d od o -

p~.or~vel,
:\lzo h a v i 2 orsamcntos ou h a v i a o r 3 a m n t o c quo s o nzo cumpriam,
or~;amontos def i c i t ~ ~ r l i o scmpr3
s,
& c s p e r a de

subsidies d a ~ e t r 6 p o l e .

Faziam-oe obrao por rnerns a u t o r i z a ~ z c : ;v u r b a i s , os c r o d o r e s aprescntavam-se corn s i m p l e s v n l o s , as c o n t c ~ sh,<o


s c g a s a t a v o sem

30

fechavam.

E como

nern ~ $ 3 0 ,nem mcdida, a3 c01.6nias vii~m-30 a s s o -

b c r b a d a s do d i v i d a s de t o d a a e s p 6 c i e .

NGO eram

s6

iLE

provenisn-

t e ; do empr60tinos da ~ o t r 6 ~ o l ccram
,
nesrno d i v i d a s a p a r t i c u l a r c s ,
a corncrcinntcs l o c s i s ,

E s t e s ou tfnham omprostado d i n h . e i r o ou f c i t o fornetairnentos a


c r 6 d i t o,

Havia a i n d a as d i v l - d a s a f u n c i o n 6 , r i o s c , vo? 6'btirnc, d i v i d a s

is o u t r a s co16nias.
E s t e p r o b l c n a s das d i v i d a o i n t o r - c o l o n i z , i s

fo?. dos do d i f i c i l

r e s o l u $Go,
Como s u r g i a a d i v i d a duma col6nj-a p a r a c o i o v t r n ?
Passava-so o s e $ u i n t e :

urn f u n c i o n h r i o , r e s i d e n t e em L i s b o a ,

(,?anomeado, p o r exernplo, p a r a a f n d i a .

zra < ; s t a c o l b n i a que, em p r i n c i p i o ,

I ~ C
iir:via

p a g e r a viagom.

Mas om Louron90 Marques o f u n c i o n 6 r i o t i n h n dt: n g u a r d a r , d u r a n t o

~ l g u m asernanas e a t 6 rncses, embarqus p a r a n f n d i s .


sc p o d i a c s t a r

& cspera

OFii

como nzo

dc quc c s s a col6ni.a e n v i a s s e o d i n h e i r o ne-

cass6ri.o a o pagarnento (10 f u n c i o n & r i o , MoEambiqrl ? o f o c t u a v a uma op c r n ~ g odc t c s s u r a r f a pagando d o s seua c o f n e s , s o mcsmo tempo que
d c b i t a v n a i m p o r t $ n c i a r e s p e c t i v a na c o n t a c o r r ~ n t edo seu Tesouro
corn o E s t a d o ds f n d i a .

Actuava a s s i m corno c r , i x n d l ? s t a c o l 6 n i t ~ ,

a q u a l , t c n d o no s o u orqarnento v e r b a s p r c v i s t a s p a r a e s t c s c a s o s ,
c n v f a r i a p o s t c r i o r m c n t e a s somas d c v i d a s & c o l 6 n ~ ed o Mo$ambique.

Mas a m a i x p z r t e d a s v e z e s e s t a s d o s p e z a s eram f e i t a s som a s


f o r m a l i d s d c s o a s c ~ ~ u t e l xi ns d f s p c n s & v o i s o ficavnm p o r s a l d a r p o r
p a r t o das c o l b n i a s b o n e f i c i a d a s , o r i g i n a n d o ctm s i t u : ~ ~ " l confusn
o
dc c r 6 d i t w s c d 6 b i t o s r e c i p r o c o s .
P o r t u d o f u t o , o l c g i s l a d o r o p t o u , em 1933, pop

1171

regime q u e

d e s s c cm M i n i s t r o u r n grandc intemron.ijo nil n d n i n i s t r a ~ g odas c o l d -

nias pcilmftindo-lhe, p o r urn l a d o , o b s t a r a q u o c a d s gov=rnartor fi-

r,

ZC330 2

p o l i t i c - . , ~ c ' i oo govcrnnCor rmis n a 3

duma p o l e t f c a d c f i n f d a ua C a r t a 0rg;nZca

prcte o Ministro

day

(2

coo o oxcoutc-1

c q - ~ ct,o? coma f i c v ' l . n t ; r -

Co? h i a s ; por o u t r o , fisca7-'zai*,

r o c t i f 5 car

c s u p r i r o s a c t o s dos govcrnadorcspnr:~ ovf tar a deeordem adm5.nis.-

'cr::~t
i v a c fi n a n c c i r a .
A Carta 0 r g g n i c a a p r e s c n t a v a - s e d o f a c t o con urn c a r 6 c t o r

am-

p l tsvontc c e n t r ; z l i z n d o r ,

Em 1945 entendcu-se quc s c r i a p r o j u d i c i a l m o d i f i c a r n C a r t a

no s e n t i d o de conccdcr n6varnentc nos governadorcc3, p o d o ~ o sque em


I933 tinham s i d o c c n t r a l i z a d o s ,

Mas tamb6m s c cntendeu que havendo o i t o c o l h n i a s t z o d i f o r e n -

t c 3 nas s u a s c o n d i ~ 6 e sn a t m r a f s , nas suus p o s s i b i l i d a d o v ocon6mi0

cas, nos o s t a d i o s dn sua e v o l u ~ g os o c i a l , na l e g i t i m i d a d e d a s a s p i r a ~ 6 e sa a s suas p o p u l a Q i e s , e r a i n c o n v e n i e n t e a p o r t & - l n s t o d a s


nurrla w s m f6rmu1.a r f g f d a ,
Por i s s o , dc acordo corn a opini5,o dc quo as l e i s a d m i n i s t r a t i v a s dcvem ? o r de molde a adcquarem-so fc:cilrnente

i s rcclidadcs (por

quc, oxactamonte, s z o a s l e i s a d m i n i s t r a t i v a s a s que mais de p e r t o


t o m m c o n t a c t o corn a vic?st s o c i a l ) ; e p o s s u i r a m t ~ l c ~ b i l 5 d a dsou f i c i e n t c p a r a q u o so nzo tornem em i a p e c f l h o s dn a c ~ , ? od ~ governans
tos,

a p a r c c e r a n , no t e x t o r c v i s t o d a C a r t a ~ r g g n i c n , os p r c c c i t o s

quc pcrmftcm a d e l c g a ~ hd c podcros que,ndo o cnde o 1Jinj.stro j u l -

guc p o s s i v e l e n e c ( t s s & r f o .

A f n c o d c s t e s p r e c e i t o s , quando o M i n i s t r o

j u l g u e oportuno de-

l o g a r os p o d e r c s i n d i c a d u s n a Carta 0rg;nf c:~, dolog?,-os c o n d i c i o ncrndo a d c l e g a ~ g oc f n s t r u i n d o o govctrnudor s o b r e a forma d o a u s a r ;

quar!do,

:LO

c o n t r & r l o , o M i n i s t r o entondtt q u e

prorerive1 reservar

as r c s o l u ~ E o ; 20s s c r v i c i o s centr:?*fs i n d e p e n d c n t o s dc m i o e d a p r e s s g o d o s i n t o r e s s c s l o c a i s , o n t g o nzo d o l a g a ,


b ) ~ u n ~ gc xo-.e c u t i =

I-como ?.g:;nt,o p o l i t i c o do Govcrnc " e n t r a l


11-como s u p e r l o r a u t o r i d a d @ c i v i l
111-como a d m f n i s t r n d o r s u p e r i o r dz Fazunda
IV-como o r i c n t a d o r da politics i n d i g e n n ,
A f u n 9 z o c x c c u t f v a do Governador vcm roguladn, nos a r t s ,

sega,

30 c

da Carta orggnicn,
0 a r t , 32 fix?, a cornpet6ncia do Govarnador como r a p r e s e n t a n t e

" ~ o m p c t ca o g o v c r n a d o r , cbmo a a o n t e o r o p r o s o n t a n t o do Govor-

1 s - R c p r c s c n t a r na c o l 6 n i a o Govern0 d a ~ o ~ f i b l i c as ,u s t o n t a r
o s d i r c i t o s d a s o b e r a n i a d a ~ a % g oo promovor o bom da co1 6 n i a , em h n r m o n i a corn o s p r i n c i p i o s do A c t o " o l o n i a l e
d a present8 Carta 0rggnicn;
2 9 - E x c c u t a r o f a z e r e x c c u t a r as l e i 3 c r e g u l a m o n t o s em v i g o r 1

.Yo- D a r cxccuqzo c s 3 r u p u l o s a

d i l i g e n t o 5s o r d o n s c i n s t r u -

~ z e sdo K ~ n sf t r o dss ~ o 1 6 n i a so u s a r , p a r a os f i n s l e g a i s

c no i n t c r c a s c p 6 b l i c o , o s podoros quo p o r o l o l h o forem


delogndos;
40-

T c r o h l i p f o t r o d a s c o l 6 n i a s c o r , s t a n t e n e n t e ao c o r r c n t e 60s
c a s o s e z s s u n t o s que s e r o l a c i o n o m corn a a d m i n i s t r n ~ ~d oa
elaborndo
c o l 6 n i a , / t,rirnustraI.rnonte, p e l o mcnou, r o l a t o s s u s c i n t o s e
conf i d e n c i a i s 71,cerca d o e s t a d o d n s ques.;;zos quo maio i n t o r e s s a m & ndmi n i s t r a ~ ~ o " ,

DC

reato, este nrtigo

"O

govornador

6,

u m a g l o s a d o a r t , 30 q u e d i s p E e :

cm t o d o o t e r r i t 6 r i o da co16nin,

o mnis a l t o

a g c n t e a r e p r o s e n t a n t e do ~ o v 6 r n od3 ~ e p 6 b l i c a . . . , " .
E como glosa a i n d n , s e pode c o n u i d e r a r , do p r i n c i p i o fundamon-

t n l f i x a d o no a r t , 33 do Acto C o l o n i a l ,

"I?

supromo d e v c r dc h o n r a do g3vernador, em cada urn dos domi-

n i o s de P o r t u g a l , s u s t o n t n r o s d f r s i t ( 3 s d e s o h o r a n i a na ~ a ~ - o? opromover o bem d a c o l b n i a , crn hnrmonia corn o s p r i n c i p i o s consignadus

no Acto C o l o n i a l " ,
D a d a c s t a n l t i s s i w ~f u n q z o o l u g a r do Govornador

6 aompre

de

grando i m p o r t ~ n o i a c dc grando r e s p o i t o .

JL

em R o m a o s governos d a s p r o v f n c i a s o r a m c o n f o r i d o s a o s su-

prornoo r m g i s t r a d o s d : ~~ o p 6 b l i c a , d e c o r r i d o urn ano d n t:xl:rcfcio do

Seguinm entffo como " p r o c o n z u l ;sf' ou " p r o -

c o n s u l a d o ou d:,,p r . : t i ~ r a .

BJais t a r d e o s g o v e r n a d o r e s das p r o v f n c i n s j& nzo cram a n t i g o s

c o n s u l o s ou p r e t o r o s ,

o s i g n i f i c n d o do c n r g u i n c l u i a sempro a

c x t e n s z o d n r n a g i s t r n t u r a suprema k s v j r i n s p m t e s d o lmp;rio.
P o r t u d o i s t o , porque c l c r o c e b c o e n c a r g o gravivsirno d e z e l n r
c?,

honr:? o a s o b e r a n i a national, nunca so dove r e c u s n r

dor o d i r c i t o de explicnr

n,

urn governa-

s u a s f t u a ~ ~ p~3:r ,n n t o o P ~ S p, r i n c i p a l -

mcntc, sc tovc? d c governlzr crn c o n d i $ & s rnr:~_il~cl.nosas.


0 a r t , 33 dL;senvolvc seg$idrtmente z c o ~ r ~ o t , C n c dl)
i:~g~~v,:rnador

oomo s u p c r i o r autoridndc: c i v i l das col;n'.ns.


0

a r t , 34 a t r i b u i n a o g o v c r n a d ~ ra q u a i i d a d o d e p r i m c i r a a u -

t o r i d a d c m i l i t t l r da c o l h n i n mas f o i rovogado

p e l o Doc-Lei 3 7 , 5 4 2 ,

j6, n o s s o conhecido.
0 art.

35 d e f i n r n compct6r c f a do govorl~:zdor curno a d m i n i s t r a -

d o r o u p c r i o r da Fazenda ~ 6 b l i c nna, c u l 6 n i a .

ompa pa to ao g o v e r n a d o r , como. a d r n i n i v t r s d o r slhperior da, Fazenla

~ h b l i cna~ c o l 6 n f a :

19- D i r f g i r s u p e r i o r m e n t e a p r e p a r a Q g o d o p r o j e c t o do orQamen-

t o g e r n l da c o l 6 n i a , f a z o n d o o b s e r v a r

prazos lsgais".

0s

Vejamos a c s t e p r o p 6 s i t o corno se olabornm o s o r 3 a n e n t o s c o l o n i a f s,


A n t e s de mais conv6rn lernbrar que cada co16ni.a

uma pesson

moral d o t a d a d e a u t onomin a d m i n i s t rat i v a e fi n a n c e i r a .


t e r n as s u a s r e c e i t a s p r l v a t i v a s ,

Port anto,

o r Q a as suas d e s p e z a s e a g l i c a as

p r i n e i r n s i s segundas de a c o r d o con um orr;amento pr6pri.o.


Ora o s orGanerton coloniais eram e l a b o r ~ d o sa t 6

r e v i s g o de

?
i

l L J 4 5da Carta o r g g n i c s de harmonfa corn o s i s t e m a se'guinte.


A col6ni.a r o d i g f a

urn p r o j e c t o de orgarnento que, d e p o i s d e a-

p r c s c n t a d o a o Consclho de Govcrno, v i n h s p a r a L i s b o a onde chegava


p o r a l t u r a n d c Sctcmbro.

M i n i s t r o das ~ o l 6 n i a . s f a z i a e n t g o

r e v i s s o , nuprimindo, p o r v e n t u r a , d e s p e s a s , f a z e n d o nova c6mputo


dais

r o ccjltns e aprovando, f i n a l m e n t e , c, p r o j c c t o com as ernandas que

entendla nocess&rias,

0 proj e c t o regressava

c o l b n i a onde era

p u b l i c a d o o orqarnento d o f i n i t i v o .

Em 1945 o regime f o 2 a l t , e r a d o no s e n t i d o c'

o r i n r a o l a d o do

s i s t e r n a , j j c x ~ s t e n t c ,de a p r o v a ~ G o , u m s i s t o m a do a u t o r i z a ~ g o
(Csrta OrgGnica, a r t s . 156 e 1 6 1 , $ 2 8 ) .

Cotno sc: passam as c o i s n s n e s t o segundo c a s o ?


0 M i n i s t r o das c o l 6 n i a s ,

no p r i n c i p i o do ano, d o c l a r a q u e uma

c e r t n c o l 6 n i s e l a b o r a r & o seu o r Q n a e n t o em rogimo d e a u t o r i z a q g o .


0 governador p r c p a r a umas b a s e s ( c o r r e s p o n d e n t 0 3

mnios" ),

h nossa " l e i de

a s q u a i s d e p o i s d e a p r o v a d a s n o Conselho de Governo v6m

p a r a a Metr6polc e , u r n vez cii, o l d i n i s t r o nprova-as p u r a o s i m p l e s rnente ou corn a l t e r a p 6 s s .

De a c o r d o corn c s t a s b a s e s a c o l 6 n i a e l a -

b o r a r i e n t z o l i v r e m e n t e o 3eu orSamento quo f i c a i s e n t o d e p o s t e r i o r


rcvisgo,
Procurpu -so

tamb6m a q u i a b r i r cnminho

de s c e n t r n l i z a ~ g oque

sc irclpunha p o r a n t o o t o x t o do 1 9 3 3 , f r a n c a m e n t o c o n t r a l i z a d o r .

l i t 6 a g o r a t6m gozado do regime

d c n u t o r i z a ~ s o3 s c o l 6 n i a s de

,Ingola, MoGambique c d s t a d o da f n d i a , mas a s b a s e s s & o b a s t a m t o in e x p r e s s i v n s , quando d e v e r i a m am cada ano o x p r i m i r o s d o s e j o s l o c a i s ,

fi tamb6m o Governador

q u e , corn

08

s e r v i i o s da f a z c n d a , p r o s i -

dc <& exccu2go d o orgarnunto.


IlispGc o n Q 2 do a r t , 35 q u c compote s o governador:

" ~ s n d : - r e x o c u t a r o orqarnento da c o l A n i n , vol.ando p e l a manu-

t c n ~ g odo c q u i l f b r i o e n t r e as r e c c i t a s e as d e s p s s a s o observando
:is

i n o t r u ~ E c sq u o n c s s c o c n t i d o 1.ho sojam t r a n s m i t i d a s p o l o Minis-

"

t r o das ~ o l 6 n i a s .

0 a r t , 38 fixa a compet6ncia do g o v e r n a d o r urn rnnt6rin do p o l i -

" ~ o m p o t c a0 Governador, como protector n n t o dos i n d i R e n a s q

p r i n c i p a l r e n p o n s 6 v c l p c l a d i , r e c ~ &d ~
a politics:
19- D i r i g i r s u p c ~ * i o r r n c n t eas r o l s ~ s c scorn o s c h c f c s c agrupa-

mentos g e n t i l i c o s dz coq.6nia, p--ncur.;r;l

a >.

C)

s ;.LO

r, .:,.:r~.?

c I.?te;r--n

$go n a vida, da c o l 6 r i r t ?,anto q\;a~,.toI = c . ~ s i ~ : o Dr>-r_l


l
i,lci.c~spa--<;'!cGa;
20-

F i s c a l i z n r supc:rlormente c r,cl'.o cor-o

e preceftos tendontes
1h.0,

S
C
::

cl:r;nriCCs as Iris

d c f c s a das p e s s o a s , da. l-Loerdzde 5e *,ral;c,-

d a s p r o p r i c d s d e s , s i m p l e s ou c o l e c t i v a s , e 2.0s u s o s c c o s t u -

mes d o s i n d f g ~ n a s(r,ue n h ofcndam oS d i r L > i t , o sde, s o h e r a n i a national


ou ngo repugncm a03 p r i n c $ p i o s da hurnani.dade;
3Q- Promover o mzlboramonto dss c o n d ~ $ z o sm a t e r i a i s c m o r n i s
d:i vfda dos indigonas, o a p e r f c i $ o n m e n t o das m a s aptidzes e f ~ ~ c \ ~ l -

dadee r l a t u r a f s e , de umn m a n s i r a g s r a l , a s u a t:duc-tqzo, i r ~ o t r u q g o ,

4 9 - E s t n b c l o c e r , n l t e r a r ou s u p r i m i r t o d a s a q u a i s q u e r taxao

c i m p o s t o s que r o c a i a m sobre i n d i g e n a s

pop si

G,

03

resp3ctivos sor

o , c o b r a n 9 a ; (0 impos:,~ i n d i g o n : l

viSos d e reconseamecto
t o de c a p i t a ~ ~ oi s, t , o

z regulm

;urn

i~npou-

6 , d i s t r i b u l d o p o r cabL?3as. O i n d i g o n a paga

podc tamb6m p a g a r p o l a s s u a s m u l h ~ r o s ) ;

p o l i t i c o , c i v i l c c r i m i n a l d o s i n % i g e n a s o das mais l e i s g c r n i s quo


l h e s rcspeitcm;
60-

P e r d o n r , rninorar ou comutsr as panae a p l i c a d a s a o s i n d i g e -

nas pclos seus t r i b u n a i s privativos".


65- Conselho d e Govorno

E s t u d a d a s as

f - - . ~ ~ do
s c g?o~v o r n a c ? ~1oc:ocos
~

conclvlr

rbur?910

n a col6ui;: o m f n f s t r o d o t o d a s as p a s t a s .
~

n ol

d o v c r scr a s s i s t i d o d o orgcqos c o n s u l t i v o s que o ajudom

cm t,% d f f i c i l c conlplexa t a r c f a .
Totnos, om p r i m o i r o l u g a r , o Consolho de Govorno r e g u l a d o n o s
a r t s . 50 o s o g s , d n Carts o r g & n i c a .
A n t e s da public:z$zo da Carta e x i s t i a m l a d o a l e d o

l6mia um " C o n s e l h o ~ o g f s l s t i v o "pequono par1:trnttnto


llConsolho B x c c u t i v o l ' ,

om c a d a co-

local

e urn

g o v e r n o om n i n i n t u r a ,

Mas e m Id33 v o l t o u - s c

s o l u ~ < otraditional f + o Consclho do Go

v S r n o corn0 orgc<o moramente c o n s u l t i v o , embora s o j a i n d l s p e n s & v o l o


~ C v
Uoto

vo

a f i r m a t i v o , p a r a a p u b l i c a $ g o do d i p l o m a s l e g i s l a t i v o s s a l -

nos c a s o s dc s u p r i m e n t o p o l o M i n i s t r o das % l 6 n i a s ,

como j 4 v i -

mos.
Do-rcsto

tambbrn o s s a a solu(;To : ~ d o p t n d sp e l n I n p l a t o r r a . A-

pc?snr d c s t a ~ a ~ tso or u m a t o n d s n c i a uspocf:rl p a r a c o l o r i r as i n s t i t u i ~ z e s , dove d i z o r - s e q u e o C o n s o l h a L o g i s l a t i v o q u o o x i s t e n a s


c o l 6 n i a s da Coroa ( n g o n a s de g o v u r n o r o p r e s o n t a t i v ~ )c o r r e a p o n d e
ao n o s s o C o n s c l h o dc Governo.

Nao c o l 6 n i a s de g o v c r n o r o p r o s e n t a t i v o j; o P o n s e l h o L e g i s l a tivo

6 urn

pcquono p a r l a m e n t o quo a s s o g u r a a s u n c o n f i a n Q a ao g o v e r -

no,

Vejamos q u a 1

1
'

c o m p o s i ~ ~doo S o n s o l h o de Govorno.

A s u a c o m p o s i ~ ; ~v z r i c d c c o l 6 n i a p a r a c o l 6 n i a .

a r p m e n t o q u e se n p r c s e n t a v n p;ir:t j u s t i f i c a r

uma c a r t s o r g s n i c a p a r a c a d s c o l b n i a .

n,

E r a o v t o at6

n e c e s o i d a d o de

Mcs, om v e r d a d o , e s s a s d i -

f e r o n G n s cabcm p e r f e i t a m o n t e num pequeno n 6 a e r o d o n r t i g o s da Cart a 0rg;nfca

Gnina.

& o a r t . 52 quo f f x a a r e g r a g o r n l .

"Nn c o m p o s i ~ ~doo s C o n s c l h o s d o Govcrno o n t r n r h v r ~ g n i uo f i -

c i a i s , n n t o s oU d e s ~ g n a d o sL ~ c l go o v o r n a d o r , o v o g a i s ngo o f i c i a i s ,
nomcndos p o l o g o v e r n a d o r ou e l c i t o s " .
Podcmos, p o i s , e s t a b c l e c e r o s o g u f n t c q u a d ~ o :
(
( nrzt o s
(
off c i a is )
(
( nomeados
Vogais )
(
( norncados
( nzo o f i c i n i s )
(
(eloitou

Voremos a d i o n t e corno s o f a z v n r i a r de c o l b n i a para c o l 6 n f u o


n6mcro de v o p , i s , d c a c o r d o corn o s o u gr&u d3 d e s u n v o l v i m o n t o e c i a i l i z s ~ g oc s c a l t e r a a dosagem d o s v j r i o s t i p o s i n d i c n d s s .
Ei c l a s s i f i c a $ ~ oern v o g n i s o f f c i a i s o v o g a i s

respond~

60o f i c i a i s c o r -

d i s t r i b u i q g o c n t r c f u n c i o p & r i o s a ngo f u n c f o n A r i o s ( d c -

s i g n a ~ z oque s c r i a nt6 p r e f e r i v c l ) ,
Nos v o g a i s o f i c i a i s 17& 0s que o sc<o p o r f o r l i a das p r 6 p r i a s f u n ~ S c sq
u c axcrccm,
--

isto

6, p o r

i n e r i 5 n c i a ac c a r g o ( n a t o s ) e o u t r o s

o s c o l h i d o s p e l o g o v c r n a d o r d c n t r c o s r u s t a n t e s c h 3 f e s de s c m r i S o s
( nomcados )

0 s v o g a i s o f i ~ i a sf s?
;

i m p o r t n n t o s n a modida om qus podem o s -

c l s r e c o r o g o v o r n a d m s o b r c o a n d a m n t o d o s s e r v i E o s mas p s l o que
rcspcita a o voto,
tca-so,

como o s t z o n a dopondGncin do e o v c r n a d o r , subms-

rcgra gerel,

sua o r i c n t n < g o .

0 s v a g a i s n z o o f Z c i n i s azo,

r i o s e clcvcm r c p r e s e n t n r
rl:~,

03

como vimos, v o g n i s ngo funcionA-

i n t c r e s s e s d o com6rci0, d:t i n d ; s t r i a ,

, z g r i c u l : t u r a , d a s p o p u l a ~ & ?nsn t i v a s .
D o n t r o d o s t e s h 6 o s nomcndos

pelo governador, e n t r o o s v u l -

t o s mais d c s t a c s d o s no meio p c l a s u n c u l t u r a e i s e n ~ z o , o o s e l o i -

t
9s.

0s v o g a i s ngo o t i c i a i s d e nornen$:"to j u s t l f i c : ~ . c l - s c onde o s inte-1


r e s s e s s e aprescnt,am m u i t o concentra,dos,

P;

d e i x n r l i b e r d s d c de o s c o l h a ao g o v e r n a d o r .

e n t z o conveni$ncia, e m

inconveniento e s t &

crn quc, dependcndo o seu l u g n r d o g o v e r n a d o r , o v o g a l nonoado i n -

clinch-3e >ara v o t : ~ , r s i s t o & t i c a m o n t o

corn e'ie,

- cmbora tonha, h s v i I

do voglzis n e s t ' r s c o n d f l & s

corn g r a n d e indcnr:nd6ncia

A c o m p o s i ~ ~doo Consclho de ~ o v G r n ooat:,

e nutoridizde.

p o i s , c h e i a d e me-

I.ii~dres.
0 a r t , 52

nd $

19

p r o c u r a r e s t r i n g i r o n r b l t r i o do g o v e r n a -

tior n:L esco1h.z d o s v o g a i s

,e

ngo o f i c i n i s dr: nomoniir*o.

~ i s p G c - s ea i :

as

c o l d n i n s dc c u j o s Consclhos de Govorno faram p n r t a vogaAa

nzo o f f c i s f s du n o m a a ~ y o , o s g o v c r n n d o r e s p r o c u n a r g o e s c o l h s - 1 o s do
harrnonia corn a s i n d f caq5os dos c o r p o s a d m i n i s t r a t i v o s c d o s organismos p e p r o s o n t n t i v 5 z cln a g r i c u l t u r a , do c o d r c i o , d n i n d 6 s t r i a o
I

dos cmpregados e o p e r & r i o s " ,


0 $ 2 Q , ctcreocentado p e l n r e f a r a a d e 1345, o s t a b e l e c e q u o n o s

Conselhos do Govarno s e de r o p r o s o n t : ~ t j z od o s i n t o r e s s e s das p o p u l a LI

Q , ~ c nn n t i v a s ,

sempre que p o s s i v e l p o r elomont,oa p r 6 p r i o s .

6 a l t u r : ~die vcrmos co~no S O f a z o doseamonto

destas v 6 r i a s os-

~ 6 c i c sd o v o g a i s , nos C o n s c l h o s de Govorno d n s n Q s s a a c o l 6 n i a s .

(nates ( 4 )
(oficiais ( 6 ) )
(
( noaeados ( 2 )
(
(

V o g a i s (13))
(

0s

dois v o g a i s ngo o f i c i a f s n o n e a d o s

p o p u l n ~ z o on a t i v a s ,

sCa
:

r G p r o s c n t a n t c s das

0 3 g o v e r n a d o r e s ti$m g e n a l n~2nte, nomo:.tdo urn

n a t i v o c urn r n i ~ s i o n ~ ~ r ipoo ;i 3 s,:o

o s t n i e s f o n ~ r i o sos quc mel:qor co-

nhecem a p o p u l n ~ ~ ? fon d f e a n a o mnis capazmontc podem expor as s u a s

0 3 r e p r c s c n t a n t c s das popula9;es

nativns s z o n o n e a d o s porque,

coma 6 hbvfo, n,<o sc podia dar s p o p u l a y 6 o s t z o atrasadas o d i r o i t,o d o ologerem

03

saus r e p r e s e n t n n t e s ,

Notc-so n e s t a s d u a ~ 3c o l 6 n i a s o p r o d o a i n i o d o s vogais ngo o f t -

Nns r e s t a n t e s c o l 6 n i n s o s f s t n m a

o seguint~:

(nntos ( 3 )

i
( 2 -noneadus
(~ogaisnzo o f f c f a i s )Mncau )
( (4) (2-oloitos
(
(

Pernnte c s t e quadro

de realFar a p r a p o n d e r s n c i a do3 v o g a i s

nzo B B f c i a i s no Estado d : ~fndia ( 8 c o n t r a 4 ) e om Cabo V e r d e ( 6 cont,ra 4 ) .

Na fndia

CSS?

m a i o r i a ~ i g n i f i c aum:~ r p r e s e n t a 9 g o j d s u b s -

sc irnpunha p e l o a d i n n t a m o n t o da p o p u l n ~ z o , q i e d s t h s u b t r a i d a a o

rcgfmo d o i n d i g c n a t o .
Como sgo e l c i t o s

0.;

vdgsis ?

~ i s p E co a r t , 57:
" 0 s v o g a i s of i c f n i i ~s x o f d n c i o n & r i o s p 6 b l i c o s ;

oflciais

o s v o g a i s ngo

serge c s c o l h i d o s ou e l c i t o s do o n t r o o s cidndgos r e s i d e n -

t c s na c o l 6 n i a , corn

L:

U X C ~ U S Z Oiios f u n c i o n A r i o s p 6 b l i c o s , q u e r do

E s t ? c l o , q u c r d o s c o r p o s a d m i n i s t r a t i v o a , ern s c r v i Q o n c t i v o , e d o s

fndivf.duos quc c x e r c c r e m f u n ~ z e sc o n s u l n r o s uu em c o n s l ~ l n d o sostrana


tj c i r o s l ' .

1Sstn i n c l i g i b i l i d ~ c i od e s t i n a - s o

a e v i t a r que a e l . 3 i ~ . * ? ou
o es-

col-ha dos v o g n f s nzo o f i c i a i s r c c a i a m s o b r e f u n c i o n h r i o s , o quo t r a -

r i a como consequ6ncin urn Consolho do Govornd d o p e n d c p t a , p o r cornp l e t o , do g o v e r n a d o r ,


b ) ~ o m p c t 6 n c i a( a r t , 50 o 5 1 , C, 0. ).
.-

0 Conoelho dc: ~ o v E r n o , j;

o disoomos,

6 urn

o r g z o consultive.

A s s i m o c 2 , r a c t c r i x n o a r t . 50 d a Cartit 0:rggnicn.

"Em cadsu c o l 6 n i n , p r e o i d f d o p c l o Governador ou p o r quem s u a s


V C Z C : ~f l z e r ,

f u n c i o n a r b , corn a t r i b u i ~ G e s c o n s u l t i v a s , um 'lonselho

0 Consclho d e Govorno clever6 s n i t i r o sou parocar s o b r o t o d o s

"0 C ~ n s c l h ode Governo a e r & o u v i d o p e l o govsrnad.or para o e x c r -

c i c i o da c o n p e t $ n c i z l e g i s l c t i v a quo o A c t o T o l o n i a l

a presonto

q n r t n 0 r g 5 n f cn l h c ntribuem".
E o 6nfco acrescenta:
"0 Conselho de Rovei-no c m i t i r t i p a r e c e r s o b r e t o d o a o s a s s u n t o s

r o o p e i t a n t e s a o govern0

adminiatra3zo

d:t

colhnia que, p a r a e s s e

ffm, l h c forom a p r e s o n t a d o s p c l o govornador".


Como f u n c i o n n o Consclho ?
~ i s p z e0 a r t , , 66 que o s Con;elhos

dc Governo f u n c i o n a m nns c a -

p i t a i s dns c o l & n i a s ,
0 a r t . 72 o s t n b e l c c c as f ormas de r e u n i z o .
I1

cn

0 s Conf3clhos d c Governo r o u n + a - s o om s o s s h o r d i n 6 r i n a n u n l

sess6es c ~ t r s o r d i n ~ r i z s ,

$ 1s- 0 Consolho dc Govcrno s e r & c ~ ~ n v o c : xem


d ~ ~cada a n o , p o l 0
g d v ~ r n a d o rdn c a l 6 n i a r c s p e c t f v n ,

p a r a sesaZo o r d i n g r i a p e l 0 per&o-

do dc t r f n t n d i a s , o , p o r m o t i v o s i q p e r i o s o s , p a r a s c s s % ~ a x t r n o r -

d i n j r f z * , quando o g o v e r n a d o r o j u l g a r n s c e s s ~ r i o l ' .

A s c 3 s z o o r d l n & r i a d o Conselho c o r r e s p o n d e de ~ ~ l g umodo


m

ses-

s z o 1 . j g l s l a t i v a da Assomblcfa Nacionsl.

0 $

2P

xrrnit(3

quo a s o s s z o ordfn6,rin s u j s porrogada por t r i n -

t n d i a s e s s s i m , sc h o u v o r s e s s z o e x t r a o r d i n j r i a , o Tonselho pode

m n t c r - s e e m f u n c i 3 n n m e n t o d u r a n t e t r e s rnoses.

As d i u p o s i < 6 e s s c g u i n t o s p r e c o i t u a m a s r o g r n s , ji', c o n h o c i d a s ,
pr;prias

d o s orgZou c o l c g i a i s ,

0 a r t . 76

6 muito importante

p o i 8 r e g u l n n i n i c i n t i v a das p r o -

postas.
"A

i n i c i a t i v a ds a p r e s o n t a ~ g od o p r a p o s t a s p a r a

disscxlssgo

cm S o p s e l h o de Governo p o r t e n c e ao g o v e r n a d o r , q u e podor$ d o l e g & -

-la om urn dos v o g a i s o f i c f a f s ; q u a l q u e r d o s v o g a r s podo a p r e s e n t u r


s o g o v c r n a d o r , d u r a n t o o p e r i o d o d a s s c s s G e s , p r o p o s t a s qus j u l g u o
dc i n t u r c s s e p a r a

EL

colonia.

Podo o g o v e r n a d o r a d m i t i - l a s

h dis-

cuanao, sr: nzo e n v o l v e r ~ mdirninuicizo do r e c e i t a s ou : z u m o n t ~do d o s pssss scm c o m p o n a a ~ ~cf


o cctiva".
"

Dns s e s s s e s do Conselho lnvrrzr-sa-a,-,

7 c ? t3.s

quc s s r h publlca-

das c m anoxo a o ' l ~ o l u t i mo f f v i a l " t n l como

n:2

M o t r 6 p o l ~se p u b l i -

dn o " ~ 1 6 , r i od n s 3 c s s ~ e s u d a A s s o n b l o i a Nacionnl.

66-

~ c c ~ pcrmancnte
s o
do Consolho d e Governo

Vimos como o s t r a b a l h o s d o Conselho s o roduzem, o r d i n j r i a r n c n t,e, a u r n s c s a g o n n u a l d o t r i n t , n diafi.

O r 2 o govornador pod0 ne-

c e s s i t a r , f o r a d e s s e ~ e r i o d o ,do c o n s o l h o r ~ u t o r i z n d odurn orggo cons u l t f v o , em q u c sc a p o i e no o x e r c i c i o d a funyzo 13xi;cutivn, ( p a r a a


p u b l i c n ~ g odo d i p l o m a s l c g i s l a t i v o s a s o l u 3 g o ost;

na c o n v o c a ~ g o

o x t r a o r c l i n i r f a do ~ o n o c l h o ) ,
A n t e r i o r m e n t e 5 h r t a 0rg&nScn, ,j& o sabernos, e x i s t i a a o l a d o
do Conselho L e g f s l n t i v o

-o

C o n s e l h o Executive.

Hojc c r i o u - s e uma s c c & o p e r a s n o n t o do Ponsclho do Govorno,


j u n t o d~ govornador e por e l e p r c s i d i d s .

( a r t . 80 dn $,Om ),

I s t o corrcspondc a o quo s e passou na f o r r n a ~ z od o s org$,ou aux f l i a r o s do R e i n a s rnonarquias n o 0 - ~ 6 t i c , z s ,


cZpOn88
0 rei t i n h a a s u a & r i a s u e convocova/de l o n g e ern l o n g c p o i s
e r n nocosvdrio charnar o s g r n n d c s s e n h o r o s , o c l o s i i s t i c o s o l e i g o s ,

nobrcs, qus vivriam nos c : t s t s l o s d i o p o r s o s p e l o R e i n o , b i s p o s s s t a -

belecidos

ass

s6s das s u a s d i o c e s e s , a b a d e s , c t c .

A s rounizes

plenbris:i d a ~ G r i a ,nu, verdode, faziam-so do nnos a an3s.

-sc:, nssfm, a c r i a ~ g od e urn c o n s e l h o pcrmanenta ?;ria

1mp6s-

r o s t r i t a ou

Consclho P r i v a d o ( q u c ~ ~ i n dh on j e e x i s t @ na l n g l r z t e r r a ) , c o n s t i t u i do pelos "comitcs",


pre.

o s cla s u n cornitiva, o s quo o acompanhavurn som-

Ainda h 3 j e e m Roma s z o c s t c s c o n s c l h o i r o s ssmpre p r e s e n t e s

na, S a n t n 36 que formam a ~ 6 r i ap o n t i f f c i a .


~nrnb6rn corn o Conselho d o Governo s o dL urn pouco a mosrna c o i s a ,

6 qu9,

53

o u vogc?.is o f i c f a f s , vivem n;z cctpr.ta.1, . j / ~o Inesrno nzo

acontecc, (ou n<o d e v ~ : a c o n t e c a r ) corn o s v o g a l s d o o f j - a f n i s , principial mente, 0s a l e i t o s .

Assfm, c m Angola, cadtt p r o v i n c i n c l e g s urn vogfil,


clo r c p r c s c n t a n t o d a :mila ou do
r ~ s i t i c n t c sem Luanda mas i s s b

A elui9go

~ i r6e c a i , m u i t a s v e z e s , em p o s s o a s

6 urn

m a 1 porquc o s v o g n i s o l e i t o s d e -

v i m v i v e r n a s r e g i s e s que r e p r e s c n t n m , p a r a a o l h o r podcrem, c a ca-

(1:~r u u n i z o , o x p r i m f r os f n t o r e s s c s l o c n i s ,
A r c u n i z o d o Conselho d o Governo onvolvi:,

quc podom s o r d o g r a n d e c d f s t $ n c i a s p e l d q u e s6
gcral, u r n voz p o r ano,

p o l s , di:sloc:a$&?s

d convbcado, r e g r a

F o r a d e s t a p o r i o d o a c t u a a s e c ~ z op e r a a -

nsntc.
QULI~

n slln

c o m p o s f ~ ~? o

N a s c o l 6 n l s s clc govcrno g c r a l temos:

1"- 0 v i c c - p r c s i d c n t e do Conselho do Govarno ( q u c o m Angola c

MoSnlnb~que 6 o ~ o c r c t ~ r i o - ~ r t da
r : ~cl o l 6 n i a ) .
2 0 - 0 P r o c u r a d o r dtx ~ e ~ f i h l i c a(quo
,
funcionn junto da rela6go

6 o c o n s u l t o r j u r i d i c 0 do g o v o r n n d o r ) .

39-

O d i r e c t o r d o s oervEFos do Pazonda.

(10-

~ r a sv o g u i s do Conselho d e Govorno, urn dos q u a i s dove s o r


c s c o l h f d o p e l o governador d e e n t r o o s ngo oficiais,

~6 s e o x i g c que

scja

urn n&o o f i c i a l , i s t o p o r ss p r e s s u p 8 r quo

o s v o g a i s ngo a f i c i a i s r a s i d c m n a s p r o v l n c i : ~ ~ , qaso c o n t r j r i o ,
o u t r o s podorgo c deverr"to s o r c s c o l h i d o s ,
Temos, p o r t a n t o , n c s t n s c o l 6 n i a s :

vogais natos

3 v o g a i s de-

a i g n a d o s , na s e c ~ g opermrtnonte d o Sonsolho do Govorno,


Nas r e s t a n t e s c o l 6 n f a s , a a e c i z o p e r n a n o n t
vogais natos

';

corriposta do d o i s

- o d o l e g n d o do P r o c u r a d o r da ~ o ? . 1 6 b l i c ana

comnrca d a

c a p i t a l d n col.6nin ( p o i s ngo e x i z t e ~ o l a g g o )o o d i r o c t o r dos s e r -

v f S o s do Fazenda

e um v o g a l c s c o l h i d o p e l o g-vornador,

A s s f r n dotormfna o a r t , 81.
A s e c ~ z opermancntc d o Consclho d e Governo r e u n i r j scmpro que

f o r convocada p c l o sou p r e s i d o n t e (3a e x o r c i c i o e pock f u n c i o n a r ,


afncla q u o o Conselho de Gvvorno e s t o j a r e u n i d o .

(art, 82).

Compet Gncia

E s t n b c l o c o o a r t . 81 :

"fi

ds compot6nci:~ da sec$i?o perrnanonte do p o n s e l h o de Governo:

l c - Dnr p a r c c 3 r s o b r e t o d a s a s m a t 6 r i a s r o f e r i d a s r o a r t , 37
dcstn. C a r t n 0rggnicrz.

stas as

mtb;rii,~correspondem

&

funqzo o x e c u t i v n do g o v e r n a d o r ) ,
2 Q - Pronunciar-so

m b r c t o d o s o s a s s u n t o s que l h e forem sub-

m c t f d o a p e l 0 g o v e r n a d o r , orn harmonin corn o a r t , 3 8 " .


0s

a s s u n t o s d c s t e nQ 2 s z o tnrrzb&rn da c o a p o t 6 n c i a do q o n s e l h o

clc; Governo o r e s p o i t a m no govern0 o a d m i n i s t r n c i ? ~ da c o l 6 n i a .

67

~ c c r o t 6 r i . oG e r a l da3 c o l d n i a s d e Angola e Mociambique ( T . 0

HA

art.

pouco fiz6mos r c f e r 6 n c i n a o S o c r o t i r i o G c r a l de u n g o l a e

No Sambique.
Agora, q u e vamos f a z e r o o s t u d o dos s s r v i E o s quo a u x i l i a m o
govornador na f u n q z o g o v e r n n t f v a i m p o r t a d i z o r algurna c o i s a d e s a o
a l t o funcion&rio,
0 cargo de s c c r e t h r i o g c r a l f o i cri4~clo
na r e v i s z o do 1345 mas

tom l o n g a s t r a d i ~ G e sh i s t 6 r i c a s .

E x i s t i a n urn

t o d n s as

col6nias

at6 as " b s s c a o r g & n i c c s l ' de


sc encontravam,

1914, s e c r e t a r i n s g o r a t s n c u j n t e s t a

como p r i n c i p a i s f u n c i o n & r i o u dns c o l 6 n i a s e a a i s

d i r c c t o s colaborndores dos governadores, os s e c r c t $ r i o s gorais.


Ncsocs tempos a a d m i n i s t r a $ z o d a rnrzior
da

~ E Qe s t a v a s r g a n f z a d n corn a csmploxidado

vofo

it

tcr,

9:~rt,13~ : L S

col6nias ain-

d o s e r v i k o s quo d e p 0 i s

Dc modo quo u r n r c p n r t i $ , y o cont,r:i1

a secretaria

c:ra b a s t a n t c p a r a s o o c u p a r d o t u d o o quu nzu f o u s o m i l i t a r .


A c t u c l m e n t e , :L a d m i n i s t r a ~ ~ op,r i n c i p n l m e n t e , crn A n g o l a o Moc2:zrnbiqu.:
&

';i

:,:

tom urn p e s o c u m g a d o r ,

Virnos como s,zo m 6 l t i p l a s as f u n -

c l o F: )vcrnaclor,

P o r urn l n d o , tern d c d a r dospacho ngo s(,

como a o s o r g a n i s m o s d o c o o r d c n f i ~ < < econ;mica


o

>LJL

( ~ o m i s s 5 e uR s g u l a d o r a s ,

,Tunt.zs de ~ x p o r t a q z o , c t c . ); p o r o u t r o , t o m do
#.

: ( , n t c ~ Q n os o c i a l ,

G ,

c h o f e s de s e r v f ~ o s

rnanter a s u n r e p r c -

asoirn, ngo podc d u i x a r do p e r c o r r o r a c o l & n i a ,

de o a t n r p r o s e n t e nos d f a s

dl?

f e s t a o nos d i u d e nmnrgura, mestno

pvrque o g o v c r n a d o r tern de s e r o e s t i r n u l a d o r d a s i n i c i n t i v a s o o
f lsacl. das o r d c n s ,

Como sc podc c o n c i l i a r c n t z o e s s c d o s p a c h o porrn:tncr?nte a duas


dezenas dc s e r v i q o s r c : p r e s c n t a d o s p o l o s l t c h o f o s d o s c r v i ~ o "ou o q u i p a r a d o s , d c s p a c h o quc n s o podo n o l e s s c r delogsdo scnGo em pequenos
3 s z u n t o s b u r o c r 6 , t i c o s s o b p c n a dc p o r d a
: vcrnzdor,

(13 v i s & de c o n j u n t o pel-o

como c o n c i l f z r , r c p e t i m o s , c s s n a v a l a n c h e d o c x p e d i o n -

t . dom o s o u t r o s c n c a r g o s , tamb&m i n t ~ i s ~ o n s A v c ; i sd.,


, funkgo g o v e r -

n2t ~ V C L?
0s g o v e r n a d o r c s qu(;fxsvarn-so das d i f i c u l d a d e s onormov con quo

1.ut:~vampara n b z r c a r

03

m u l t i p l i c o s n s p c c t o s d n s suss f u n ~ s o s .

Pcnsou-so c n t z o quc da mesm forma p o r q u e nn ~ e t r 6 ~ o sl ee c r i a -

ra, J u n t o ~ 1 0 3M i n i s t , r o s , os subsocrot&rl.o:i (-1? Z s t a d o , tnmb6rn j u n t o

do governador devoria, f i g u r a r algu&m q r ~ ed . e s l > ~ . ~ h a s acorn


r : oa d i r e o -

,t;ores d e s c r v i E o s , conscraando-so a u n i d n d :

rli:

~ r i s t a sp~o i 3 urna p e s -

s o s s 6 , f & c i l m e n t e p o r i a o g o v e r n a d o r ao c o r r a n t c da marcha drls s e r -

A s s i m , ngo s c p o r d o a vantagem da coordena%zo e, a l i v i s - s e

t r a b a w o d o governador.
N e s t e s termos, o S c c r o t j r i o Gcrnl

6,

p a r assim d i z e r , o1'vice-

-governador g c r a l " da c o l b n i a , d e s i g n a r 5 o e x i s t o n t o , p o r oxemplo,


no Congo Belga,
Fornm o s $ $ l Q e 2 8 d o a r t . 30 da C a r t a 0 r g g n i c a quo c r i a r a m
c d c f i n i r a m o ~ e c r e t & r i oG c r a l .

- Em

"$ l e

c a d a ur.a das c o l 6 n i a s do Angola e MoEnmbiquo have-

r h urn s t : c r c t j r i o g o r a l , corn a c u t e g ~ r i nd e i n s p e c t o r s u p e r i o r de
a C r n i n i s t r a ~ g oc o l o n i a l , norneado p e l o M i n P s t r o d a s q o l 6 n i a s , em
cdmiss6o amovivcl, s o b r e p r o p o s t a d o r o s p d c t i v o goverpador g o r a l .

A no'noncrzo reo,z&r;'L om pessorz corn um c u r s o s u p e r i o r quo j& t e n h a clesompcnhado c a r g o c o l o n i a l d e c a t o g o r i a ngo i n f e r i o r

%:

de chefo de

s c r v f Go,

$ 2Q

0 s c c r o t j r i o g e r a l tern compot8ncia para d o c i d i r , de a-

cordo corn

:
;

o r i e n t a ~ g od a d a p o l o g ~ v o r n a d o rg o r a l , t o d o s o s assun-

t o s relatives 5 fun$Eo c x e c u t i v a d o a t o

q u o lhe forom dosianados".

Ta1 como o s u b s c c r c t & i o dc E s t a d o J u n t o do M i n i s t r o , o s e c r e t d r i o g e r a l ngo $ um ovlgXo

mas tom compot6ncia a d m f n i s t r a -

t i v a i g u a l & do governndor d c s d o q u o~ x u r c i d a sob a o r i e n t a l g o ger a l p o r o l e dadn.


0 ~ e c r e t j r i oG o r a l

6 ainda o v i c e - p r e s i Z c n t e do ponseiho d e

govdrno c tomn c o n t a do ~ o v g r n on a s n u s 6 n c i a s
vernador.

f.

impodimontos do go-

Hmi8 r!u;1:; r l i n ~ : i r a s d e concebor a fun$&r, (lo s o c r c t i r i o g e r a l .

Na p r o p o s t a d2 l o i

aprosontada polo Ministro

h Assembloin

N a c i o n a l c o n c o b i a - s c como urn f u n c i g n 6 , r i o p c r r m n e n t e d a k d r n i n l s t r n $go, poPa j u s t a m o n t o o que sc q u c r i a e r a quo atr:xa&s

v & r i : l s go-

r 6 n c i a s g o v e r n a t i v a s pcrrnaneccsse ua elemento de c o n t i n u i d a d c . D e VC

3 e r urn v e r c l a d c i r o f u n c i o n j r i o q u e n<o t,dm de p n r t i l h a r dao p r o -

f c r 6 n c i a s p a r t f c u l a r c s do g o v e r n a d a r e aponus s e p r o o c u p z corn Penl i z a r o pensnmcnto d o Governo e da. L e i .

D C V ~

ser o l e a i n f o r m r

cada novo govcrlmdor d o e s t a d o e d a n a r g h a d a u d r n i n i s t r a 9 ~ 0e das

c o n d i ~ G e ac a s p i r a 8 & s d n c o l 6 n i a .
Mcsmo no ~ i n i s t 6 r i od n s ~ o l 6 n i a sd c v i a e r i s t i r um f a n c i o n & r l o
dostc tipo.

Dndo

m o l i n d r e das q u e s t $ o s quc

tzf

s c concentram,

f l o . r l ~ nos problems t g o d i v e r s 0 3 s u s c i t n d o s n:za o i t o col6niizs

1ap6rio, se

30

do

podc n d m f t i r urns o r i u n t a ~ g opolitics d i v o r u a de M i -

n i s t r o p a r a M i n i s t r o , j$ n a s q u o s t 6 e s n d m i n i s t r a t i v a s s o t o r n a ab~ 0 1 1 l t : ~ ~ ~n ~
o cnctsro:& r i o qui: a c o n t i n u i d a d o e s t c j ;L g a r a n t i d a p o r urn
~ u b - s ( ; c r e h & r i od c E s t a t i o pcrrnanente,
Corn e f o i t o , o ~ l ~ b t - s ~ c r e t d cie
r i oEst:tdo das ~ 0 1 ; n i a s d o v i a , na
o p i n i z o d~ S r . P r o f h Dr, M a r c c l l o T a e t a n o , t o r c a r 6 c t c r p e r m n e n t o .

fi

e s t a n s o l u ~ ~adoptad::
o

p c l a I n g l a t e r r . ~no " ~ o l o n i ? l 0 f f 1 c o M

( e n o u t r o s r n i n i s t & r i o s , c a r a c t o r i z t d o s p e l o rnclindre

rr:::pc:itnnf,cs ).

?3& a$

urn 3 u b s c c r c t 6 . r i o d o Est zdo

ludo ile ~ u b s o c r o t , / . , r i o sdc E s t a d o

lien

das questGes

0erm:tnente ao

pol !ti cos, o s t e s da conflunGa po-

don M f n f s t r o s p a r a r e p r o s o n t a r e m o ~ i n i s t & r i no a s CGrnaras, a,-

q u c ? c qneo f u n c i o n h i o que f f c n qunndo o s govurnos passam.

For t u d o i s t o , q u a n d o o Sr. P r o f . D r . M a r c e l l o q a e t a n o f o i
ch:~:nndo :t t o a m r c o n t a da p a s t a d a s ~ o l 6 n i a sconscvou o subsc3crot6,-

r i o do E s t a d o n n t c r i o r , q u e d e p o i s dc s l e s a i r contfnuou corn o ~ a u
sucessor.

?has, q u a n t o aoo s e c r e t 6 , r i o s gorfiis dns oc ' , , ; u i n ~ a Assembleia


N a c i o n a l nso a c e i t o u a p r o p o s t a m i n i s t e r i a l cia p e r a a n z n c i n .

~ 6 3 ,nzo r e s t s m d6vidasnsomos m u i t o i n d i v i d u a l i s t a s .
acordo

E, de

corn b a l maneira d o s e r , l o g o na Assembleia sc levantLwlam

p c r g u n t a s como e s t a s :

Se

o g o v c r n a d o r ngo se d o r bem

c a t , a b o l e c o r r c l a ~ z e se n t r e e l o s ?

com o ~ o c r e t 5 r i o - g e r a l , co-

N&I

podord o s e c r e t & 4 . 0 - ~ e r a l

f n z c r umn v f d a negrn no governndor ?

Tudo i s s o
ra2;en

p o s s f v c l , mns ningu&rn pvdo nognr que s g o c o n s i d c -

demzsiado mosquinhas qusndo s o t r n t n de d e f o n d o r o s supremos

i n t e r e s s c s da ndrninistra9go c o l o n f n l .

~ l d md i s s o ,

n verificar-sc

a i n c o m p a t i b i l i ?sde o n t r o govorna-

@L,rc m c r c t j r i o g o r c ~ l , p o d o r i n c s t e s e r colocn?o n o u t r o p o s t o copr \ ; s p o n d c n t e & s u a c a t c g o r i n de i n s p e c t o r s u p t j r i o r ,


Rcsultstdo :

-o

s s c r e t j r i o g e r a l t r a n s f ormou-so

cla r c p a r t i g z o d o ~ n b i n c t ed o govornador,

num s u p a r - c h e f o

como e l o , da s u a c o n f i a n -

6a p p e s o a l ,
68

- S c r v i Q o s Ce

:,dministra$~o Central ( a r t ,

Sg), Excmplo:

o Dec,

ne 35230 dc 8 do Dezcmbro d o 1 3 4 5 ( ~ s t n d od a f n d i a ) .

Vnrnos a g o r a vr?r os s c r v i F o s quo codjuvna o govorno da c o l 6 p i a


n 9 dssempenho d a s ~ u n ~ g ed s s u a compet6ncia, o r n p r e p a r a n d o os proc m s o s q u a o governndor ha d o d o s p a c h a r , o r a dnndo oxecuQc<o;s u n s

~ f s ~ zoc a r t . 88 dn Carts 0rg&nion:


rnant ida
" ~ r n cnda uma d a s c o l 6 n i a s s e r i / s u n i d a d e do govcrno

tr L

adminis-

13cla o x i s t G n c i a do uma s b c : ~ p i t n lc de urn s6 governo gopal

E ~ U

,,u tic c o l 6 n i a , d i r o c t a m e n t o s u b o r d i n a d o no ~,l!.ni~q%;rlc3 a ~C O ? ~ ; ~ % S Y .

6 n ~ c o . Lisboa

As c a p i t a i s r'ns

a c a p i t n l do 1rnp6rio p q l o n i a l ~ o r t u ~ u 6 s .

c o l 6 r ) i a s c o n t f nuam nns loc,ilidzc?es onde a c t u a l m e n Invocxncl J-scr:~zo"os cfe granc?e c o n v o n i -

t c f u ~ c i o n aa s.su govcrno,

,)or?cr% s c r mud ;7,(_as1',

8nci.2,

P o r t n n t o , n7.s c s g f t z f s 2-2"s c o l 6 n i n s , est:o

o g o v c r n n d o r c os

s c r v i O o s 7.c : d m i n x s t r a ~ ~ ? c c n t r a l .
0s

< ? r t s , 36 n 107 5-: S?.rt;z 0rgznic:;

referom-st. aos " s c r v i . 9 0 ~

gcr?is

n~-rninl~tr?~l%
e ' 'o s a r t s , 104 e s e g s . a o s " s e r v i ~ o sr n l l i -

tarcsl',

DCVC c l i z c r - s c q u c c s t c s s e r v i g o s m i l l t a r c s , corn o x c e p $ ~ o

~13sn n v a i s ,
SLOS

,L

car6;:

dos dcp:rt

p o r t o s , (IcrExnrzrn cl

a m c n t ~ sm 8 , r i t i a o s , a d a s c n p i t a n i % s

c s t a r , pel:, Dcc. L. 37542, sob

iaoc?i?tn

~ u ~ c r i n t c n d ~ n dos
c i n govcrnndorcs,
Dctrenllnn o z r t ,

36:

" 0 : : :7cg6ciN3s dc n ~ m i n i s t r a g Z oc e n t r a l n a s c o l 6 n i n s G o t r a t a -

dos:
10-

Por

C ? ~ T ~ ~ J C $ do
~ C Ss e r v . j $ o s

ou p 3 r r ~ p a r t i ~ %cse n t r r t i s cle

si:rvi<os;
t'

- yT-p r c p : t r t i ~ ; e s tEcnictls

de s e r v i ~ o s ;

an-

' - ? l c ~ so r g n n i o n o s ' m ~ l i t a r e sr e f c r i d o s n o firt. 105.


t?n-a\,,

n p c n a s , j& o vimos, o s departnrnantos m a r t t i m o s e

c.*pitnnias

c!,3s

portos ) ,

$ l o - .s c l i r c c ~ g c sdc s e r v i q o s dfvidem-se cm r e n n r t i i j z e s e e s N

t n s c n sccSocs.

2 O -

is r0?~~rti~6
y oc rsl e ~c~s t r r r ow nzc, s u b o r d i n a d a s

q z c s do s c r v i G o s , qunncil, n z o o s t l v

F~

direc-

chnmar-sc-<o r ~ ~ , x r t i 4 z o s

c(,ntr .ls.

30-

,,s r : ~ r c . c ~ z e sdc scrtri';os c as r e p ' i r t i i i . % s c o n t r a i s ou

t 6 c n i c n a de s c r v i 2 o s t e r z 6 a, sua sedo na c r z ~ i t a ld : ~c 3 l ; n l ~ ; s e r z

i'lx:l<L~~
S U

C ~ S S ~ V ; L ~ ? cC I~ C
~ ~~ S:

;?~U

d:t ~ u i n , ;

:
\

_ _-c m

Vovz J - i s b o a n s

clc _,n,l;olaU.

., :nil,

ct;,ita!. <.a ~ u i n 6OP'L ~ o l a r l l n .

to-

P r c s c n t e t i t e n t e j;

?-as ns r c ? z r t i ~ ? c s c . , n t r , , l s c t < c n L c a s s o e n c o n t r n m e n F i s s n u ,

mas

cl~urc.,ntc!nlgum t c n p o I-ouv~: q u c c o n s o r v a r ;:lindn,num r e g i ~ aC!C t r a n r)

s i t l g o n l g ~ ? l a se m B o l a n n , p o r f a l t n dc i n s t a l n ~ ~ ?a
~ . >F

~ S S ~ U .

P c l o q u c r o s p u i t n . :: I : n g o l ~ , v i n o s q ~ f :O S . L ~ ?.cterrnin,.?z

.t

trans-

f c r c n c i ~2-0s s c r v ~ S o sc c n t r z i s para ~ o v uL i s b o n quc s c r ; cle f u t u r o


::

c::pitnl,

cm s u 1 3 s t i t u i ~ " o c?c Luanda.

0 ;)r31113m. dan c : : : ~ i t a i s torn-sc

p o s t o crn t o d o s o s p a f s c s 'de

CO-

loniza(i:~~,
Nos pria,:r?.ior
"

vic'cGc
a (

i.;m

Y C ~ O os

clc coloniz:l,ciXo

portos

::,

as p r i n c i ~ r ~ ic sc n t r ~ sde a c t i -

~ n i ,o s p r i m : i r o s

contros ~ d ~ n f n i s t r z t i v o s

cic'_aclcs d o lit3r:-1 ou a t 6 c i d n d e a fnsuf::rcs

,,a

-.

I.I~?.S

como a c o n t c c c u

c : = ~ i t n i s ,nzs c o s t 2 s , C i s p u n h n a dc rlelhoros rncios cle s e g u -

d c p o i s f a z -. .s c s > c n c t r a ~ z op a r a o i n t e r i o r e comecia

a-

c h a r - s c i n c o n v c n f o n t c a u i t u ? ~ k ~dn
o capital.
0 rnzsrno s c

tcm cl-ado no B r a z i l corn a capit,:xl c!e

( n n t e r i o r n c n t c c s t i v e r : : n:: E , z4 l a ) ,

R i o de J a n c i r o

q u e ngo f a z s e n t i f l o , nun p a i s

cnm t ? o c x t c n s n s r c g i z c s .;Jar c x ; ? l o r s r p r n o i n t e r i o r ,

sd rnantcnhz no l i t o r a l ,

t;l

Por i s s o

hX h o j o

quc n c a p i -

urn a o v i m c n t o p a r a

q u ~ > c n ~ f t n lt r z n s i t c ?ara o c ~ n t r od o pais ondo t ~ r : urn? m z i o r


3 ~ ~ 1 ~ ; i b i l i d : i d c ncccssicl.ndcs d o s v L r i o s E ~ t i \ d o s .

i ~ r 6 ? r i , ponsi

t l t u i 9 z o Fzcl-crzl o d c t c r n i n a .
Xrn ..ngoln p a s s n - s e
Y

s i q c o ;:::c3ntric::,
G.)M

o rcsto

(',:

c o i s n , id;nti.cn.

Voje L u a n d a e s t L numa po-

2 a b o r c a avizclso t e n h a fncj.lj.t:tclo a s c o r l z u n i o ~ ~ & s


c(716nf,:,

!,16m

d i s v o nzo t,nm u r b o y clima, nem uma,

: ~ . r ~ c q u n Q :ir ~d~ ~ L3~r;li


~ ~ C)l f u n c l o n n m c n t o dos servigios.

F o i o , , l t o ~ a n i s s ; r f o Viccntc: F c r r e i r n qucrn c!ct,crminou

c a ~ i t a lJ<-,',SS;:~S~:
p o i n cst;,,
c:

f\Tava L i s b o n .

( ' a c c!isnCc C.c

das

l l ~ ~ ?
L .i s b o n

clisso oncontra-sc

6 p t~

gozs dc ua clirna t 3 m p c r ~ -

4;xcc,lentcs conclig5ds -)-sr-L:L i n s t n l a l z o dos s c r v i g o s

1s.

~1;'
, ~;,or

0 f u t u r o dn, c o l o n i z a ~ E oe u r o -

d e f n c t l , , n o s ;c?13n?ltos num d o s q u a i s , o do Uunmbo f i -

s f t u a d a aquolg, ald:~d-c,

pulslic

quo a

no c c n t r d ,

cia,

c o l 6 n i : ~o

scr-

n colnunica'iao.
~ s

3 C S ~ Zi

d c ~ aflzcrarn c o n t r a

v ~ x p o rt o d o s o s i n t c r c s s o s d o

fi q u c a mud-nnqz s s c r i f f c a r i a convcni6ncic-LS r1,; funcionA-

Luanda.

.,

r i o s , clc c o m ~ r c i n n t o s , (lc: i n c l u s ' c r i ~ i s , da ncvoi;,LS..>, c t c ,


tu6o isto, n

E, p o r

~,t.;r;rlinar:,c -:inda n.50 f o i o x ~ u t , s d a .


Y

C X ~ ~ C S. S~ ~Z~ J V ~ S ; Odo

I l i n i s t r o ~ l a s" o l 6 n i a s ,

n c ? i s t r i b u i $ g o c15s s c r -

v i q o s ~ c l o s3 r k ; ~ n i s m o sr e f e r i d 0 3 no a r t , a n t e r i o r " .

'

Ilr \c.;:cs clc s c r v i q o s s c r z o d i r i g i d a s p o r f u n c i c ~ n & r i o scorn

n i c ~ ~c'., s s c r v i E o s c ",s r c , n r t i ? E b s c c n t r z i s ocr,?o d i r i g i c l a s


c h . : f ~ s cle s c r v i S o s ;
*
48::)

por

a s o u t r n s r c q n r t i ~ G e sp o r c h z f c s de r e p a r t i -

It

Por!tmos

ngor?, d , s t r ~ b o l z c c ro csqucmn.

(!ti

o r g n n i z r t $ ~ oriqs s c r v i -

(
(
(
) ~ c p n r t i ~ s cCs ~ n t r n i s )
( ( c h c f 8 0 sclc s u r v i G o s ) )
(
(
(
(
(
(
(
(
( l ? s l x r t i ~ TZ
~ cc ~
nicas
( f c':i?fus do z o r v i q a s )
(

sccGoos

,
:
:
: D i r c c Q g c s c l i LcrviGos cnbem os g r a n d o s servlcios de , , d a i n i s -

t r ' : ~ ?3 /!ivil, (
:
a Fazcnc:,~,
vlqoo
Cllrn.

~ L I J

>is ~ o l ) - t r t i $ z i =qsc n t , .is cornp?t(?rn o s s e r -

canbora clc c n r & c t c r c ~ L ? r r i i n i s t r n t i v ogcrrzl nGo t 6 m unverg3-

uara uma clircccigo dc scrviGo.

F i n a l m o n t e , ;s R e ~ ~ t r t i ~~ d~ cc -s

nic:ts c s t g o c n t r o g u e s os scrviclos que rcquorcjtrl c )nl.ccimcntos c s p e c i n l i z n C - Q S coil0 a s o b r m p ; b l i c m ,

0s corrcios,

etc,

' i r c c t , ~- rs c chcf c s f i e serviQf) desynchnrn d i r o c t ~ m c n t c :corn

0s

o i*ovc?rn:r7.)r;

3s

c7-cf'os6 ~ :r , , , ) : ; ~ ' t i $ < os 6 rlosp :c%~:~rn


corn o s

OOUB

di-

- l ? n t o r c s clu s e r v i Q o s ,
,;

c
1
.
7
,
:
:

o r $ p m i z r r p j o 40:; 3 ( j , - v i G ~ 3muds wit^ de c o l ; n i c ~ I?:*r:i c o l 6 n i ~

6 Cificil

cle ostn9elecor o esqut:an, ea c c ~ n c r z t o;Dar:~cada umn d o -

? o r q u o os diplomas q u o

alt~r?,C10~,

T J ~

s6 urn

EL

r c g u l a q t z m $id0 n o r diversas V O z O s

t c r r i t h r i o c u j o s s e r v i r o s foram 3ltianrnente

ron~~~cl~~dos,
Rcfcrimo-nos no E s t

L ~ O
d~

f n i l i t l que t e r n a s u a o r g r ~ n i z a ~ zndo

r n i n f s t r a t i v ? , c e n t r a l regulada p c l o Dec. ng 35230 do 8 de Dezombro


c'o 7945.

E; p ? i r n c i r n n c n t e , q u n t r o ~ i r c c ~ G edos S e i v i $ ~:s a ) ~ i r c c ~ g o

gc n e r n l .

p C L l t cref o p i r
C.CI

:?,rt. 101 dz

R c p n r t f (2%)

c c G ~ b i n e t i ? , orgnnizndn

n o s termos

C.O.

fi c o n s t i t u i d o , ~ l ochafe

g:zbln(>tb3, : ~ j u d a n t cdc cango

ofi-

Passamos a g o r a
ma:; i)nrl::. i s s o

n S ~ c G a oV ,

GO

c ~ t u d od o s s e r v i G o s dn ~ d m i n i s t r n ~l o~coa l

6 i ~ r c c i s o :studar

a r t , 1 3 6 a 148,

- . i . n i n i ; t r a t i v , z U1trnm::rina

?L

n d i v i s g a , z C ? l i n i s t r n t i v a , dos t e r r i -

a d r n i n i s t r a ~ q o local mas

a Reform

q u e , p r & ? r i n r n e n t c , e s t : ~ b c l c c e a c t i v i s$

2rt. 2 s z s t a t u i a norma f u n d a m e n t a l :

"Pcrs o f c i t o s a d m i n i s t r a t i v o s as c o l 6 n i n s ~ o r t u g u e s a sd-ividorn-SC

CTI

c i r c u n s c r i ~ 6 c sou c o n c c l h a s ; e s t o s s u b - d i v i d e a - s c ern g o s t o s

n d m i n i s t r a t i v o s ( a c r c s c e n t e - s c " e f r e g u e s i n s " ) o podcm s c r a g r u p a -

c ) 3m c l i s t r i t o s e e n grov~nci;rs".
A d f v i s ~ ~nod m i n i s t r : t t i v n no l n p & r i o C o l o n i a l ~ o r t u g u $ $podc,

n s s l n , r c 0 - u z i r - s c no csqucma s c g u i n t e :
(
(
( froguesins
(
(
( ~ o n c e l h o )s
( p o s t o s ad(De govern0 g e r a l ) ~ r o v ~ n c i a s ) ~ i s t r i t o s )
(
(
(
(
(ministratii
(
(.TIP#%
.,
6 .
(PO+
(
(
c;ol6nics )
(
(
(
(tos
(
( ~ i s t r i t o )s
~ . c , ~ . ~ w a s . r , r , ~ .s~)~aed m i
(
( (f n d i a ) ( qoncelhos )
(
(f ~guesius
(trati(
(
(.v.?s.
(freguesias
(
(
(Concelhos)
(
(postos adqinistrativos
( ~ govo
e
rno s i m p l e s )
(
(

. ...

( c i r c u n s c r i ~ 6 c jsP c s t o u administ r a t i v o s
(

Digamos nlguma c o i s a do cnda um d o s elornentos d a d i v i s g o adainistrativa.


f r c n t c um Ilgovernador de p r o v i n c i a " que,

A p r o v i n c i a tern

emhora n u b a l t e r n o ( p o i s e s t 6 s u b m e t i d o :to g o v e r n a d o r g c r n l ) 6 urn


vcrdadciro ~ovcrnndor,
0 distrito

6 clqcfisdo p o r urn " i n t e n d e n t e

de d i s t r i t o " mas e s -

tc. j b 6 urn s i m p l c s t c ~ c i o n b r i ode c n r r e i r s , n,:o


0 concclho

6 governador.

6 uma e n t i d a d e m c t r o p o l i t a n a c u j a h i s t 6 r i a j6

co-

nhocemos, lmm como o s e u r e g i m e j u r i d i c o - a d a i n i s t r s t i v o a c t u a l .


i? c v i d c n t o quc s c r i a d c s n s s i s a d o t r n n s p o r t ' n r s f 6 r n u l a p a r a

a s c o l 6 n i a s e chzmar o s p r e t o s n e l e g c r o c o n c u l h o a u n i c i p h l , a t e r
urns c5mara m u n f c i p z l , a p a g a r o s f n 9 o s t o s .

~ s t a r i a m o sna p r c s e n -

$a dc uma das t a i s a s s i m i l a ~ & s i n s e n s n t n s ,

l.,Ias

j h o rnceao nzo a c o n t e c c r d corn n 6 c l e o o a u r o p o u s q u e 12 s e

~ncontrern,
S c c;

f a z f a m p a r t c cle urn r n u n i c i p f o , ngo faz s e n t i d o q u c ,

so

f o r p o s s i v c l defxom do o c o n s t i t u f r n a s c o l 6 n i a s .
n c n t r o d c s t n o r f c n t n ~ g o , o n d , ??ja urn n 6 c l c o p o n u l a c i o n a l em
quo prcdomincm e l c m c n t o s c i v i l i z a d o s , e u r o p c u s ou a s s i m i l a d o s , a
q u s c o r r e s p o n d a uma rnntdria, c o l e c t 6 , v c l p r e s a h t c r r a

que tenha

p o s s i b i l i d n d e s de s e a d m i n i s t r a r a s i ;3rGprio, d e v e c o n s t i t u i r - s e
urn concclho.
',

c l n r o quc ngo pode d c i x a r de s e f a z c r u m a c l a s s i f i c s ~ ~em


o

c o n c d l h o s dc 16, 2 b e

f a

ordern.

Dir-so-6 a n t c s :

concelhos pcr-

f o f t o s , i m p c r f e i t o s e r u d i m c n t a r e s , f a z c n d o d a r a o s c o n c c l h o s , nae
coljnias,

03

mesmos p a s s o s quc

j5 deram nn. 1:1etr6pole.

Sorrespon-

d e n t c m e n t c a o s s c u s c o r p o s a d r n i n i s t r a t i v o s d c s i g n a r - s o - z o p o r "c&mras municipais"

e " j u n t a s locnf s".

( n o s msis dcsonvolvi!ios )

" coflissGes

municipais"

Quando o s c u r o p e u s s o j a m u:nn minorirk c s:;

o n c o n t r s m disperses

no ~ ~ c da
i o p o p u l a u g o i n d i g c n a , n : i d n i n i s t r : ~ < g ot c m d c s c r adqunda
a o s intc:rc:usc::

da m s i o r i s ,

Ora o s n t z t i v o s e s t z o h n b i t u a d o s a v i -

v o r n a s a u a s : ; n n z s l a s s u j e i t o s n uaa n d r n i n i s t r a ~ z ot u t e l n r , n a t e r -

P o r i s s o , nz ' l c i r c u n s c r i ~ c ~ onzo
" h

o r g z o s au t i i r q u f cos.

FA,

s i m p l c s l n e n t o , um a d m i n i s t r a d o r d e c i r c u n v c r i k G o qut: c o n c c n t r : ~ ~ : r n

si ~ o , ; , L
a a u t o r i d a d c , a u x i l i a d o p c l o s c h e f c s g c i . ~ t i l i c o st r n d i o i o -

D c s t b modo podu h a v i r d l s t r i t o s s o n q u n l q u n r c o n c ~ l h od e t i p 0
l n c t r o p o l i t a n o dbsdc. q u c s o t r a t o d c urna r e g i g o d e e s c s s s a c o l o n i z a $ z o ou em quc;
ro3as.

p e l a s fazcndas e

c o l o n i z a ~ z o3e e n c o n t r l > dispr:rsn

No S u l dc i L n g o l a , p o r cxcrnplo, n o s d i s t r i t o s d o r l u a n d ~ , ~ u #

bango c d o q u n ~ n e , s o hn c i r c u n s c r i y ~ c s( v c r o d o c , n"75733

dc 4

dc J u l h o dc 1 ~ 4 6 ) .
0 s c o n c c l h u s c1ividcrn-se

e n f r c g u c s i n s n a p a r t o e m q u c predomi-

ne p o p u l a ~ ? o c i v i l i z a d a nas nnci:-t i q p e d c q u c nqles ~ : x i a t : ~ tambdm


n
z o n a s ondc p r c d o r n i n ~ 2 p o p u l a q z o i n d i g c n a c , n c : s s ( ~c c s o , aparccomn o s al6m

das f r o g u o s i a s o s "posBos a d m i n i s t r n t i v o s " ,

f n d i a nL?o h b c i r c u n s c r i ~ d c sporquo n,<o

h?a

~ 3 m 0a c o n t c c e

va

indigenas.

corn Sabo v o r d c e Macnu onde a d i v i s g o a d m i n i o t r n t i -

p o r base o s c o n c c l h o s q u e s z d i v f d e n

2111

c i r c u n s c r i ~ z od c s t i n a - 3 s c x c l u s i v s m c n t o

r:il clov i n t c r c s s c s d o s i n d i g e n a s ,
nzo

hi

frcguosins,

i ~ d m i n i s t r a k , < og e -

"

Logo, ond,: n:Lo h& i n d i g e n a s ,

circunscrf~~cs.
R s t c s ~ r i n c i p i o sv 6 n f i x a d o s nos prfirnciros n r t i g o s d a R o f o r a a

Alclministrativa Ultramarina,
L

Dlsl>oc o nrt, 4 ' :

d i v i s ; ~ a d m f n i s t r a t i u n d o oada col6n4 a ncompanhnrc)l a a nc

'IIL

c c s n i d a i l o s da s u c econ, m . a c p o p u l n . 3 ~ 0 " .

a r t , 7 Q r c f e r c - s c 2"os c o n c c l ~ o s .

" ~ o n s t i t u i r z oc o n c o l h o s as & r e a s quc ,~ssirnforc:rn c l a s s i f i c a das e m p o r t c r i n ,

p o r a b r a n ~ e r o m ? ~ a a k Z e scorn f o r t e ngI.omcri~kEo

d c p o p u l z ~ z oc i v f l i z a d a , a c t i v i d a d e m e r c a n t i l ou i n 6 u s t r i a l i n t e n c.1,

nurnerosos e d i f i c i o s corn boas c o n d i i i z z s d s u s p c c t o , d u r a ~ g oe

v i l a s ou dc cfdndcs:

5
('2

Z O - A l e i n d m i n l s t r n t i v n l o c a l devor;

t r c s clnsscs d c conccl-hos, eln h a r m o n i a c o a

p r e v o r a cxist3nc3.a
c,

i m p o r t h c i a quc

z $ v i ~ rd a c o c x i s t 6 n c i a d-os c l c m c n t o s i n d i c n d o s .

$ 30- S o n p r c quc a o x t c n s z o da aalonurn.l<o u r b a n n o r;xij.t, a s


j,,3vo

251.:~concclh1,zs podcrn s c r , p o r p o r t n r i a do g o v c r n z d o r , c l i v l -

didas e x f r e g u c z i n s ; c s t a s podorgo s e r rzgruptidas ern b n i r r a s ,

$ 4c-

;L

u n r t e nzo urban?. d o s c o n c e l h o s poderg s e r d i v i d i d n om

f r o g u o z i n s ou p o s t o s , c o n f o r m a e x i g 2 n c i a das n z c e s s i d a d o s l o c n i s " .
R o art, 8 diz respeito j s c i r c u n s c r i ~ ~ e s .
I1

1,s

t ~ : ~ i>
, ,t

"

c i r c u n s c r i ~ ~ oo s t n b c l c c c r - s c - : L O n:zs r ~ i ; i Z o s pcrdominan-

o h::bit.,dzs

;?or povos afnda nzo i n t e g r u l m e n t e a d a p t n d o s A ci-

v ~ l i z n ~ Kou
o c u l t u r a p o r t u g u c s a s , c=nharmoni-t corn o s l i r n i t e s q u e

l h c s forern a s s i n a d o s ,

-,o

6 n i c o . IT:#f l x z ~ z od o s t c s l i m i t c s u t ~ n d c r - s e - 4 o s ~ c c i , ~ l r n o n t o

O
cst~belecido,

~ t n o ~ ; r ? ~ find.f&cnz
in
c
70

meio g c o f i s i c o ,

A cconomin d n r c ~ ; i : ~ o& ,

f a c l l i d n d e do c o n u n i c n $ ~ o s " .

h i ~ r n r q u i ada ~ ~ d r n i n f s t r ac ~i v~i ol .
L+

: ~ c ? r n i n i s t r n ~c ~o loo n i a l

d f c i t a utrnvd?

duma h i c r n r q u i a do

n u t o r i d n d c s n d m i n i s t r n t i v a s c u j o c i x o 6 :I,h i 1 3 r n r q u i n da n d m i n i u t r n civil.
0 art.

15 d n Z.-,.U.

a c c n t u a o c a r < c t e r c i v i l d e s t t . qu;tdro, d i s -

p ondo :

"A c n r r e i r a a d m i n i s t r a t i v a

do n n t u r o z u o . s s c n c i n l m e n t c c i v i l " .

F r i u s - s e c s t c c a r j c t c r p c l o f a c t 0 d o s p r i r n z i r o s q u a d r o s admin i s t r n t i v o s das c o l 6 n i s s t c r c m s i d o q u a d r o s r n i l i t a r s d .

F?zia-so

a o c u p a ~ ~moi l t a r c o s t c r r f t 6 r i o s o c u p s d o s fionv:tm om r c p i m c d e
"ilccl it^^" ,

2 n t g o , o f f c f n i s c s a r g o n t o s crnrn c o l o c a d o s

>u

fruntc:

.Ins c i r c u n s c r i 2 z c s c d m f n i s t r ? e ti v a s , o s prirnci r o s nzs "c:xpitr:ninu


- ! I I o P ~ ~ "d, c s r g n a n d o - s~

~ o r l ' c a @ i t ' s%-morcsw


,
) o s s e g u n d o s urn p o s t o s

d c o c u ; ~ : r ~ z o , I=ri;:r:~rfl-so n o s a a a l t u r a o s q u a d r o s p r i v n t i v o s do
~ x 6 r c i t od o Ultrnni?,r, urn ? a r a cnda y r o v f n c i n , r,:Lra

OL

quai3

SL:

d2-

v n p:=ssnt.jcm n o s s a r g c n t o a do c x 6 r c i t o n l s t r o p o l i t a n o no n o . t o d c alfcrcl?.

E n c s s c s q u a d r o s inm a s c c q d e n d o p s l o tempo d o s c r v i Q o , i n -

,lt,2dr~c; , t ~ ' l , ~ ~ r l o n ttic)::


,:

:it:*

r o q u i s i t o s o x i 2 i d o s nos q u a d r o s m : t r c q o l i t , a n o s ,

::o p o s t o do g e n e r a l de b r i g a d n ,

E s s e s o f i c i a i s fornrn grnnfi.cs

a12rt:iros d o 1mpEri.0,
n

Cov:.ndnram t r o p n s r o g u l a r c s c i r r d g u l a r a s , f i z e r z m / o c u p a . r ~ o
~ d m i n i s t r n t i v a , rasgarnm a s primcfrns cstr:~d?,

c o n s t r u i r n m as p r i -

corn quom f o i p r ( c c i s o combator,

Xns, qunndo s

O C U ~ ; I L ; ~ sc
O

e n c o n t r n v a j:

s u f i c i ~ n t c m c n t i :a s s e -

g u r a d a c sc t o r n o u d i s p e n s 6 , v c l n a d n i n i s t r a ~ ; ~
militnr,

foz-se n

t r : ~ n s t o r 8 n c i a p a r a a a d m i n i s t r a ~ ~c?i ~v i l , o s m i l i t a r c s f o r n m o n t ? o
: ; r ~ l ~ s . t i t u i c l opso r f u n c i o n 6 r i o s ,
Orn a h i c r c - ~ r q u i ad : ~z.?.dministra<,<o c i v i l

n seguinto:

I~ q u i p r a ~ no
i o Yf -

n i s t e r i o d a s Polonias.
~ - , ; ~ c r c t X r iG
o c r a l do ~ i ~ i n i s t E r iilas
o col6ni us
?-Governadores G e r a i s c de ~ o l b n i z

-----&-

r-'
r4

(I3irl:ctoros ~ d r a i s )

3 - I n s p c c t o r c s S u p e l i o r c s da ~ d m i n i s t ~ : r r ; oC o l o n i a l

5 . Inapectoros cdrninistrativos

C'-

6 - I n t e n d c n b e s do distrito----2--2----------(Ohcfos

c;

do

#.

dc c i r c u n s c r i y to--------------(I2

oficiais)

.*

cricunscri$no------------------

r Y

**

c;, O

(29 o f i c i a i s )

dc: po~to------'----------~---------

d-:h,.f~S

SCCE~O)

( 3 0~ f i ~ i ~ j . S )

;,rLnzciro c l e m c n t o d o s t s F ~ e r z r ~ U i 6a , 0 Seorot:zrio Clera.1 d o

~ i n i s t 6 r i odas c o l 6 n i a s c u j a f u n ~ z o , jA o ~ : ~ b r : m o s6, i n o r c n t c no
c a r g o dc D i r e c t o r G e r n l (in -,dminEstrn Q<<O ~ o l i t i c ae C i v i l .
Dove c'iizcr-se que n p r e c c d g n c i a d o :;ecrot$.rio

ttric, nobrc
riflcn.

o s governadores

G e r s l d o Minis-

g c r a i s ou d > co16nia 6 mer:~mentc hono-

(~.~.-.!i.,
z r t , 12 $ 6 n f c o ) .

5::pnb;m
3QoS'13 gD3.U

::

c n t ~ g o r i acios govcrn:tdores

6 toda

:t

mesma, e s t z o no

0 s g o v e r n a d o r e s g c r : r i s t $ m um:z s i m p l e s

hicr?,Pquf co,

l,rcr>;d6ncia h o a o r i f i c a a o b r c o s govornadores d c c o l 6 n i a .
T"s q u a d r o s do l d i n i s t 6 r i o c s t z o o q u i ~ x t r u d o saos d i r e c t o r e s
;drc\,is ou , rnaf s p r ; p r i a a c n t f > , no D i r e c t o r Geral ds ~ d m i n i s t r <go
n
p o ~ i t i c : Lc p i v i l ,

~ o r E m , scgundo a o p i n i h o d o sr, prof. Dr. TIarceLlo ?nii.t:rno o s


os g o v c r n a d o r c s nzo dcvoriarn s c r ~ q u i n n r n d o s2 0 s d i r c c t o r c s g e r a i s

c c , t c g o r i a F3 ('fo D C C , 26115, mas a n t e s 20s j u i z c s do S.T.A.


cmbnixndores,

- do

c ~ t c ; g u r i sX

ou 30s

citsdo dccreto.

0 s g o v c r n a d o r c s de p r o v i n c i n corrospondcm n o s c h e f c s d e R e p a r -

&a ~ i r c c % ? oG ~ r a dc
l
~ ? d m f n i s t m < < oP o l l t i c n e " i v i l . ,

tiil".o

Quanto a o s i n s p d c t o r c s , q u c r o s s u p e r i o r o s q u c r o s ndministr:'tivos,
710

n?o t,Sm c q u i p n r s ~ & no q u ~ i i r od o ~ ~ i n i s t d r iporaut?,


o
co-

I : 1 ~ ~ ~ ~ ; o2 3t o l3i g a q Z o ~ n t r ca m s t r 6 n ' o l o e n s c o l 6 n i n s

0r.L

s c on-

contrnrn n2 . i ~ t r 6 ~ o l co ,r c a c cncorltram n a s c o l A n i a s , pert cncondo


t n n t o ao::

~ i ~ ? r v i r ocn1.o c;' como n o s dc lj.

0 s a d m i n i s t r a d o r c s clc c i r c u n s c r l r r L o q u c , n a s c o l & n i a s , d i s ,?Zcm. clo t c o l a r g o s podi:rcs,

nn. ~ d o t r 6 ~ o vccm
le

EL

s u a c:ttt, j o r i a r o -

E s t a h f c r n r q u l a v o n L c f i n i d a no : ~ r t .1 2 da R.A.U.
p c l o qu?,dro conurn

-SC

q u ~ - r l r ocornt~rz 1'0

C f s t r i t o c suporioro::,

i:

c roparte-

1 2 ~ 1 0 squaciros ~ r i v a t i v o s .

~ m ~ d r i oc,o n s t i t u iclo p: l o s int!;nc!i:nt,cs

cie

u , n qur.di_.:, 6 n i c o c u j o s nclnbros s z o nomca-

d03, C O ~ O C P . ~ ? . ~tr:i,:luf
~,
!:rid02 a p u n i d o s p c l o % n i s t r o das p o l 6 n i a s .
"

r r z t a - s o do p c s s o ~ ~corn
s mnior 2 r c ~ ~ a r n J u~3o c x n c r i S n c i n c o l o n i a l ,
, ~ o r t a h t o ,u t i l f z A v c i s om q u n l q u c r c o l 6 n i a .
(.:I

uii

at6 c o n v ? n i 6 n c i a

t r z n s f e r i - 1 3 s d o u,na c o l 6 n i n para n o u t r n , a - f i n 4 . a tomnrem

c o n t a c t 0 corn

:LG

v 5 r i z s ; ~ n r c c l n sdo ~ m n d r i o ,

0 s a d m i n i s t a r d o r e s dc c i r c u n s c r i ~ ~e~ os
o s c u s s u b a l t e r n o s es-

integrados

t:o

e m q u a d r o s p r i v n t i v o s dns c o l 6 n i a s .

N u s t c s qu?*d.ros o n n t u r n l !? q u e s o rnnntonh~~m
o s s e u s lome men-

~6 corn

tos.

n a 3 w 6 n c i n clos g o v e r n n d o r e s

m r n o q u a d r o dc o u t r s c o l 6 n i 2 .
tc

u;

5 que p o d o r z o t r z n s i t a r

'desmo 3 s c o l 6 n i n s rosgz:a 171stzn-

c n t r n d n d c urn olitrnunto v i n d o d(: o u t r o q u a d r o p a r a o s s c u s

qlanc?rcs, p o r q u c v c n p r e c n c h c r v a p a s qud d o u t r o modo a p r o v ? i tn r i a m


,,n,:

riuc
17

.,TI

j A 16 c s t r " : ~ .
rc sumo, c n q u z n t o o q u a d r o comum 6 nnna ' ?do p o l o V i n i o t r o

cl-a;: ~ o l 6 n i sn , o q u a d r o 7 r l v z t i v o

q n n e j a d o ~ c l og o v e r n : d o r .

Pn Rcf o r n a A d m l n i s t r n t l v a I J l t r n m n r f nn o i n t s n d e n t c r . i n ? ' ~ fazi:: ?:?rte d o s q u a d r o s p r i v a t i v o s r p o r q u e t i n h r t nc?ssc: clinloma o cnr A c b e r cle s f m p l c s n d m i n i s t r ~ . C o r g r z d u a d o .


tinto.

Wzo a r a urn p o s t o d i s -

Mais t n r r l c ~ . c s t ~ . c o u - s c 3, c r f e i t n m e n t e , d o n d m i n i s t r n d o r

p e l o q u o ? a s s o u no qun6-ro comuifl.

: , s t u d n r c m o s z g o r n cadti urn r:os e l o l n e n t o s r h hiernrquf:.


T'o::

govurn;~dors j

<

n t r z . s f:~l<.nos,

. . o s i n s p c c t a r c c . tnmbEtn

;.3nizn$Zo
.
,

j 6 f i z l r n o s r e f o r G v c i n no :ctudo cia o r -

do ~ ~ ~ i n i s t E dr ni so ~ o l b n i ' x s .

S < ~ Oc l e r n o n t o s

dc contncto

. = n t r c n ~ c l r n i n i o t r a ~T~c on t r n l c o s g o v o r n o s d s s c o l 6 n i n s ,
p 3 r urn laclo, o s p o n t o s c l ~v i s t a clo Gcvcrno " [ : n t r a l ,

Lovnrn,

o tr;zzr:m,

por

o u t r o , as i n f o r n a ~ G c : : - . c t u n l ~ z : ~ c ii:~ vivtzs
~s
d o quc virt~nz, ;?:?,rn t c rcrn a ,dninintrc,ci;o

C e n t r a l sl:mprt: no c o r r c n t c drts n o c e s s i d n d c s l o -

C31S.

Ncnhum p a i s co1onf:l.l fLcixa h o j c

(113

ti:r i n s r > , : c t o r e s c o l o n i n i s

ta1 a sua i n ~ o r t 5 n c i r . .
E y e s s z o , s i m u l t ~ n c z m n t e , o s intor.l:zdorcs

d o Govcrno c o s

c s c l n r ~ c e d o r e sd o ~:cu p c n s a m n t o , tznt._ts v e z e s d ~ t u r p n d aem of{c i o s c i n s t r u ~ z e s , j u n t o dns c n t i d : i d o s l o c a i s .


Nn ~ a t c ~ o r des
i ? ~ " i n s p c c t o r c s n d m i n i s t r : s t i v o s " devcrn c o l o c n r -,'

: o s c u r a c l o r c ~do indi$cnas,
0 s c u r a d - o r e s sEo p r o v i s t o s nos : ~ c o r d o sf n t e r n a c i o n z i s s o b r e

cmig;rn6?o d e
r-

6,0

dl> o b r c d e urn p a r a o u t r o t c r r i t A r i o , n s c i o n s l ou

st r ; , n & s i r o ,
iJos t c r r i t 6 r i o s p a r a ondc v z o t r n b a l h a r

t r a i n no c u r z c o r o s ~ u
r o n s u l c o sou t u t o r .
t c d o sal6.rio
rcgrcsso

os i n d i g c n n s encon-

2 elc

qllc r c c e b o p a r -

60s o p c r 6 r i o s ( c l i n h e i r o q u c f i c z ern d c p 6 s i t o a t 6

co1.6ni.n c ~ ca r i g e , n ) ,

fi

01t: qui: v i s i t a as rnin:is o o u t r o i

l o c n i s de t r a b n l b o , que vel::

pel:?" sa6de c?os t r s b a l h c z d o r c s ,

Qunndo a a f l u 6 n o i a d o s inclfF:nns

otc.

d [-rando, o c u r t i d o r 6 auxi-

I i : ~ r I op o r i n s p e c t o r e s , WAS t o a o s c u r a d o r c s om Jonnn,,sburg, T,alisi?ury i: 5. ~ o m (;)*-.r.


l
on1:- c q f ~ r n r ni n d i g o n a s do o u t r a s c m l 6 n i a s ).

- ~'rovincia.

71

Vimos j;

Govt,rno ? a s ~ r o v i n c i i t s , ~ u n t - L
nrov$ncinl,

quo o s g o v e r n a d o r e s dc p r o v i n c i a ~ sGo v c r d n d o i r o s

g o v e r n n d o r e s , cmborn s u b n l t c r n o s ,

C o art.

2 3 c':

quc? sc l h c s rr'fc:rr:.

;r.:..U.

''93 ~ o v i : r n a c l n r c s dr? p r o v < n d i ? r o ~ r e s c n t a mo g o v ~ i ~ n n d o$2r


rctl,

uxorcunclo p o r dclega$,?o d : s t r ) ,

n:t k r c n drt q r o v f n c i a ,

-L:>

; t r i m

b u i ~ l c 3quc nn ordcm ~ x o c u t i v aIhe partencorn, al'6rn d z s q u c p e l n


"

p c c s c n t o r c f ornla l h c s s a o e s p e c i n l n c n t ~ conf o r i d a s " .


0

a r t , 24 f i x a as suss n b r i b u i $ ~ c s .

"*.s

a t r i b u i 6 z e s d o s g o v o r n ~ , c ? o r c sd n s p r o v i n c i a s sr?o dc

cin-

c o orclcns crn r c l a ~ z oao t o r r i t 6 r i o d c s t n :


a ) Dl2 z u t o r i d a d e ;

b ) De nil:ninistrnEho c fi s c a l i z a ~ s o

0 s g o v c r n a d o r o s d c ~ r o v i n c i ae s t < h nuinn p o s i ~ G oi d 5 n t i . n : ~

t:os

~ o v c r n a d o r e sc i v i s cla

.,,,. ( v o r

-- -,
c7

:;s h o n r a s n o s a r t s , 1 7 8 e s c g s ,

No c n t - n t o ,
.=

6 t r h p o l e , crnbor t corn mais n ~ ~ l qodco s

GSSCS

).

l a r g o s p o d o r c s t6n s i d o r c s t r i n g i d o c .

f d c i a cc:ntrnl quc p r u s f d i u

, ~ v ~ r n n d o r edcs

d n R,:!..LJ.

provinci::

d e f i n i % Z o d i ~c o n p o t $ n c i n d o s

c r a a do quc os govern ad or^;^ de c o l 6 n i a

tr:znsrniti&iarn a s s u a s o ~ ' I c ; ' ~20s


s
govcrn:~dorcs

' ?

p r o v i n c i n quc,

p o r sua v c z , clcsnnchariam corn o s s e r v i G o s d o l e s d.epenrlcntcs. E r n

uln pouco o s i s t c m a f r ~ ~ n c i s ,

c:xr~~teristic-:.
ni:.s

CnC.2

urn d c s s c s t e r r i t b r l o : :

c o g o v c r n a d o r gor:;l, q u o c s t ;

,?, u m g r u p o d? ~ 0 1 6 -

frcnt:,

sllii

pidc dizor-so

urn : i ~ ~ ~ ~ . , r - g 0 3 c r n a c l po or ,i s c a d a u w , dtzs c o l 6 n f : ~ s quc o c o a a t i t u c m

c h s f i z d a p o r urn g o v e r n a d o r d o c o l 6 n i : t .
?orlSIn, n c nosssl o r t ~ ~ n i z a r l gndrninis
o
t r : ~itv a , a s

tomaram

ds?, tz c l i f i c u l ~ l . u d c (1.:

C S ~ Ccnminho C ,

d o r o s dt.: p r o v f n c i a re1:-.tiv?acntc:
O nosso c s p i r i t o

6,

'LOS

60

CO~SL~S

p o s i $ < o do::

govcrna-

,;ovornrzdorcs g b r ,is.

francnln~nt:?, u n i f i c a d o r e centrnlizndor.

A s s i t ? ? , a t o n d G n c i n d o L Q v c r n o da c o l h n i a

6 para p n s s a r p o r

cimc clos govcrnaclorcs d: p r o v i n c i : ~9 t r z n s t n i t i r as o r d c n s e i n s -

t r u ciscs cl-ircctnmcntc a o s f u n c i o n ~ r i o sn cl?s subordin,l,cl9s, n t r a ,>

17;s :Ir,s r ~ s p c c t f v ~ : 5I:l i r c , c ~ G , ; c l i : ; ~ r v i ~ o r a p - 7 r t f ~ : c s


(:.

ccntrais.

<Tunto (Lo Govcrnzclor dc ~ r o v i n c i nf u n c i o n a m o s s c r v i r l o s p r o v i n c i ~ i i s , a capgo

r:ns

.,-,olitlca o c i v i l ,

C:l.

n u s , d::

r e p a r t i q c o : . , n r o v i n c i n i s ((?.a a d r n i n i s t r n r $ o
fa:zeneLn, d u a c o r r o i o s , t $ 1 6 g r n f o s c t c l c f o -

sa6rli;, c,tc, ) , 2 o quc se p s s s , ~?

0 inspcctpr dos serviQos

dc

jr~l;c?r:

n 3 p r o v i n c l a S p o r ;'x mplo,

r c c c b c ord.ctns d i r c c t n a e n t e C1a ~ i r e c 3 E od o s L e r v i i o s dc ~ n G d r , ,q u o
A.

n:l,o cst:.

pnr,L cotnunicar corn o (;overnador d e q r o v i n c i a , n-, i c l e i a

nreconc~:bld:~
(It:
nl; ;contt:cc

q u c c l e nKo c n t c n d e dc . x s s u n t o s t , ~ c n l c o s ,

mcs-

corn a mnior p n r t c d o s s o r v i < o s .

H:~jc 'o g o v c r n a d o r dc p r o v i n c i : ~qu~:ix-1-sc do v c r r c d u z i d a s as


sua:: : ~ t r i b u i ~ z aqsu a s o

u :

aclrninistra.i<o p o l i t i c n c c i v i l ,

N t l s c d c d e c a d a p r o v i n c i r t , f u n c i o n n u n ~ aj u n t : ~ p r o v i n c i a l ( n r t .
46:)

dn R.A.U.

1.

"DOS
:;L:

acmbros das j u n t a s p r o v i n c i a i s

A G ~ < Oquntro

natos,, t P ~ Y

no!naa'izo e o s r c s t a n t c s dc c l c i < g o .

12- S ~ O
mcmbros

n n t o s d : ~ s junt:ts p r o v i n c i n i s :

a10 g o v e r n a d o r d c p r o v i n c i n s , quc ~ c r v i r * ; :d2 p r c s i d c n t c ;


b ) 0 d i r ~ c t o rp r o v i n c i a l d ; ~z d ) n i n i s t r n r h c i v i l q u o s c r v i r i i

de v . ~ u o - p r ~ s f i o n t ~ 3 ;
c ) O dclcp;?,n.do d o P r o c u r a d o r d a ~ c p ; b l i c n nn com=?rca ec: s o d o
~l n c ri : ~ ;~

il;~p

d ) O d l r o c t o r p r o v i n c i a l c.lc Fnzcnda,

$ 2 ~ SZO
nomoados:
a ) ~ m'~lcmbrop c l o g o v e r n a d o r g o r n l , ilc o n t r c o s r c s i d e n t o s n a
prov$.ncin

q u c anis c o n p o t c q t c s j u l p ' x r para o c n s o ;

b ) ~ o mornbros
~ s
pclo

r n ' . d ~ r Cia i ? r o v i n c i n , n a s c o n d i ' i z o s

j-ciTT

da 0 , l i n c a a n t e r i o r .
fj 7"

szo o2l~ftos:

n ) r ) o i s r;,?rc ~ c n t n n t c sd a s a s s o c i : ~
$Eos prof i s s i o n a i s c y r o n r i c t s r i o s , q u c n? q r o v i n c i n , t c ? n h n m : L u 4 L
c l i r - c t o (10s s t c i o s ,

, :c3

:,

pur sufrAgio

~ s c o l h i d o se n t r - ~ : l o s ; nti faltc?, dcs-

"

t a s n s s o c i a ~ ~ cs se r s o ost1:s d o i s r o p r ~ s ? h t n n t o s > l < : i t o s


;?3los v i n t e ' n a i o r o s c o n t r i h u i n t :s;
11 );;n r ~ : p r c s o n t a n t c d6:c a d a

c%?,L~'L

IU C O ~ T I ~ L ; ;m
, ~u~n i c i p a l

.:xis-

t d n t c nn p r o v i n c i a , c s c o l h i c l o 3a st:s3:ro dc c n t r c o s r o s i d c n t c s n o munici:>io h& n z i s d o s : i u


i:

j u n t a ,3rovinci:;l

ne3(:3".

6 urn c o r p o a d r n i n i ~ t ~ r n t i veo urn org,<o con-

::ultivo.
"om0 o r @ o c ~ n ~ u l t i v( oa r t . 4 7 8

CL!.

f l o n s e l h o d c Governo d o Govornndor d o p r o v f n c i

) . 6 umn e3p;ci.c

R.,,.U.

c'r:

L.

" o ~ oc o r p o d o l i b c r n t i v o tcrn z c o ? l p c t S n c i ' : quc 1 " ~ ; ~ t r i b u i (-7-3 0 1 0

art.

$ 6 0 , nn q u : ? l

avult~x

i:

r ? l s c u s s & r: votai;?o rlo ~rEarnen-

t o p r o v i n c i n l a a o r e s e n t ~ ra o c o v e r n a d - r

pc

r3l.

T a t a wossil?ilidailr: L e =1s3;.orar u a o 3 q a ~ e ~ 4n rJ6op r i o d e s t i n a -se a d a r a o s g o v e r n ~ d n r ~aas


s ~ r o v i l , c i ~uva
s c e r t a l i b e r r l a d e de
acqao.
?To e n t a n t o , deve d l e e r - s e , ainda eir, 1946, na c o l b n i a de '%qa@b i q u e , se ngo t i n h a dndo execuqiio a o i m e r a t i v o da lei.
n e s s e ano que, n o r i ~ n o s i q g odo " i n i s t r o ,

poi

visita oficial

F~T

96
co-

~ b n i a , se d e u c u m r i m e n t o Gs d e t e r w i n a q 6 e s l o q a i s .
A e l a b o r a g g o e organizagiio d o s o r ~ a v s n t o avev r e q u l a d a nos

a r t s . 574 e s e q s .
Em conclus60: o governador de o r o v i n c i b 6 m a a u t o r i d a d e qpe,

d e n t r o da o r o v f n c i a , c o l a b o r a

COT

o governalor qeral.

Deveria,

s o i p , receber d e s t e a s ordens e i n s t r u q 6 e s nara a s t r a n s v i t i r aos


seuv s e r v i q o s ,

firas o flue sc t

dis&

79

6 a u e o qov(3rnador dc q r o v i n c i a

e o~b s ? r v a d o

de s e r v i q o s au? t e n d o a c a d a v e z v s ! s a n s c a o a r - s , > - l h e d a s

- D i s t r i t o . ---I n t e n-d c n-t e--s do


noo dr
--

d i-s.t-----.r i t o-- .

Casos
a i sds
- -- e s q ~ c* i----- --qover-

_
_
1
-

1
-

d i s t r ito.

0 s i n t e n d e n t s s de d i s t r i t o t \ ? m uva f u n c g 3 r e l a t i v a v ~ ~ ? n ba n
s agada

(v.

Rof. Adn. d l t . ,

a r t s . 37

41) '

Cono as n r o v i n c i a s ? g o rnrlito q r a r d 1 7 s , o i n t ? n d a n t i : de d i s t r i t o d e s t i n a - s e s f a z e r a ! ~ g a q g oe n t r e o s q o T ~ ~ n , d~aos s c r o v i n c i a s


e a s c i r c u n s c r i q 6 ( , s ou conce!.hc?.
l?,c v rcsumo,

u ~ a ~ a n t od3 - : ~ ~ ' ; C G O ,

0 s l n t o n d ? n t c s d~ d i q t r i t r t ( ? a~ catc7:,01

011

d 3 s i z n ~ . c i ? olie-

n o r i f i c a do "governadoras", c o ~ o1.6 s a 1 ) e ~ o s , v o s d i s t r i t o s e n c r a -

"50

vados ca t c r r i t b ~ i oc s t , r ~ j~ani r o .

o:: cnsos

d3

Cabinda, 0a&0

o 3iu.

fis f i ~ t e n d o n t e st , 6 ~ ,e n t & o , uv q a o e l d,? r s q r ? s ? n t a ~ & dn


o so-

b c r a n i a nacf o n a l

77

j rlnt

--

..-

o d-Q,S q o t 5 n c i a s v i z l n h a s .

--

--

-- -

~ i r c u n s c r i q 6 ; ~ s . A d n i n i s t r a d o r ds c i r c u n s c r i g & o .

Varisdade

--

e com
l e x i d a d e das s u a s func5as e qrande i m o r t g n c i a a u s rs----

ves tern.

Secretaria.

Chegawfos a q o r a a o s quadros n r i v a t i v o s , 6 czboca dos q u a i s yncontramos os a d ~ i n s i t r a d o r e sda c i r c u n s c r i c 5 0 , f u n c i o n 6 r i o s q u e s e


podoa d i z e r a chave de t o d a a a d a i n i s t 1 ~ 3 q 5 0d a s c o l 6 n i a s .
Nunca 6 d s a n i s o r c a l c e q u o s e l h e s d&.
0 a d a i n i s t r ~ d o rde c i r c u n s c r i c i i o 6 urn a p e n t c d? c i v i l i z a c 6 0 ,

urn dzlcgado dc P o r t u q a l j u n t o d a s qo9ulac6es l o c y i s , o r i n c i q a l a s n t o , j u n t o dos indigelnas, q u c nns c i r c u n s c r i c 6 ? s q r e d o q i n o , ~ .


A i d e i a auo o r o s i d i u

d o f i n i c g o dn sun c a a q c t 6 n c i a f o i bss-

tante 9 n t s r n a l i s t ~ .
0

odrninis'rador d ~ circunscriq?io 6 o g u i n e o o r i * ? n t a d o r dos

indfgi2naa p a r a

o,

civilj.za~~o,

POP

i s s o d3v3 t r z d u z i r n u m condu-

ta cxcm?lar a c f v i l i z a q L < ode q u e k q a r t n d o r ,


Cot80 n6o 6 ua s i a q l c s f u n c i o n j r i o vas u a r ; o r ? s e n t a n t c da s o b o r a n i n , o ::stado q r o c u r a c e r c i - l o do c 3 r t o ~ r a s t i g i o .

0 s sous

s o r v i q o s s s o i n s t a l a d o s nuy ~ d i f i c i oo 6 9 l i c 0 , ondo t o d a s ns manhgs

6 iqada

r,

brzndeira naciono,l.

T3ln

hnvido

2'5

z 1.reocuq~q50ds cons-

t r u i r bons ? d i f f c i o s ?arz as a d ~ i n i s t r a q ; ? ~c:, :m AJoganbioua, s o b r e t u d o c s t g o t o d a s bcm i n s t a l a d n s ,

E s t e s ~ s d i f ~ c i o st a, n t a s v ? -

zos no rnzto, c o r ~ c s ? o n d ? l n l o alqulr nodo, aos - . n t i q o s ~ a . 1 ~ zr. s 7 i s " ,

q u e so uncontravam 9 0 1 ~ ~c isd a d e s
r. o:rvan6ncia

d 3

da

vil;o

durn r o q r o s ? n t a n t e do 9 c i

-?

trbqo;o,

~t ? s t n r

c l.lyqar d ~ .?v3nC,ua: ~ ~ r - 2 -

d i a do Soborano.
"as a s

~ e s i d e n c i a sdos adqin! s t r a u o * > s , a16m de os rodonrev

d o ~ r o s t i g i o , tt?v o u t r n funqEo v ~ u i t oi m n o r t a n t s .

qu3

S*:FV~T

de oousada & s a u t o r i d n d o s que ~ o r v a n t u r cz D r a v e s s 2 ~o v n t o a f r i c a 9 2 d i f i c i o do n d ~ i n i s t r a d o r 5 o o n t o d o nzssageq o b r i a a t 6 r i o

no.
OQI

r.3giZos onde n6o h6 h o t 2 1 3 nsw oens6ss o onde o fjacho da c i v i -

.TA, o s r a o 9 f q i t 0 ,

l i z a c k o ostA ncs rnEos dzquol, f u n c i o n j r i o .

c s s c s oclif i c i o s d i z o z o a , g c r s l m ? n t r ? , dos n o o s s n t o s n a c c s s 6 r i o s .

~rovidcncial,

fi

s u a aaq6o c s t a n d e - s s a todoa os a s s u n t o s : Fazen-

de
do, a 3 r i c u l t u r a , at?\jdo a o s demais s e r v i q o s t h / s n + l ? n d e r - s e corn

elc.

5 u r n e s o 6 c i e dol'faz t u d o " , ?sand.?"

- ? r l l o t c a r o s caaoos, d i s -

t r i b u i s ~ ~ a i ~ t ce os n, s t ~ 6 ip o n t s s , a d r n f a i s t r a j u s t i q a , or$:sldindo
cos t r i b u n a i s dos i n d i g o c a s , 6 o c o n c i 2 1 z d z ~dos r 1 5 ~ l 1 l o sd,i r i a s
a mzo do olsra l o c a l , v o l ~ o, c l s s condiq6as s % n i t h r i c \ sd3 rmlilr,c60,
proccdcndo, oar k:xe?mlo, 5 s u s vaZinnq60, 6 o 3gent.3 --:. -

:om-

o c t i n d o - l h e f a z a r o r e c r tamcnto,
~
r ~ c c b 3a ~? g r :sentacgo dos r,?sqrv i s t a s e dos ~ i l i t a r c s? ~ . t r & n 3 i t o ,(:xiqc-so a t 6 nnra a sua nomca-

550 qu,: t c n h a n r c s t a d o s m v i q o l n i l i t a r

l,

h o j ? , qu.:

s 3 j a msmo o-

f i c i a l m i l i c i a n o ) o dcseaosnha a i n d a m u l t s s o u t r a s funq6es.
Porqu8 c s t a l a t i t u d e d s funq&?s, o,:rguntar-s2-5
7 6

quc o s indfgonns ?otc?o h a b i t u c d o s a : ~ ?drt r i ~ i d o sDor uln

c h c f c todo ~ o d c r o s o .

ti1 d&

$2'3dmos

COTO

t r i b u uwa grni-1d3 c o c s i i o

~ ' , s t ~t esr q o s ,

(5

'?

l u t n cortrrn n natur?zr? hos-

.zr, c ' l , f :

rl;lG7;o s s v c i r t l .

~111

s o r6'~somos c o l o c s r o i c d i r , ? n z
"

:?I

fac-7. duvn

aut.oridado d i v i d i d ~ "s ~c l h o f ' b s s ~ v c l s ivoor- r-.I t , ~ : : : c c v n u n t r o ou

c i n c o n u t o r i d a d c s i r - s c - i a c o n t r a t r n d i c 6 s a d ? h6 a u i t o o r r e i a a d a s .
~ l 6 m
d i s s o , a szparay6o d2 pod:>ros t r a r i n

n dt3sordwn

o o r o g r o s s o dos i n d i g e n a s p a r a a c i v i l i z a q 6 0

i~oqdiria

a tarsfa e~inonte-

monte o d u c a t i v a da c o l o n i z a c 6 0 .
Do f a c t o , 6 a ocdzqogia quc n o - l a e n s i n a , c o a i n f l u f t n c i a s

d i v c r s c s , quando nzo r i v z i s , a ~ x e r c o r s q - s e s o h r ~o e d u c m d o , e s t b f a l h n d a a obrn d e educaqzo.


9 n rosumo: o o r a o t i v o s do ~ c o n o a i ae s f i e i , 3 n c i a ,

2,

3t45, ?a-

r a c o r r ~ 3 s ~ o n d o r ncccssid3do de s u b s t i t u i q ~ oduq ch?fe o o d ? r o s o ,


f o z - s e uma concantra$60 d o p o d e r ~ snas vzos do a d v i n i s t r a d o r .
As s u a s v 6 l t i p l a s a t r i b u i q 6 a s v8a esquomatizadas no a r t . Av
dh R.

A.

IT.

"AS

z t r i b u i q 5 c s dos a d r n i n i s t r a d o r c s d s c i r c u n s c r i p ~ os z o das

ordons s o g u i n t c s em rt21aq50 no t e r r i t b r i o da c i r c u n s c r i q g o :

a)

30

autoridado c i v i l ;

b ) Do a u t o r i d a d o j u d i c i b r i a ;
c ) DG a d r n i n i s t r a q ~ o ;
d ) nc p o l f t i c a i n d f g c n a ;

c ) Do f 3 s c ~ l i z a q 6 , o ;
f 1 DO d o f \ ~ s s c o n 6 a i c a ;
g f - D 3 i n f orn5c&onl

NOTA

- 0 Doc.

?'.999

- . . - - " - -------

dd 15 dc Vovambro de 1913 a u s aqrovou n R s -

form:. A d r n i n i s t r a t i v a U l t r a m a r i n a d o t s r a i n a v a n o c r t .

6 10 que

do 5 cm 5 anos o " T i n i s t r o d a s c o l b n i a e orocndesse & s u a r e v i s ~ o .


No s n t z n t o , 36 om l l p 5 a r o v i s g o f o i ordcnada, encontrando-sg3 d o s do o n t z o c n ostudo.

A 3 s o z r a da exccuq:,o dn ordem t $ a s i d o f < : i t a a novas s d i q 6 9 s


d c s t e i r n p o r t a n t , ~d i n l o w , .

0 a r t . ('8 dcs:~nvolvc r, no.;lqn

t"l?si2

d o adr;inlstr?,dor coqo all-

toridade civil.

s i d o n t e d a C6mrrl e , d u ~ aq n n e i r a q e r n l , z t o d o s os v a ~ i s t r r l d o s
a d a i n i s t r a t i v o s , e q c o l s 9 o r a q ~ oC O T a s n u t o r i d n d 3 s n o l i c i n i s ,
Assim, coaooto a o s d n i n i s t r n d o r :
c r i q g o a oPdza

n a n t s r na & ? a do c i r c u n s -

a tranquilidadc o6blicas, orotsq3r a lih9rdade,

p r o n r i c d c d o c sq2gurznqa dos h z b i t a n t e s , d i r i g i r z ~ o l i c i zda c i r c u n s c r i q 5 0 , c a ~ t u r c ~o rs i . n d i g s n a s t r n n s g r e s s o r e s , f x ~ cru q n r i r o


r o g u l a q o n t o d o recrutaml,nt,o m i l i t n r , a o r o v a r o s qroj,:ctos d? c o n s t r u q & s p a r t i c u l n r o s ( o n t o n d n - s e , dos c o l o n o s ) , r o ~ r i v i ro f a b r i c o c vcnda dc b o b i d a s n i c o b l i c 3 s ( o qus 2 1 : ~ ~ l tast t $ dr: c o v ~ r o ~ i s s o s i n t o r n r s c i . o n a i s ) , o ~ ~ g z n i z aor r s g i s t o civ!-i ( n a r a c u r o o ? u s

13

a s s i n i l a d o s o o i s , o n r a i n d i g c n n a , h6 u ~ r e c 3 n s ? a m ~ ~ n t~o r 6 ~ r i 0co,
mo v c r e a o s a d i a n t c ) , e t c , c t c ,
0 art,

8 0

c s ~ o c i f i ca s~ ~suas f ~ n q c o scomo c u t o r i d z d s j u d i c i & -

ria.
T l e 6 , j b o s-bo~oa . o p r ? s i d 2 n t = uos t l l i b u n a i s dos i n 7 i a ~ n - s
o d c c i d c 3s q u c s t 6 e s q o n k i l i c 3 s 3vbora d: c o l s b o r a q g o con o s vo-

g a i s , c h c f e s i n d i n s r ~ n s , ~3 d ~ p o i sdo ouvii* o s a c o s s o r ? ~ .
\la, m a g i s t r n t u r a j ~ d . ~ c i n
dcsl t i p o m l ? t r o o o l i t a n o ccw--t--&

o r g a n i z a r c o r p o s do d : l i t o ,

::

funcionando como j u i z i n s t r u t o r , j u l -

g a r crirnas a auc c o r r ~ g q o n d a r nnqnas l e v e s , D r w z r a r o s o r o c e s s o s


r c s p o i t a n t c s a c r i v o s m i s graves o rem3tQ-10s s o j u i z d: d i r s i t o ,
ctc.
0

a d m i n ' s t r c d o r dc c i r c u n s c r i c Z o 6 : no v s s ~ otemoo, j u i z d s

Daz o j u i z dc j u l g r ?o vr11i c f p a l ! n c r o x i ~ n n r l ~ 0a1v?z


- ~ ~ ~ y - ~ i s ,do
;

segundo,
3omprs q u c o j u i z Lr coTq,rca n5,o c c 3 s a sl:rm,
nq6-la,

tdtnlrmntc,

p c l n s u n o x t e n s g o , tern r f a c u l d n d e dc 3:lagzr

a s s u ~ sf u n c o e s no

adrninistr-zdor, a t r a v / : s d o urn a e n d n t o , d,;ntro d o c u l o s l i l n i t ~ c s Qct u a r 6 c a s c u nome.


0 art.

50 r e g i s t a as a t r i b u i q 6 c s de d - n i n i s t r n q z o .

Comnctc a o a d n i n i s t r a d o r : o r g a n i z a r e , x . ~ c u t a r o o r c a m n t o
da c i r c u n s c r i q E o ; d i r i g i r e f i s c s l i z a r o s e r v i q o d o imoosto i n d i -

gene.
conv6m d i z ~ rnleliaa c o i s a a o r o n b s i t o .
O iaoosto indigcna

6 , r e a r & g e r a l , um imqosto de c a p i t a q g o ,

q u e r d i z e r , urn i a n o s t o l a n q a d o nor cabeqa.


As v e z o s f a l a - s c do " i m p o s t o dc n n l h o t a " o quo n a r s c s i n d i c n r
t n n t a r - s e d e urn imoostc r e a l .

'
"
3

p i t a q E o poraue o i n d l g e n a , t e n
tr2 ? o r cadn q u l h e r ,

coqbnte

TI

nindn e n t z o o i n q o s t o 4 ds c a r s g r a u m o a l h o t a Q a r z s i s ou-

Neste h s q e c t o o im?osto 6 a t 6 uan f o r m ds

poligamia.

~ o r b a ,em F n g o l s c 'loqanbiauo, o irnqosto a b r e s e n t a - s e h o j e


como n i t i d c a c n t c u c s s o a l q u c r e c a i s b s o b r e os honens v j l i d o a , u o i s
a o b r i g a q g o dc n a g a r w l a s mulhores l e v a n t o u dos i n d i g e n a s c l n v o -

rosos orotestos.
E s t c imnoato p e s s o a l tcm v j r i a s fung6es.
la)

fi

uma a f i r a a q z o dc s o b 3 r a n i a

0 i n d f g , j n a e s t a v a h a b i t r i a d o a o b s d c c o r a urn chefs. aus

ti-

nha d e n t r o de urn poder dl? v i d a ou d3 ~ o r t e ,o o o d s r de e x i g i r d e l e ~ r e s t c q & s em t r a b a l h o ou e n bons.

por.isso

f o l scmorc d c t r a d i q z o , Dor o n r t o do3 novos c h : f ? a

colo-

n i z a d o r e s , a e x i g 6 n c i a de c e r t a s .pm"estaqz3s a o s i n d i a s n n s ,
para lhcs fazer vcr
0

q r ~ 3rn
~ l

o s : ! ~ OTTO s ~ n h o r .

oagcwonto do i n y o a t o 6 u ~ az f i r ~ z c z odc v a s s n l s g s ~ , d s

Antigcacntc a c s a o , r e c o n h a c i a - s d a vassalaq9m do inimiqo


a ~ a r t i rdo aononto e n que nagzvz i w o s t o , q#?ralrnents s?
gbneros.
?l3s c s t ~ f, l ~ n q s ot c v s sobrotudo r c a l c e nos f i n s do 36-

culo oassado auando e r a rec ciao i a o o r a s o b 2 r a n i a ~ o r t u -

guosa & s oooulaq6os i n d i g e n a s .


Hoje a fung?,o n a i s i m o r t a n t e 6 a s o g u i n t s ;
Z a ) 0 i a ~ o s t oindigonn 4

o indigcno

ct

UTI

dos ~ o i o si n d i r ~ c t o sd l f o r q a r

civilizu-se,

~ 6 t,i v c v o s o c z s i z o

de d i z s r , no s s t u d z d? o u e s t z o do

t r n b n l h o o b r i g a t 6 r i 0 , qus 0 ~ r a b l s l n ? .lnais melindroso nas


r o l a q 6 c s do n e t r o p o l i t a n o

c o y o indiqcnn

c~r i n r

a o s t o n c c c s s i d a d o s , n o i s , enqwsnto nzo as t i v e r , o t r n -

b a l h o ser5 s c n p r c , p a r a

uqa oona,

312,

Para n b s , c i v i l i z a d o s , o t r 3 b 1 a l h o tern,

s c n t i d o oconbnico na vmdida

+?T

5 c s r t o , uv

au2 3orqite a satisfaq%

do n o c c s s i d s d c s .
Se

o i n d f g s n a nzo as tern, nzo t r a b a l h n ,

Ora o imnosto, forc?.ndo o i r j d f q o n a a ' ? n t r s g a r a n u a l .rnentc ao E s t c d o u ~ ca e r t a ~ r c s t z q z os m d i n h ~ 2 i r 0 , sob


Dcna d ~ 13xocuq50 f i s c a l e cond+?naczo ao t r a b a l h o c o r r e c i o n a l , 6 ua a s t i a u l a n t ? ao t r ~ b ~ l h oc ,o ~ o~ ? i ods q n nbar o d i n h o i r o n c c c s s b r i o .

E urn2 V ~ Zno t r a b a l h o , a y

c a n t a c t o corn o curoqeu, o i n d f g e n a coTsqa a s s n t i r as


nocossidades dos c i v i l i z a d & s .
3"

0 imoosto aindn tcm a vantagem dc h a b i t u n r o i n d f q s n a

6 t r o c a a ~ n c t h r i ap o i s l h e f a z vender o oroduto do sou


t r a b a l h o parp o b t c r a quantia o n d i n h s i r o c o q que o hd-de oagar,

0 adafnistrador

6 , n o s t e c a ~ i t u l o ,nzo

36

o tosouroifio c o ~ o

Nas s u a s a t r i b b i q z e e do a d q i n i s t r n q g o cowmete-lhe a i n d a : f a -

z o r o x e c u t a r a s obrns o t b l i c a s o r e v i s t a s no orqamento ou ordsnadas


pelas entidades suocrioros, assoqurar

a,

conservaqEo e litnosza ds

todos os e d i f i c i o s o f i b l i c o s , e t c ,
do
0 a r t , 51 d o s c r i n i n a a ooaoet6ncia o v q a t 6 r i a / n o l i t i c a indig ma.
YToste catnpo, o a d m i n i s t r a d o r f u n c i o n a como s u s s r a n o d a s a u t o -

r i d a d e s g c n t f l i c a s , 6 o c h c f o dos chqfes i n d f q c n s s , o r i o n t a n d o o
f i s c a l i z a n d o a s u a acqKo.

~ l 6 ad i s s o , covoet3-Bhe z o l n r b e l a ssfide dos indfq8?nas c o l a borando, g r r n c s s o e f o i t o con os m6dicos, oroaov2r a i n s t r u q b dos


n a t i v o s , t a r o f a h o j e c o n f i e d a \,a ~ i s s 6 o soa?lo qur: d.2vo l o v a r a s
crf.-.nc;as

frequont6-las, v i g i e r

prooagandb e n t r o a s a.:lha?os

l i ~ n a s ad a s a l d c i a s , f a z e r
1

i n d i g e n a s d a s born ~ r 6 t i c a sd s o u e r i -

c u l t u r a , o r g a n i z a r o r - c ? n s o a ~ e n t odas oonulag6es i n d i g e n a s , e t c .
0 apt. 57 dosonvolvo as iaoortantes ztrihuiq5-2s do a d v i n i s -

t r a d o r no f o a t n t o e c o n 6 ~ + c oda c i r c u n s c r i c f i o .
coqpcto-lhe s a t i ~ u l o rn orofluqgo, i n c i t n n d o 3s o o o u l a ~ 6 s sa
c u l t i v a r n t e r r a , i a n o d i r a d e s t r u i c z o daa f 1 . a r e s t a s 0910 c o ~ b ~ t e
&a quoinndas nocivns aue

o s i n d i g g n a s costuvnm f a z o r , vandar q r o -

c e d e r a ~ 1 a n t a q E e sdo & r v o r c s , d i r i g i r a a b e r t t r r a d s o s t r a d a s , e t c ,
otc.
E de f a c t o o a d v i n i s t r a d o r t e r n s i d o tudo i s t o

v6

- o p r i n c i ~ a lngonte

CIUC

a lei

om-

da s o b g r a n i a e da c i v i l i z n ~ 6 ob o r t u q u e s a s .

Ten-se e n c o n t r ~ d of u n c i o n h r i o s v e r d n d e i r a n , n t c d s d i c a d o s a u e

r o a l i z a r ? - a ulnrw o b r ~ ,R t o d o s o s t,f.tulos not6,vel.

Em Angola oro%overP,na construc?b dos s e u s

35.000

Km de estr*

dh

nEo s b d i r i g i n d o o t r q b a l h o dos i n d i q e n n s cov~o, v u i f n s v s z e s ,

dcsenhando a s n r 6 o r i a s q l a n t a s .

Craqas a o s t e s s f o r q o q i s a n t e s -

co, o indfgena f o i a l i v i s d o do h u v i l h n n t ? t r a n s n o r t e ds c z r q a e a
c o l b n i a v i u f a c f l i t a d a s , duna v a n e i r a c x t r a o r d i n h r i a , a s s u a s c o ~unicaq5os.
Devca-se taqb6m aos a d m i n i s t r a d o r ? ~os p r ~ $ ~ ? c t o?s c o n s t r u ~ z d.e
o g r a n d c nGasro de p o n t e s e de o u t r a- s- - o b r z s p f i b l i c a s- ,

--J u n t o do ~ " d a i n i s ~ r c d torra b n l h n o s e c r s t 6 r i o ds c i r c u n s c r i -

--*

qua 6

Um

a u x i l i a r s s u b s t i t u t o do b r i m e i r o .

l h o s do c x ~ e d i e n t e , desanpanhar a s funq&s da c h e f e d? u o s t o da
scdo da c i r c u n s c r i q 6 0 e o x o r c e r ns f u n q z e s d s c g t j r i o na assma 6 -

rca, quando s o e n c o n t r o a f a s t a d o da s e d ~dn conarcn.


Por t u d o i s t o , o c u r s o Cia F s c o l a S u v e r i o r C o l o n i a l , onds so
vEo r c c r u t a r

os o l o n e n t o s p a r a ~ ? s t e sc a r g o s , t i n h a de s e r e s s e n -

c i a l a a n t e u a c u r s o 9 r o P i s s i o n a l em a u e o e s t u d o do d i r e i t o f o s s e
f c i t o c o a urn s e n t d i d o ~ r b t i c o .

Vc verdadc, Dor

UT

l a d o , 3'50 con-

f i a d c s a o s d a i n i s t r a d o r a s fung6es do j u i z e cons,?rvndor do r s a i s -

t o c i v i l ; Tor o u t r o , a o s < > c r c t 6 r i o , ss funq67s de n o t j r i o .

74

--- - - -. ------Concolhos, Divorsas c l a s s e s e p e s o e c t i v o s ~ ~ r aod moi n ~


istaa. -

---

-...

t ivos,
Snboaos que, ao l a d o d a s c i r c u n s c r. i q 6 e- s ,- e n c o n t r a q o s na d i v i . -

350

a d m i n i s t r a t i v n das c n l b n i n s , os concelhos.
S ~ Oc l a s a i f i c z d o s ea t r a s c l a s s e s a qus corresoonden coroos

Cs z r t s .

411,

@ 1 3o $13 da I?, A,TJ,

d i s t r i b u e v e s s c s t i n o s de

corpos s d m l n i s t r r . t i v o s n o l a s v j r f s a e s ~ h c i e sde concelhos.

lo

Nos c o n c e l h o s , q u a l q u o r q u e s e j z a s u s c l a s s e , que f o -

r c a c a p i t a l d e c o l b n i c d2 govorno q q r n l ;
29

- Nos

lo

a,

q u s o filtimo r c c s n s e a w n -

s t r i b u a a a i s - do
- - -2000
h . a b i t n n t s 8 suror)ous ou ~ ~ q u i ~ a r a d o s " ,

tq

Art.

concelhos do l a c l a s s e

" ~ a v o r 6 .comiss6os a u n i c i n a i s :

412

- Nos

c o n c c l h o s dc l a c l n s a e a q u e , p o r s u s

D O D U ~ ~ C ~ O ,

nZo p e r t o n q a t o r c 6 ~ a r ar u n i c i o a l ;
2"

- Nos

concnlhos do

?a

c l a s s e earn m i s d s 1500 h a b i t a n -

t e s ouropous ou o q u i ~ a r-a.-d- o- s- " ,


Art,

1"

d l 3

"Havox-& j u n t a s l o c a i s :

Nos c o n c c l h o s do 2a c l a s s 3 ngo covor,?ondidos no

no 7

do a r t i g o a n t o r i o r ;
29

- Nos conc,?lhos do

,'?a

classe".

Aos concolhos- - o c r f e i t o- s c o r r 3 s p o n d e cgvnrz v u n i c i o a l


11

11

i a o- c- r f- o i t o s

11

11

11

rudivontarcs
-

11

coaisszo vunicipal

junta l o c a l

Vos a r t s , 189 e sogs. fixav-sc? a s r s q r n s s o b r e a orgnn:zn~;

f u n c i o n ~ ~ a c n too c o n 9 e t 6 n c i a d a s cfiaaras a u n i c i o a i s .

350 comoostas o o r u n p r o s i d e n t e , n o v a d o m l o qovsrnndor a s r a l , c por q u a t r o vogais. o l c i t o s .


0 s a r t s , 511 o s o q s , ref.31- TI-s~ i s c o ~ i s s & s nunicioais. ST?O

c o a p o a t a s por u a o r o s i d e n t o , d o i s v o g a i s n o ~ s a d o se 36 d o i s 91citos.

Nota-so j & una r o s t , r i q z o s m r s l a ~ g oi s c f i ~ a r a s~ u n i c i o a i s .


0s a r t s .

51;. e s o g s . v e r s n n s o b r e a s j u n t a s l o a a i s q u s s? cov-

?&a d o u a p r o s i d c n t o o d o i s v o g a i s , uv n o ~ e s d oo o u t r o s l o i t o . A s

f u n q z c s dc p r c s i d e n t o d?" j u n t z s z o ;3xarcidas p 9 l o a d a i n i s t r a d o r do

concolho.

Ern t o d c a organizaqKo dos c o n c o l h o s , nas c o l 6 n i ~ s , s e d 2 s c o -

b r o unc o s s i r n i l a q $ o corn z s corcssnondcntcts i n s t i t l ~ i q & s ~ s t ~ o n o l i -

t anas.
--..-

75

- Postos

. -

- .

- .-

- - -

. - -

--A s o i r s n t e s ,

ndainistrntivos.

C h ~ f ode o o s t o .

Coao
d i v i s z e s nnnoros d c n t r o da c i r c u n s c r i c ~ oe n c o n t r a - o s - o- s. . . . - .- . - - - - -p o a t o s a d n i n i s t , r a t i v o s , 5 f r o n t c dos o h a i s e s t h o c o l o c z d o s os chsf e s do p o s t o ,
0 c h c f o do p o s t o <$, oa 6 l t i v a a n i l i s o , uv aqz3nto s c o l s b o r a -

d o r do a d a i n i ~ t r n d ~dor c i r c u n s c r i q z o .
Diz o art,

( 7 d a n . A.

71.

"Em c a d a g o s t o a d m l n i s t r a t i v o h a v o r d uv c h : t o do n o s t o , nomoado nos t c r v o s d s o r c s s n t c r.sforma e d i r s c t a l n c n t o s u b o r d i n a d o a o


a d a i n i s t r a d o r de c i r c u n s c r i q ~ o " .
0

art.

'3

c n u n c i o n u n i s a3 a u a s f u n ~ z ? s :

"AS f u n q 8 e s do c h c f e dc o o s t o s z o do d l ~ a so r d e n s :

a) Dc p o l i c i a .
b ) D c a g c n t e d o a d q i n i s t r a d o r de c i r c u n s c r i ~ ~ ~ o " .

S o z u i d a a o n t o , nos n r t s . 69

70 v s n uva sxtonsn d s s c r i ~ i n a g i i o

do coda uaa d c s t a s o r d o n s de f u n q ? ? s ,

a?

a s c c r 5 o X, consn4rnd3 a

e s t e s f u n c i o n 6 r i o s , t e r a i n a c o n o d i s 5 o s t o no a r t . 7 2 : "0s d i q l o v s dos corn o c u r s o dn ' s c o l a S u p ~ ? r i o rC o l o n i a l , auando d?somv?nhnrwv


c s f u n q z c s dc c h e f c s da n o s t o , u s a r z o a d3signaqEo dr? c h 3 t a s d? 00st o estagihrios".
Corn . f e i t o , t e r v i n a d c o c u r s o , o s d i n l o ~ a d u sn e l a E s c o l a Suo c r i o r C o l o n i a l , vEo c s t a g i a r durcnts uv

ano Dara

uq

n i s t r n t i v o ondc to+mr?,o c o n t a c t 0 coq n v i d n do m7t.0,


conhscor o s i n d i ~ o n a s , o s s e u s n r o b l o q a s

(3

oosto a d ~ i norsnd3rZo a

cono r o s o l v 3 - l o s ,

36

o,

t r a l ~ o l l ~ al ir g a d o s a o s Adainis t r a d o r e s ,

l?, e s s e n c i a l ~ s n t 2q n r a

o cargo do a d m i n i s t r a d o r que n s u a orer>ar,scZo 6 " s i t ? , o evborn s e


c r i t i q u e o t c r o n dc s n t r a r i a e d i a t a a e n t s covo c h e f e s da o o s t o ev
contact0

COT

a v i d a c o l o l ~ i a lcorn todos os sa1is o r o b l e v n s d i f i c o i s

do r c s o l v c r , o c o r t o 6 o u o e s s a ano de 3 s t S q i o l h c s d6 ~ r 6 t i c no

conhocirnontos nccoss6,rios p a r a m i s t a r d s v i r e v a s e r bons f u n c i o -

0 s a s o i r c n t o s ~ ~ d a i n i s t r z t i v o950
s toqbC6q ?,q?ntes do a d ~ i n i s t r c d o r mas t r a b n l h z a , r % 3 g r ng3rn1, nss s ? c r o t c r i a s z u x i l i a n d o o

76

- Auxiliares

da ~ v d ~ ~ i n i s t r civil:
aq~o

a ) Cioais - - - - -

c ) Autoridzdas a 1 2 n t i l i c a s .

3 s t u d a d a a h i o r a r n u i a da a d m i n i s t r a ~ , 5 oc i v i l m s t a f a z s r r a 0s
f o r 6 n c i a aos a u x i l i n r c s d a s s a h i e r a r q u i 3 : / c i o a i s , o s int6rnrc2tcs

0 s c i p a i s s z o i n d f 3 ~ n a sq u c q r e s t a r a a s e r v i q o

ailit3r

mis

tarclo 17611 n s ? r nlorovcitzdos c o ~ ouva ?soicie3 d? n o l f c i z l o c a l de


qu\: ct ~ ~ d a i n i s t r n d od ri s p 6 c par? ? n t r a r

2~

comunicaq50 corn o s cho-

fos.

s e r v i q o a i l i t n r n u c o l 6 n i z s nZo ~ o d :s : r o b r i a a t 6 r i o o o i s

o c u r t o e s o ~ , q od ~ tomoo d z c n c o r ~ o r a q K o( 3 s n o s ) nzo n ? r v i t i r i n
i n s t r u i r dovid./lrlzntc:
isso,

wior

071 P13g012,

indfgcnos d2 i n f s n t c r i a

qzrt.: dos i n d i a ? n n s .

DO^

?xevolo, ? x i s t 1 s q a w n a s l o c o m a n h i a s

bat ? r i a 8 do

n b ~ t i l h m , roi aq u ?

t$

wni-

f o s t a a e n t c i n s u f i c i c n t o p a r a n s n3c13ssidades dn c o l 6 n i n .
pias o s e r v i q o r i l i t a r

c q A f r i c a n5o Drocijrc nncnas f a z e r

bong s o l d s d o s , tom t a a b 6 a uan funqf59 e d u c a t i v n ,


c o n s i g o a mulhor o

03

f i l h o s , qu-3 f i o a r 6 o h:bitbndo

indfqe3na l e v a
j u n t o do a u a r -

t c l o , umn vcz a i , 6 au11notido a uma i n t e n s s n q s o c i v i l i z n d o r a ,


s3indo

30

f i m do t r 6 s anos a P a l a r c o r r e n t a w o n t c o oortuguEs e ,

por v e z e s , cornoletavonte transformado.


Como di3sEvos,

f r t ? q u 6 n c i n do a e r v i ~ o~ i l i t a r6 r s d u z i d a .

Disqondo c a d c comncnhia dc c e r c a de 50 hol-crns oodoq 0 1 1 ~ n t ov u i t o


a o u r a r - a e o a cadn nno uns d o i s v i l .
??

dosso ocaucno c o n t i n g s n t e a u o s x i e q os c i o a i s .

i n d i g ~ n a s , una vcz i n o q s f i d o a

'(as e s t e s

ds a u t o r i d n d , ? , ao l z d o do brrtndo,

c r i a n s6rics d i f i c u l d c d o s a uma d s v a r c a q z o d o l i n i t s s de " s f e r a s

dc acqzo.
Tornatn-so m , i s d o s p 6 t i c o s j l ~ n t odo3 i r ~ z o sdl3 r a q n do a u e o s
colonos,

:;et6-10s na o r d e n 6 u.na das t a r o f a s n a i s d i f i c e i s n a r s

0 s i n t 6 r q r c t e s 960, coao o nova i n d i c a , i n t * 2 r r a d i & r i o snns


r o l a q 6 o s dos i n d i q c n a s corn a s a u t o r i d a d ' ? ~o o r t u q u s s a s , t r a d u z i n do r c c i ~ r o c a a 7 n t ca s s u a s - l-i n-g u n s .

F i n a l a s n t o , v6a ns a u t o r i d a d e s g e n t i l i c a s 9\12 c o r r o s n o n d s ~
308

a n t i g o s 1 ' r 6 g u l o s n ou "sobns".
A R.

A.

U. c l a s s i f i c a - a s m:

a ) Rcgcdoros i n d i :J

B L ~ ~ S ;

b ) Chcfos d o g r u n o s dc n o v o ~ q ? h s i n d i q c n a s ;

c ) Chcfos dc oovoaqso i n d i p s n a ,
Nota-so a o r o o c u g a q ? , ~do l e g i s l a d o r ds i n t e g r a r os c h e f s s i n digenas ns h i c r a r q u i a z o r a l das nutoridades a d n i n i s t r a t i v n s .

Dc f a c t o , o c h e f e n n r c s o n t a - s c 30s i n d i i o n a s corn u*na a r f t o r i d a -

quo l h e vem d-a s o 5 e r a n i a p o r t u g u e s a ,

'1-e

'NZo pode*nos, p o i s , c o v ~ r e r d e t d e , f s l a r , e n t r e n j s , t'io s f s t c a a i n g l 6 s 6-e a d m i n i s t r a q G o i n d ~ r e c t aq u e , d e r c s t o , e l o s e s -

Cap, fJni.co

9 ;>robleva da p o l i t i c a c o l o n i a l
..

.
. -...,

L1;
,
L

cost,\^^^

s c r +ratado loqo

- - ~ : - i ~ e i r aasu l a s clos c i . ~ r s o si!3 ? L c i r i n i s t r s q z o c o l o n i a l ,


.

a s o I r , Prof, Dr, , t l a r c e l l o Cact,nno tern-sc nT3st,fdo de n s -

.-z-ocoCzr ;,orclic: 6 313 07ii1ig0 q u 3 , sqndo os ~ r o ~ ? l ~ s l n da


r z s po-

l i + , i c : s a q u c l e s onfie s e v z o r o p c r c u f i r t o d a s 5,s p n r t i c ~ ~ l n r i c l a d e s s
I

'.r ? , C : ~ i n i s t r a q c oc a l o n i a l , o s c l u n o s n5o podom c o v y r e c n d ? - l o s ,

- \ t ) d i ;tomnr
~

coi-1~0ni0nt3~~
e 3dnot s si;!~..;t ; r ~ o , 3 , nntt2s

;30330

'c t c l l c ? urn3 v i s s o panord?ri.cn clo csyeci.;l..itlzcc

ii:: , : c o n o ~ i a ,dn

~ , ~ n i n i s t r c ro hdo d i r o i t o c o l o n i a l s .
36 dcpois d o c o n t n c t o c o v c s t a s qul:st,7ss !!.r&t
i c r b s s<?pocln
3ul:ir

i s q110~1to23dt.3 o r i \ ? n t ~ , q : ~ go e r a l ,
0 ',;ro??lorc "z ; ~ o l i t i c ~c a, l o n i -.l cons i::t.o , f u ~ : ~ d s . m c n t ~ l v e n -

t2,

dv sal?<;r n u - 1 d 3 v ~30r o p o s i q 5 0 r e l ~ t i v ad ~ "


vetr6polo

dns c o l - h i a s , o q u z l
w

?,

funq?o q u o

yriv,:$ircbd c v e d,::s::vvcnh~~r

c a r c l n q a o z s s c ~ r u n d ~ s?, n c + u ~ n t coo l o n i z a ,

D i s t i n g u i r i : f l o s c.)s cl-of s ,:spoctos.

it

78

0 problems d a s r e l a q G e s o n t r e 2s v a t r 6 p o l e s e n s c o l b n i a s :

s u j a i q i i o ou r.ssocfaqi?o ?

i m p e r i o s ou f e d

Ve,jnnos, e n p r i r n o i r o l u a z r , o p r o b l e m , d n p o s i q 3 o r e l a t i va dn

~~~~~~~~c

d?s c o l b n i a s .

C
:

Scbcmos auo h6, no vord-,do, no f e n b v e n o c o l o n i z l , uv n l e wznto d o s u j e i q g o ,


Contudo, v c r i f i c ~ , - s o h o i

, om

q u i t o s p2iaes a t3ndGncia

r n t r z n s f o r v a r o s i m p 6 r i o s c o l o n i ~ , i s , f 11ncl:dos

n e s s n l3asa

de

"

s u j ~ i q 2 0 , 2~ f u d o r a q 6 a s a u " c o n u n i d a d s s " do i n d o l o f a d s r 2 t i v 3 ,

ondc o s d o a i n i o s u l t r a n p d r i n o s n o s 3 p a r o c e q n a ~ o s i c z ode X s t a 60s f e d e r a d o s corn o E s t a d o ~ c t r o p o l i t n n o .

~ n t z o ,d o s c p a r c c ~o alorzonto
to

dt:

suj:iq>o

dt> n s s o c i c ~ ? i oquo ae t r a d u z

n1JW?

nsrz h z v e r urn f a c -

" f s d + r z c z q " ou " u n i *

?or o u t r o .
$10

i ~ p 6 r i - oc o l o n i a l uv p i s d o v i n n o u t r o F a r n des2mpenhar

n c l o uma f u n q z o c i v i l i z n d o r ~ , , i s t o

,;,

~ Z F G

o bsnaficinr.

P o i b c s e a d o n o s t i : p o n s n ~ c n t on u ? R y c k ~ n n s , q o v s r n a d o r p r a l
d o Congo B s l g a , t s n d o o s c r i t o u a l i v r o s o b r e a f u n c z o c o l o n i z a -

d o r a d-7. ~ S l c i c an o Congo, o i n t i t u l o u s u q o s t i v z v c n t , "ao~iner


our s c r v i r " ,

dcdc por paete d o p a i s d o s c o b r i d o r e c o l o n i z a d o r ,


Rcsta saber

35 0 3

t c r r i t b r i o s ?fr&anss,

j% ?stzo nptos a

d i s p o n s a r e s s o d o d n i o o a c o n s i d c r s r - 8 s oowo 9 1 9 ~ 3 n t o s , eq13ora

Yara a i n d c p c n d c n c i a ou 2xp?,ncL?o n s c i o n n l ?
0 s i s t o v z l ~ r i t t ~ n i cuo a suz, c r i s , ? ; o s i s t ~ w zl ~
z t i n o e 2s
y u a u .'.ifiCul\'adcs,

pole n o s t i ? r r i t 6 r - j . c , s coloni . i s ,

l,~uc,sc o r r ,n+,so s o t 6 v dob::tifio


jiigs

no1 G l t i v o ~ 6 c t 1 l oa l - i r i n c i -

s50 c r i t i c ~ d s s?, l u s dos r c i s u l t n d o s

C ? C T , ~ C , m2s 110,j~; .?Tms

313ti~f~3s.

A p r i m a i ~ ~p o, s~t c

GT.
"

~ ? r $ ~ t i cp au l o s i n q l e s + ? s , 5 n a u e
3

o ltindir>ct rule",

COT-

3u s e j c q u c se

c i f r c t cm trSs p o n t o s f u n ? z v ~ : n t , ~ , i:s ' t n u t o n o ~ i z " , "qov ~ r n oi n d i r e c t o " e " L d u c c-c % rdos povos ;,zrc

i n d o p c 2 n d ?, c i ~ " .

SegiinGo o s f s t ~ mi n ~ l 6 sd ~ v ~ w - s ceo n s : r v n r
o s t r u t u r n s socLrtPs t r ~ d i c i o n ~ di os s

2"s

POVOS

tudo

?ci--v

n?,tivos,

aus so

r t , l z c u l - t u r ? , , 1 x 1 ~ ~i nss t i t u i q s j ; s p o l i t icas dce i n d i z o n 3 s .


c ~ , u t o r i ~ - ~ cclool so n i ? i s ~tovsm.a p c n a s t o r c o n t z c t o
,,-,

7 r n

As

os chcfes

COT

p-)T u l a q z o s n ~ t f v a a ,

iissia, mcsao q u n n d o n z o s c j a e s s ~2 deno*rlinaqzo, cstn*rlos

r3a e-I prosen$?,

~ r ; u w n . C S ; ~ ~ C ~de
I ;

~)r~t~ctoraiI~.

0 g o v $ r n o ink:18s 2 ~ i x a?u(> o ch:fe


'1309

c ~ s t u ~ 175
e s ~~ ~

Z C L I G JOV O ~ U ~ P

indiq:,nn,

n t r z v 6 s dos

aau z r u n o t r i ' ~ < : l .

A s o c i ~ d ~ dn as t i v ? " c o o t i n u a r 6 , e v o l u i n d o ;!,nundo

t , u r c i s , s ~ g u n d oo s seus p r i n c i p i o s t r - d i ~ i o n ~ i s .
t,rnnsnita a lingua

a c u l t u r r t ingl??s?+.

c - ~ l ~ ; > a n haa r~ v o l u c ~ctesso


o
povo ct6

slt

r c p r a s nz-

N ~ Ds e

lhc

Procurn-ss ap2nas a -

t r a n s f o r q a r nuln povo

in 1 ,:pc:ndcntc.
A funqiio d o povo c o l o n i z ? c ; o r 8 , y o r t . l n t , o , z de t u t o r ,

9af q u e a s d e n o f i i n a q c e s

"'terr:t6rios

cle t ~ t e l a " ; o t c tenham v i n d o C~os i)ovos

tr~telados", " r e n f ~ e

%I-,~-~O-SIX~~S,

Do f a c t o , ~ a r ao s i n ~ l e s s s , a ~ e t r b ~ o nl zro Q %=is do Clue


urn t u t o r q u e a c o a p a n h a as c o l 6 n i . a ~ a t 5 e l a s p+lcancareT a

wig-

r i d a d c e poderem s e g u f r o s e u d e s t i n o ,
"

P o r t a n t o , a oOucsqZo para. a i n d c p c n i l g n c i s c o n s i z t s n s o
r c s p c i t 8 r o s ;-)rlnci;,ios t r a d i c i . o n n i s

CT

d53

s6

? o y u l n r ~ s 3n n t i v a s

t a m b 8 ~e v c o n c c d e r a o s g o v e r n o s c o l o n a i s uva c s d n v s z v n l s

T-,S

2m,112.

nutonorEa,

A T n c l a t c r r ? p r o v o v e a , a r t i c , i , -,rr,o clos c o l o r ~ o se n n V t i v o s

na ~ : l a l ? o r a q &das
~ lois e s p o c i z i s d.: c s d a c o l 6 n i . 9 ;.nrn.

i r c q t o r n a n d o a p t o s a g o v e r n s r - s e pop si ; 1 r 6 ~ r i o s .

' L S S ~ TS r :

A nutono-

7i.a t o q UT a ~ n t i d op o l i t i c o , conlo y r j n l ~ i r o;\as30 p r a a i n d z ? c n -

D o "1vp6rio
'1

R r i t B n i c o " vcti-sl> s z i n d o %\3rnu


-, " ~ o ~ u n i d a ddas
o

"

n c o c s F , r i t & n i c ~ ~ cs u
" j o s c l o r ~ n t o ss a n o s a p r , ? s s n t n v n o s ~ a i s

::ivorsos graus dc o r q c n i z a q z o , o l i t , ica,


$To p r i ~ e i r ogranu e n c o n t r a r o s z s c o l 6 n i - s :I3 Coroa, p a d m i n i s .,.:

.. I?.R ? o r u a Govornn.c?.or, r o ; p c s o n t ? n t : ? do

,'1

r'.u-n

R J - ; ~ , nuo

4 nssistido

c o n s e l h o dc g o v c r n o consultive.
Scgucr-sc os p r o t ~ ~ c t o r ~ , d o s .
i~-nt c r c o i r o

l u q c r , v8v

53

c o l b n j r i S i?-:

, T O V - I : ~ ~ sO~ * n i - r i : p r - > -

,;c;n+:ct i v g q u o a i n d c ,;s t n o num.2 c e r t a p o s i q ~ odc do;-v>nd6ncia e q


r,;l-q5,c
TJ9

30

Coloninl Offico,

cntmto, 2xiste

'

56, UII 7 a r l z q 3 n t o l o c a l qu; l e s i s l a

go13ro

vzior

--t-

yz,t,,5rias o o G o v e r n ~ ~ d o rno
, o x c r c i c i o d:?" f u n -

4-3

qi5o o x o c u t x T ~ c 6, a s s l s t i d o d2 q i n i s t r o s

Veapondem p o r z n t c o

qu3

?nrlz~?nto,
P o r f i l t i ~ o ,s h

PS

d o ~ i n l o se~

fi-o gov~:rno r e p c s o n t a t i v o ,

-,tinac a p l s n i t u d c

O U ~S O

O G~v~?rn~~r
d .o; r3,r ? s > n t ~ n t s d o R c i ,

jo n a o i n f l u i n c m z r c 5 z d o gov : r n o ,
0s (1-oqinios o s t z o l i g n d o a
f jdclidc,lc dc

:G

5. C o ~ u n i d a d s;?or

s i v ; ~ l = sl a q o s

ao s o l > e r ~ . n oc o r m , 5 Coroa,

Finalmontc v 6 o~s 3 ~ t : ~ d o si n d a p e n d = n t o s , : x - d o v i n i o s a u s

~,'cn>s(

~ 3 3uc;cle
~ 0

cov o I n c I u s t 5 0 ) v z t 8 r r z l a c G e s da alianqa corn

~rz-~rctsnhz,

?,

Or?, d u r a n t e ~ u l t o za n o s
ca ceca n o s t u s d t o d o s ,

I n g l z t c r r n d o r o s i t o u uva c o n f i a n -

c o a s f d a r c n d o o s:u

s i s t e ~ ada " a u t o n o -

a ,hltinna p a l ~ v r ae n r t o t j r f n c o l o n l : . l .
~i-,"

'as h o j c o ~ s n s a a ~ n tc o l o n i a l i n q l 5 s ? n t r o u
11-

II~
1 -, t

., r I ' Y T ,

'2-

2s

e r r a v o r i f i c o u n s o 36

~ U F :

o s FOVOS

crise.

ev

IULS

tlitel~va

? w r ~ dc.
t ~ t~~ v p o:, r o ~ ~ o l u c i o n ~ r i ? ~ ~ 3 21 ~t tu-t q3 l,- , ,

.6-1 c u o ~ 3 _ i f i c 1 1 ~ e SnOt ~c o n s 3 g u i r 5 y n n t

;r ? s s s s -oT70s l i a z -

Tor l a q o s G? n,lizV!r;ca,~111013;10 c l : s , 7

t?,- v i v a k y O ~ t i l f c ~ - c l o o p d . 9
Isso Lroz

COT

~ 1 2 :

p - '

c o n t r 5 r i 0 , .rnnif13s-

os d o ~ i n o u ,

a l g u n s 80s c l ~ ~ e n t ov ns i s r e r r e s e n t z t i v o s

12 ; m l i t i c z c o l o n i z l i n g l e s c l s o p e r q u n t e v
nz v e r d a d e ,

C O ~ O

s i vesvos se s 3 r 6 ,

o ~ 6 t o d odz " a u t o n o ~ i ~ "o, & t o d o

idezl,

2 ,

zo fzzc-

re? a c u t o - c r f t l . c n ds suo, n c c z o c o l o n i a l , p c r q u n t e v a i n d a s e o
r ~ - n t c defendido
~s
n$o t e r i a s i d o a n t o s u r n F r o v a de ? a o f s v o , de
c . ~ n a c i ? n c i a a l t i v a dz p o s s e d o uma c i v i l i z z q ~ os u q ? r i o r , q u e se
4 c v c eusrdar z v a r z ~ e n t so n50 k 3 r t i q o d e e x y o r t z c z o .

? c e r t o q u c c s t ~~ r i n c i p i op o l i t i c o v:i
p r i z r c l i g i d o dz v a i o r i a dos f n g l e s e s .

2 n r z i z n r - s a ns p r 6 -

0 p r o t c s t a n t i s ~ oI!$

doutrina do F n i l i v i d ~ ~ ~ l i s ~ ?,.:gunclo
c.

32

indivi.duo k j u i z h n i c o d o s13nifioado/r\-l?yTrz

e l o , cad:

"

c s d a wa d e v c i n t a r ; : r c t j - l a

?t

l u z d a suz r a z z o ,

di Deus,

s - J ~ v : ~ c : :o~ o

obr a p u r a w n t e incl.iv i?.l~al.


com?re;:ndc-so quo o s t 7 . s L d c i a s r c ; l i g i o s ~ sV

profundcncnte

2-

urn

i ~ l ~ 3 "i ~
~ a~ d: au r t r a t , ? d o s i n ,

I ~ ~ J C cOs t ? ,

Oi n

H?, n e l e

s s t r u t u r n d o p v o quc 3 s p r . 3 c o n i z n .
9,

flu6ncisr

nssi-,

ora o

i n d i v l ( ' i u n 1 i s ~ oq u o d o ~ i n a v r .1'1a r e s o l u c ~ od,: t o d o s o s ; ? r o b l s l r l ~ s


~ ~ 0 1 f . t i ,;. ce~c o~n < ~ v i c o s ,

Orn o s povos l c t i n o s d i f ? ~ r c m a, t 6 n a s c o n c o y c 5 e s r r s l i q f o ,,

7.

_.., dos ? . " , i l g l o - s ~ ~ x r ) ~ ~ .

CrEzm- n u y z zutoridar?c, r c p r e s s n t . 3 n t s d:; C r i s t o nr; terra,


P.-IC

d c f i n s cs v i z s por ondc s o c n c o n t r - r < z s n l v z c k , 2 s t a 1 ~ . 2 1 0 -

-. marc1 a sc;:uir na v i d a t ! > r r o n z

-.

cic c n t r c

08

h o w e n s p a r a u e s a c u v p r s a L s i d2 % u s .

-knircc?os ..)or
f ,:.,r~.
5

.. .~cy

0-1

c r { = q u l z n v i d 3 d2 c o n v i v G n -

33 t 2

p6, n5.0 z d v i ~ C;J ~~I I ?

11133

t, ~ V ~ ' ? S S I ~ V OlSa n ~ -a

, ! . ~ s c o l ~ ~ f".-.n
r t ~n. o v a s t c r r z s , i ? y u l s i o n - ? c i o s ~ c l o

c.u,; joll3~os c h r . 7 ~3 ~b n s i z ~ l i s s i 3 n & r & f i n s i n d-: c o n v . ! r t 8 : r , de

p as o r l t r o s
u.qa 26

:=irTzr o "bc,.-e-

-jc:

7
.

YZ

c n v i n h o dc Vcrdnd?.

LC'

,?

6 , ;?or 2 ~ o rI s l s , a u ? s o devr? t r a n s -

, l h o l ' n o " h o ~ novo",


~ r

73nvortaC 6, :)racisamonto,

-,,% z ~ m d o - l h o s s , s u i r

.o '??vr'7-:ro n o c i v i l f zndo,

o ; ~ r a rnos o u t r o s uma ,n~~dnnpn


ds v i -

a c o n d u t n quc nGs j u l z a ~ o sb o a ,

~ c u ~i : n c o n t r a m o s j 6 uaa p r c o c u p a c E a z o n s r b s s :
+

?"

11

~ 6 ps 3 s s ~ i i -

Vcrd~.dc,6 i ) r o c i s o dc-1% c conhccorfl.


7

st?,

?,

;>osiq:o dns p o v o s l z t i n o s , c o n c r e t i z a d n , p r i n c i p a l -

~ e n t c ,p o r p o r t u q u o s c s

cs~nnhzis.

T r z t s - s c do 1:va p o l i t i c &

dd

a s s i v i l ? ~ ~ Quaravos
~ ,
tornar

o s i n d i g a n a s s i . ~ ~ : l h a n t ~ : o,s fibs, so11.:lh3nt : o ,

y r i w ? i r * v ? n t e , no

cnw?o c s ~ ? i r i t u a l ;8#>;??is, j6, quo C r i s t E o ~ , f i . 1 1 1 0 ~

;1~
DOUS 2

ir-

mgos c o s s o s , uns c o u L r o s r a d i a i d o s p a l a Oraqa, s w a o c l ~ ? a c ~ o


a;~::i~il:

I , C V ~ ~ - S ~ -os
; O o?nv t r t i

mzis 1on:ro.

- 7 z i

:. T*-113-

t a r o nosno v c s t u 6 r i 0 , o s n o s s o s h 6 ' ) i t o s , a n o s s n l i n c u a .

?,ssim,
w

?.,I

-,r

c ~ ,a

U Y C
~ Q S ~ ~ ~ L ? C r, ~c ,l Oi

q i o s ~s m 3 g u i r - S O - &u v z a s s i -

7,r3

c u l t 7 1 r n1, 1 i n g u i s t i c c , s g c i ~ l ,

1 :!isso,
6 ~ o s p r i n c i 7 i o s z s s i m i l z d o r :s d o - i n a r 5 0 a ~ o l i t i 1 c- i 3 1".C~O.

F,

l ~ n t r r ?n 6 s , r,;wsar dc h c v o r t s n t o s :.:t,,+ut?o c013nii2is 0ur.nt o n 9s t , r r f t i r i o s c o q

W O V ~ : ~ : ~ O cSi k l f ~ r ; ; l 7 t

numo C z r t a ~ r - , ! i n i c n C n i c a ,

'72s ; 3

conluns

c o Y ; s :zt~iii-sr: r

:L;,

2 t . 0 ' 1 ~ 9 2s

:unir

colbnf:~.

? ? s s n o qu-nBo, a i , t o r i ~ r q > n t e 17avia


,
u ~ ca % r t n or,zhnic2 n ~ r cad2
'
c ~ l ~ l7 i, i J S p r , c v l t o s

(13

toc?ns olcls sr2.n nluito si:ml:lh;:;t~,;.

Tor o u t r o 1: l o , 2-:isto
c ~ ~ ~ l iw
lrn
r

rrrl

- - " :I:

rlnl

c l i r ; i t o c i v i l nul: tendc c ser

a tod-os 9s 3 s s f ni13dos d o U l t r 2 ~ n r .

res~1"10,

a s s i ~ i 1 2 ~ 5voi s 3 s ' Y P r e - ?stn. i d o i a :

9 3 i s t 3 r ~rle

i163 ~ ~ 1 1 s i G . ~ r - * nao sn o s s a c i v i 1 i z ~ ;"r ~ cor i n o

tr2~svitiila
'

, ncsto

2lonizis ?

Clnr3

C
ngo

m,:lFor,

o 6c:stino qu,,

3;:

n a r c & 30s tlC3rriti)-

;)0i3 ho,ver ~ i s t ? * l aLl:


> J - n i n i ~ t r ' l c ? @i n q i r c c t a

rZruc ; j u s t 2 v o n t > eoncontrnmos o r , ~ n n i z c , c S ; s ~ 1 ~ t i v 2n11;


3

trz3 tant?.s Tosistj6nctaa,


r

u
nQ
n

??vc:-

outros",

s i s t c ~ n ,q u ? l

; ~ G ~ O SS ~ U S
U S ~ S

"
320 O U -

o c o r t ~ ~ v a sii, t,zrofo,

LV~I.D+PZO.

Pnr f s s o , z n o s s c t 2 n d & n c i ~ f, o i sF:mrr~>


n z r l o -~sta12elecit-1

,1 - .r l c c : i ;

11-e tin ~ O V C P ~ dOf r e c t o ,

A s a u t o r i d a d o r r ~ o r t u z u : s a s ocu-

;lor s i d.os pro77l,sm~.sl o c a i s que ;\rocr~ramr o s o l v 2 r .

~6

, r l : r z ~ " o schof,,s n a t i v o s corno c q > ? n t e s , c o ~ on u x i l i z r c 3 s da ad-

~ 1 1 1 ~ s t , r n q 5 0n,z o

;2arz,

q u o clos o f e r ? c l ~z s ~ ? a"u t o r i d z d o

so13c-

p;.nic p o r t u g u a s a .

contrbrio,

AO

a c u t ~ r i 6 a d eg u c ainda

~ O S S U ~ .

c h e f ? i n d i s o n a rr.cal,,: d c s t n ,

SO s 2 r v i . r

S? S ?

os

i n t e r e s s ,s nor-

)sv'?sq?. 'tutoricixrl~3 ~ c p - l ,
h;
~re
~-

t U g U ~ 9 s~cs n, z o c o l z l ? o r a r , o s s a

tlrntla.
hci

i?.

c " ~ 3t r o . n s f o P ~ 3 ' 1 1 3 r

tond8ucic

:f

col6nio, nllvz rt-zpcr210.do

sist.:.rn

t L , r r ~ t 6 r ni a~c i o n 3 1 ,

2 cvikntc

c ~ ngo
o
podo lcvcr-:J'-sc

no a l , s o l u t o pois

s 2 r l ~d,o ~ c o n l ~ o c oar d i f c r s n t e ~ c o n o n o v f n(10s p r o . 7 1 ~p , ~3 s~p c~i t n n -

tcs js p o v i n c i c s v o t r o p o l i t a n a s

3, TFwnifl~st:.ro17tc,c r r n d o

(iovinios ultr?rnarinos,

e q u i r ' ~ ~ ' l r ? rpor


,
?xewrl0,

c,,lbnia do ~ n q o l zh > r o v f n c i 3 do aKinya30.


Ty3vit7cic

--,

j<,:js,

cs;.irito

,sr,so

:,
F

-F-t~ni3 ssc

cq

1,n129
I
T

O~2612U ~ C
~ ' - - B s * S~ O S S ~ cSS

16nizs 6 uVn i>nr-

?.

n o s s ~ . a P ~ ~ ~ e ~ 3 ~ lYt ir~i-at r? i~n ? ~o , cage l e -

no funclc

Go-0

23 0

AIAvarvr:, pop

Ysri? urns

2utonoqi3.

Y UP.

~nglct;rrz

>Xnm,

A A - - 2

~ , ~ c ~ r ; ~ ~ n d S~
~ X iL Sl cco l~
6 n~i z~s ~6 - n c z -

;..

n3tur31idad7~.

t o d o s n j s , hA

d ~ ~ f $clo
j ov : r

i c n<~saas

fie9env01 v i 1 2 9 , t r a n s f 0r"T-G~~s
em n r ~ ~ i n c i a s

;u21dade de c l i r c i t o s e c o n c i ~ h sconll as . ? r o v i n c i w T L , ~ ~ o ~ o -

",I'l29,

q u e r; 7 u g n c

6 a iaeict

1n(1ordnLGncia.
- ;tc
T I O S ~ O l ? n s z y r n t o f o i : ~ a r t i l h r . d o r.i:ltm Pr-,nca om 1945,

-vr,Q

82 sua

?in2.o a s z r c o n c r c t i z n d o n a "IJniEo Fr-uncesn'l,

Gurcntc a C u , r r c tinhaa-se v e r i f i c n d o $ r a v e s i n s u p p e i c ~ e s

c 0 1 3 ~ ~ c U*rl
i ~ vovi+nf3nto
~ o ~ ~
17ro-ind : ,nd&.,,

c s 7 G r ~ ~cL
on
c c. nqior

cue,

7Sc\.?~ialidado~.

t ~ 7 1h 9 SUAaJ.19

tzj cl-aqorosoa l 7 r o t ~tso 3


,T5

~ U L ,

( I U ~ ~ C I U C Bc.
F 3

U9

nd

Cr:

vas

Pode A n 3 o l n sr,r

t 0 y r i t 6 ~ i o l ~ a c i o n ~ el ,s t j d d ? t 2 1 v t l n , i r a ra;liccdc no

I-,

dc: y o r t u ; c l

1309s2

lochin^ in^. o n o l i t r n s c o l b n i n s , nowziln.nonte,

%=%daqFbs

on60 s u r ~ i uun?, r c v o l t a e n t r o d o g a u l ? & s t a s e r a r t i c l j r i o s do ~ 6 t n i n .

Pouvc, Tor i s s o , c u e 6.ar s c t f s f a q g o a a s p i r a q 6 c s (I: v i r i n ordurn o , a s s i t n n o s a p a r e c o r n n o s " ~ s t a d o sz s ~ o c i a d o s ' ~o, s "dt3yart ~ , v c n t o su l t r ~ ~ v n r i n o s " u s " t ~ r r i t b r i o su l t r c . v z r i n o s " ,

:stzs

I
;

f i l t i ~ o sa f n h nuno s i t \ 7 a q ~ oi n d o c i s a , cov y o v ~ r n ~ d o r cc s n l t o s -co~fas"ri~s.


0 s f r ? u n c o s u a t G m s i d o , da r e s t o , o s ~ ~ r f n c i ? z it s: b r i c o s d o
"

s i s t s m dz ~ s s i q i l z q z o ,

Do l,o.clo (lLos i n g l 1 3 s d s ost-,vn,


fn,z c S r o
ou,; l h c
7

317

:s1.n

C O T 2,

1 1 1 ~ ' l a t ~ r rn3s
a criticcs

fez pcrc1;r

con

SO

vS.r!, r c z l l z ? , r - s $ ; o 1%;76rio ou

t LC'.

In-

: n c ~ n t r c, ~ r - , s o n t ~ ~ v c ?,?ln
n t gu : r r a ,

nas r c l c c 6 3 s ; n t r s :x - * t ? t r b p o l c +-

l o i s sist, )wnds-'\:VC

i ~ i ~

s i s t ~ - n ada 2utonomia,

LO

z ~ ~ i ~7ztrt.c
o r d o s s u ~ v ? . $ r i oC o l o n i 2 l

qui:m

p c r w~ I - d o ,

2s

a Hol?ncl?,, n~rtsh o j s ~ s t i ?
i -

2"

s ~ sr ;.;uido:

-3

colbni?s,

.,

Fodsrncirr ?

-.utono~ia, r
-

(350 sc t r c ~ t a6.3 " n u t o n o r i n r , d v i n i s t r i t i v e "

t n t
nu03 '

- 3 ,

poll-

co'tl~~~ti-

"

~ r e lC O T o a i s t ~ ~ ; l da
c ? a s s i ~ i l ? c , ? ~ o , ~ o l n~ : f a i t o , n b s , q u c :.r$:co-

t Y-,t
i v a o fi n ~ n c z i r : : d T s n o s s n s c o l b n i n s , como nz " f l t j t r i ) : ~ o lrrl??
l i z c n o s a a u t o n o v i a clos p r o v i n c i z s , :.nborz
sistcw* de a s s i v i 1 . e

~ k do s t c s o s 7ro'?lotnr.s rlue hoje i'r:ocuP~rn


ni-is.

Deve notq.7-s :

ou

:v w n o r g r a u )

01-12

OY

'=is33

colo-

n z o h6 l i q a s 5 0 n l , c s s s i r i 2 :nt,re

i:l?s.

P o s s i ~ i l o q z ot o .a1 c c c b a Be d c s v a n a c e r o ~ m ~ S r i o~, > x ~ c t a ~ , n t n

coao a autonomic. p o l i t i c & d d a s a q r e q n .


ccnluzlr tento

30

E a nssiflilrtqgo ?ode

?st2 o u d t d r i o covo no F s t z d o f e d e r a l ,

F c r . cs col6nics l a A ~ i c aT r o p i c a l n ~ 3 r ado 1vp6rio ninda


4,

na9 ; l x e ~ - u .

lu-:)

c!

como t e r n o p o l i t i c o d a a v o c w t o aue os portu-

p r 1 3 r i a l , G o p-tl-aco !o ~ x c l u i r ,

n?.3 -?ostri3.reln nuncn,

;uL,r,>r,
1 1

A hip6teso f d c r a t i v a ,

u :r-tivos:

(712

g r - n d c t c n d 6 n c i ~r n r n o s regimes

-5s isso n6o s , q n i f i c a q u o coln o tc.n;-o nzo venhnq

cl>n,r ~ z n d ~
a rZUO. :3r&ticc
0s

;)ro'3lb~z.sf i c m lin\nci?,dos.

N ~ Onos

.'-cr-lb3 s o l u q ? ~c m c r o t a pah o nosso n a f s

1 0 t e r m i n z r a ~,ubl-ic~,q,?c
i l d s t ~ sliqzc::,

s o c i c r r , ~~ c ? . : ~ : > ~ i:15o
c n q u d r 0 i x . r d!-:? r o t
;_1~c013!-1:cirncnto

Dr,

20s

I , I ~ - ~ ~ C ~ UGUCC
OS

.,

nu

~ i r e c q z odz A s -

~ 3 t - y o
~

squ ~7rofundo

'xs' T-,nr, P r o f . Doutor "zrc : l l o C2?t3no

,rcTas:or c a s g i ~ t < 3 n t , da
~ : carl?irn,

s Q n l \ r < pronto ycclhlncnto

o n c ~ r r c - ~ , l ? ock,s

-3rtt:nce TnorrL

I-:

i-1010

n l i o s o Toxilio qua ; . r ~ s t ~ r n m
qos

ul~licnc;~o.
h

A s u a s Exccl j n c i a s , o s l ~ s s o szqr2ci>ci~.rctntos.

Você também pode gostar