PORTRET. De Duivelse jaren van tovenaar en meester-tacticus Raymond Goethals: “Dat we geflikt werden is ‘kluuteraa’”

Raymond Goethals is vice-kampioen geworden met STVV en werkt al deeltijds voor de Belgische Voetbalbond als hij in 1966 ingaat op het voorstel van Constant Vanden Stock om de nationale ploeg over te nemen van Tuur Ceuleers. Constant blijft ‘sélectionneur’, Raymond is zijn veldtrainer. Twee jaar later zet Vanden Stock sr. een stap opzij en wordt Goethals bondscoach. De speeltuin muteert in schaakbord.

Ondergebracht in een kwalificatiepoule met Spanje, Joegoslavië en Finland plaatst België zich als groepswinnaar voor de eindronde van het WK 1970 in Mexico. Dat is geleden van Zwitserland 1954 met Rik Coppens als uitblinker.

Goethals selecteert acht spelers van Anderlecht (Paul Van Himst, Jean Dockx, Johan Devrindt, Wilfried Puis, Maurice Martens, Georges Heylens, Jean Trappeniers en Alfons Peeters) , zeven van landskampioen Standard (Christian Piot — dé talisman van Raymond —, Jean Thissen, Léon Jeck, Nico Dewalque, Jacky Beurlet, Wilfried Van Moer en Léon Semmeling), drie van Club Brugge (Erwin Vandendaele, Raoul Lambert en Pierre Carteus) en de enkelingen Lon Polleunis (STVV), Jan Verheyen (Beerschot), Swat Janssens (Lierse) en derde doelman Jacky Duquesne (Olympic Charleroi). De meesten onder hen zullen blijven deel uitmaken van zijn keurkorps.

Daags voor de loting van 10 januari 1970 voorspelt ‘Raimundo’: “We hebben in november in Mexico-stad een oefenmatch tegen Mexico met 1-0 verloren. De Mexicanen gaan ervan uit dat we te pakken zijn. We zullen in hun groep terechtkomen. De ‘dasjtereirs’ van Salvador zijn de ideale derde tegenstander. Als reekshoofd pronostikeer ik Rusland, omdat Italië Europees kampioen is, Brazilië favoriet en de Duitsers finalist van de vorige editie.” ’s Anderdaags wordt in Mexico zijn prognose helemaal bevestigd. ‘Raymond heeft niet altijd gelijk, maar 99 keren op 100 wel’, is één van de legendarische uitspraken van Goethals.

Voor de Witte Duivels — Raymond is afgestapt van de traditionele rode shirts omdat wit op het veld vooral bij kunstlicht beter opvalt onder ploegmaats — wordt Mexico geen feest. Uitgeschakeld in de eerste ronde na 1-0 verlies in de beslissende partij tegen gastland Mexico. Op penalty na een denkbeeldige overtreding van Jeck. De Belgische delegatie met hangende pootjes en een verziekte groepssfeer terug naar huis.

Goethals trekt zich terug aan de Belgische kust, laat de kritiek overwaaien, neemt de draad weer op en zet zijn garde op scherp. In de kwalificatieronde van het EK 1972 worden Portugal, Schotland en Denemarken opzijgezet. Devrindt speelt een hoofdrol. Van Himst, die na zijn wedervaren in Mexico de nationale ploeg ‘on hold’ had gezet, maakt in de thuismatch op Sclessin tegen Schotland een grandioos wederoptreden.

“Ik heb meer dan 400 wedstrijden voor Standard gespeeld, maar nooit werd ik door het Luikse publiek zo fel bejubeld als Paul die avond”, herinnert Léon Semmeling (81) zich.

Voor de duels in Schotland en Portugal van november 1971 doet Raymond een beroep op André Stassart van Racing White. Een bizarre keuze, vindt Jan Pulinx, toen chef voetbal van Het Laatste Nieuws. Hij is niet de enige. Reactie van Goethals: “André ei veerkante voete mô ne kop vè out op te kappe — André’s voeten zijn vierkant, maar zijn hoofd is hard als een kapblok — en zo iemand heb ik nodig om de Schotse luchtmacht en de Portugees Torrès op te vangen.”

Goethals haalt zijn slag thuis. België wordt groepswinnaar en plaatst zich voor het eerst voor een EK-eindronde na het Italië van Albertosi, Burnich, Fachetti, Mazzola, Bertini, Boninsegna en Riva in de kwartfinales te hebben uitgeschakeld. 0-0 in Milaan — Raymond maakt het die dag zo bont langs de zijlijn dat hij in opdracht van de Bulgaarse scheidsrechter Nikolov door carabinieri van het veld wordt gehaald —; 2-1 op Anderlecht met doelpunten van Van Moer en Van Himst — Wilfried loopt in die return een beenbreuk op na een smerige overtreding van Bertini. De Azzuri zijn radeloos. Goethals heeft ze de les gespeld in catenaccio.

UEFA wijst België aan als gastland voor de eindronde van dat EK met de Sovjet-Unie, West-Duitsland en Hongarije als tegenstanders. “Toen moest je bij de beste vier zijn om aan de eindronde deel te nemen. Nu hebben ze de formule zodanig uitgebreid dat zelfs de corporatieven van ‘Taxi Vert’ en ‘Taxi Orange’ kans maken”, haalt Raymond later vaak op om de krachttoer van zijn Duivels te benadrukken.

Het Uitvoerend Comité van de Belgische Voetbalbond kiest de Bosuil voor de halve finale tegen West-Duitsland. Goethals verzet zich. Vermits geen enkele speler van Antwerp of Beerschot deel uitmaakt van zijn selectie, vreest hij dat zijn internationals daar minder zullen worden gesteund dan op Anderlecht, Standard of Club Brugge. Bovendien is het veld groter, waardoor je de tegenstander moeilijker vastzet. ‘Le quadrillage du terrain’: een stokpaardje van Goethals.

De basis van de selectie is die van Mexico 70. Zonder Van Moer die hersteld van zijn beenbreuk tegen Italië. Zonder Dewalque als gevolg van een knieblessure. Met de Bruggeling Luc Sanders als tweede doelman, Jacques ‘Tuborg’ Teugels van Racing White en Léon Dolmans ter vervanging Beurlet, zijn ploegmaat bij Standard.

Alice Willems, Dolmans’ echtgenote die in die periode als ‘Peggy’ hitjes scoorde in de Vlaamse top 10, vertelt lachend: “Léon werd niet alleen als voetballer hoog ingeschat door Goethals. Vermits hij ook Belga’s rookte, kon Raymond altijd bij hem terecht als hij zonder zat…”

“Raymond was zeer conservatief”, trapt Léon Semmeling een open deur in. “Op een dag is hij mij komen visioneren in een match met de reserves van Standard op Winterslag. Ik kwam net terug uit een zware blessure. Toen ik aanstalten maakte om een corner te trappen, hoorde ik iemand in mijn rug roepen: ‘Alors, Léon, ça va?’. Ik keek om en zag hem op de berm staan. Zus en zo, deed ik teken met de hand. Een paar dagen later riep hij mij op voor de nationale ploeg. Hij heeft er mij in 1968 opnieuw bijgehaald, nadat ik twee jaar gepasseerd werd door Constant Vanden Stock. Raymond wou aanvallende flankspelers die ook defensief hun werk deden. We zijn vijftig jaar later en dat is meer dan ooit een vereiste.”

Goethals haalt weer zijn gelijk. Als België op 14 juni 1972 in Deurne aantreedt tegen West-Duitsland zijn tweederden van de ruim 55.000 toeschouwers Duitsers. De Mannschaft wint met 2-1.

De Witte Duivels pakken uiteindelijk brons dankzij 2-1 in de troosting op Sclessin tegen Hongarije. Lambert en Van Himst brengen België 2-0 voor, Lajos Kü (in 1978 met Club Brugge op Wembley finalist van de Europese Beker voor Landskampioenen tegen Liverpool) mildert in het slot na een penaltyovertreding van Semmeling, die vooral bekend stond als een uitlokker van strafschoppen in zijn voordeel.

Daarop volgt de kwalificatieronde voor het WK 1974 in Duitsland. Noorwegen en IJsland zijn figuranten. Indien de Duivels vier jaar na Mexico opnieuw de eindronde willen halen, moeten ze echter voorbij het sublieme Nederland van Johan Cruijff en co. De rechtstreekse confrontaties op de Bosuil (55.000 toeschouwers) en in het Olympisch stadion van Amsterdam (64.000 toeschouwers) eindigen op 0-0. Zowel heen als terug klopt het plan van Goethals. Cruijff, Brokamp, Keizer, Rep en Rensenbrink worden in zone-verdediging door Heylens, Van Binst, Vandendaele, Dewalque, Thissen en Martens lamgelegd. Geen individuele dekking? Cruijff voelt zich in zijn eer gekrenkt, maar meester-tacticus Goethals triomfeert. België incasseert in de zes wedstrijden van die voorronde geen enkel doelpunt, eindigt gelijk met Nederland, maar moet Oranje — dat dubbel zoveel goals heeft gemaakt — laten voorgaan op basis van het doelpuntensaldo. Het had anders geweest, mocht de Russische scheidsrechter Kazakov kort voor het einde van de beslissende interland in Amsterdam een geldige treffer van Verheyen niet hebben afgekeurd voor vermeend buitenspel.

Goethals is in alle staten, maar draait achteraf bij: “Dat we ons niet konden plaatsen is jammer en dat we geflikt werden is ‘kluuteraa’, maar voor de spektakelwaarde van het voetbal is het een goede zaak dat ‘Nééderland’ de eindronde van het WK niet mist.”

Het EK 1976 in Joegoslavië wordt het laatste (onafgewerkte) toernooi van de Tovenaar. De Duivels plaatsen zich als groepswinnaar ten koste van de DDR, Frankrijk en IJsland voor de barrages tegen Nederland. De heenmatch in Rotterdam eindigt op een smadelijke 5-0 met drie doelpunten van Rensenbrink. Deze keer is niet Cruijff, maar Goethals in zijn eer gekrenkt. Hij houdt het voor bekeken, draagt nog voor de return van 22 mei 1975 de fakkel over aan Guy Thys — in 1942-1943 heel even zijn ploegmaat bij Daring Brussel —en gaat opnieuw de samenwerking aan met Constant Van den Stock, deze keer als coach van Anderlecht.